Οι μεταρρυθμίσεις της λαγάνας

Η συμφωνία τετράμηνης παράτασης του πάλαι ποτέ μνημονίου, που ανακούφισε όσους δεν ονειρεύονται το Κούγκι, ισχύει με μία προϋπόθεση: να κατατεθούν τη Καθαροδευτέρα 23 Φεβρουαρίου από την ελληνική κυβέρνηση προτάσεις μεταρρυθμίσεων.

The Lagana Reforms, όπως αποκαλούνται από χθες ανεπίσημα στους διαδρόμους των Βρυξελλών.

Θα αποτελέσει μεγάλη επιτυχία του Γιάνη Βαρουφάκη η επεξεργασία και κατάθεση μιας ολοκληρωμένης και τεκμηριωμένης πρότασης, μέσα στο τριήμερο που οι περισσότεροι συμπατριώτες του θα επιδίδονται σε καρναβαλίστικα μασκαρέματα και πέταγμα χαρταετού. Θα κλείσει στόματα σε όσους δυσπιστούν για την παραγωγικότητα της ελληνικής κρατικής μηχανής - δηλαδή σε περίπου 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο.

Υπάρχει ωστόσο ένα απρόβλεπτο εμπόδιο που θα δυσκολέψει - αλλά ελπίζουμε πως δεν θα ματαιώσει - την προσπάθεια της κυβέρνησης. ΚΑΙ αυτό, όπως και το τετραγράμματο MFFA (πρώην αποκαλούμενο μνημόνιο), προέρχεται από την ίδια την Ευρώπη. Αντί για τέσσερα γράμματα, έχει τέσσερα ψηφία.

Χίλια εκατόν πενήντα επτά (1157). Είναι ο νόμος του 1981 με τον οποίο, λόγω της εισόδου μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καθιερώθηκε η πενθήμερη εργασία - που όλοι μας έκτοτε θεωρούμε δεδομένη. Στον ίδιο νόμο ορίζονται οι επίσημες και κατ' έθιμον αργίες του δημοσίου τομέα. Σε αυτές συγκαταλέγεται η Καθαρά Δευτέρα.

Τίθεται λοιπόν σαφέστατα ένα θέμα εγκυρότητας των όποιων μεταρρυθμίσεων αποφασιστούν και κατατεθούν τη Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου. Κι αυτό γιατί τυπικά, ο κρατικός μηχανισμός δεν δικαιούται να πάρει αποφάσεις σε ημέρα αργίας, εκτός αν (α) πρόκειται για θέμα έκτακτης ανάγκης (αρμοδιότητας υπουργείων αμύνης ή δημοσίας τάξεως) ή (β) έχει δοθεί εκ των προτέρων με τις κατάλληλες διοικητικές πράξεις η άδεια εργασίας υπαλλήλων καθώς και υπογραφής διοικητικών πράξεων σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας γραφειοκρατίας.

Το (α) σίγουρα δεν συντρέχει. Όσο για το (β), πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι δεν έχει δοθεί τέτοια άδεια. Κι αυτό γιατί το αρμόδιο υπουργείο (εσωτερικών και διοικητικής ανασυγκρότησης, που αντικαθιστά το παλιό "Προεδρίας") ακόμη δεν λειτουργεί καν (!) καθώς δεν έχουν καθοριστεί οι αρμοδιότητές του, όπως τυχαία έγινε γνωστό με αφορμή την καθυστέρηση στις κρίσεις των αξιωματικών πυροσβεστικής.

Αυτό σημαίνει με απλά λόγια πως οτιδήποτε υπογράψει ο Γιάνης Βαρουφάκης (ή ακόμη και ο Αλέξης Τσίπρας) μέσα στο τριήμερο, δεν θα έχει την τυπική ισχύ για να δεσμεύσει την Ελληνική Δημοκρατία. Στην καλύτερη περίπτωση θα δουλέψουν σύμβουλοι όπως η Lazard που δεν υπόκεινται στον περιορισμό της αργίας (διότι η Καθαροδευτέρα δεν είναι υποχρεωτική αργία στον ιδιωτικό τομέα) και αυτό που θα δοθεί θα πρόκειται για non-paper, ανεξάρτητα από τη δημοσιότητα που θα λάβει - που δεν αυταπατάται κανείς ότι θα είναι τεράστια, αν κρίνουμε από το πόσο διάσημα έγιναν τις τελευταίες μέρες τα drafts & τα emails με τα οποία σμιλεύτηκε η χθεσινοβραδινή αρχική συμφωνία.

