Το γαρύφαλο έχει ανήφορο

Ο κατακερματισμός του πολιτικού κέντρου συνεχίζεται. Τελευταία (;) προσθήκη στο νεφέλωμα, ένα ακόμη "Σοσιαλιστικό Κόμμα" υπό τον 70άρη σχεδόν Στέφανο Τζουμάκα (Νομική 1973, Πασόκ). Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τρόπος, σε 4 μόλις μήνες, να κατεβεί στις ευρωεκλογές ένα ενιαίο (έστω ευκαιριακό) σχήμα που θα προσπαθήσει να εκφράσει ό,τι μπορεί από το 25% όσων δεν δηλώνουν ούτε δεξιοί, ούτε αριστεροί, ακόμη κι αν ξεπεραστούν οι αναμενόμενες απαιτήσεις Πασόκ-Δημάρ να "εκπροσωπούνται συντεταγμένα" στο κοινό ψηφοδέλτιο, ακόμη - τέλος - κι αν ελαφρύνει (για τους μη πασόκους) το "καπέλο" των ευρωπαίων σοσιαλιστών (βλ. Relaunching Europe), στο τέλος η ΣοσιαΛίστα που θα προκύψει θα έχει μπροστά της μια αποστολή-βουνό.

Το 25% δεν μπορεί ούτε καν να το ονειρεύεται. Θα ξεκινήσει από χαμηλά. Αν δεν βγάλει ούτε έναν ευρωβουλευτή, θα είναι καταστροφή. Το ενδεχόμενο μπορεί να ακούγεται ακραίο, αλλά είναι υπαρκτό. Η περιοχή ανάμεσα στο 3% (όριο εκπροσώπησης) και το 4,7% (αμιγές εκλογικό μέτρο) είναι κινούμενη άμμος και μπορεί σε αυτή να "συνωστιστούν" πολλοί, που θα βγάλουν έναν και μόνο ευρωβουλευτή αν έχουν τα ψηλότερα "υπόλοιπα" - ενώ δεν αποκλείεται κάποιοι να αποδειχθούν άτυχοι.

Το αν θα πάει καλύτερα εξαρτάται από πολλά, θα σας τα πουν πλήρως οι πολιτικοί αναλυτές. Ένας από τους παράγοντες είναι η πολιτική "πλατφόρμα" (η αφήγηση, το μήνυμα ή όπως αλλιώς το πουν). Δεν έχω καταλάβει αν η ΣοσιαΛίστα θα βάλει στο επίκεντρο την "ανάπτυξη", κάτι που κατ' αρχήν θα φαινόταν λογικό στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας. Πιθανώς να κρίνεται ότι δεν αρκεί αυτό το σύνθημα - ή να είναι τόσο κοινότοπο (μετά από 7 χρόνια ύφεσης, ποιος δεν θέλει ανάπτυξη;) και ταυτόχρονα δύσκολο στην ανάλυση (ποια ανάπτυξη, με ποιους;). Ενδέχεται να θέλουν οι σοσιαλιστές να προβάλουν και μια άλλη επιδίωξη, αυτή που περιέγραψα πριν λίγο καιρό ως "φαινομενική, μερική έστω επαναφορά εθνικής κυριαρχίας".

Τι άλλο σημαίνει η προβολή της δήλωσης του ευρωσοσιαλιστή Σβόμποντα για "αποχώρηση της τρόικας"; Ή η γραφική ατάκα του (σοσιαλιστή στην προέλευση) προέδρου Παπούλια για "κλωτσιά"; Σημαίνει ότι η ΣοσιαΛίστα θα πει κι αυτή το "ξου!" που εδώ και πολλούς μήνες έχει στα χείλη και η (υπό τη ΝΔ) κυβέρνηση - και που είναι χτύπημα σε ανοιχτή θύρα, μια και υποτίθεται ότι η αποστολή της τρόικας τελειώνει φέτος, ούτως ή άλλως.

