31 Δεκ 2020

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΥΜΑ ΤΟΥ COVID-19

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΥΜΑ ΤΟΥ COVID-19

Αντίο στην ανέμελη ζωή του προ πανδημίας κόσμου

Στις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους, ο Κ αποφάσισε να δει γιατρό. Το ιατρείο ήταν κοντά, στο τέλος του δρόμου. Καναδυό φορές είχε σκεφτεί να πεταχτεί καθώς περνούσε, αλλά απέρριψε την ιδέα. Δεν κάνει να μπαίνεις στα ξαφνικά, καθώς δεν ξέρεις ποιος θα καθόταν στην καρέκλα ή ποιος θα ξεφύλλιζε τις σελίδες του Homes and Gardens. Θέλει σκέψη. Ήταν ξεκάθαρο, όμως, ότι έπρεπε να κάνει κάτι. Διότι, παρόλο που η ζωή του ήταν εντελώς άνετη κι επιτυχημένη, είχε αρχίσει να προβληματίζεται.
Κάποτε γύριζε τον κόσμο σαν τον άνεμο, ξένοιαστος σαν πουλί. Πεταγόταν όρθιος τα πρωινά, άνοιγε την κουρτίνα και το παράθυρο, έπαιρνε βαθιές ανάσες στον αέρα του πρωινού. Τώρα πια σηκωνόταν πιο επιφυλακτικά, για να μη μπλεχτεί στο πάπλωμα και στραμπουλήξει τίποτα. Μετακινούσε απαλά την κουρτίνα, γιατί δεν ήξερε αν θα έβρισκε κάποιον να τη φτιάξει σε περίπτωση που φράκαρε. Κι αν άκουγε τον από κάτω να βήχει και πάλι στην κουζίνα του, παρέλειπε το πρωινό αεράκι.
Παλιά, έπαιρνε συχνά το πρωινό του στον δρόμο: τσιμπούσε κάτι που του άρεσε και που το αγόραζε από το χέρι κάποιου που δεν φορούσε γάντι, και μετά περνούσε γρήγορα απέναντι, ξεμπλέκοντας τα ακουστικά του όσο περπατούσε, για να περιμένει το λεωφορείο. Ή, αν ήθελε, άρπαζε ένα φρούτο από τον πάγκο δίπλα στο μετρό. Ή μαοούσε κατευθείαν ένα μήλο αγορασμένο από τον πάγκο -ή ένα bhaji κρεμμυδιού ή στρείδια δίπλα στη θάλασσα- χωρίς δεύτερη σκέψη! Τώρα όμως, όπως θα έλεγε και ο J. Alfred Prufrock, τολμούσε να φάει ροδάκινο; Ή οτιδήποτε άλλο ασυσκεύαστο;
Καθώς μασούσε τα μούσλι που ετοίμασε στο σπίτι, ο Κ ψύχραιμα συζήτησε με τον εαυτό του, όπως έκανε σχεδόν καθημερινά, αν χρειαζόταν να πάει στο γραφείο ή όχι. Δεν μπορούσε να πάει μόνο και μόνο επειδή είχε τη διάθεση. Έπρεπε να δεσμευτεί. Η λέξη "ξαφνικά" ήταν πάντα ύποπτη: έπρεπε να υπάρχει επαρκής λόγος. Η πόλη ήταν κάποτε ο τόπος στον οποίο θα βούταγε καθημερινά σαν κολυμβητής, αντιμετωπίζοντας οτιδήποτε έβρισκε μπροστά του. Τώρα ήταν το μέρος από το οποίο, όταν επέστρεφε, αμέσως και σχολαστικά έπλενε τα χέρια του.
Πόσο απερίσκεπτη φαινόταν αυτή η παλιά ύπαρξη! Πόσο ανεξέλεγκτη, πόσο αμέριμνη! Έβγαινε από το γραφείο όποτε του κάπνιζε. Δοκίμαζε σακάκια για την πλάκα του, ή περνούσε μια ώρα σε βιβλιοπωλείο ξεφυλλίζοντας Ζολά το ένα λεπτό, Πλαθ το επόμενο - γιατί όχι; Τώρα, αν τυχόν ήθελε να ζήσει αυτόν τον πρωτόγονο τρόπο αγορών, αποφάσιζε πρώτα τι ήθελε και πήγαινε κατευθείαν να το πάρει, συνειδητά και απερίσπαστος: σοβαρός πολίτης με τις σκέψεις του τακτοποιημένες.
Ήταν διαρκώς τακτοποιημένες πια. Κάποτε με τους συναδέλφους τα βράδια στην παμπ κατέβαζαν κάθε τρελή ιδέα, να γδυθούν και να βουτήξουν στο ποτάμι ή να ξεκινήσουν καινούργια πυραμίδα Ponzi. Ανοησίες, βέβαια. Ποιος ξέρει τι βράχια ή καροτσάκια σούπερ μάρκετ κρύβονται στον βυθό του ποταμού; Και πού κατέληξαν όλες αυτές οι κομπίνες; Ήταν τόσο κενές όσο τα high-five και τα σκουντήματα στον ώμο που τις συνόδευαν. Κι όσο για τις παραγωγικές συναντήσεις μπροστα από μια οθόνη, που γεννούσαν καινούργια σχέδια - γιατί να το ρισκάρεις; Γιατί να σκοτιστείς για την αναλαμπή της φαεινής ιδέας;
Στις τόσο πρόσφατες μέρες που γύριζε τους δρόμους, κέρδιζε τη ματιά νεαρών γυναικών που ίσως ανταπέδιδαν το χαμόγελό του, έπιαναν την κουβέντα και με λίγη τύχη κατέληγαν μαζί του στο κρεβάτι. Το #MeToo τα είχε μετριάσει αυτά - και τώρα, φαίνονταν απαγορευτικά. Δεν ήθελε πια να πάει στο διαμέρισμά τους, ούτε να τις φέρει στο δικό του. Το φιλί, η αγκαλιά, ακόμη και το χάδι στο γόνατο στα πίσω καθίσματα του σινεμά, δεν ήταν καν να τα σκέφτεσαι. Ακόμη και το γραφείο ήταν γεμάτο ματαιότητα. Το καμάκι στην κουζίνα του γραφείου φαινόταν τόσο ανεύθυνο πια όσο και το να μαζεύεις μίλια πτήσεων με ένα γρήγορο σαββατοκύριακο στη Βενετία, κάτι που μια φορά είχε καταφέρει.
Δυστυχώς, ακόμη ονειρευόταν - με λίμπιντο τόσο ανέμελη όσο ποτέ - να πάρει στην αγκαλιά του την Ντορήν από τη Μηχανογράφηση, να κρύψει το πρόσωπό του στα κόκκινα μακριά μαλλιά της και να κάνει τον γύρο του κόσμου μαζί της. Ήξερε όμως τώρα, κάθε που ξυπνούσε, ότι δεν έπρεπε να ονειρεύεται χωρίς πλήρη εκτίμηση κινδύνων. Και ξαφνικά του μπήκε η ιδέα, τρέμοντας, ότι μπορεί να είναι άρρωστος.
Το online ραντεβού με τον Δρ Μ ήταν σύντομο. Ο ευγενικός γιατρός δεν χρειάστηκε πολύ για να βγάλει τη διάγνωση. Ο αυθορμητισμός του Κ είχε πεθάνει. Κι ο θάνατος αυτός, τον διαβεβαίωσε ο Δρ Μ, ήταν παγκόσμιος.
(Ann Wroe, συντάκτρια νεκρολογιών [!] του Economist. Από το "World in 2021". Μετάφραση δική μου.)

8 Δεκ 2020

Οι γείτονες και ο οίκος μας

Από τότε που ξεκίνησε η σύγχρονη φάση του "μακεδονικού", δηλαδή από την διακήρυξη ανεξαρτησίας το 1991 της τότε γιουγκοσλαβικής "Μακεδονίας", ακούγεται και διαβάζεται συχνά στην Ελλάδα η άποψη περί "βουλγαρικού" χαρακτήρα του γειτονικού λαού. Χρωματίζεται μάλιστα η άποψη αυτή με πατριωτικούς τόνους, υποτίθεται ως συμφερότερη για την χώρα μας. Ενδιαφέρει, συνεπώς, να εξετάσουμε κατά πόσον ισχύει κάτι τέτοιο. 

Η ιστορική εμφάνιση του "μακεδονικού" τοποθετείται στα τέλη του 19ου αιώνα, πρωτίστως ως σύγκρουση Ελλάδας και Βουλγαρίας για το συγκεκριμένο έδαφος της "παρακμάζουσας" Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η παροιμιώδης ανάμιξη πληθυσμών διαφορετικών γλωσσών και θρησκειών επιδιώχθηκε να μεταφραστεί σε "καθαρές" διαιρέσεις μεταξύ των χριστιανικών κρατών. Μέρος της συζήτησης ήταν η ταυτοποίηση της σλαβικής διαλέκτου που μιλούσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Οι Βούλγαροι τόνιζαν τον βουλγαρικό χαρακτήρα της "ντοπιολαλιάς" ενώ οι Έλληνες έβλεπαν "μακεδονική" ιδιαιτερότητα, ακριβώς για να μη "δώσουν" στους ανταγωνιστές τους προβάδισμα στις διεκδικήσεις. 

Ο Μυριβήλης που έγραψε για "μακεντόν ορτοντόξ" -περιγράφοντας τον λαό που δεν ήταν μήτε Έλληνες, μήτες Σέρβοι, μήτε Βούλγαροι- δεν πρέπει να ήταν εκτός του κλίματος προ εκατονταετίας. Σίγουρα και οι σύμμαχοι Σέρβοι είχαν κάθε λόγο να τονίζουν την "σλαβομακεδονική" ιδιαιτερότητα που, υποτίθεται, διαχώριζε τους κατοίκους των νέων τους εδαφών από τους γείτονες Βουλγάρους. Οι Σέρβοι εθνολόγοι πρόβαλαν χωριστά αυτή τη νέα εθνότητα στους χάρτες τους, τον καιρό που οι Βούλγαροι επέμεναν ότι πρόκειται για ομοεθνείς τους. 

Οι ελληνικές απογραφές, σε όμοιο κλίμα στον μεσοπόλεμο, αναφέρονται σε μακεδονοσλαυική γλώσσα, περιορίζοντας την βουλγαρική στους μουσουλμάνους Πομάκους της Θράκης. Είναι προφανές ότι την Ελλάδα την βόλευε να έχει σύνορα με τέσσερις χώρες κι όχι με μια "μεγάλη Βουλγαρία" στον βορρά και σε απόσταση μερικών δεκάδων χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη. 

Στον Β' Παγκόσμιο αυτή η μεγάλη Βουλγαρία πρόσκαιρα πραγματοποιήθηκε, καθώς οι γείτονες προσάρτησαν όχι μόνο την ελληνική Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (πλην μιας ζώνης στον Έβρο), αλλά και τη νυν Βόρεια Μακεδονία, με εξαίρεση τα εδάφη των αλβανοφώνων στα βορειοδυτικά. Στην κατοχή της Γιουγκοσλαβίας αντιστάθηκαν οι Παρτιζάνοι, που μάλιστα έκαναν σημαία τους την προώθηση της "μακεδονικής" εθνότητας (με κορύφωση την ανακήρυξη κράτους, με διαδοχικές ονομασίες από το 1944 και μετά, εν τέλει ομόσπονδη σοσιαλιστική δημοκρατία). Ωστόσο φαίνεται ότι υπήρχε παράλληλα και ένα φιλοβουλγαρικό "λαϊκό αίσθημα" στην περιοχή του Βαρδάρη, που κατά κάποιον τρόπο αποτυπώνεται στην πρόσφατη δήλωση του Βορειομακεδόνα πρωθυπουργού Ζάεφ περί βουλγαρικής "διοίκησης" και όχι κατοχής ή προσάρτησης. 

Η τόνωση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού είχε αναμφισβήτητα τα παρατράγουδά της, όπως την εδραίωση της ιδέας για μια δήθεν αλύτρωτη ευρύτερη Μακεδονία, που συμπεριελάμβανε όχι μόνο τον γιουγκοσλαβικό Βαρδάρη αλλά και το ελληνικό Αιγαίο (ελληνική Μακεδονία) καθώς και το βουλγαρικό Πιρίν (κοιλάδα Στρυμώνα). Σπόνσορας του εθνικισμού αυτού ήταν πλέον η τιτοϊκή Γιουγκοσλαβία. Η βουλγαρική στάση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η νέα (κομμουνιστική, μεταφασιστική) ηγεσία της χώρας όχι μόνο αποχώρησε ασυζητητί από τα εδάφη που είχε προσαρτήσει, αλλά και -όπως λέγεται- συζητούσε και ενδεχομένως συμφώνησε (Τίτο-Δημητρώφ) διάφορες εδαφικές ανακατατάξεις: (α) την επιστροφή στη Βουλγαρία των δυτικών εδαφών στο Τσάριμπροντ, νυν Ντιμίτροφγκραντ, και (β) την ομοσπονδοποίηση Γιουγκοσλαβίας-Βουλγαρίας, με ένωση της Μακεδονίας Πιρίν με αυτήν του Βαρδάρη. 

Τον ίδιο καιρό οι βουλγαρικές απογραφές εμφανίζουν μια νέα εθνική μειονότητα, τη "μακεδονική", που δείχνει να αριθμεί 150 με 200 χιλιάδες άτομα - πλην όμως "εξαφανίζεται" μετά τη δεκαετία του 1950. Πιθανότατα αυτο συνδέεται με σταδιακή απομάκρυνση Γιουγκοσλαβίας-Βουλγαρίας (μετά και την αποχώρηση της πρώτης απο την σοβιετική συμμαχία). Αξίζει όμως να αναφερθεί ότι αυτό δεν είναι το μοναδικό επεισόδιο της μεταπολεμικής βουλγαρικής ιστορίας όπου αποσιωπώνται εθνοτικές μειονότητες. Ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, τι έγινε τη δεκαετία του 1980 με τους Τούρκους που αναγκάστηκαν (βλ. περίπτωση Σουλεϊμάνοφ) να αλλάξουν επώνυμα. 