Μεταρρυθμίσεις της Λαγάνας, λοιπόν - όχι μόνο λόγω Καθαροδευτέρας, όχι μόνο γιατί έρχεται Σαρακοστή (παρά τη διακήρυξη του "τέλους της λιτότητας", καλά γελάσαμε), αλλά γιατί μέχρι να οριστικοποιηθεί το περιεχόμενό τους απαιτείται τεράστια ζύμωση. Η λαγάνα είναι άζυμη.

North by Northwest (2015)

Το φθινόπωρο του 2011, που συνειδητοποιούσαμε ότι μπαίνουμε "στη βαθιά την κρίση", έγραψα το κείμενο που θα παραθέσω στο τέλος, με τίτλο "North by Northwest" (σαιξπηρική φράση που κόσμησε και ταινία του Χίτσκοκ).

Τι άλλαξε από τότε;
- Στις τελευταίες ευρωεκλογές έστω και δειλά συνδέθηκε η εκλογή ηγεσίας της Κομισιόν με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών
- Στην Ελλάδα η δικομματική λογική ζει και βασιλεύει, αλλά με διαφορετικό τον ένα "παίκτη", που ορεξάτος προσπαθεί να ταράξει τα νερά
- Οι αταξίες της Ρωσίας (με "άκρες" στα μέλη της ΕΕ με ομόδοξες θρησκευτικές πλειοψηφίες) έχουν δώσει λανθάνον ή απροκάλυπτο σημείο αναφοράς σε αρκετούς ευρωσκεπτικιστές

Τα υπόλοιπα είναι μάλλον ίδια. Την ώρα που όλοι (πρέπει να) ελπίζουμε η διαπραγμάτευση να δώσει λύσεις άμεσες (χρηματοδοτικά) και μεσοπρόθεσμες (αναπτυξιακά), θυμίζω ότι στην τότε ΕΟΚ μπήκαμε κυρίως για πολιτικούς λόγους, αναζητώντας (ως νεαρή δημοκρατία) την ενίσχυση θεσμικών και πολιτιστικών "κοινών τόπων" με τον κόσμο της Δύσης, στον οποίο έως τότε σε αρκετές περιπτώσεις είχαμε υποταχθεί στρατιωτικά (αγγλογάλλοι, ιταλογερμανικός άξονας, αμερικάνοι). Τα λεφτά ήρθαν κυρίως από το '86 που ο Ανδρέας διαπραγματεύτηκε τα ΜΟΠ για να πει το ναι στην Ισπανία και την Πορτογαλία.

Για μένα και νομίζω για πολλούς ακόμη "η Ευρώπη" δεν είναι τόσο τα λεφτά όσο μια βαθύτερη σχέση που πάει πίσω μέχρι το φιλελληνισμό και ακόμα παλιότερα. Η ΕΟΚ/ΕΚ/ΕΕ είναι ο ηθικός διάδοχος του Συμβουλίου της Ευρώπης, από το οποίο "υπερηφάνως" αποχώρησε η ελληνική χούντα το 1969 πριν την διώξουν (λόγω της κατάλυσης της δημοκρατίας) τα υπόλοιπα μέλη του τότε σημαντικού πολιτικά αυτού οργανισμού.

[Βρίσκω μάλιστα πολύ ενδιαφέρον το ότι πριν λίγες μέρες το Συμβούλιο της Ευρώπης έβαλε και πάλι "πάγο" στη Ρωσία για τα της Ουκρανίας, με αποτέλεσμα να αρχίσει να συζητείται και πάλι η πλήρης αποχώρησή της, κάτι που δεν παρέλειψε να σχολιάσει με χαρακτηριστικό τρόπο και ο γνωστός Σπύρος Χατζάρας.]

Είναι λυπηρό που κάποιοι άσχετοι "αριστεροί" καίνε το μπλε πανί με τα 12 αστέρια. Μάλλον δεν ξέρουν ότι αυτή η σημαία είναι από το 1955, πολύ πριν συσταθεί η Ευρωζώνη (ή η ΕΟΚ), το έμβλημα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Θέλω να πιστεύω ότι δεν ακολουθούν συνειδητά τη λογική του δικτάτορα Παπαδόπουλου.