Άρα; Σιγά την αποκατάσταση κυριαρχίας! Αν μείνει εκεί, η ΣοσιαΛίστα θα δυσκολευτεί να αντικρούσει πειστικά τις κατηγορίες, ότι είναι "ουρά της δεξιάς" (σκοπίμως δανείζομαι την παλιά πασοκική ορολογία - έτσι χαρακτηρίζονταν παλιότερα όσοι δεν συστρατεύονταν με το Κίνημα εναντίον της ΝΔ). Κι όχι μόνο εντός Ελλάδος ουρά: δείτε το SPD, διοργανωτή του Relaunching, λίγο μετά τη νέα του συμμαχία με τη γερμανική δεξιά της κυρίας "κόκκινο πανί" Α. Μέρκελ. Μπορεί να μην "πεθαίνει η σοσιαλδημοκρατία", όπως θα ευχόταν ο προδομένος απ' αυτή Yanis Varoufakis, είναι κοινό μυστικό όμως το πρόβλημα που έχει ο χώρος στο να σταθεί επαρκώς απέναντι από "τις αγορές", ενώ καγχασμό προκαλούν οι κατά καιρούς λεονταρισμοί - και λύπηση, οι αντίστοιχες υπερπροσδοκίες (π.χ. "η επανεκλογή Ομπάμα θα του λύσει τα χέρια ώστε να τα βάλει με το Κεφάλαιο"...).

Το κακό μάλιστα, στη χώρα μας για παράδειγμα, έχει αρχίσει από παλιότερα, πολύ πριν την πρωθυπουργία ΓΑΠ: επί Σημίτη και για την ακρίβεια στην άνθηση του χρηματιστηρίου το 1999, η οποία πήγε χέρι-χέρι με την πετυχημένη αντιπληθωριστική πολιτική που μας έβαλε στο Ευρώ. Η ταύτιση του Πασόκ με την φούσκα δεν υπήρξε αντιδημοφιλής, παρά μόνο όταν η φούσκα έσκασε. Όσο κι αν ο παλαβός λαϊκισμός θέλει τον ΓΑΠ ως αποδιοπομπαίο τράγο ή και προδότη, το ουσιαστικό στίγμα για την κεντροαριστερά (μας) είναι κατά τη γνώμη μου η όλη της πορεία μεταξύ 1994-2004, πορεία όχι άσχετη βέβαια με τους διεθνείς προσανατολισμούς του χώρου (όπως εκφράστηκαν και από Μπλερ-Σρέντερ κ.λπ. σε διάφορους τομείς άσκησης πολιτικής).

Αυτή η μετάλλαξη υποτίθεται ότι ακολουθούσε την εξέλιξη του πάλαι ποτέ ιδεατού "μη προνομιούχου έλληνα". Τα σημερινά ενδιαφέροντα πράγματα, συμβαίνουν - μεταξύ άλλων - και διότι προέκυψαν σε νέα μορφή πολίτες, ομάδες, ηλικίες, εκφράσεις γενικότερα των όσων δηλώνουν ότι "είναι στην απ'έξω". Πόσους απ' αυτούς θα προσελκύσει η ΣοσιαΛίστα (αν τελικά πάρει μπρος); Ποιες άλλες γαρνιτούρες θα βάλει στο όραμα της ανάπτυξης, μέχρι το Μάιο καταρχήν αλλά και γενικότερα; Θα τολμήσει - τελευταία σκέψη για τώρα - να "κλείσει το μάτι" σε όσους, χωρίς απαραίτητα να είναι αντιευρωπαϊστές (ούτε καν ανδρεοπαπανδρεϊκοί), θα ήθελαν να δουν κάποια ψήγματα ελληνοκεντρικής πολιτικής - που να πηγαίνουν λιγάκι παραπέρα από το απλοϊκό "διώξτε την τρόικα";

Pesa me, mucho

Πώς το είχαμε πει;

"Μακάρι να είχαμε γίνει Αργεντινή";

Μακάριοι.

Μακεδονική Ολυμπιάδα;!

Βλέπω συχνά τα δελτία καιρού στο Euronews. Φέτος για πρώτη φορά πρόσεξα το "snow report", που δείχνει τις θερμοκρασίες και συνθήκες σε χιονοδρομικά κέντρα όλης της Ευρώπης.

Όλης;

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω δει να δείχνει ελληνικά χιονοδρομικά. Ίσως δεν έχουμε σοβαρό χιόνι φέτος (ακόμη), ή σοβαρό χιόνι γενικά. Ίσως δεν έχουμε σοβαρά χιονοδρομικά κέντρα. Ίσως αμφότερα - το πρώτο αποτελεί προϋπόθεση για το δεύτερο.