Η Ελλάδα, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και όλες τις συζητήσεις περί "βαλκανικής ομοσπονδίας" που συνόδεψαν το αντάρτικο και τον εμφύλιο, αφού αποτύπωσε για μια τελευταία φορά τη γλωσσική σύνθεση πληθυσμού το 1951, απλά σταμάτησε να μιλά για μειονότητες, πέραν της "θρησκευτικής" τοιαύτης στη Θράκη. Στο αντίβαρο της σκοπιανής προπαγάνδας για υπόδουλους Μακεδόνες που "στενάζουν" κάτω από την Ελλάδα, υπήρχε η ελληνική άρνηση έως και καταπίεση της ιδιαίτερης ταυτότητας μερικών δεκάδων χιλιάδων συμπατριωτών. Η φοβική αυτή αντιμετώπιση, πακέτο με τον ψυχροπολεμικό αντικομμουνισμό, δεν άφηνε περιθώρια για να διαφανούν οι λεπτές αποχρώσεις: οι κραυγές για "Εαμοβούλγαρους" κάλυπταν την ιστορική αντιβουλγαρική στάση πολλών Σλαβοφώνων, ενώ ακόμη και σήμερα πολλοί Έλληνες αγνοούν την ιστορία του "καπετάν Κώτα" - του Μακεδόνα Κότε Χρίστοφ που συνέβαλε στον ελληνικό Μακεδονικό Αγώνα και λέγεται ότι την ώρα του φόνου του φώναξε "ζήτω η Ελλάδα" στη γλώσσα του και όχι στη δική μας, που δεν γνώριζε. 

Το γεγονός παραμένει ότι το γιουγκοσλαβικό κράτος κράτησε μάλλον χαμηλά το θέμα των μειονοτήτων, παρόλο που η "μακεδονική" ήταν μία από τις επίσημες γλώσσες της ομοσπονδίας έως το 1991. Το νέο κράτος των Σκοπίων, παρόλο που αντικειμενικά δεν εξέφρασε διεκδικήσεις, ακολούθησε μια δραστήρια πολιτική με συστατικά την υιοθέτηση μιας "διαχρονικής" ταυτότητας (βλ. ήλιο Βεργίνας, που τόνιζε την υποτιθέμενη σύνδεση αρχαίων Μακεδόνων και σημερινών Σλάβων) και την προβολή των "Μακεδόνων" ως αδύναμου, μικρού έθνους απέναντι στο οποίο "λεονταρίζει" η καλομαθημένη Ελλάδα. Η ελληνική στάση, μετά από το εμπάργκο και την ενδιάμεση συμφωνία, διατηρήθηκε σε ένα modus operandi ανοχής και αναμονής, μέχρι τη συμφωνία των Πρεσπών - η οποία έλυσε το θέμα ονόματος χώρας κάπου στη μέση, αφήνοντας όμως τους χαρακτηρισμούς "Μακεδόνας" και "μακεδονική" για την εθνότητα και την προέλευση/γλώσσα, χωρίς το γεωγραφικό πρόθεμα. Ενδιαφέρον είναι επίσης το ότι οι Πρέσπες επικεντρώθηκαν στις διακρατικές σχέσεις, αφήνοντας ανέγγιχτα τα θέματα των όποιων μειονοτήτων. 

Σε αντίθεση με την προβεβλημένη και διεθνώς (και κυρίως εις βάρος της Ελλάδας) διαφωνία "για το όνομα", οι άλλοι τρεις γείτονες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν μάλλον σοβαρότερα θέματα μαζί της. Η Αλβανία, μετά και από ένοπλα επεισόδια (το 2001) με συμμετοχή της αλβανικής μειονότητας της τότε "πΓΔΜ", επανειλημμένα πιεσε και πετυχαίνει την θεσμοθετημένη συμμετοχή του αλβανικού στοιχείου στο βορειομακεδονικό κράτος. Η Σερβία -παρόλο που πάντα, όπως και οι άλλες πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες, αναγνώριζε τους πρώην συμπολίτες ως "Μακεδόνες"- διατηρεί ζωντανά τα θέματα της εκκλησιαστικής διοίκησης, μη αναγνωρίζοντας την "μακεδονική ορθόδοξη Εκκλησία" παρόλο που αυτή υπάρχει από το 1967 και πλέον εκφράζει τους περισσότερους ορθόδοξους πιστούς της χώρας των Σκοπίων. Η Βουλγαρία, πάλι, είναι ξεχωριστό κεφάλαιο.

Οι πιο δύσκολες σχέσεις, συχνά, είναι αυτές ανάμεσα σε αυτούς που μένουν κι αυτούς που φεύγουν. Οι Βούλγαροι (με εξαίρεση το ιντερλούδιο των συνεννοήσεων Τίτο-Δημητρώφ) θεωρούν τους Σλαβομακεδόνες "σάρκα από τη σάρκα τους" και σήμερα αντιδρούν στην αναγνώριση από μέρους τους μιας χωριστής γλώσσας και εθνότητας. Λάδι στη φωτιά στο συγκεκριμένο θέμα ρίχνει και η διαδεδομένη τάση πολλών Σλαβομακεδόνων (με επιφανέστερο ίσως τον πρώην πρωθυπουργό Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι) να αναζητούν "βουλγαρικές ρίζες", να παίρνουν την υπηκοότητα των γειτόνων - μελών της ΕΕ και να βγάζουν το αντίστοιχο διαβατήριο. Το εθνικιστικό κόμμα ΒΜΡΟ, που βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αντιδρά σε κάθε τέτοια παραχώρηση, παρόλο που το όνομά του προέρχεται από την ομώνυμη φιλοβουλγαρική οργάνωση του ύστερου 19ου αιώνα - αντανακλώντας (όπως και η όλη εν εξελίξει διαμάχη για τους κοινούς εθνικούς ήρωες όπως ο Ντέλτσεφ) την αντικειμενικά βαθιά "διαπλοκή" ανάμεσα σε ένα έθνος γνωστό επί χιλιετία και πλέον και σε ένα άλλο, σχετικά πρόσφατο. Όπως και στη συμφωνία Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας (ΝΑΤΟ), η εισδοχή της δεύτερης σε διεθνείς οργανισμούς είναι το "γήπεδο" (ΕΕ, στη συζήτηση με τη Βουλγαρία) στο οποίο εμφανίζονται και χρησιμοποιούνται τα "ιστορικού" χαρακτήρα επιχειρήματα - δυσχεραίνοντας εν τέλει την απαραίτητη πορεία προς τα εμπρός μέσα από μια μάλλον υπερβολική (κατά τη γνώμη μου) έμφαση σε "διδάγματα της ιστορίας". 

Φυλάγοντας τα ρούχα μας για να έχουμε "τα μισά", κι από τη θέση σχετικής άνεσης της συγκριτικά καλύτερης κατάστασης (οικονομικής, αμυντικής, διεθνούς) της Ελλάδας σε σχέση με τους βαλκάνιους γείτονες, δεν βλέπω να έχουμε κανέναν λόγο να αβαντάρουμε κανενός τον εθνικισμό (επιπλέον της οφειλόμενης προσπάθειας να τιθασεύουμε τον όποιον δικό μας). Προσωπικά νιώθω εντελώς ουδέτερος απέναντι στη διαφωνία Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας. Προτιμώ να κοιτάζω τα του οίκου μας και να νοιάζομαι πρωτίστως για την απαραίτητη τιμή και φροντίδα που οφείλουμε στους Σλαβόφωνους συμπατριώτες μας: Αναγνώριση της ιδιαιτερότητάς τους ως κομμάτι της πατρίδας, του έθνους και της ιστορίας μας. Επίσημη καταγραφή των διαλέκτων που μιλιούνται στην ελληνική Μακεδονία και Θράκη, σε όλο το φάσμα από Φλώρινα-Καστοριά (και τυχόν Σλαβόφωνους καταγόμενους από περιοχές εκτός των συνόρων μας) έως τους θρακιώτες Πομάκους - με επαγγελματισμό και επιστημονικότητα, ώστε να μην αποκρύπτονται οι ομοιότητες με τις όμορες διαλέκτους των γειτόνων, αλλά και με αποστασιοποίηση από οποιαδήποτε πολιτική εκμετάλλευση. Προβολή των παραδόσεων, συμπεριλαμβανομένων των σημείων επαφής τους με τη μη σλαβόφωνη πλειοψηφία. Και αυτοπεποίθηση, όπως αρμόζει σε μια χώρα προηγμένη - με τα "θεματάκια" της αλλά και με τον ρόλο της ως σημείο αναφοράς και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, συν την ικανότητά της να παίξει τον ρόλο honest broker (έντιμου διαμεσολαβητή) αν και όπου χρειαστεί. Κι από κει και πέρα, τα politics, τα βέτο και τα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι μια μεγάλη ιστορία, που αενάως επαναλαμβάνεται (αν θυμηθούμε τις κατά καιρούς "ανυπέρβλητες" ενστάσεις, όπως το παρολίγο μπλοκάρισμα Ισπανίας και Πορτογαλίας από μέρους μας πριν την ένταξή τους το 1986, που αποφεύχθηκε όταν συμφωνήθηκαν τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα).

8 Οκτ 2020

"Παίγνια" επί χάρτου

Οι χάρτες είναι ένα εξαιρετικό εποπτικό μέσο όταν μιλάμε για χώρο. Αν μια εικόνα δίνει το νόημα χιλίων λέξεων, ο χάρτης μπορεί πιθανότατα να δώσει πολλαπλάσιο. Θέλει βεβαίως δουλειά για να παραχθεί και να είναι σωστός. Για πάρα πολλούς αυτή η δουλειά είναι επαγγελματικό αντικείμενο και αμείβεται ανάλογα, ενίοτε προβάλλεται κιόλας ή μνημονεύεται ο δημιουργός της. 

Ο χώρος είναι βασική παράμετρος σε θέματα απεικόνισης σχέσεων γειτονικών κρατών. Για τα ελληνοτουρκικά, που είναι και το πιο γνώριμο σε εμάς τέτοιο ζήτημα, η ιστοσελίδα του ΥπΕξ έχει μια ενδιαφέρουσα λεκτική περιγραφή, λείπουν όμως οι χάρτες που θα βοηθούσαν τον ενδιαφερόμενο (υποστηρικτή, αντίπαλο, ή τρίτο παρατηρητή που καλείται να πειστεί) να δει τη χωρική διάσταση. 

Η προσπάθεια της εφημερίδας Καθημερινή να καλύψει αυτό το κενό (σε έντυπη βέβαια έκδοση, ανοικονόμητου μεγέθους) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ενδιαφέρουσα και επίκαιρη ιδέα. Φυσικά χρησιμότερη θα ήταν μια ηλεκτρονική έκδοση, που μάλιστα θα μπορούσε να επικαιροποιείται, καθώς διανύουμε περίοδο εξελίξεων. Το έντυπο του 2020 περιλαμβάνει μεν τη συμφωνία με την Ιταλία, όχι όμως αυτή με την Αίγυπτο. Το αποτέλεσμα είναι, το ανατολικό μέρος της νότιας οριογραμμής (Ελλάδα-Αίγυπτος) να εμφανίζεται στη μέση γραμμή και όχι εκεί που πραγματικά συμφωνήθηκε, που είναι βορειότερα δηλαδή ελαφρώς σε βάρος της Ελλάδας - καθώς οι Αιγύπτιοι τράβηξαν μια ευθεία "γραμμή βάσης" για όλες τις δυτικά του Νείλου ακτές τους, μεταχειριζόμενοι την πολύ αμβλεία καμπύλη ακτογραμμή σαν να ήταν κόλπος (που δεν είναι). 

Ακόμη κι αν δεχτούμε όμως το τεύχος σαν αυτό που είναι -την αποτύπωση μιας μη επακριβώς προσδιορισμένης κατάστασης κάπου στα μέσα του 2020- δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει κάποιες ατέλειες που δυστυχώς αδυνατίζουν την έκδοση. Διότι θα ήθελα να πιστεύω ότι δεν απευθύνεται στον βιαστικό και αδιάφορο αναγνώστη αλλά σε αυτόν που θα τα ψάξει για να έχει την καλύτερη δυνατή ενημέρωση.

Ορμούζ: Εδώ έχουμε ένα κλασικό χαζό λάθος. Το χρωματικό υπόμνημα μπήκε ανάποδα κι έτσι η ανοιχτόχρωμη σκίαση αναφέρεται στα 12 μίλια (κι όχι στα 3), και το αντίστροφο για τη σκουρόχρωμη. Ωστόσο είναι πολύ χρήσιμο το επιχείρημα που αναπτύσσεται: Αφού η ναυτιλία πάει όπου θέλει (χωρίς να λογαριάζει διεθνή ύδατα, με αβλαβείς διελεύσεις), ποιος ο λόγος να υπάρχει ανοιχτός διεθνής διάδρομος;









Προσάρτηση νησιών: Αυτός ο χάρτης έχει δύο ελλείψεις. Η μία είναι ότι παραλείπει τα νησιά του Αργοσαρωνικού, που ήταν εξίσου ελληνικά με Εύβοια-Κυκλάδες-Σποράδες από την εποχή της ανεξαρτησίας. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις χρονολογίες "προσάρτησης", για τις οποίες σε διάφορες πηγές δίνονται διαφορετικές τιμές. Εδώ δεν είναι προφανές αν ως προσάρτηση θεωρείται η υπογραφή της σχετικής συνθήκης ή άλλο ορόσημο πρακτικής έναρξης της κυριαρχίας. Για παράδειγμα, το πρωτόκολλο του Λονδίνου (πρώτο ανεξάρτητο και αναγνωρισμένο ελληνικό κράτος) ήταν το 1830 αλλά ο χάρτης αναφέρει το 1831. Κι όσον αφορά το ΒΑ Αιγαίο δίνονται οι χρονολογίες 1912-13 και 1923, από τις οποίες πιθανότατα θα έπρεπε να αναφέρεται μόνο το 1923 - χρονιά της συνθήκης Λωζάννης - κι όχι η διετία των στρατιωτικών επιχειρήσεων που τα έθεσε υπό ελληνικό έλεγχο. 




