Ακολουθεί η ανάρτηση του 2011

North by Northwest

Τώρα που, είτε εντός είτε εκτός ευρωζώνης, οι περισσότεροι ευρωπαίοι βιώνουμε λιτότητα, περικοπές, περιορισμούς σε αυτό που αποκαλείται κράτος πρόνοιας, δυστυχώς (για μένα) δεν θα κινηθούμε προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής ενοποίησης, αλλά προς την αντίθετη: θα τείνουμε να κλειστούμε όλο και περισσότερο στα εθνικά μας καβούκια. Αυτό το βλέπει κανείς να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Τα αυστριακά ΜακΝτόναλντς χρησιμοποιούν εγχώριο βοδινό, και αισθάνονται την ανάγκη να το διαφημίσουν. Η σοβαρή Frankfurter Allgemeine φιλοξενεί βλοσυρά άρθρα που αποπνέουν απομονωτισμό. Οι ελβετοί, παρότι κράμα τριών εθνοτήτων και κάποτε ανοιχτοί, τώρα εκφράζονται όλο και περισσότερο ξενοφοβικά, και όχι μόνο έναντι των μουσουλμάνων. Ακόμη πιο έντονο είναι, φυσικά, αυτό το κλίμα στην ιστορικά ανασφαλή Πολωνία και στην ανάδελφη Ουγγαρία.

Δεν θα έπρεπε να εκπλησσόμαστε. Από τη μιά, σωστά επισημαίνονται κάποιες αναλογίες με την δεκαετία του 1930 - η οικονομική κρίση οδηγεί σε ενίσχυση του εθνικισμού. Από την άλλη, δεν υπάρχει ένα σοβαρό πολιτικό αντίβαρο. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν έχουν ακόμη (για πόσο;) επαρκή νομιμοποίηση. Η Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι δευτερογενείς εξουσίες, ορίζονται δηλαδή έμμεσα μέσω κυβερνήσεων που εκλέγονται σε εθνικό επίπεδο. Το Γιούρο-γκρουπ ομοίως, και από τη φύση του είναι ακόμη πιο απόμακρο. Μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι άμεσα εκλεγμένο, αλλά και αυτό χωριστά σε κάθε χώρα, μέσα από τα κόμματα που "όλοι αγαπήσαμε", κι όχι με ενιαίες ευρωπαϊκές λίστες, από τις οποίες θα μπορούσε να προκύψει ένας Ευρωπαίος Ηγέτης (όχι μούχλες τύπου van Rompuy).

Αν σκεφτούμε το πόσα πολλά καθορίζονται πλέον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαράδεκτο να μην απαιτούμε περισσότερη δημοκρατία στις "Βρυξέλλες", περισσότερη κοινότητα - πέρα από τις χρηματοδοτήσεις. Όσοι λένε ότι με το ευρώ, στο οποίο πολλοί πάλεψαν για να μπουν, μπήκε "το κάρο μπροστά από το άλογο", έχουν ένα δίκιο. Κάποιοι ηγέτες μας είχαν μιλήσει για πραγματική σύγκλιση, αμφιβάλλω βέβαια αν καταλάβαιναν τι ακριβώς σημαίνει, αλλά αυτό ακριβώς χρειαζόταν - και δεν το είδαμε να συμβαίνει αρκετά. Στα δύσκολα, αρκετοί ήταν έτοιμοι να δείξουν με το δάχτυλο τον (αποδεδειγμένα) κακό μαθητή. Διότι, παρά το κοινό νόμισμα, οι προϋπολογισμοί και οι πολιτικές δεν ενοποιήθηκαν. Οι πολιτικοί οχυρώθηκαν πίσω από την επικουρικότητα (subsidiarity, δηλ. ο καθένας να καβαλά το δικό του άτι) και η ενοποίηση κόλλησε στην άμμο του ευρωσυντάγματος, των εθνικών δημοψηφισμάτων και της Ευρώπης των Λαών (ή των Εθνών).