Πραγματικά δεν ξέρω την απάντηση. Δεν είμαι και ειδικός, ούτε καν απ' έξω - εδώ στη νότια Ελλάδα δεν τα ξέρουμε καλά αυτά, δεν ήταν ούτε καν θαμώνες της Αράχωβας οι γονείς μου.

Στο βορρά υπάρχει πάντα μεγαλύτερη ελπίδα. Σε κάθε περίπτωση, το Μπάνσκο - που είναι στο χάρτη του Euronews - δεν απέχει και πολύ, πριν από 101 χρόνια παραλίγο μάλιστα να γίνει κομμάτι της πατρίδας μας: ο ελληνικός στρατός ανηφόριζε το Στρυμόνα και περιόρισε τους βούλγαρους εκεί κοντά, στο Μπλαγκόεβγκραντ ή Άνω Τζουμαγιά.

Τώρα είμαστε ένα με τους γείτονες, περίπου δηλαδή, ελέω Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία χρόνια ήρθαμε ακόμη πιο κοντά, ξέρετε τώρα, με τα φορολογικά τρικ (εταιρείες, αυτοκίνητα κ.λπ.), με τους γείτονες που πήραν εξοχικά στην Καβάλα, με τους οδικούς άξονες που γεννιούνται κάθετα στην Εγνατία κ.λπ.

Το δελτίο του Euronews πάει και παραπέρα, μέχρι το Σότσι, εκεί που θα γίνουν οι επόμενοι χειμερινοί Ολυμπιακοί.

Σε άλλες εποχές θα μας έμπαιναν ιδέες. Γιατί; Διότι το Σότσι είναι παραλιακή πόλη. Και πώς στο καλό θα κάνουν χειμερινή ολυμπιάδα εκεί;

Απλό είναι: Οι εγκαταστάσεις δεν είναι μόνο ορεινές. Αρκετά σπορ γίνονται "απλά" σε σάλα. Η οποία μπορεί να είναι και παραθαλάσσια. Κι έτσι, το 2014 θα υπάρχει μια ορεινή "συστάδα" εγκαταστάσεων - με πίστες χιονοδρόμων, αλτών κ.λπ. - και μια παραθαλάσσια, πολλές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά.

Σε άλλες εποχές - το ξαναλέω - είμαι σίγουρος ότι η μεθοριακή αυτή πόλη (σημείωση: μεθοριακή μόνο στα χαρτιά, μια και η γειτονική Αμπχαζία, κομμάτι της Γεωργίας, κατέχεται από το ρώσικο στρατό ως "προστάτη" της αυτονομίας της) θα ενέπνεε τους Θεσσαλονικείς συμπατριώτες μας να διεκδικήσουν την υπέρτατη αυτή διοργάνωση.

Κι επειδή έχει ο καιρός γυρίσματα...

Γιατί να μην κάνει, κάποτε, επιτυχημένους Αγώνες και η "συμπρωτεύουσα"; Το Μπάνσκο δεν είναι τόσο μακριά. Και το Καϊμακτσαλάν, υποστηρικτικά, ακόμη κοντύτερα. Όσο για την παραθαλάσσια "συστάδα", απ' όλα έχει η Σαλονίκη. Να τα Αλεξάνδρεια, να οι Πυλαίες, να κι άλλα υπάρχοντα που θα τροποποιηθούν, και καινούργια "τεμάχια" (με μέτρο, μην την πατήσουν όπως οι αθηναίοι). Και παραδίπλα για μια βόλτα η Χαλκιδική, που χειμερινή μπορεί να μην είναι, αλλά "σαν τη Χαλκιδική δεν έχει". Not to mention Olympus...

Θεσσαλονίκη - Μπάνσκο - Αριδαία 2026, πώς ακούγεται;

La Liste (III)*

Μια φορά κι έναν καιρό, ένα Στέλεχος ανέλαβε να σχεδιάσει έναν Φορέα, που θα διαδεχόταν έναν άλλο, μεγαλύτερο Φορέα. Τυπικά δεν επρόκειτο για downsizing - άλλη δουλειά θα έκαναν στον μεν, άλλου είδους στον δε. Στο προσωπικό όμως, η ψυχολογική επίδραση ήταν παρόμοια. Κάποιοι θα συνέχιζαν, θα διορίζονταν - κάποιοι άλλοι θα στέκονταν λιγότερο τυχεροί.