Πεδία βολής: Το εικονιζόμενο τουρκικό πεδίο βολής στο νότιο αναφέρεται ότι είναι περίκλειστο από ελληνικά χωρικά ύδατα. Όμως, με τα ισχύοντα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων, φαίνεται ότι η πρόσβαση από τις τουρκικές ακτές μπορεί να γίνει χωρίς χρήση ελληνικών χωρικών υδάτων, παρακάμπτοντας την Ικαρία.


































Κύπρος: Ένα χαζό λάθος αναφέρει τις τουρκοκυπριακές διεκδικήσεις ως "νοτίως της Κύπρου" ενώ για την ακρίβεια (σύμφωνα με τον χρωματικό κώδικα) αφορούν περιοχές της κυπριακής υφαλοκρηπίδας ολόγυρα από το νησί. Επιπλέον, σε σειρά χαρτών που δείχνουν την κυπριακή ΑΟΖ, αναφέροντας ότι το νότιο όριό της με την Αίγυπτο έχει χαραχθεί με βάση τη "μέση γραμμή", το εικονιζόμενο σύνορο είναι εμφανώς κοντύτερα στην Αίγυπτο. 


































Ελληνικές νησίδες: Η προσπάθεια απεικόνισης των 18 ελληνικών μικρών νησιών που αμφισβητεί η Τουρκία στέφεται από αποτυχία. Στον κύκλο της νήσου των Αρκιών κλείνονται (χωρίς να αναφέρονται) και οι Λειψοί. Η νησίδα Πλάτη κοντά στην Κω έχει κυκλωθεί μαζί με την Ψέριμο (που επίσης δεν αναφέρεται). Τέλος, η (μη αμφισβητούμενη) Λέρος αναγράφεται δύο φορές, τη μία δίπλα στο νησί που στην πραγματικότητα είναι η Πάτμος. 
















Τουρκική "γαλάζια πατρίδα": Παρόλο που η "γαλάζια πατρίδα" ενσωματώνει το σύνολο των γνωστών διεκδικήσεων υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας, η απεικόνισή της σε δύο χάρτες του τεύχους δεν είναι πλήρως ταυτισμένη. Μια αβλεψία δείχνει στον ένα χάρτη η τουρκική υφαλοκρηπίδα να επεκτείνεται και στα όρια της βουλγαρικής!
















Μεταναστευτικές ροές: Ο χάρτης δείχνει ανάποδα τις Σλοβενία και Κροατία, ενώ γράφει ανορθόγραφα τη Λιβύη. 















Πληθυσμός νησιών: Τα τουρκικά νησιά εμφανίζονται εκ παραδρομής να έχουν πληθυσμό μόνο ενός ατόμου το 2001.








Και η συνθήκη των Σεβρών! Στο πιο αινιγματικό, ίσως, τμήμα του εκτενούς κειμένου, αναφέρεται "χάριν παιγνίου" το θεωρητικό ενδεχόμενο, να θεωρούσε η Ελλάδα γκρίζες ζώνες οποιαδήποτε νησιά της Τουρκίας βρίσκονται πέραν των τριών ναυτικών μιλίων από την ακτή και δεν αναφέρονται ρητώς σε εν ισχύι συνθήκες - επιχείρημα που έχει χρησιμοποιηθεί συστηματικά από την άλλη πλευρά (βλ. τα 18 νησιά αλλά και τα Ίμια όπου "χάθηκε" το ιταλοτουρκικό παράρτημα που τα αναφέρει ρητά). Όλα καλά ώς εδώ, μόνο που ο συντάκτης του κειμένου (καθηγητής Συρίγος) αναφέρει στο συγκεκριμένο σημείο τη Συνθήκη των Σεβρών, που ακυρώθηκε πριν καν εφαρμοστεί, ως επιχείρημα για τη δυνητική συμπερίληψη των νησιών της Προποντίδας (μεταξύ αυτών και των Πριγκιπονήσων της Κωνσταντινούπολης) σε έναν υποτιθέμενο ελληνοτουρκικό διάλογο. Ωστόσο, αυτή η αναφορά είναι τραβηγμένη από τα μαλλιά και το συγκεκριμένο "παίγνιο" δεν στέκεται ούτε καν σε καφενείο, πολλώ δε μάλλον σε παρουσίαση ακαδημαϊκού γνώστη (άραγε πρόκειται για αμάσητη συνεισφορά "ζηλωτή" φοιτητή;). Η Προποντίδα δεν αποτελεί θάλασσα διεπαφής Ελλάδας - Τουρκίας (όλες οι ακτές της είναι τουρκικές) και συνεπώς ένας -έστω υποθετικός- ελληνοτουρκικός διάλογος δεν μπορεί να την περιλαμβάνει, με τον ίδιο τρόπο που δεν μπορεί να περιλαμβάνει τον Εύξεινο Πόντο ή το Ιόνιο Πέλαγος. 


11 Σεπ 2020

Ο ξάδερφος με το Άουντι

Στο Χωριό -ένα ήταν το Χωριό- δεν πήγαινα κάθε χρόνο. Οι γονείς μου συστηματικά με έστελναν στους νησιώτες θείους. Με πάρκαραν για την ακρίβεια, σχεδόν επί τρίμηνο κάθε καλοκαίρι. Το παραποτάμιο γορτυνιακό χωριό με έβλεπε πιο αραιά, σε τριήμερες συνήθως επισκέψεις. 

Μια από τις παλιότερες τέτοιες εξορμήσεις είχε γίνει λίγο πριν κλείσω τα δέκα. Ο αρραβωνιασμένος φιλόλογος θείος μου με είχε πάρει μαζί, με την Ρουμελιώτισσα μνηστή και τον ξάδερφο με το Άουντι. Σε αντίθεση με τα στερεότυπα που μπορεί να σκεφτεί κανείς για έναν ενθουσιώδη επαρχιώτη οδηγό, ή για το επώνυμό του (Μάγκας), ο κύριος Γιάννης με είχε εντυπωσιάσει ως μια ευγενική μορφή - και για μερικούς ακόμη λόγους.

Τριανταπεντάρης ή κάπου εκεί, μού θύμιζε κάπως τον νιουσκάστερ Κώστα Γαλανόπουλο - γένια, ίσως λίγη φαλάκρα (δεν το θυμάμαι καλά αυτό) και πρωτίστως η ηρεμία που απέπνεε. Φυσικά, στην αρχή βρήκα απολύτως ψαρωτική την παρουσία του. Έπαιζε ρόλο και το μεγαλειώδες αμάξι. Κατοστάρι, όχι ογδοντάρι ούτε βεβαίως πενηντάρι. 

Ο κύριος Γιάννης έσπασε γρήγορα τον πάγο. Μου πρότεινε μάλιστα να γίνουμε μπατζανάκηδες, όταν του είπα ότι η συμμαθήτρια που μου άρεσε είχε μια μεγάλη αδελφή. Ήταν επίσης σοβαρός, συγκροτημένος και με πολύπλευρες γνώσεις. Το συνολικό IQ των ενηλίκων στην ταξιδιωτική αυτή παρέα είχε χτυπήσει ταβάνι. 

Χάρη στην οδήγηση του φιλοξενούμενου της οικογένειας, είχα δει για πρώτη φορά μέρη όπως την αρχαία Ολυμπία και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Λάδωνα - μερικά μόνο από τα σημαντικά μέρη που βρίσκονται σε σχετικά μικρή ακτίνα από τον πατρογονικό τόπο. Για κάποιο λόγο επίσης θυμάμαι κι ένα μέρος με το όνομα Επιτάλιο (με την εσφαλμένη ανάμνηση ότι από εκεί περνούσε "κάτι σαν αυτοκινητόδρομος") καθώς και την εντυπωσιακή γέφυρα του Κράθη, στην οποία σταθήκαμε (με στάση στη ΛΕΑ, άραγε;) για να θαυμάσουμε την κοιλάδα. 

Ήξερε πολλά ο κύριος Γιάννης - καμιά φορά, πριν ακόμη συμβούν. Όπως για τη διαδρομή προς την Ολυμπία, για την οποία προειδοποίησε ότι η οδήγησή του είναι αυτή που είναι, και οι στροφές (μέσα από το κάθε άλλο παρά Οσμανικά* ευθύγραμμο οδικό τμήμα του χωριού "Λούβρο") μπορεί να ενοχλήσουν στο στομάχι. Το είπε ήδη από το πρόγευμα ο άνθρωπος - άλλο που εγώ επέμεινα να βάλω βούτυρο στις φρυγανιές, ίσως και να ήπια γάλα.

Μετά από τους γάμους και ίσως κι άλλα οικογενειακά γεγονότα, έχασα την επαφή. Τον ξαναείδα πολλά χρόνια αργότερα, ίσως να είχε περάσει ένα τέταρτο του αιώνα. Ήταν σε ένα οικογενειακό τραπέζι στις Κουκουβάουνες και τον χαιρέτησα - μάλλον σύντομα και αμήχανα. Δεν μου έριχνε πια ύψος και πλέον, έχοντας την ηλικία που περίπου είχε αυτός τότε, τον ένιωθα πια λίγο πιο κοντά στα μέτρα μου. Λιγότερο ψαρωτικός - χαμογελαστός, για την ακρίβεια.

Δεν ξανάκουσα γι' αυτόν μέχρι αυτή τη βδομάδα. Έμαθα ότι πέθανε, από ανίατη ασθένεια και (μάλλον) πριν φτάσει το σημερινό ελληνικό "προσδόκιμο ζωής". Έχω την αίσθηση ότι, παρά το σύντομό του πέρασμα από τις παραστάσεις μου, μού άφησε κάτι: την αγάπη για τις οδικές εκδρομές. Αν και όχι απαραίτητα για τα Audi.


*Από τον Οσμάν (Hausmann), που έχει συνδέσει το όνομά του με το άνοιγμα μεγάλων ευθύγραμμων λεωφόρων στο Παρίσι

26 Αυγ 2020

Αντιρριώτικοι μονόκεροι

Στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια έγινα δύο φορές μάρτυρας του μεγάλου κινδύνου στον οποίο μπορούν να σε βάλουν τα θαλάσσια ρεύματα. Στο στενό Σάμου-Μυκάλης είδα μια βάρκα -με δικό μου άνθρωπο μέσα- να παρασύρεται, μέχρι που την πρόλαβαν με κολυμβητικό σπριντ κάποιοι μεγάλοι της παρέας. Λίγα χρόνια αργότερα, σε μια βόλτα με ταχύπλοο, σώσαμε έναν Ιταλό που αποκοιμήθηκε στο στρώμα, σε παραλία βάθους μισού μέτρου, και ξύπνησε στα ανοιχτά χωρίς να ξέρει κολύμπι.

Αυτά τα περιστατικά θυμήθηκα προχθές με το κοριτσάκι που βρέθηκε στα ανοιχτά του Αντιρρίου πάνω σε ένα πανέμορφο "σωσίβιο" με μορφή μονόκερω. Η μικρή, τρίχρονη ή τετράχρονη όπως γράφτηκε, φάνηκε εξαιρετικά ψύχραιμη και παρέμεινε πάνω στο φουσκωτό παιχνίδι, μέχρι που την διέσωσε το πλήρωμα τοπικού φέρρυ, με εξαιρετικά προσεκτικούς χειρισμούς ενός άξιου καπετάνιου. 

Το βίντεο που δημοσίευσε το dete.gr είναι αρκετά κατατοπιστικό όσον αφορά μεγάλο μέρος των γεγονότων και των συνθηκών. Το παιδί είχε φτάσει αρκετές εκατοντάδες μέτρα από την δυτική ακτή του Αντιρρίου. Στο συγκεκριμένο στενό με τα συχνά 8 και καμιά φορά 12 μποφόρ, ήταν ευτύχημα που ο άνεμος εκείνη τη μέρα ήταν μάλλον ασθενής. Ο σταθμός του Ρίου στο meteo.gr επιβεβαιώνει ότι η μέγιστη ταχύτητα δεν ήταν ούτε 34 χλμ/ώρα, κάποια στιγμή το απόγευμα ως συνήθως, με μέση τιμή τα 7 και κάτι - ούτε ένα μποφόρ. Τα όποια κύματα μάλιστα φαίνεται να έρχονται από τον νότο, και αν ήταν αυτά τα καθοριστικά τότε θα έσπρωχναν το παιδί προς τα έξω κι όχι προς τα βαθιά.

Ωστόσο, για όσα δεν φαίνονται στο βίντεο, οι εκδοχές για το τι συνέβη ποικίλουν. Γράφτηκε λοιπόν σε διαφορετικά μέσα ότι το παιδί έπαιζε στο νερό είτε με τη μητέρα του, είτε με τον πατέρα του, είτε και με τους δύο γονείς. Και ναι μεν, με τον ανύπαρκτο άνεμο που ανέφερα, η δικαιολογία ότι "ο άνεμος πήρε το παιδί από το χέρι" (μαρτυρία "αυτόπτη", που μάλιστα αναδημοσιεύτηκε στην "σοβαρή" εφημερίδα Πελοπόννησος της Πάτρας) δείχνει αστεία ή τραγική, παρόλα αυτά το θαλάσσιο ρεύμα δίνει μια πολύ εύλογη εξήγηση. Πολλώ δε μάλλον όταν, μόλις λίγες μέρες νωρίτερα, ενήλικας βρέθηκε κάπου ανάμεσα στους πυλώνες της Γέφυρας για τον ίδιο λόγο. 

