28 Ιαν 2016

Παρτιζάν(οι) Βελιγραδίου και Μπερλινγκουέρ

Αυτός που αποκάλεσε το 36% του Σύριζα τη "μεγαλύτερη μεταπολεμική επιτυχία της Αριστεράς την Ευρώπη" προφανώς έχει τους δικούς του ορισμούς για τις λέξεις μεγαλύτερη και Αριστερά.

Μεγαλύτερη, από πού κι ως πού; Σαν να λέμε ότι η μικρή Μάλτα έχει μεγάλο συνολικό εθνικό πλούτο επειδή έχει υψηλό κατά κεφαλή ΑΕΠ. Ως ποσοστό το 36% είναι όντως λιγάκι μεγαλύτερο από τα 30-κάτι ποσοστά του Μπερλινγκουέρ, δηλ. του ιταλικού ΚΚ που υπήρξε στυλοβάτης του λεγόμενου ευρωκομμουνισμού γύρω στο '70-'80. Βάλε όμως δίπλα τα λίγα εκατομμύρια Ελλήνων Συριζαίων και τις δεκάδες εκατομμύρια Ιταλών του Πε Τσε Ι (PCI) κι έλα να μας πεις ποιος την έχει μεγαλύτερη, μεταπολεμικά, την Αριστερά του.

Και ποια Αριστερά; Στη δεκαετία του '40 σε αρκετές κοντινές μας χώρες ο κομμουνισμός επικράτησε μέσω εκλογών - με τη βοήθεια των σοβιετικών / παρτιζάνικων όπλων βέβαια, αλλά η εποχή ήταν ανώμαλη, άλλωστε με όπλα (διαφορετικής προέλευσης) ή με την απειλή τους κέρδισε και η άλλη πλευρά, αλλού. Τα ποσοστά των Ρουμάνων, Γιουγκοσλάβων και άλλων κομμουνιστών ήταν πολύ ανώτερα του συριζαϊκού peak - και εξίσου ευρωπαϊκά. 

Μη μου πείτε ότι ο Σύριζα σνομπάρει αυτή την Αριστερά κι ότι, επειδή τα αμιγώς κομμουνιστικά στελέχη πήγαν στην εκλογικά καταποντισμένη ΛΑ.Ε., δεν έχει πια στους κόλπους του μέλη και υποστηρικτές που πίνουν νερό στο όνομα και τα επιτεύγματα της Σοβιετικής Ένωσης. Ας μην ξεχνάμε ότι ο επικεφαλής του ήταν μέχρι το 1990 περίπου ένας κλασικός κνίτης. Δεν είμαι στο μυαλό του αλλά δεν πιστεύω ότι οι προερχόμενοι από το ΚΚΕ πήγαν στον τότε Συνασπισμό επειδή συνειδητοποίησαν την καταδίκη του "υπαρκτού σοσιαλισμού" από την ιστορία και τη ζωή. Παρέμειναν κομμουνιστές επιλέγοντας - επιτυχώς και διορατικά, αν κρίνουμε από τη μετέπειτα πορεία - να επιβιώσουν πολιτικά μέσα από ένα πιο mainstream, αποδεκτό από το ευρύτερο κοινό όχημα.