Ένας θεός ξέρει, από πόσα κύματα πέρασε η λίστα του Στελέχους, ποιοι την είδαν, ποιοι όχι. Αναπόφευκτο ήταν, να αποκτήσει μυθικές διαστάσεις στο μυαλό των εργαζομένων. Πολλοί παραμυθιάζονταν ότι το Στέλεχος τούς είχε διαβεβαιώσει: Είσαι στη λίστα, μην ανησυχείς, μη φύγεις, συνέχισε, έχουμε και προθεσμίες να πιάσουμε.

Η ζωή κυλούσε μέχρι εκείνο το πυρετώδες φθινόπωρο, που άρχισαν να κυκλοφορούν στην περιοχή οι Δύο Μεγάλοι. Έτσι τους είπαν, χωρίς να είναι και πολύ μεγάλοι, τριανταπεντάρηδες πάνω-κάτω, ούτε τίποτε τέρατα, ιερά ή μη. Ήταν όμως αυτοί που, λόγω πρότερης εμπειρίας, ορίστηκαν για αρχικοί επικεφαλής του νέου Φορέα (του μικρότερου). Αυτοί δηλαδή, που θα διάλεγαν μεταξύ άλλων τον κόσμο του.

Και η λίστα; Δεν έλεγε τίποτε για δύο μεγάλους. Ένας μόνο θα ερχόταν "καπέλο". Ο δεύτερος, θα ήταν μέσα από τον παλιό Φορέα (το μεγάλο). Σάρκα από τη σάρκα του. Πώς άλλαξαν έτσι τα πράγματα; Τι τον θέλαμε τον Ντέπιουτη;

Υπομονή και ψυχραιμία. Αυτό αποφάσισε να επιδείξει η Σάρκα-από-τη-σάρκα. Μέχρι τη στιγμή που θα ερχόταν η σειρά της. Μέχρι τότε, θα ήταν καλό παιδί, υποδειγματικό. Και ήταν. Σχεδόν.

Φεύγοντας γι' άλλες πολιτείες, τρία χρόνια μετά, οι Μεγάλοι κλήθηκαν να προτείνουν τους διαδόχους τους. Δεν είχαν κανένα πρόβλημα να δώσουν τη μία σκυτάλη στο καλό παιδί, τη Σάρκα (από τη σάρκα, μην τα ξαναλέμε). Ευχαριστημένοι ήταν - αν και δεν παρέλειψαν να προτείνουν κι εναλλακτικές λύσεις εξίσου ικανοποιητικές, που μόλις στα σημεία υστερούσαν.

Η επιλογή ήταν προφανής. Η διαδοχή προχώρησε, όλα έγιναν ομαλά, επαγγελματικά. Κούμπωσαν άψογα. Περίπου. Όχι, δεν υπήρξαν επιφυλάξεις. Μόνο που, να, μωρέ, να είχε λείψει κι εκείνη η στιγμιαία έπαρση, εκείνος ο φαφλαταδισμός, γύρω από τη σωτήρια επέμβαση, την κίνηση χάρη στην οποία προλάβαμε το ατύχημα και δεν μετατράπηκε σε δυστύχημα.

Όταν εγώ έδωσα την εντολή, έτσι έλεγε - κι εγώ δεν πίστευα στ' αυτιά μου. Για καλή μου τύχη, υπήρχε αυτός που εκτέλεσε την εντολή. Και μίλησε, μπροστά στους τρεις μας, δίνοντας αναφορά. Δεν άφησε καμιά αμφιβολία για το ποιος του έδωσε την εντολή. Ο Ντέπιουτης, που είχε κληθεί να πάρει πάνω του τη φουρτούνα. Ο άλλος, η Σάρκα κ.λπ. έκανε πολλά άλλα σημαντικά πράγματα, αλλά όχι αυτό.

Είχε κανένα λόγο να τα παρουσιάσει αλλοιωμένα; Αναρωτήθηκα για λίγο, αλλά δεν με ξαναπασχόλησε, ούτε αυτό το θέμα ούτε κάποιες άλλες φήμες, που δεν ξέρω αν ήταν λίγο ή πολύ ανυπόστατες, που όμως είχαν ένα ενοχλητικό κοινό σημείο: έναν άνθρωπο που, ενίοτε, "μιλάει πολύ".