Η συζήτηση λοιπόν αναπόφευκτα πηγαίνει στους γονείς/κηδεμόνες της μικρής. Εκεί, προσπερνώντας την ευκολία με την οποία ζητάνε "κρεμάλες" άνθρωποι που μάλλον δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι καταργήθηκε η θανατική ποινή, μπαίνουμε στα πιο δύσκολα θέματα, που αφορούν όλους μας - είτε έχουμε οι ίδιοι παιδιά, είτε ακόμη κι αν δεν έχουμε τύχει κάποτε να "προσέχουμε" κάποια για λογαριασμό άλλων. (Αλήθεια, αυτό το "δεν έχεις παιδιά, άρα μη μιλάς" ποτέ δεν το κατάλαβα, πέραν της κακίας που βγάζει. Γενικά αυτό το "μη μιλάς" το έχουν ορισμένοι πολύ πρόχειρο.)

Η τελειότητα, στον γονικό ρόλο ή σε οτιδήποτε, είναι ανέφικτη, κι όποιος το πιστεύει κινδυνεύει να τρελαθεί. Μικρότερα ή μεγαλύτερα περιστατικά έχουμε όλοι να διηγηθούμε, αν είμαστε ειλικρινείς. Από κει και πέρα, δεν μπορεί κανείς να μην προβληματιστεί από το συμβάν και συγκεκριμένα από τα εξής:

  • Ακόμη κι αν δεν ξέρεις ότι η παραλία έχει ρεύματα [αλήθεια, υπάρχει κάποια πινακίδα που να προειδοποιεί τον περιστασιακό επισκέπτη;], ένα παιδί 3-4 ετών (που προφανώς δεν ξέρει να κολυμπάει μόνο του), ποιος πρέπει να σου πει ότι δεν το αφήνεις χωρίς επιτήρηση και χωρίς ετοιμότητα να επέμβεις μέσα σε 15 το πολύ δευτερόλεπτα (και πολλά ίσως λέω); Ο ρόλος του γονέα ή του έχοντος την εποπτεία είναι να είναι κομάντο, τίποτα λιγότερο, και η σχετική ευθύνη υπερβαίνει οτιδήποτε άλλο. 
  • Εντυπωσιάζει το ότι το λιμενικό, που έχει σταθμό στο Αντίρριο, δεν διαθέτει ένα μικρό φουσκωτό ή πλαστικό βαρκάκι (δεν μιλάμε καν για περιπολικό σκάφος) ώστε να περιπολεί και να έχει τη δυνατότητα επέμβασης σε τέτοια περιστατικά. Ευτυχώς ο καιρός ήταν καλός και ο καπετάνιος επιδέξιος (και όλο το πλήρωμα προσεκτικό), αλλιώς το φέρρυ-παντόφλα δεν είναι ό,τι πιο σίγουρο για μια τέτοια διάσωση. 
  • Συμφωνώντας απόλυτα στο βιβλικό "ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω", πρέπει να επισημάνει κανείς ότι το καθήκον της Αρχής που επεμβαίνει σε ένα τέτοιο συμβάν είναι, αφού ολοκληρωθεί η διάσωση, να συντάξει τη σχετική αναφορά συμβάντος και να διαπιστώσει αν συντρέχουν παραβάσεις του ποινικού κώδικα. Στο περιστατικό που είδε πολύς κόσμος ζωντανά στην παραλία και ακόμη περισσότερος στο βίντεο (και δεν συνέβη κάπου στην έρημο της Νεβάδας, όπου ο μοναχικός πατρόλμαν έχει τη δυνατότητα να το παραγράψει ως μη γενόμενο), το λιμενικό κανονικά θα πρέπει να εξετάσει στην προανάκριση αν εδώ έχουμε έκθεση ατόμου, και δη ανηλίκου, σε κίνδυνο. Και, όπως σε παρόμοιες περιπτώσεις η εισαγγελία δεν αφήνει να πέσει κάτω ούτε αυτό που πολλοί σπεύδουν να χαρακτηρίσουν ως "κακιά ώρα", έτσι (και γιατί όχι και αυτεπάγγελτα) θα είναι δίκαιο να περάσει τους γονείς από τη βάσανο της δικαιοσύνης. Δεν μιλάμε για αυτόφωρο, αρκεί μια τακτική δικάσιμος στην οποία με τη βοήθεια ενός επαρκούς δικηγόρου και με ικανά επιχειρήματα θα προσπαθήσουν να πείσουν την έδρα ότι δεν αξίζει να τιμωρηθούν από το δικαστικό μας σύστημα. Οι διαδικασίες αυτές έχουν και τον παιδευτικό τους χαρακτήρα, ακόμη και αν δεν καταλήξουν σε ποινή. 

13 Αυγ 2020

Δάρδανος, Θάλεια, Κοπέρνικος και Λήλας

Το κύμα κακοκαιρίας "Θάλεια" άφησε πίσω του 8 βεβαιωμένους νεκρούς και πολλές ζημιές στην κεντρική Εύβοια. Στην περιοχή είχε σημειωθεί πυρκαγιά το 2018. Προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί αίτημα χαρτογράφησης της φετινής καταστροφής προς την υπηρεσία "Κοπέρνικος" της ΕΕ. Όταν θα είναι διαθέσιμα τα δεδομένα, σε συνδυασμό με αυτά της φωτιάς, θα μπορεί να φανεί τυχόν συσχέτιση - καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η κατάσταση του δάσους επηρεάζει τον κίνδυνο πλημμύρας. 

Για τους ανθρώπους που χάθηκαν όπως και τις 100 περίπου διασώσεις, δεν γνωρίζω αρκετά. Δεν μπορούμε όμως να εξισώνουμε. Η απώλεια είναι λυπηρή, μη αναστρέψιμη και το πρώτο που πρέπει να απασχολεί όσους κοιτούν μπροστά είναι το πώς θα μειωθεί ή θα εξαλειφθεί η πιθανότητα να ξανασυμβεί στο μέλλον. 

Μέρος της προετοιμασίας είναι τα διδάγματα από το τι (δεν) έγινε σωστά. Επιλέγω ορισμένες παραμέτρους:

Πρόγνωση. Η ΕΜΥ εδώ και πολλά χρόνια πέρα από τις καθημερινές προγνώσεις εκδίδει και έκτακτα δελτία. Αυτό δεν το κάνει για ψύλλου πήδημα. Τα τελευταία χρόνια, που οι κακοκαιρίες α-λα Αμερική αποκτούν και όνομα (εδώ: Θάλεια), τα έκτακτα δελτία συχνά ταυτίζονται με τέτοια συγκεκριμένα κύματα. Η ΕΜΥ είχε εκδώσει δελτίο (από τις 4/8) για την κακοκαιρία και μάλιστα το επικαιροποίησε (στις 6/8). Στο δελτίο αναφερόταν ανά ημέρα διαφορετική ομάδα περιοχών, στις οποίες αναμένονταν οι εντονότερες βροχοπτώσεις. Η Εύβοια ήταν ανάμεσα σε αυτές τις περιοχές, για το κρίσιμο διάστημα Σαββάτου-Κυριακής (8 και 9/8). Αυτή η πρόγνωση θα έπρεπε να είναι αρκετή για να θέσει σε συναγερμό τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας - τον επιχειρησιακό, συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης όσων βρίσκονται σε περιοχές που κινδυνεύουν. Δεν γνωρίζω κανένα ποσοτικοποιημένο κριτήριο για αυτές τις περιπτώσεις, άλλωστε σπάνια οι προγνώσεις δίνουν με ακρίβεια χιλιοστά βροχόπτωσης, ούτε εντοπίζουν ακριβή σημεία με τη μεγαλύτερη ένταση. Μόνο και μόνο με τη γνώση ότι η Θάλεια θα χτυπήσει την Εύβοια, το νησί έπρεπε να είναι στο "πόδι". Ήταν;

Ειδοποίηση. Έγινε αρκετή συζήτηση, με εμπλοκή μάλιστα και ακαδημαϊκών, για τη (μη) ενημέρωση του κοινού. Στο Μάτι το 2018 κρίθηκε από πολλούς ως μεγάλη παράλειψη, η μη αποστολή προειδοποιητικών μηνυμάτων στα κινητά. Η τεχνολογική δυνατότητα υπήρχε, με στοχευμένη αποστολή μηνύματος σε όσα κινητά βρίσκονται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες (ώστε να μη λάβει, π.χ., ο κάτοικος Πάτρας μήνυμα για τη φωτιά σε εξέλιξη στην Ανατολική Αττική). Αναπτύχθηκε στο μεταξύ το "reverse 112" -το αντίστροφο, δηλαδή, του ήδη υπαρκτού αριθμού 112 που καλούν οι πολίτες- ώστε να γίνεται κεντρικά η ειδοποίηση. Πλέον αυτό είναι διαθέσιμο, πλην, δεν χρησιμοποιήθηκε: ούτε στην εκτεταμένη φωτιά της Κορινθίας (όπου ο κόσμος ειδοποιήθηκε να απομακρυνθεί με καμπάνες εκκλησιών και σειρήνες περιπολικών), ούτε στις πλημμύρες της Εύβοιας. Ακούστηκαν διάφορα επιχειρήματα:

(α) "Δεν χρησιμοποιείς το αντίστροφο 112 χωρίς σοβαρό λόγο". Ωστόσο, μια φωτιά που αναγκάζει σε απομάκρυνση πληθυσμού από κεφαλοχώρια όπως τα Αθίκια Κορινθίας, είναι σοβαρός λόγος. Επίσης, μια κακοκαιρία με όνομα και με έκτακτα δελτία, είναι επίσης σοβαρός λόγος. Μιλάμε ίσως για 10-20 φορές το έτος και μάλιστα σε διαφορετικές περιοχές. Δεν βλέπω τον κίνδυνο απαξίωσης της υπηρεσίας με τέτοιο, σχετικά μικρό αριθμό καίριων ειδοποιήσεων.

(β) "Δεν κάνεις εκκένωση στην έκτακτη ανάγκη διότι προκαλείς εκατόμβη". Αυτό το επιχείρημα δυστυχώς ακούστηκε και από τους απολογητές της διαχείρισης της φωτιάς στο Μάτι. Να σημειώσω ότι η χρήση της λέξης "εκκένωση" είναι ολίγον κουτοπόνηρη. Οι διαδικασίες της Πολιτικής Προστασίας μιλούν για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πληθυσμού, δηλαδή πριν έρθει στην πόρτα του πολίτη το κακό. Είναι αυτό που δεν έγινε στο Μάτι και έγινε λίγο αργότερα σε οικισμό κοντά στα Ψαχνά Ευβοίας, όπως και φέτος (έστω και χωρίς χρήση αντίστροφου 112) στην Κορινθία. Δεν έγινε στις πλημμύρες της Εύβοιας. Ωστόσο, προβλέπεται ρητά στα σχέδια αντιμετώπισης πλημμύρας, διαχρονικά όπως και στο τελευταίο (εσοδείας 2019) με το όνομα "Δάρδανος", που του αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Αξιολογήθηκε λοιπόν ο κίνδυνος και μετά λόγου γνώσεως αποφασίστηκε να μη γίνει απομάκρυνση;

(γ) Να συμπληρωθεί ότι το αντίστροφο 112 δεν είναι μόνο για μηνύματα εκκένωσης / απομάκρυνσης. Στη μοναδική έως τώρα χρήση του (lockdown κορονοϊού), είδαμε ότι κάλλιστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γενική προειδοποίηση ετοιμότητας. Ακόμη και αν δεν έχει αποφασιστεί απομάκρυνση, υπάρχουν χίλια δυο άλλα πράγματα που μπορεί να μεταδώσει κανείς - μαζικά, γρήγορα, πιασιάρικα (ακόμη και με λινκ για περισσότερες πληροφορίες, π.χ. τις γενικές οδηγίες αντιμετώπισης πλημμύρας, για όποιον θέλει να εμβαθύνει). 

Κλιματική αλλαγή. Είναι πλέον όχι απλά μια εύκολη υπεκφυγή αλλά ένα must. Δείχνει οικολογική ευαισθησία και, μαγικά, σε κάνει να πιστεύεις ότι φταίει κάτι ανώτερο των δυνάμεών σου. Χρησιμοποιήθηκε φυσικά από τους διαχειριστές της καταστροφής στο Μάτι, αλλά και από τον λογογράφο του κ. Μητσοτάκη, που το φθινόπωρο του 2019 ως πρωθυπουργός την επικαλέστηκε ως αιτία για την καταστροφή - και ως εξήγηση για το δήθεν ανήκουστο φαινόμενο των 39 βαθμών Κελσίου Ιούλιο μήνα σε συνδυασμό με ανέμους στην ακτή του νότιου Ευβοϊκού. Αναφέρθηκε και φέτος, από τον νυν αρμόδιο υφυπουργό. Είναι γεγονός ότι η βροχόπτωση είχε ακραία ένταση. Στη Στενή Ευβοίας καταγράφηκαν 300 χιλιοστά. Αυτό όμως δεν είναι δείγμα κλιματικής αλλαγής, αλλά έκφραση του δεδομένου κλίματος. Οι πλημμύρες δεν συμβαίνουν κάθε χρόνο στον ίδιο τόπο. Οι υδρολόγοι μιλούν για περιόδους επαναφοράς - στατιστικά, μια συγκεκριμένη υψηλή ένταση συμβαίνει κάθε Ν χρόνια (50, 100 κ.λπ., με διαφορετικές κάθε φορα τιμές). Το Υπουργείο Περιβάλλοντος σχετικά πρόσφατα έχει αναλύσει τα σχετικά δεδομένα για όλη τη χώρα και έχει συντάξει χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας. Οι περιοχές της Εύβοιας που επλήγησαν, δηλ. τα Πολιτικά και ο ποταμός Λήλας (που εσφαλμένα γράφεται Λήδας), αναφέρονται ρητά στο σχετικό σχέδιο. Το αν η ΓΓΠΠ, η Περιφέρεια Στερεάς και οι Δήμοι έχουν αξιοποιήσει αυτή την πληροφορία για να προετοιμάσουν τις τοπικές κοινωνίες για πλημμυρικά φαινόμενα, φαντάζομαι ότι αυτοί οι φορείς το ξέρουν και είναι σε θέση να απαντήσουν. 