Η Αριστερά διεθνώς από το 1990 και μετά δεν έχει σημείο αναφοράς το Κρεμλίνο (παρά τα φλερτ με τη Ρωσία ως πυρηνική δύναμη που εμφανίζει τάσεις αναθεώρησης του αγγλοσαξονικού status quo και γι' αυτό τη συγκαταλέγουν στις αντισυστημικές δυνάμεις) και δεν έχει να επιδείξει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Είναι κατά τη γνώμη μου μάλλον αντιδραστική: εναντίον της παγκοσμιοποίησης (αρχής γενομένης στη Γένοβα το 2001) και του δράκου που αποκαλείται νεοφιλελευθερισμός. Και άσχημη. Όχι επειδή οι ηγέτες της έχουν τα μαλλιά αλογοουρά ή ντύνονται σαν Ρομά κλαρινετίστες (για να το πούμε τσαχπίνικα) - παρεμπιπτόντως μερικοί ιστορικοί αριστεροί, του Μπερλινγκουέρ συμπεριλαμβανομένου, ήταν κομψότατοι - αλλά επειδή αναλώνεται στην αντίθεση, χωρίς να λείπουν και ακρότητες όπως το αγκάλιασμά βίαιων εκφράσεων και ενεργειών. Οι δομές και δράσεις που προτείνει συχνά είναι πρωτόγονες και δεν στέκουν: δεν μπορεί στον 21ο αιώνα να θεωρηθεί νέα ιδέα η ανταλλακτική οικονομία ή το αυτοδιαχειριζόμενο κοινόβιο. 

Θλιβεροί για μένα - όταν θυμάμαι τον πάλαι ποτέ small but beautiful πολιτικό χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς - είναι οι γερασμένοι εκπρόσωποί του που προσπαθούν να επιβιώσουν ασπαζόμενοι με την ίδια άνεση τόσο τις ιδεαλιστικές, προ capital controls μπαρούφες όσο και τη μετέπειτα ασυναρτησία. Αν λάβουμε υπόψη και όσους πήγαν αλλού (κεντροαριστερά), "αλλού γι' αλλού" (δεξιά) ή ιδιωτεύουν, τότε μελαγχολούμε συνειδητοποιώντας ότι δεν έχει μείνει κανείς τους και τελικά ο μόνος όρθιος ΡΗΓΑΣ* σήμερα βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Σερβίας.

*επίτηδες γραμμένο με κεφαλαία για να βάλετε τον τόνο όπου νομίζετε


17 Ιαν 2016

Ζάγκρεμπ, λιγάκι σαν τη Θεσσαλονίκη

Δεν έχει θάλασσα. Και, σε αντίθεση με άλλες πόλεις που χαρακτηρίζονται από το ποτάμι τους, κρατά αποστάσεις από το δικό της - μάλλον λόγω πικρής πείρας από πλημμύρες, όπως η εικονιζόμενη του 1964.

Ζάγκρεμπ 1964, πλημμύρα του ποταμού Σάβα
Αν εξαιρέσουμε όμως αυτή τη "λεπτομέρεια", όπως και μερικές ακόμη (ιστορική πορεία & ανθρωπογεωγραφία, πλάτος δρόμων, διατήρηση/κατάργηση τραμ, συμμετοχές ομάδων στα πρόσφατα Τσάμπιονς Λιγκ), θα εκπλαγούμε με το πόσα απρόσμενα κοινά σημεία έχει η κροατική πρωτεύουσα με την ελληνική (sorry for this:) συμπρωτεύουσα. Οι περιγραφές που ακολουθούν ταιριάζουν εξίσου σε Θεσσαλονίκη και Ζάγκρεμπ - σε μερικές περιπτώσεις οι φωτό τονίζουν τις ομοιότητες, χωρίς να αποσιωπούν τις διαφορές.

Πύλη για την καρδιά της Ευρώπης

Μια κρύα πόλη στο βορρά μιας κατά βάση μεσογειακής χώρας. Συνδέθηκε νωρίτερα από την υπόλοιπη χώρα στον ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό κορμό. Ο βασικός της δρόμος - Ίλιτσα (Ζ.), άξονας Μοναστηρίου-Εγνατίας (Θ.) -, προεκτεινόμενος, τη συνδέει με την κοντινή μεθόριο προς τα βορειοδυτικά. Οι περισσότεροι διεθνείς επισκέπτες την προσεγγίζουν οδικώς από όμορες χώρες.