Έπεα πτερόεντα, τα θεώρησα. Τα scripta, όμως, manent. Κι έτσι, σε μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, είδα γραμμένο, ότι ο άνθρωπος αυτός, η Σαρξ που διαδέχτηκε τον Ντέπιουτη σε μια στρωμένη δουλειά, υπήρξε -λέει- Ντέπιουτης από την αρχή! Ότι, ούτε λίγο ούτε πολύ, έστησε το μαγαζί, έλυνε-έδενε, και (pardon my French) πηδούσε κι έδερνε.

Όπως το έλεγε η λίστα.

Κρίμα για όσους τον υποστήριξαν, τον καιρό που ανάγκασαν άλλους να γίνουν λάστιχο για να συνδυάσουν επαγγελματικές και οικογενειακές αλλαγές.

*Με τις δύο άλλες λίστες (Ι & ΙΙ), η μόνη σχέση που μπορώ να δω είναι ο γαλλικός παράγων :) 


UPDATE 17/3/2014 - Η παρούσα ανάρτηση συνοδευόταν από φωτογραφική αποτύπωση του σχετικού τμήματος της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης. Στο μεταξύ, το σχετικό τμήμα ανανεώθηκε, αίροντας την ανακρίβεια. Για το λόγο αυτό, η συνοδευτική φωτό έχει πλέον αφαιρεθεί.

Παπατζήδες

Για το όμορφο και συγκινητικό βιβλίο "33% Αντάρτης" της παλιάς δασκάλας μου κυρίας Αρετής, έχω γράψει πριν 2 χρόνια.

Το 33% είναι μια ειρωνική αναφορά, αποτελεί το υπόλοιπο που απομένει, αν από τη μονάδα αφαιρεθεί το 67%, το σύνηθες ποσοστό-κριτήριο για την έγκριση αναπηρικών παροχών.

Το 67% είναι ένα τεράστιο ποσοστό. Σημαίνει, κάτι παραπάνω από δύο τρίτα.

Το έχουμε ξαναβρεί μπροστά μας (κι όχι μόνο στο παιχνίδι του "παπά" με τα τρία παιγνιόχαρτα). Το έχω χρησιμοποιήσει κι άλλες φορές - βρίσκω αρκούντως συμβολική αυτή την αναλογία, όταν οι μεν γίνονται διπλάσιοι των δε.

Ένας στους τρεις, έγραφα το φθινόπωρο του 2011 - εμπνευσμένος από μια ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση - θεωρεί καλύτερη μεταπολιτευτική κυβέρνηση αυτή του Ανδρέα Παπανδρέου (1981-1985).

Την ίδια περίπου εποχή είχαν ξεκινήσει, βοηθούσης της κρίσης και του πολιτικού τέλματος (θυμίζω: μνημόνιο που δεν έβγαινε, ΓΑΠ που δεν έβρισκε συμμάχους, "πλατείες", Παπαδήμος), οι ζυμώσεις που την κατάλληλη στιγμή έβγαλαν το Σύριζα δεύτερο κόμμα και τον Τσίπρα να συγκρίνεται σε κάθε του βήμα με τον ανερχόμενο Ανδρέα του 1977.

Η τραγωδία του πολιτικού μας σκηνικού νομίζω ότι περιγράφεται ως εξής: Τείνουμε να αντικαταστήσουμε τον παλιό διπολισμό με έναν νέο, καταδικάζοντας (υποτίθεται) τους φορείς του διπολισμού κι όχι το ίδιο το σύστημα εναλλαγής των κομμάτων-μαντριών. Το οποίο, όπως εφαρμόστηκε αλλά ιδίως όπως στήθηκε, εκτρέφει αυτά που μας κατέστρεψαν: τη μειωμένη λογοδοσία (αδιαφάνεια), την προβληματική έως ανύπαρκτη δημόσια διαβούλευση προ σημαντικών αποφάσεων, εν τέλει τις σπατάλες και την εκτεταμένη ατιμωρησία.