Μακάρι στο μέλλον να διορθωθούν αρκετά. Έχουμε πολύ δρόμο. 

11 Αυγ 2020

Γεωγραφία των ΑΟΖ


Οι ελληνικές απόψεις για τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ (όπως τις έχω καταλάβει με τα χρόνια) είχαν πάντα ως αφετηρία την πραγματική μέση γραμμή, θεωρώντας βεβαίως τα νησιά ισότιμο μέρος της επικράτειας με τα ηπειρωτικά εδάφη εκάστης χώρας.
Για την ανατολική Μεσόγειο που συζητάμε, η θέση που είχαμε με βάση αυτές τις αρχές αναπαριστάται στον πρώτο χάρτη. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι μια σχετικά ευρεία διεπαφή -αρκετές δεκάδες μίλια- των προτεινόμενων ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου.
Στον χάρτη αυτό βέβαια η πραγματική μέση γραμμή μετρά τις ακτές όπως πραγματικά είναι. Η πρόσφατη συμφωνία με την Αίγυπτο, ωστόσο, δέχτηκε ότι σχεδόν το σύνολο της βόρειας αιγυπτιακής ακτής είναι ένας "κόλπος". Οι Αιγύπτιοι λοιπόν πέτυχαν στη μεταξύ μας συμφωνία, να αρχίζει η νοητή ακτή τους βορειότερα από την πραγματική, με αποτέλεσμα η μεταξύ μας γραμμή να μην είναι η πραγματική μέση γραμμή, αλλά να αποκλίνει αρκετά μίλια, όσο πηγαίνουμε ανατολικά. Αυτή φαίνεται στον δεύτερο χάρτη.
Οι αντιδράσεις όσων δεν το πρόσεξαν παρά μόνο εκ των υστέρων ήταν του τύπου (α) "μάζευε κι ας είν' και ρώγες", (β) "θετικό που αναγνωρίζεται επιρροή στα νησιά κι ας μην είναι η μέγιστη δυνατή", και (γ) "οι διαπραγματευτές ξέρουν, οι λοιποί ας σωπαίνουν".
Προσπαθώντας ψύχραιμα να αντιπαρέλθω το (γ) -που έχει θέση ίσως σε κάτι συμπαθείς πρώην σοβιετικές "δημοκρατίες" αλλά όχι στον ελεύθερο κόσμο- θα επισημάνω μόνο ότι την ίδια απλοποίηση ακτογραμμής θα μπορούσαν να κάνουν και άλλες χώρες, σε περίπτωση που συζητιόταν με αυτούς τους όρους η οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου.
Αν η Τουρκία τραβήξει μια γραμμή ανάλογη με αυτή των Αιγυπτίων στον κόλπο της Αττάλειας, τότε η νοητή της ακτή έρχεται πολύ πιο νότια. Σε συνδυασμό με το ανέβασμα της αιγυπτιακής πιο βόρεια, τίθεται εύλογα το ερώτημα, αν η διεπαφή Ελλάδας-Κύπρου εξασφαλίζεται και με τα νέα αυτά δεδομένα.
Με τα πολύ περιορισμένα χαρτογραφικά/γεωμετρικά εργαλεία που διαθέτω, φαίνεται (τρίτος χάρτης) ότι η διεπαφή μάλλον διατηρείται, αλλά πολύ μειωμένη - λίγα μόλις μίλια στην καλύτερη περίπτωση, και όχι οι αρχικές δεκάδες. Ελπίζω να έχει γίνει καλύτερος υπολογισμός (από αυτούς που πρέπει να τον κάνουν), και να μην έχει τελικά τόση σημασία η υπαρκτή αυτή μείωση της έκτασης που μας αντιστοιχεί.
Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πόσο πολύτιμο σε αυτή τη συζήτηση είναι το Καστελλόριζο (για την ακρίβεια η τριάδα των ελληνικών νησιών της Λυκίας, με ανατολικότερο τη Στρογγυλή), το οποίο - επειδή είναι λίγο νότια-δυτικά ακόμη και από την απλοποιημένη γραμμή της Αττάλειας, "σπρώχνει" τα δικά μας όρια αρκετά ανατολικά, ώστε να συναντιόμαστε με την Κύπρο και να μην αφήνουμε την Τουρκία να συναντήσει την Αίγυπτο.
Καταλαβαίνουμε επίσης γιατί η Τουρκία σε ανεπίσημες αλλά και επίσημες εκδηλώσεις της ακολουθεί μια εντελώς διαφορετική "λογική" για τον υπολογισμό των ορίων, "βλέποντας" διεπαφή της με τη Λιβύη και φυσικά μειώνοντας ή και εξαλείφοντας την επιρροή των νοτιοανατολικών μας νησιών. (Για τις αντίστοιχες θέσεις της στο Αιγαίο, ήδη διατυπωμένες από τη δεκαετία 1970, δεν θα δώσω εδώ λεπτομέρειες.)
Αυτά, στο πλαίσιο μιας συζήτησης πέρα από όρους θριαμβολογίας ή καταδίκης.

Χάρτης 1

Χάρτης 2

Χάρτης 3

25 Ιουλ 2020

Τι του λείπει; Σκούφια με μαργαριτάρι - και "νέοι ταχυδρομικοί κώδικες"

Στο μικρό κομμάτι ιστορίας που έχω ζήσει, πρόλαβα να δω την εισαγωγή των ταχυδρομικών κωδικών όπως περίπου τους ξέρουμε τώρα. Το αμέσως προηγούμενο σύστημα που θυμάμαι ήταν ο "ταχυδρομικός τομέας", που αν δεν κάνω λάθος ήταν η διαίρεση των μεγαλύτερων πόλεων σε ζώνες, πιθανότατα ανάλογα με τα ταχυδρομικά γραφεία. Το νέο σύστημα, της δεκαετίας '80, έμοιαζε λίγο με το γαλλικό, όλα τα αντιγράφαμε από τους Γάλλους τότε. Όχι επακριβώς. Ήταν βέβαια κι εδώ κι εκεί 5ψήφια τα νούμερα. Η Ελλάδα όμως δεν είχε, ούτε και απέκτησε ταύτιση του κάθε νομού με έναν διψήφιο αριθμό. Στη Γαλλία ο αριθμός 75, για παράδειγμα, σήμαινε παλιά πόλη Παρισιού: και στις πινακίδες αυτοκινήτων, και στους Τ.Κ. Στην Ελλάδα οι αριθμοί από 10 έως 19 χρησιμοποιήθηκαν για την Αττική και οι λοιποί για την υπόλοιπη χώρα. Άρχισα κι εγώ όλο χαρά να βάζω το 18533 στην πειραϊκή μου διεύθυνση, το 83100 στη σαμιώτικη των διακοπών και γενικά να είμαι συνεπής στο νέο σύστημα, κάτι που βέβαια δεν έβλεπα να καθιερώνεται γενικά.

Σε επίπεδο ζώνης, τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα όσον αφορά την κωδικοποίηση διευθύνσεων. ΟΚ, στις επαρχιακές πρωτεύουσες ήταν λίγο χαζό το να έχεις π.χ. 20100 για μια ολόκληρη πόλη (Κόρινθος εν προκειμένω). Το 2015 αυτό άλλαξε, χωρίζοντας τις πόλεις σε τμήματα και δίνοντας κωδικούς όπως τους 20131 και 20132. Ωστόσο, η μεγάλη δυσκολία ήταν και παρέμεινε η ακρίβεια της διεύθυνσης επί της οδού. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά τον μαγαζάτορα στο Βαθύ της Σάμου που εξηγούσε σε έναν "εντελώς Αθηναίο" ότι "ιδώ δεν έχ'μι ουδός κι αριθμός". Αυτό ήταν στη δεκαετία 1980, αλλά ελάχιστα άλλαξε.

Οι ονομα(τοδο)σίες οδών είναι έτσι κι αλλιώς μια πονεμένη ιστορία. Στο χωριό του πατέρα μου στην Αρκαδία, είχα δει κάποτε πινακίδα στον δρόμο του "πά' χωριού" [επάνω χωριού] ως "οδό 28ης Οκτωβρίου". Με το χαρακτηριστικό του χιούμορ, ο παππούς σχολίασε: "Τέρμα Πατησίων". Όπως και η σήμανση γενικότερα, έτσι και τα ονόματα οδών ειδικότερα ήταν κατά κύριο λόγο η προβολή του συλλογικού Εγώ των κοινωνιών, ενίοτε και του ατομικού Εγώ κάποιων αρχόντων. Θυμόμαστε όλοι τις αλλαγές ονομάτων οδών, κυρίως αυτών που έφεραν ονόματα βασιλέων. Η μπάλα συχνά έπαιρνε τους πάντες και τα πάντα. Στον Πειραιά ο δρόμος της γειτονιάς μας, Πύλης από την αρχαία Πύλη Άστεως που βρισκόταν στην αρχή της, μετατράπηκε στους λογαριασμούς της ΕΥΔΑΠ σε Βαρούνη. Ποτέ δεν μάθαμε τι ήταν αυτός ο Βαρούνης: φήμες λένε ότι ήταν Ελασίτης που σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά στην περιοχή, αλλά κανείς δεν ήξερε να μας πει υπεύθυνα.

Λυπάμαι όποτε χρειάζεται να φέρω για παράδειγμα χώρες της πρώην "ανατολικής Ευρώπης", δεν μπορώ όμως να μην παρατηρήσω ότι στη χώρα που ζω τα τελευταία 5 χρόνια τα πράγματα είναι κάπως πιο οργανωμένα όσον αφορά την αρίθμηση κτιρίων επί οδών. Το τυπικό χωριό έχει μόνο ένα όνομα οδού, που ταυτίζεται με το όνομα του χωριού. Το ίδιο συμβαίνει και στις περιφερειακές συνοικίες, τα πρώην χωριά που αποτελούν τώρα μικρά προάστια της πρωτεύουσας. Κάθε κτίριο είναι αριθμημένο και, παρόλο που η εκάστοτε κεντρική οδός ακολουθεί τη γνωστή λογική (μονά αριστερά, ζυγά δεξιά), στα πάμπολλα παρακλάδια το όνομα "οδού" διατηρείται το ίδιο και οι αριθμοί συνεχίζονται στην πάροδο. Οι δε πινακίδες στην αρχή της παρόδου επισημαίνουν το ποιοι αριθμοί βρίσκονται στο εν λόγω παρακλάδι. Το αποτέλεσμα, όπως το αντιλαμβάνομαι, είναι μια αρκετά μεγάλη ευκολία ανεύρεσης διευθύνσεων, σε κάθε σημείο της χώρας. Δεν θα με πείραζε κάτι εξίσου απλ(οϊκ)ό και στην ελληνική επαρχία.

Η αλήθεια είναι βέβαια ότι κάποτε υπήρχε ένα παρεμφερές σύστημα, αν κρίνω από παλιά αλληλογραφία (εποχής γονέων ή παππούδων μου), στο οποίο οι ιδιοκτησίες κωμοπόλεων -ίσως και χωριών;- είχαν ενιαία αρίθμηση. Μαθαίναμε κάποτε ότι ταυτόχρονα με την απογραφή πληθυσμού γινόταν και απογραφή κτιρίων. Κι όπως θα δούμε στις σελίδες της ΕΛ.ΣΤΑΤ., ακόμη γίνεται. Το αν και πού αξιοποιούνται αυτά τα στοιχεία δεν το ξέρω. Το κακό (κι όχι μόνο στην Ελλάδα) είναι η ύπαρξη πολλαπλών καταγραφών, που παραμένουν πλημμελώς συνδεδεμένες μεταξύ τους. Σε μεγάλο βαθμό τοπογράφοι και παρεμφερείς επαγγελματίες (συμπεριλαμβανομένων των δασικών και των υπεύθυνων για το κτηματολόγιο) χρησιμοποιούν ένα σύστημα συντεταγμένων που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 (ΕΓΣΑ). Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια ο καθένας έχει στο κινητό του εφαρμογές που επιτρέπουν τον εντοπισμό οποιουδήποτε σημείου ανά τον κόσμο, όπως και ταχυδρομικών διευθύνσεων όπου αυτές υπάρχουν. Με δέκα/δώδεκα το πολύ ψηφία (2 ακέραια και 3-4 δεκαδικά για το γεωγραφικό πλάτος, κι άλλα τόσα για το μήκος), μπορεί να ταυτοποιηθεί οποιαδήποτε ιδιοκτησία. Η πιτσαρία της γειτονιάς μας είναι στο 45.8509 (βόρειο πλάτος), 15.9879 (ανατολικό μήκος). Με την ταχυδρομική της διεύθυνση ("οδός και αριθμός") είναι πανεύκολο να τη βρει κανείς, ακόμη και χωρίς να πειράξει τους ταχυδρομικούς κωδικούς που για το σύνολο της κροατικής πρωτεύουσας είναι απλά "10000".