Πλησιάζει το εκατομμύριο

Θέλει να αποκτήσει μετρό, παρόλο που δεν το δικαιολογεί αυτό απόλυτα το μέγεθός της. Έχει μια γραφική άνω πόλη και μια νεώτερη, ορθογωνικά ρυμοτομημένη κάτω πόλη με βαριά κτίρια - στην τελευταία δεσπόζει ένας επικός αρχιτεκτονικός άξονας του τύπου "διαμήκης πλατεία".

Ο επικός άξονας της κάτω πόλης (Donji Grad) του Ζάγκρεμπ. Στο βάθος η άνω πόλη (Gornji Grad)
Κυκλικό μνημείο που κάποτε ήταν τζαμί

Ναι, το Ζάγκρεμπ έχει και αυτό τη Ροτόντα του. Στην Πλατεία Θυμάτων Φασισμού υπάρχει ένα ιδιαίτερο, στρογγυλό κτίριο. Το περίπτερο Μέστροβιτς, χτισμένο το 1938, μετατράπηκε σε τέμενος - με προσθήκη μιναρέδων - στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια άλλαξε πολλές χρήσεις. Οι ντόπιοι προτιμούν να αποκαλούν την πλατεία, απλά, "Τζαμί".


Γραφική αγορά και πάμπολλα καφέ

Δείγμα από αμφότερα, στη φωτό. Έχεις την εντύπωση ότι και στις δύο πόλεις ο κόσμος οπωσδήποτε θα περάσει ένα κομμάτι της μέρας του σε καφέ, κατά κανόνα με τσιγάρο.



Λευκός πύργος

Ο πραγματικά λευκός πύργος του Λότρστσακ σχετίζεται με τους Οθωμανούς, όπως και ο σαλονικιώτικος που χτίστηκε από αυτούς. Ο θρύλος λέει ότι η κανονιά από τον πύργο τρόμαξε τους επίδοξους εισβολείς με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν κάθε σκέψη για κατάληψη του Ζάγκρεμπ, αναγκάζοντάς τους να αρκεστούν στα εδάφη που σήμερα ταυτίζονται με τη Βοσνία. Σε ανάμνηση της ηρωικής άμυνας, κάθε μεσημέρι ξαναπέφτει κανονιά (προσωπικά προς το παρόν την έχω γλιτώσει).

Ευτυχώς

Δραστήριοι και αμφιλεγόμενοι δήμαρχοι

Για τον κ. Μπάντιτς, που απασχόλησε και ελληνικά ΜΜΕ πριν λίγο καιρό, μπορείτε να διαβάσετε τι λέει η Wikipedia. Θα δείτε κάποια φαινομενικά κοινά σημεία με το τι λέγεται για νυν και πρώην κατόχους του δημαρχιακού θώκου της Θεσσαλονίκης - μνεία σε (α) οινοπνευματώδη ποτά, (β) επιχειρηματικές δραστηριότητες, (γ) φιλοξενία από σωφρονιστικά ιδρύματα, (δ) όραμα για μετρό - παρόλο που ομολογουμένως κανείς από τους Σαλονικιούς άρχοντες δεν συνδυάζει όλες αυτές τις αναφορές μόνος του.

12 Ιαν 2016

Από τον κυρ-Yanko για τον Κυριάκο

Λογικά μιλώντας, τα πράγματα είναι πολύ απλά, όπως ακριβώς ήταν και τον Ιούνιο του '12, και μέσα στο '15.

Με τους ισχύοντες κανόνες του παιχνιδιού, ο νικητής τα παίρνει "όλα", δηλ. ένα μπόνους 50 εδρών που εξασφαλίζει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τη δεδηλωμένη, ακόμη και σε συμμαχίες με συνολικά ποσοστά κάτω του 40% - με προϋπόθεση, ο βασικός τους πόλος να πρωτεύσει έστω και με μία ψήφο.