Τα παραπάνω "κακά" βρίσκουν έδαφος ανάπτυξης σε ένα περιβάλλον όπου η υπέρτατη αρχή είναι τα "μαγειρεία" (είτε "πρωινοί καφέδες" είτε κορπορατιστικά τραπέζια) των πολιτικών δυνάμεων που έχουν καταλάβει την όποια εξουσία (κεντρική, τοπική ή συνδικαλιστική), με κριτήριο την πλειοψηφία εργασίας (working majority). Αυτή η πλειοψηφία μπορεί να είναι απόλυτη, όσον αφορά το όργανο εκπροσώπησης, ωστόσο είναι ατελής. Για δύο λόγους:

Πρώτον, δεν είναι πάντα αντιπροσωπευτική. Τα παραδείγματα είναι πολλά, με γνωστότερα την ενισχυμένη αναλογική των εθνικών εκλογών (και τις "πλειοψηφίες" του 40%) και τους δύο αυτοδιοικητικούς γύρους.

Δεύτερον, συνήθως εκλαμβάνεται (από τους εκλεγόμενους) ως "εν λευκώ" εξουσιοδότηση, με λιγοστά checks & balances. Στη σημερινή συγκυρία αυτό διακωμωδείται ως "εντολή Σαμαρά", αν και δεν είναι πρωτοφανές ως φαινόμενο.

Η θέσπιση ενός συστήματος απλής αναλογικής, για την οποία έχουμε "φαγωθεί" εδώ και χρόνια κάποιοι - που τώρα, με τον ανερχόμενο Σύριζα, νομίζω γινόμαστε όλο και λιγότεροι - δεν θα έλυνε βέβαια ως πανάκεια όλα τα προβλήματα από μόνη της.

Εκεί ακριβώς, όμως, βρίσκεται ο λόγος για τον οποίο δεν έχει θεωρηθεί ως αυτονόητη, η εφαρμογή του μόνου απόλυτα δίκαιου συστήματος αντιπροσώπευσης. Αυτοί που έχουν μάθει να λειτουργούν στο περιβάλλον μειωμένης λογοδοσίας, δεν είναι χαζοί και αυτοκτονικοί. Επιβιώνουν διατηρώντας τις δομές που τους ανέθρεψαν. Και συσπειρώνουν γύρω τους τον κόσμο που έχει μάθει κι αυτός να λειτουργεί έτσι. Η "ελπίδα" του λαού που θα δώσει τις μελλοντικές πλειοψηφίες εργασίας (του 33% στις πολύ ακραίες περιπτώσεις - δηλαδή με διπλάσιους αντιπάλους απ' ό,τι συμμάχους!) θα είναι (δεν έχω καμία αμφιβολία) όμοια όπως παλιότερα: να έρθουν επάνω οι κοντινότεροί μας, μπας και μας δώσουν δουλειές.

Υπάρχει μία και μόνη ελπίδα να αλλάξει κάτι, έστω και διά της τεθλασμένης. Αν οι κυβερνώντες φερθούν όπως το Πασόκ (αχ, το Πασόκ) του 1989, που βλέποντας ότι χάνει ψήφισε το αναλογικότερο εκλογικό σύστημα όλης της μεταπολίτευσης. Σήμερα, βέβαια, ακόμη κι αυτή η καιροσκοπική πρωτοβουλία είναι δυσκολότερα εφικτή, μια και χρειάζεται πλειοψηφία 200 εδρών. Οπορτουνισμός ή μη, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε ποια δικαιολογία θα έβρισκε ο Σύριζα για να πει "όχι" σε μια πρόταση ΝΔ-Πασόκ (και Δημάρ) για απλή αναλογική.

Μητσ(ελ)άρας

Θυμάμαι ότι ο πρόσφατος πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, πριν σπιλωθεί το ίματζ του με τις μπριζόλες και τα πλέη στέησον, είχε τη φήμη και την όψη ενός clean cut και, ας μου επιτραπεί, λιγάκι ξενέρωτου πολιτικού επιστήμονα. Μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση όταν σε εκλογικό τηλεοπτικό πάνελ, σε "ανύποπτο χρόνο" (δεκαετία '90), ο Κωστόπουλος - πασόκος από τους λαλιωτικούς/εκσυγχρονιστές και κάθε άλλο παρά λαϊκός δεξιός, τότε τουλάχιστον - είχε διορατικά προμηνύσει την ανέλιξή του.