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 (βλ. Olympic rush) η ελληνική επιτροπή για τις τηλεπικοινωνίες εισήγαγε σύστημα αριθμοδότησης με δέκα ψηφία, το οποίο έκτοτε ουσιαστικά υπολειτουργεί. Με δέκα ψηφία, θεωρητικά μπορείς να έχεις 10^10 αριθμούς, δηλ. δέκα δισεκατομμύρια. Σε μια χώρα 10-11 εκατομμυρίων, τι νόημα έχει να σχεδιάζεις για μέσο όρο χιλίων συνδέσεων ανά κάτοικο; Ο κίνδυνος overdesign και περιττών αλληλεπικαλύψεων είναι ένας βασικός λόγος για να είναι κανείς εξαιρετικά επιφυλακτικός όποτε ακούει εξαγγελίες όπως η πρόσφατη για την "αλλαγή ταχυδρομικών κωδίκων". Θα ήταν χρήσιμο να αιτιολογηθεί αν υπάρχει πραγματική ανάγκη να αλλάξει το σύστημα της δεκαετίας 1980 (και ανανεωθέν το 2015), αναγκάζοντας όσους το χρησιμοποιούν να μάθουν ξανά κάτι καινούργιο, αμφίβολης πρόσθετης χρησιμότητας. Μήπως η λύση θα ήταν, οι όποιες προσπάθειες διασύνδεσης γεωγραφικών πληροφοριών να αξιοποιήσουν το υπάρχον σύστημα; Οι Γερμανοί φαίνεται να τα καταφέρνουν μια χαρά, κρατώντας τους (επίσης 5ψήφιους) κωδικούς που ορίστηκαν -ως μετεξέλιξη των παλιών 4ψήφιων- μετά την ενοποίηση της χώρας, τη δεκαετία 1990. Στον σύνδεσμο https://www.suche-postleitzahl.org/muenchen-plz-80331-85540.52bb μπορείτε να δείτε παράδειγμα από το είδος της πληροφορίας που είναι διασυνδεδεμένο με τους ταχυδρομικούς κωδικούς, χωρίς να χρειάζεται "νέα αριθμοδότηση". Ας δούμε τι θα δούμε στην Ελλάδα. 

28 Ιουν 2020

Κροατικές εκλογές 2020

Σε μία εβδομάδα, και εν μέσω έξαρσης νέων κρουσμάτων κορονοϊού σε πολλές βαλκανικές χώρες, η Κροατία έχει κοινοβουλευτικές εκλογές. Σε περυσινό κείμενο, πριν τις προεδρικές εκλογές, είχα περιγράψει το πολιτικό σκηνικό της χώρας καθώς και το εκλογικό σύστημα. Χωρίς πρόσθετους σχολιασμούς, πέραν των απαραίτητων επεξηγήσεων, ακολουθεί ένα "φωτορεπορτάζ" από τη μάχη της αφίσας στο Ζάγκρεμπ.

Κροατική Δημοκρατική Ενότητα (HDZ) - Το (κεντρο)δεξιό κόμμα του πρωθυπουργού Άντρεϊ Πλένκοβιτς ("Πλένκι"), και παλιότερα του πρώτου προέδρου της χώρας, Φράνιο Τούτζμαν. Σύνθημα της αφίσας: "Στην κρίση φαίνονται οι ηγέτες". Χαρακτηριστική λεπτομέρεια, το μαλλί του ηγέτη που φαίνεται μακρύτερο από ό,τι συνήθως, και πιο γκριζαρισμένο.


Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP) - Το (κεντρο)αριστερό κόμμα του ηγέτη της αντιπολίτευσης, Ντάβορ Μπέρναρντιτς ("Μπέρο"), μετεξέλιξη της "τιτοϊκής" παράταξης. Σύνθημα της αφίσας: 
"Κροατία χωρίς διαφθορά". Κυκλοφορούν παρόμοιες αφίσες, με διάφορα άλλα "χωρίς": χωρίς φτώχεια, χωρίς "βύσματα" κ.λπ. Το κόμμα ηγείται της συμμαχίας "Restart", στην οποία μεταξύ άλλων συμμετέχει και το Ιστριακό Δημοκρατικό Κόμμα (IDS).


Πατριωτικό Κίνημα Μίροσλαβ Σκόρο - Μετά την τρίτη θέση στις προεδρικές εκλογές, ο εθνικιστής τραγουδοποιός από το Όσιεκ (πρώην μέλος του HDZ) φιλοδοξεί να επαναλάβει την επιτυχία. Σύνθημα της αφίσας: "Διότι αγαπώ τους δικούς μου", στίχος από το τραγούδι "Με δικάζουν", που ερμήνευσε με τον κουμπάρο του, Πέρκοβιτς ή "Τόμσον", προς τιμήν του αμφιλεγόμενου πολεμικού ήρωα Άντε Γκοτοβίνα.


Κόμμα Εργασίας και Αλληλεγγύης (365) - Ο επί 20ετία δήμαρχος του Ζάγκρεμπ, Μίλαν Μπάντιτς, πρώην μέλος του SDP, έχει εδώ και χρόνια το δικό του κόμμα. Στην αφίσα υπόσχεται δωρεάν σχολικά συγγράμματα για όλους (άλλες αφίσες της καμπάνιας εστιάζουν σε θέματα υγείας και συντάξεις), με κεντρικό σύνθημα: "Δεν είστε μόνοι - Για μια Κροατία χωρίς φόβο". 


"Έξυπνο" κόμμα (Pametno) - Κεντρώο φιλελεύθερο κόμμα, που ξεκίνησε από μια τοπική πρωτοβουλία στο Σπλιτ. Στην αφίσα υπόσχεται λιγότερους φόρους και μεγαλύτερες αμοιβές. 

Άλλα κόμματα, που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις έχουν αξιώσεις εκπροσώπησης στη βουλή, είναι:
- η "Γέφυρα" (Most) με ηγέτη τον Μπόζο Πέτροφ, κεντροδεξιό κόμμα που συμμετείχε στη βραχύβια κυβέρνηση συνεργασίας (2015-2016) με το HDZ
- το "Μπορούμε" (Možemo), αριστερό κίνημα στα πρότυπα του ομώνυμου ισπανικού Podemos - ηγείται της Πράσινης-Αριστερής Συμμαχίας
- η "Ανθρώπινη Ασπίδα" (Živi Zid), "αντισυστημικό" κόμμα που ξεκίνησε από ομώνυμη πρωτοβουλία κατά των εξώσεων

Τα κόμματα των εθνικών μειονοτήτων εκλέγουν βουλευτές με χωριστή διαδικασία (για τα εθνικά κόμματα ισχύει ένα αναλογικό σύστημα με όριο ανά εκλογική περιφέρεια το 5%), ώστε να εξασφαλίζεται η εξής δύναμη στο κοινοβούλιο των 151 μελών:
- 3 Σέρβοι
- 1 Ιταλός
- 1 Ούγγρος
- 1 από τους Τσέχους και Σλοβάκους
- 1 από τους Αλβανούς και τις λοιπές πλην Σέρβων εθνότητες της πρώην Γιουγκοσλαβίας
- 1 από τις λοιπές μειονότητες, που περιλαμβάνουν Αυστριακούς, Βούλγαρους, Γερμανούς, Εβραίους, Πολωνούς, Ρομά, Ρουμάνους, Ρουθηνούς, Ρώσους, Τούρκους, Ουκρανούς και Βλάχους

Για το τέλος αφήνω τα απαραίτητα disclaimers: Δεν ψηφίζω στην Κροατία, δεν υπάρχει καν αναγνωρισμένη ελληνική μειονότητα για να αξιολογήσω τι "μας συμφέρει ως έθνος", δεν κάνω προβλέψεις, ούτε και αναδημοσιεύω τα στοιχεία των γκάλοπ (τα βρίσκει εύκολα στο διαδίκτυο όποιος ενδιαφέρεται). Όπως έγραψε πριν πολλά χρόνια κι ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, ό,τι κι αν ψηφίσει ο καθένας από εμάς, "ο λαός θα κερδίσει". 

16 Ιουν 2020

Ο μεγάλος περίπατος

Επτά χρόνια μετά τη συζήτηση -και ματαίωση- του Rethink Athens, ας δούμε το πώς ο μεγάλος περίπατος (ΜΠ) της Αθήνας ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πόλης.

Μια πρώτη ματιά στα διαθέσιμα στοιχεία δείχνει τα εξής:

-1- Ο ΜΠ δεν αφορά μόνο την Πανεπιστημίου, αλλά μια ευρύτερη περιοχή στο κέντρο, στην οποία γίνονται οι στοχευμένες παρεμβάσεις.

-2- Ο ΜΠ είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου, αλλά για να εφαρμοστεί θέλει συμμετοχή καθώς και στήριξη των συναρμόδιων: Περιφέρειας, των συγκοινωνιακών εταιρειών ΟΑΣΑ / ΟΣΥ / ΣΤΑΣΥ και του εποπτεύοντος αυτές Υπουργείου Μεταφορών. Η καταρχήν υποστήριξη (όχι απαραίτητα η πρακτική της εφαρμογή) φαίνεται να έχει δοθεί με δημόσιες δηλώσεις, που δεν έδειξαν κανενός είδους κόντρα. Άλλωστε και τα τρία επίπεδα εξουσίας είναι ιδίου πολιτικού χρώματος.

-3- Ο ΜΠ σε μεγάλο βαθμό ενσωματώνει παλιότερες πρωτοβουλίες που ελήφθησαν πριν από δεκαετίες. Η Πλάκα και το Τρίγωνο είναι υποτίθεται ήδη πεζοδρομημένα (με τις όποιες εξαιρέσεις, τα όποια ξεθωριάσματα), δεν είναι καινούργια μέτρα - αντίθετα, είναι ενσωματωμένα στη λογική του κέντρου και αποδεκτά. Η Όλγας είναι η συνέχεια της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων που και αυτή σταδιακά ωρίμασε και προχώρησε. Στη δε Πανεπιστημίου είναι ευτύχημα ότι επιλέγεται ένα λελογισμένο βήμα με διατήρηση της κυκλοφορίας και όχι την πλήρη πεζοδρόμηση που είχε προταθεί στο Rethink.

-4- Ο ΜΠ δεν συμπεριλαμβάνει το τραμ και με αυτόν τον τρόπο αφήνει ένα μεγάλο κενό όσον αφορά τις δημόσιες συγκοινωνίες (ΜΜΜ), παρά την θετική προσπάθεια (καταρχήν) αύξησης των λεωφορειολωρίδων. Αν σκεφτούμε ότι η επιτυχία των μέτρων, στο μοντέλο που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα, προϋποθέτει την αλλαγή μέσου μετακίνησης από ΙΧ σε ΜΜΜ -πράγμα έτσι και αλλιώς προβληματικό τώρα με τον κορονοϊό, και μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί σε "6 μήνες"- αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί χωρίς σοβαρή ενίσχυση των ΜΜΜ. Το τραμ σήμερα είναι ανύπαρκτο πάνω από τον Ν. Κόσμο, αλλά είναι εξίσου ανύπαρκτο και στον σχεδιασμό του ΜΠ, που θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει και ένα όραμα (ή σενάρια) για την τύχη αυτού του μέσου. Το τραμ θα μπορούσε (1) να ξαναλειτουργήσει ως είχε, ή (2) να καταργηθεί από Ν. Κόσμο έως Σύνταγμα, ή (3, όπως έλεγε το Rethink και πάμπολλοι άλλοι) να επεκταθεί προς βορρά αφού περάσει από το κέντρο, όπως αρμόζει σε ένα μέσο συνυφασμένο με την αναβάθμιση των κέντρων πόλεων. Ο συμβολισμός της "προσωρινής" αλλαγής χρήσης στο τμήμα επί της Όλγας -στον κοκκινοκίτρινο ποδηλατόδρομο- όπως και οι όχι πλήρως εναρμονισμένες δηλώσεις του Δήμου και της ΣΤΑΣΥ- δείχνει ίσως ασυναίσθητη αλλά σαφή προτίμηση στο "2", που ταιριάζει και με τη γενικότερη κυρίαρχη στάση σήμερα (ο κόσμος δεν αγαπά το τραμ, ούτε η Πολιτεία). Ταιριάζει επίσης και με τη θέση του Συλλόγου Συγκοινωνιολόγων για τη χάραξη του τραμ, που είχε διατυπωθεί το 2002 (τότε πρόεδρος του συλλόγου ο επιστημονικός υπεύθυνος του ΜΠ) και σαφέστατα υποστήριζε το "2". Ο σύλλογος βέβαια έκτοτε εξελίχθηκε, πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και νέο ΔΣ που ελπίζεται ότι θα πάρει θέση ως προς τον ΜΠ - ώστε αν μη τι άλλο να ανακινηθεί ο διάλογος και να παρθούν ξεκάθαρες αποφάσεις μετά από ανοιχτή εξέταση των δεδομένων. [Ανεξάρτητα από τον σύλλογο, οι επιστήμονες συγκοινωνιολόγοι, μέλη του ή μη, χρήσιμο θα είναι να τοποθετηθούμε και να ακουστούμε.]