Όσοι βλέπουν τις εθνικές εκλογές ως διλημματική επιλογή συνδεδεμένη με τη στρατηγική πορεία της χώρας, δεν έχουν κανένα λόγο να σκορπάνε την ψήφο εκτός βασικού πόλου.

Ο "ευρωπαϊστής αντισυριζαίος", για παράδειγμα, δεν έχει κανένα λόγο να ψηφίσει κάτι άλλο από Νέα Δημοκρατία.

Όχι μόνο τώρα που την ανέλαβε ο Μητσοτάκης - που ομολογουμένως πρεσβεύει νεανικό/κεντρώο προφίλ, εντυπωσίασε με την ανατροπή της πρωτιάς Μεϊμαράκη στον α' γύριο και επίσης προσελκύει (παλιότερο) κόσμο που μάλλον νιώθει τύψεις γιατί αδίκησε την απόπειρα εκσυγχρονισμού του Ψηλού πατέρα του.

Οι ουσιαστικοί λόγοι στήριξης στη ΝΔ συνέτρεχαν και το Σεπτέμβριο 2015 και όντως ταυτίζονταν με το σκεπτικό για το Ναι του δημοψηφίσματος. Η ψυχρή λογική δεν μπορεί να εξηγήσει, γιατί το 38% δεν πήγε σύσσωμο στη ΝΔ (είτε Μεϊμαράκης λεγόταν ο αρχηγός είτε "Σταύρος Δήμας", που ως γνωστόν είναι ιδέα πια).

Δεν είναι όμως όλα λογική (ή έστω μια συγκεκριμένη λογική). Δεν μπορεί να παραγνωριστεί το πλεονέκτημα του φρέσκου αρχηγού όπως και η ανάγκη για στήριξή του (την οποία αρχίζουν να "σπρώχνουν" επιφανείς κεντρώοι), ούτε η κυβερνητική φθορά -που μόνο να μεγαλώσει μπορεί όσο τα επώδυνα μέτρα θα γίνονται (;) συγκεκριμένα.

Ωστόσο, παρόλα αυτά τα πλεονεκτήματα, δεν είναι αυτονόητη η επιτυχία του Κυριάκου.

Όχι μόνο γιατί ο ίδιος "είναι" μόνο ελπίδα (πρέπει να δοκιμαστεί) αλλά και γιατί η κυβέρνηση έχει κοινοβουλευτικά μαξιλαράκια και (θέσει) πρωτοβουλία κινήσεων. Κατανοητή εδώ η νύξη του Φοίβου Καρζή (παρεμπιπτόντως, ευπρόσδεκτη η επάνοδός του στη δημοσιότητα!) για το ενδεχόμενο, ο Τσίπρας να μιμηθεί -σε πυκνότερο χρόνο όπως πάντα- τον Ανδρέα και σε αυτό: στη θέσπιση οιονεί απλής αναλογικής α-λα 1989 στην περίπτωση που πάρει σταθερό και μη αναστρέψιμο προβάδισμα η ΝΔ.

Λέτε ο Αλέξης να επαναλάβει το χουνέρι που έγινε το '89-'90 στον πατέρα Μητσοτάκη; Η απλή αναλογική μπορεί να ψηφιστεί από την παρούσα Βουλή με 200 ψήφους και να ισχύσει στις επόμενες εκλογές. Η ΝΔ του 28% - όση φόρα κι αν πάρει η νέα της ηγεσία, όσο "χαμένη ψήφος" κι αν δείχνει η στήριξη των κεντροαριστερών δυνάμεων - δεν μπορεί να στερηθεί σήμερα τους στρατηγικούς συμμάχους. Χωρίς Πασόκ και Ποτάμι μαζί (ή, επιτέλους, την ένωσή τους) δεν μπορεί να μπλοκάρει την απλ(ούστερ)η αναλογική και πιθανότατα δεν μπορεί ούτε να κυβερνήσει (ακόμη κι αν τη μπλοκάρει).