Αντίθετα, ο έτερος (εκ των απασχολούμενων με την πολιτική) ανιψιός του "μακεδόνα εθνάρχη", ο Μιχάλης Λιάπης, έμοιαζε περισσότερο - στις γκριμάτσες και το πιο χύμα στυλ - με τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Καραμανλή. Όποτε οι κάμερες έδειχναν το πρόσωπό του, φανταζόμουν την υπόλοιπη, εκτός πλάνου εικόνα: το ένα χέρι στην τσέπη και το άλλο με την κοφτή παλάμη να τονίζει τις λέξεις, που έβγαιναν αργά από το στόμα. Μέχρι και την "άει shαλλάγα τα" προφορά του θείου μπορούσα να ακούσω, νοερά.

"Πιο Καραμανλής είναι ο Λιάπης, παρά ο Κωστάκης", είχα ακούσει να λένε. Σίγουρα αυτό στηριζόταν και σε μια από τις γνωστότερες φωτογραφίες της άφιξης με το αεροπλάνο του Ζισκάρ. Πίσω από τον επικείμενο πρωθυπουργό και ανορθωτή της δημοκρατίας, λίγο πίσω και από τον Τάκη Λαμπρία, ξεπρόβαλλε το κεφάλι ενός νεαρού, κουστουμαρισμένου, με πλούσιο μαλλί. Όπου κι αν βρίσκονταν τότε ο νεαρός μαθητής Κώστας, στο αεροπλάνο με τον "θεό" δεν ήταν - ο Μιχάλης όμως, ήταν.

Η περιπέτεια στην οποία εσχάτως έμπλεξε ο Λιάπης, βέβαια, έχει οδηγήσει σε λεπτομερή εξέταση κάθε πτυχής της ζωής και "πολιτείας" του νεοδημοκράτη πρώην υπουργού. Μετά τις πλαστές πινακίδες και τους δήθεν ξενώνες, υπάρχουν πλέον ενδείξεις ότι ο "Μισέλ" έχει υποπέσει (όπως και πολλοί άλλοι διάσημοι αλλά κυρίως απλοί έλληνες) και σε τρίτο αμάρτημα παραποίησης.

Στη φωτογραφία του 1974, ο νεαρός Μιχάλης μοιάζει "ξεκάρφωτος". Κανείς δεν θα πίστευε ότι ένας 23χρονος, έστω κι αν ήταν αγαπημένος ανιψιός, θα μπορούσε να προσφέρει οποιαδήποτε ουσιαστική υπηρεσία σε έναν ηγέτη που αναλάμβανε την εξαιρετικά επικίνδυνη αποστολή της μεταπολίτευσης. Κι ούτε μπορώ να φανταστώ ότι θα έσπρωξε κανέναν για να βγει φόρα-παρτίδα στο πρώτο πλάνο των εξερχομένων από το αεροπλάνο. Όπως ο ίδιος δήλωσε πολλά χρόνια αργότερα - και, είμαι βέβαιος, συστηματικά το εφάρμοζε κιόλας, με εξαίρεση την τελευταία και πολιτικώς μοιραία τροχαία παράβαση - η τήρηση της προτεραιότητας και οι λοιπές διατάξεις του ΚΟΚ είναι (και σίγουρα θα ήταν από την εποχή των Παρισίων, την ξέρετε τη γαλλική αβρότητα, ειδικά στους δρόμους) κανόνας ζωής.

Συνεργάτης-"λαγωνικό" βρήκε στο δημοσιογραφικό του αρχείο την αυθεντική εκτύπωση της επίμαχης φωτογραφίας. Με λίγη προσοχή, διέκρινε ότι οι παραπάνω υποψίες ήταν βάσιμες. Το κομμάτι που δείχνει το πρόσωπο του Λιάπη είναι προϊόν φωτομοντάζ. Ξεκολλώντας το, αποκαλύπτεται (με κάποιες ατέλειες, μια και έχουν περάσει τόσα χρόνια) η αρχική μορφή. Όποιος την δει, αποκλείεται να παραξενευτεί: το εικονιζόμενο πρόσωπο, που δεν χρειάζεται συστάσεις, έχει διαχρονικά διακριθεί στην ικανότητά του να ελίσσεται και να φωτογραφίζεται δίπλα στα διάσημα πρόσωπα και τα μεγάλα γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μας. Αρχής γενομένης από εκείνο το καλοκαιρινό βράδυ στο Ελληνικό...