Για τα υπόλοιπα δεν βρίσκω κάτι να πω, είναι πολύ νωρίς και αυτές τις πρώτες μέρες κυριαρχεί ο θόρυβος όχι μόνο από τους απλούς χρήστες / επηρεαζόμενους αλλά και από δημοσιολογούντες που καμώνονται τους συγκοινωνιολόγους (ενώ οι ίδιοι αγανακτούν με την πολυπραγμοσύνη σε ιατρικά ή άλλα εξειδικευμένα θέματα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο DJ-δημοσιογράφος που αρθρογράφησε και αυτός για τον ΜΠ, έχοντας τις προηγούμενες μέρες "λυσσάξει" και ρωτώντας από τα κοινωνικά μέσα τους συγκοινωνιολόγους αν "πάνε καλά". Εδώ και 60 χρόνια η συγκοινωνιολογία μιλά ακούραστα για την ανάγκη βιώσιμης κινητικότητας. Όλο και περισσότερες πόλεις στον κόσμο προσπαθούν, συμπεριλαμβανομένων πολλών ελληνικών (και της ίδιας της Αθήνας επί δεκαετίες τώρα). Μια χαρά πάμε, ευχαριστούμε, θα ακούσουμε για λίγο το μακρύ και το κοντό του καθενός και θα περάσει κι αυτό.

Το απεικονιζόμενο είναι το εξώφυλλο ενός κλασικού συγγράμματος της δεκαετίας του '60. Διαβάζεται ευχάριστα με Cat Stevens ή Καίτη Χωματά, ό,τι προτιμά ο καθένας :)


3 Ιουν 2020

Coronablog Μαΐου 2020

Με αυτή τη συλλογή αναρτήσεων στο FB, ολοκληρώνεται η "τριλογία" του κορονοϊού. Δυστυχώς δεν κλείνει ο κύκλος της πανδημίας όσο αυτή εξελίσσεται χωρίς να υπάρχει ανοσία ή εμβόλιο. 

1/5

Το back-to-the-future του κορονοϊού δεν αποκλείεται να επαναφέρει και σχολεία με πρωινή + απογευματινή βάρδια, για όλη τη χρονιά 2020-2021. Τα Σάββατα ας ελπίσουμε ότι θα παραμείνουν απείραχτα.

--

Σύμφωνα με ανάλυση κροατικής εφημερίδας, οι Γερμανοί -αν στα μέσα Ιουνίου αποφασίσουν να στείλουν κόσμο σε διακοπές φέτος- θα προτιμήσουν χώρες με λίγα κρούσματα όπως Αυστρία, Ελλάδα και Κροατία. Ωστόσο και οι Ιταλοί αντιτάσσουν ότι ο νότος τους είναι ασφαλής, όπως και το αλπικό Alto Adige. Οι Κροάτες ελπίζουν επίσης ότι οι Σλοβένοι θα πάνε στα εξοχικά της Αδριατικής. Γενικώς οι απόπειρες διμερών συμφωνιών θα δώσουν και θα πάρουν. Κανείς δεν αντιμετωπίζει τον τουρισμό σαν χαμένη υπόθεση κι αυτό είναι εύλογο για τον ευρωπαϊκό νότο που εκεί βασίζεται. Προβλέπω όμως -μπροστά σε θέματα επιβίωσης ολόκληρων κλάδων- ότι οι συζητήσεις για το τι είναι αποδεκτό για λόγους δημόσιας υγείας και τι όχι θα κάνουν το πρόσφατο “debate” περί μάσκας να μοιάζει με όαση ορθής λογικής.

3/5

Alarming news from southeast European countries, as new COVID19-related deaths increased last week (except for Greece) - in some cases sharply. This is worrying at a time when countries are entering (partial) relaxation of lockdowns and, thus, greater exposure to the virus.


--

Τι να κάνουμε που η σύγχρονη γλώσσα μας δεν έχει απαρέμφατα και μας δυσκολεύει όταν μεταφράζουμε το -ing; Καμιά φορά οι αρχαιότεροι τύποι δίνουν τη λύση, π.χ. όταν λέμε το "γίγνεσθαι" ή το "λέγειν". Συχνότερα έχω την εντύπωση ότι καταφεύγουμε στην προσθήκη της κατάληξης -ποίηση, που είναι πολυλογάδικη και (συχνά) "80s". Καμιά φορά είμαστε τυχεροί και υπάρχει ή δημιουργείται παράγωγο ουσιαστικό, π.χ. "σωσμός".

Αφορμή για αυτές τις παρατηρήσεις είναι δύο συζητήσεις που ειχα για το πώς να αποδώσουμε το (social) distancing. Η πιο προφανής μετάφραση, "αποστασιοποίηση", δεν τους άρεσε διότι θεωρούν ότι αυτή η λέξη έχει μόνο μεταφορική έννοια. Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να προτείνει την "απομάκρυνση" ή και τη σκέτη "απόσταση" - μια και τα απαρέμφατα "αφιστάναι" / "αφίστασθαι" δεν τα βλέπω να γίνονται τόσο γρήγορα νεοελληνικά. (Και περιφραστικά, την "τήρηση αποστάσεων", αλλά ας μην πάμε εκεί.)

Αυτές οι εναλλακτικές βρίσκω ότι έχουν διάφορα μειονεκτήματα. Η απομάκρυνση είναι λίγο πιο βαριά και ένα κλικ πριν την απομόνωση, ενώ η απόσταση δεν τονίζει αρκετά τη συνειδητή ενέργεια, το -ing.

Η αλήθεια είναι ότι ο ΠΟΥ μιλά για physical distancing, διότι υποτίθεται ότι μέσω της τεχνολογίας μένουμε συνδεδεμένοι. Εμ, δεν είναι ακριβώς έτσι. Εδώ και σχεδόν 2 μήνες ξεμάθαμε από καφέδες, συνεστιάσεις, εξόδους, επισκέψεις, παραστάσεις - και φυσικά από κοινωνικά εργασιακά περιβάλλοντα. Κρατάμε επαφές, παράγουμε, και επικοινωνούμε με ήχο ή εικόνα αλλά η ζωή (και η όρεξη) δεν είναι ίδια όταν δεν μπορείς να δεις τον άλλον από κοντά. Ξέροντας μάλιστα ότι η λήψη μέτρων ασφαλείας θα συνεχιστεί για πολλούς ακόμη μήνες στην καλύτερη περίπτωση, καταλήγεις να μην ανυπομονείς για τη λήξη τους, για να μη φθείρεσαι.

Ακόμη και αν δεν έχουμε αναπτύξει "σύνδρομο Στοκχόλμης" (να κάνουμε το cocooning επιλογή ζωής), έχει μια βάση η παρατήρηση -μεταξύ σοβαρού και αστείου- ενός παλιού "συγκατοίκου" στο γραφείο: "Τώρα που μείναμε μέσα τόσο καιρό, είναι ανάγκη να βγούμε έξω;" Το distancing, λοιπόν, με δεδομένη και αυτή τη διάσταση, θα συνεχίσω να το λέω αποστασιοποίηση, μέχρι να δω πειστική πρόταση για καλύτερη απόδοση.

Στο δικό μας lockdown ("απαγορευτικό" είπε να το λέμε ο γλωσσολόγος καθηγητής, που δεν βρήκα έως τώρα πρότασή του για το distancing), οι τοπικές μετακινήσεις δεν είχαν περιορισμό. Συνοδεύω λοιπόν αυτό το ποστ με δύο φωτογραφίες από το απογευματινό μου περπάτημα: τα λουλούδια στη σχισμάδα του τοιχείου και την οψη της κεντρικής πλατείας, με τους δύο πύργους του καθεδρικού στο φόντο - χωρίς τους σταυρούς στις κορυφές τους ακόμη, λόγω επισκευών από τον σεισμό.

EDIT: Ο καθηγητής μίλησε. Προτείνει "αποστασίωση", υποθέτω για να κάνει ρίμα με την "ίωση"... 



4/5

Οι επιλεκτικές προσκλήσεις να «στηρίξουμε» στην επερχόμενη κρίση ύφεσης τον έναν ή τον άλλον έχουν τους λόγους τους: Συμφέρον, συμπάθεια, αντικειμενικά μεγάλο πρόβλημα, ή όλα μαζί. Πριν μας πιάσουν όμως τα κουβαρνταλίκια και οι πόνοι ψυχής ας θυμηθούμε ότι τα σωσίβια τα φοράμε πρώτα οι ίδιοι για να είμαστε σε θέση να βοηθήσουμε τον άλλον. Πόσο βέβαιοι είμαστε για το όποιο σημερινό μας κομπόδεμα και εισόδημα; Μήπως κάποιοι από αυτούς που φωνάζουν έχουν κάνει τα κουμάντα τους; Γιατί ένας απλήρωτος ή αδρανής εργαζόμενος στον Α κλάδο έχει (για τα ωραία του μάτια και κάποιο hashtag) περισσότερη ανάγκη από τον ομοίως απλήρωτο και αδρανή του Β; Έχοντας μείνει στα σπίτια μας (δηλ. τα νοικοκυριά μας, και κατ’ επέκταση τις ζωτικές μας ασχολίες) το τελευταίο δίμηνο ελπίζω ότι τα εκτιμήσαμε αρκετά ώστε να επιλέγουμε να στηρίξουμε αυτά πρώτα και κύρια. Για το όποιο μας περίσσευμα ας προσπεράσουμε τις φωνές κι ας σκεφτούμε πρώτα αυτούς (άτομα ή ομάδες) που ήταν ήδη σε οριακό σημείο: αυτοί έχουν την πιο άμεση ανάγκη. Τον δομικό σχεδιασμό της οικονομίας ας τον αφήσουμε σε άλλους - εκτός αν βαρεθήκαμε να είμαστε επιδημιολόγοι και θέλουμε κι ένα μάστερ στα οικονομικά.

--

It is comforting to read the BBC article (see first comment) praising my home country and the one I'm residing in, for their responsible handling of the crisis.

At the same time it is disappointing to learn (2nd comment) that another beautiful European country plans to hold a May 9th (Victory Day) parade as if nothing had happened.

5/5

"Ο κορονοδιάδρομος εξυπηρετούσε και την εσωτερική κυκλοφορία της Ενδιάμεσης Χώρας. Συνεπώς οι Επισκέπτες και οι Οικοδεσπότες μπορούσαν θεωρητικά να συναντηθούν με τους Ενδιάμεσους στα εστιατόρια των ΣΕΑ. Για υγειονομικούς λόγους λοιπόν επιβλήθηκε έλεγχος διαβατηρίων και στις εισόδους των καταστημάτων αυτών. Ταυτόχρονα, οι συνοριακοί φρουροί έλεγχαν τους χρόνους εισόδου και εξόδου της διερχόμενης κυκλοφορίας και, αν τους έκριναν υπέρμετρους, προχωρούσαν σε λεπτομερέστερους ελέγχους των ταξιδιωτών. Για τον ίδιο λόγο ορίστηκαν και συγκεκριμένοι σταθμοί για στάση μόνο των διερχόμενων ΙΧ, φορτηγών και λεωφορείων. Στο τέλος της θερινής σαιζόν, η Ενδιάμεση Χώρα ξεκίνησε την επιβολή αυξημένου τέλους διοδίου στους διερχόμενους. Μετά από διαμαρτυρίες χρηστών, το τέλος αντικαταστάθηκε από κατ' αποκοπήν χρηματική ενίσχυση της Ενδιάμεσης Χώρας, με επανασύσταση του κωδικού πληρωμών του πάλαι ποτέ Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης".

(Από τις σημειώσεις του Ιστορικού του Μέλλοντος.)

7/5

Πάλι ξεκίνησε κίνημα πλατειών στην Ελλάδα, από αυτά που διαβάζω. Και πες ότι θα αντέξει [;] η χώρα την επανάληψη του πολιτικού κύκλου με Παπαδήμο, Σαμαρά, Τσίπρα, Καμμένο και Στάθη Μπούκουρα (ειδικά αυτόν). Τη δεύτερη κανονικότητα, επαναφορά της σημερινής, πώς να την ξαναζήσεις;

10/5

Among southeast European countries, Albania now has the least covid19-related deaths per population (no new ones reported last week). Bulgaria, Greece and Croatia remain relatively low. On the other hand, the most populous country, i.e. Romania, shows no signs yet of flattening its curve.


11/5

Ηθοποιός, με γνωστότερο ρόλο της καριέρας του μια εμφάνιση στα "δυο αυγά Τουρκίας", εγκαλεί τον νεώτερο συνάδελφό του που πληρώθηκε για σποτάκι περί κορονοϊού. Έτσι, για να μην παραγνωρίζουμε και τη διάσταση του κοινωνικού φθόνου σε όσα συζητάμε όταν μας βαράνε τα νταούλια.

12/5

Μετά από δύο μήνες άψογης τηλεργασίας για μένα (και πολλούς άλλους) και τηλεσχολείου για τα παιδιά μου (και πολλά άλλα), παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον τις αντιρρήσεις πολλών για τις "κάμερες στην εκπαίδευση". Να τους ευχηθώ ολόψυχα, ευτυχισμένο το 1920!

13/5

Εσείς, που δημοσιεύετε την 50η διαφορετική εικασία για το πώς θα λειτουργήσει φέτος η τουριστική σαιζόν, μας πείσατε: είστε το ίδιο ανίδεοι με τους προηγούμενους 49.

--

Today's forecasts by EBRD for 2020 GDP change (i.e. recession), by European country covered:

Albania -9%
Montenegro -8%
Croatia -7%
Latvia -7%
Lithuania -7%
Greece -6%
Cyprus -6%
Slovakia -6%
Estonia -6%
Slovenia -5.5%
Georgia -5.5%
Bulgaria -5%
Kosovo -5%
Belarus -5%
Russia -4.5%
Ukraine -4.5%
Bosnia -4.5%
Romania -4%
Moldova -4%
Serbia -3.5%
North Macedonia -3.5%
Armenia -3.5%
Poland -3.5%
Hungary -3.5%
Azerbaijan -3%

15/5

Όταν είναι κυκλική η πλατεία, λόγω της αέναης ροής δεν κολλάς, το ξέρουν όλοι οι συγκοινων-ιολόγοι αυτό 🙂

--

Ο lookism και ο fattism, που έχει το σποτ με τη Σταυροπούλου, δεν τιμωρήθηκαν με απόσυρση. Φαντάζομαι γιατί δεν έχουμε ελληνικούς όρους για αυτούς τους -ισμούς.

16/5

ΟΚ, οι μεν συναθροίζονται αυθόρμητα και οι δε από κομματικό καθήκον. Αυτό το κατάλαβα. Ποιοι έχουν το λιγότερο μυαλό, δεν έχω καταλήξει.

17/5

Two covid-19 charts from this week.

For southeast Europe, a "regional" average for the nine countries (SEE9) is added. As regards individual countries, Romania and Bosnia death rates are going sharply up. Albania (2nd week with no new deaths) remains lowest.

The SEE9 line is also included in a comparison with the major "west" European countries. The Balkans remain far lower than Germany, which in turn has only a fraction of the death rates of others. Among those, the UK is on a sharper rise, whereas Spain, Italy and France curves have been flattening after Easter.



--
Επιτάχυνση διαδικασιών για "προσωρινές" ρυθμίσεις ήπιας κυκλοφορίας ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και δημοσιεύτηκε αυτούσια και ασχολίαστη σε πολλά ελληνικά ΜΜΕ (είναι και σαββατοκύριακο με παραλίες, αφορισμούς κ.λπ., ποιος να ασχοληθεί;). Με αυτό και με την ανακοίνωση του "περιπάτου" της Αθήνας, διασκεδάζονται οι εντυπώσεις ελληνικής αδράνειας την ώρα που πληθαίνουν οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες τόνωσης της μη μηχανοκίνητης κυκλοφορίας. Δύο άμεσα ερωτηματικά (που πιστεύω ότι θα απαντηθούν) είναι (α) αν το κύριο κίνητρο -κι όχι μόνο στην Ελλάδα- είναι τα τραπεζοκαθίσματα, που λόγω κορονοϊού τώρα θέλουν περισσότερο χώρο, και (β) γιατί να χρειάζεται τέτοιες ρυθμίσεις να μπαίνουν σε "τροπολογίες" (και τίνος νόμου τροπολογίες;) και αν αυτό έχει να κάνει με τα δημοσιεύματα για διαφωνίες με το Υπουργείο Μεταφορών.

18/5

Δεν υπάρχει περίπτωση να χρησιμοποιήσω το "αποστασίωση" που πρότεινε -εμφανώς στα κέφια του- ο γλωσσολόγος καθηγητής για να αποδώσει το distancing, συνδυάζοντας την απόσταση με την ίωση. Μου θύμισε πάντως το πώς χρησιμοποίησε, πριν χρόνια, τη λέξη "επαναξίωση" μια φίλη που κατάφερε να ξαναπάρει μετάθεση για την αγαπημένη της Νάξο. Αυτό, μάλιστα!

--

Μήπως υπάρχει ιστότοπος που να ενημερώνει υπεύθυνα & αρμοδίως, με ανανέωση μια φορά τη μέρα, για το αν -και με ποιες προϋποθέσεις- μπορούμε να ταξιδέψουμε από τη χώρα Α στη χώρα Β; (Στην ΕΕ / Ευρώπη καταρχήν.)

Για να το περιορίσουμε στα δικά μας, υπάρχει κάπου μαζεμένη (και επικαιροποιούμενη) αυτή η πληροφορία, για το πού (δεν) μπορείς να πας από την Ελλάδα, και από πού (δεν) μπορείς να επισκεφτείς την Ελλάδα;

20/5

Άκουσα καλά, είπε "από 1η Ιουλίου" (με Λ) ξεκινούν οι πτήσεις εξωτερικού;!

21/5

"Croatia will as of 29 May open its borders to citizens of Austria, the Czech Republic, Hungary and Slovakia"

--

Αν φοβόμαστε τον διεθνή τουρισμό φέτος και ψάχνουμε την ευκαιρία δομικού αναπροσανατολισμού της οικονομίας μας, θα μπορούσαν απλά να στηθούν καμιά πεντακοσαριά startups, έτσι να υπάρχουν #sarcasm

24/5

Some easing in covid19 deaths is seen in Europe, at a time when elsewhere in the world there are worrying trends.

Among major "west European" countries, the UK has now surpassed Italy in deaths per population. Spain remains worst.

in southeast Europe, a mixed picture: Romania's trend fortunately decreasing, but North Macedonia surpassed Slovenia (which reportedly declared the end of the pandemic). Bulgaria, although remaining low, has surpassed Greece. Albania continues without new deaths.

However, to get a sense of perspective, even Romania's level is just 60% of Germany's. And Germany is "doing well".


25/5

«Πάλι καλά που ήρθε ο κορονοϊός» και αποφασίζουν να ασχοληθούν με τη θωράκιση του ΕΣΥ στα νησιά. Μακάρι να προκύψει, και σύντομα, κάτι χρήσιμο και για όσους βρίσκονται εκεί ανεξαρτήτως τουρισμού και σαιζόν. Το επίπεδο κάλυψης ενός «εθνικού» συστήματος δεν πρέπει να έχει αστερίσκους.

26/5

Παρακαλώ αποφασίστε, εσείς που τα ξέρετε όλα από την «εφημερίδα των ημιμαθών»: Το θέλουμε το μεγαλύτερο κράτος για να εγγυάται τη δημόσια υγεία, ή το απορρίπτουμε γιατί θα μας εξουσιάζει μέσω της βιοπολιτικής;

--

Τα Ελληνικά Hoaxes είχαν γράψει (Ιανουάριος 2019 - σύνδεσμος στο πρώτο σχόλιο) ότι το ποίημα "στην απλότητα κρύβεται η ευτυχία", που διάβασε ο κ. Τσιόδρας ως "Ελύτη", δεν ανήκει στο έργο του νομπελίστα ποιητή.

27/5

Μόνο οι ανόητοι και εμπαθείς δεν μπορούν να δουν τη θετική έως τώρα αντιμετώπιση της πανδημίας στην Ελλάδα (και τον καθοριστικό ρόλο του κ. Τσιόδρα), μια χώρα που συχνά αποδεικνυόταν "κουκουρούκου" σε θέματα οργάνωσης και σε διαχείριση κρίσεων. Ο καθηγητής "τα έδωσε όλα" και κάποια στιγμή ήταν βέβαιο ότι θα χρειαζόταν ξεκούραση και απομάκρυνση από την υπερέκθεση. Ιδανικό και συμβολικό χρονικό σημείο η χθεσινοβραδινή "απόδοση του Πάσχα", με ανοιχτά από προχθές και τα καταστήματα εστίασης και με συχνή αναφορά σε μια "μετά κορονοϊό" [sic] εποχή. Το βλέπω και από το μηδενικό σχεδόν ενδιαφέρον που προκαλούν τα κυριακάτικα διαγράμματά μου: ο κόσμος (στην Ελλάδα, κι εδώ στην Κροατία) χαλαρώνει και αδημονεί να ζήσει λίγο πιο κανονικά.

Από τη μάλλον περιστασιακή παρακολούθηση των ενημερώσεων και του αντικτύπου τους, ξεχωρίζω τα εξής:

1- Οι φίλοι μου επικοινωνιολόγοι προβλέπω ότι θα συμπεριλάβουν οπωσδήποτε υλικό από αυτές τις ενημερώσεις στα σεμινάρια διαχείρισης κρίσεων. Ως θεατής (κι έχοντας παρακολουθήσει τέτοια σεμινάρια αλλά και διαχειριστεί, και επικοινωνιακά, κάποιες -μικρότερες- κρίσεις στη δουλειά μου) εντυπωσιάστηκα θετικά από το συνδυασμό ύφους και ουσίας στις ενημερώσεις και κυρίως στις απαντήσεις.

2- Αν και αυτό αντιτίθεται στη σύγχρονη τάση των "elevator pitches" (πέρνα το μήνυμά σου σε λίγα δευτερόλεπτα, σαν να επρόκειτο να πείσεις τον υποψήφιο πελάτη στο ασανσέρ) -ίσως και γιατί τα ασανσέρ είναι πια "τζιζ"!-, ο κ. Τσιόδρας επέδειξε το χάρισμα, να πείθει λέγοντας μεθοδικά και λίγο αργούτσικα αυτά που έπρεπε. Μου άρεσε το ότι ξεκινούσε με τα παγκόσμια νούμερα, θυμίζοντας ότι η Ελλάδα είναι ένα μικρό μέρος του προβλήματος, που όμως οσοδήποτε μικρό πρέπει να τα πάει καλά, γιατί τα πολλά μικρά θα κάνουν τη δουλειά.

3- Ο έπαινος πηγαίνει δικαίως στον κατεξοχήν ειδικό (και στο επιτελείο που εκπροσωπεί), ωστόσο η εικόνα που δόθηκε είναι μιας γερής ομάδας, επικοινωνιακά δε το good cop - bad cop δίδυμο που διαμορφώθηκε (με τον κ. Χαρδαλιά στον έτερο ρόλο) ήταν πανίσχυρο. Οι δυο τους κέρδισαν μεγάλο θαυμασμό μεταξύ άλλων τη μέρα που πήγαν στους Ρομά στη Λάρισα. Ο καθηγητής είπε το πραγματικά φοβερό και ευαίσθητο, ότι τα δύο λεπτά που τους μιλήσαμε ήταν σημαντικότερα από τα δύο μέτρα απόστασης που δεν κρατήσαμε (ή κάπως έτσι). Ακούσαμε και άλλα στα οποία δεν μας συνηθίζουν οι κρατικοί λειτουργοί - όπως για τους "μουσουλμάνους συμπολίτες", διά στόματος υφυπουργού (επιτέλους, αντί για το "μειονοτικούς" που ξέμεινε από την εποχή της μπάρας στα πομακοχώρια).

Στο κλείσιμο αυτού του κύκλου, οι πρωταγωνιστές μάς διαβεβαίωσαν ότι η κατάσταση θα παρακολουθείται. Το καλό που τους θέλουμε! Ο ίδιος ο κ. Τσιόδρας θύμισε ότι Βραζιλία, Ινδία, Περού και άλλες χώρες είναι σε άνοδο - χώρες φτωχότερες από αυτές που επλήγησαν πρώτες, χώρες στις οποίες η πανδημία θα προστεθεί σε ενδημικά μεγάλα προβλήματα. Ας συνεχίσουμε λοιπόν με προσοχή ακόμη και μες στη χαλάρωση, διότι -για να παραφράσουμε τον Ελύτη, τον πραγματικό, όχι τον ντεμέκ- "κι αν βιαστείς να νομίσεις ότι αποσύνθεσες την πανδημία, με αυτά που σου απομένουν μπορείς δυστυχώς μια χαρά να την ξαναφτιάξεις".

--

https://www.youtube.com/watch?v=u3LQg3PF38M

I much prefer this type of publicity for Greece (even with controversy on the details) to the one the world was witnessing five years ago.

28/5

Η διαφορά εξωτερικού και εσωτερικού τουρισμού για την εθνική οικονομία είναι απλή, αλλά για πολλούς δυσνόητη.

29/5

Ανήκω σε αυτούς που ταξιδεύουν αρκετά συχνά, είτε επαγγελματικά είτε ιδιωτικά. Στον όρο flag carrier, για μένα (και δεν είναι υποχρεωμένος κανείς να συμφωνήσει, ούτε και να κατακεραυνώσει όμως, φιλοσοφικό είναι πρωτίστως αυτό), πρώτα έρχεται το carrier και μετά το flag. Θέλω να με αντιμετωπίζουν αξιοπρεπώς ως πελάτη και μπορώ να πω χωρίς υπερβολή ότι αυτό, και προ κορονοϊού και μετά, τις περισσότερες φορές δεν συνέβαινε. Ειδικά σε θέματα όπως οι χρεώσεις σε περίπτωση αναβολής, η δυσκολία ή αδυναμία αλλαγής κράτησης αφότου την πληρώσεις, για να μην πω για τις καθυστερήσεις ημερών σε αποσκευές ή και ζημιές - ή την πρόσφατη ιστορία με τα voucher. Όλα αυτά δεν αφορούν κάποια εταιρεία συγκεκριμένα, κάποιες ίσως είναι χειρότερες από άλλες, αυτή όμως η αντιμετώπιση του πελάτη είναι universal, και κάκιστη. Επιτρέψτε μου λοιπόν να αντιδρώ με γελάκια, για να μην εκφραστώ χειρότερα, όποτε διαβάζω για την ανάγκη "στήριξης" ιδιαιτέρως της τάδε ή της δείνα αεροπορικής.

--

Socially-distanced graduation! Well done Lucas (Λουκάς Δημητρόπουλος) and all AISZ class of 2020!



30/5

Zagreb Catholic Cathedral with the replacement crosses (due to the quake) on its twin spires. And a protest graffiti on the side of the Opatovina church nearby: “corona is control”. Yesterday’s photos from an extremely quiet downtown. A bit sad to see this place without the usual tourists, youth and other “regulars”: things haven’t yet picked up after the 2+ month lockdown. (Our last meal out had been sometime in mid March.) The promising notes, literally, were struck by the acoustic duo performing outdoors, in front of a big bar on an internal square. Things can only improve.



31/5

*** PAUSE ***

At a global level, the pandemic is not easing at all. These two charts however suggest that Europe can maybe breathe. Not uniformly and not surely (what confidence can one have, e.g., in Spain reporting a "reduced" death tally?) but after 3 months of restrictions many people have the desire -and probably some good reason- to bring back some normality. I'm among those people too: these charts will not appear again for some time (and hopefully won't appear ever again). For the few who paid attention, I hope they served their purpose of showing that some regions have so far (and probably for a combination of reasons) been spared more than others, as well as reminding that we are in this together: having an interest in what is going on beyond our walls and our borders, instead of exercising selective labelling of "lepers".