Και τι θα έπρεπε, δηλαδή, να έχει γίνει; Να θρέφονται, στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ευρώπης οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας από τα μυρμήγκια του βορρά; Να διαιωνίζονται αναποτελεσματικές δομές με χρηματοδότηση από το ΦΠΑ της Γερμανίας του Hartz και των dumped μισθών; Να μας επιδοτούν για να είμαστε το ηλιόλουστο καταφύγιο των συνταξιούχων; Είναι αυτονόητο ότι οι γενικεύσεις και οι προσβολές πρέπει να αποκρούονται. Η ουσία όμως δεν μπορεί να μένει αναπάντητη. Όπως οι ΗΠΑ δεν διανοούνται να διώξουν μια π.χ. Αλαμπάμα επειδή ίσως παράγει λιγότερα κατά κεφαλήν, έτσι και στην Ευρώπη, με υπερεθνικές δομές που πρώτα και καλύτερα εμείς (οι κακοί μαθητές) θα έπρεπε να τις θελήσουμε, νομίζω ότι υπήρχε (και ίσως, για να δείξουμε και λίγη αισιοδοξία, ακόμη να υπάρχει) δρόμος για να αποφύγουμε το σημερινό άσχημο παιχνίδι.

Είμαστε σε υπόγειο σταυροδρόμι. Θα συμφωνήσω με όσους επισημαίνουν ότι το μέγεθός μας παραείναι μικρό σε σχέση με το θόρυβο που γίνεται. Ακόμη κι αν στρέψουμε τους φακούς μας προς το τούνελ (διότι τούνελ θα είναι κι αυτό) που οδηγεί σε μεγαλύτερη ενοποίηση, για να μπορέσουμε να σουρντίσουμε* θα πρέπει άλλοι να ανάψουν τους προβολείς (αν το θέλουν). Και μακάρι να το κάνουν, διότι εγχωρίως δεν έχω καμία εμπιστοσύνη και καμία ελπίδα. Στην Ελλάδα προβλέπω να αναλωθούμε σε διάφορα αγαπημένα μας σπορ:
- Θεωρίες συνωμοσίας, και συγκεκριμένα: ποιο το σατανικό σχέδιο που έφερε στην εξουσία τον Τζέφρυ με στόχο, μαζί με το σοσιαλιστή φίλο του τον Ντομινίκ, να μας οδηγήσουν σε μερικό εξισλαμισμό, ολικό αφελληνισμό και στυγνή αμερικανογερμανοτουρκική κατοχή.
- Blamestorming, δηλαδή την κολοκυθιά: ποιος μεγάλωσε περισσότερο το χρέος, το Πασόκ του Γιωργάκη, η ΝουΔού του Κωστάκη, το Πασόκ του Σημίτη, το Πασόκ της Μιμής, η ΝουΔού του (φτου κακά) Μητσοτάκη, το Πασόκ του Αντρέα, η ΝουΔού του Φρυδά και του Παπαληγούρα, ή μήπως η διαγραφή αγροτικών χρεών του Παπαδόπουλου;
- Τον θρίαμβο της κοντής μνήμης και του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος: Όπως "ο λαός" ξέχασε το φθαρμένο Πασόκ του 2004, έτσι θα ξεχάσει και τη ΝΔ της απραξίας του (κυρίως) 2007-'09. Ο Σαμαράς θα χαϊδέψει αυτιά και θα βγει με τα τσαρούχια (ή έστω με δανεικά λαϊκο-δεξιά τσαρούχια της πολυκατοικίας). Οι διάφορες φατρίες του Πασόκ προσπαθούν να μας πείσουν ποια είναι καλύτερη από τις άλλες. Ο δικομματισμός, βοηθούμενος από τον εκλογικό νόμο (με 50 έδρες μπόνους πια, αντί για 40), θα νικήσει έστω και τραυματισμένος, όσο οι ψηφοφόροι δεν τολμούν (και, λυπάμαι που το λέω, αλλά δεν βλέπω να τολμούν).
- Την παράλυση του δημοσίου, που καλείται (μετά από δεκαετίες αναγωγής του σε κόσμο αγγέλων, χωρίς μεγάλη επαφή με τις πραγματικές διακυμάνσεις της οικονομίας και της ζωής - κάτι που αναλογικά εμφανίστηκε βέβαια και στο σύνολο της κοινωνίας), να συμπράξει στον ίδιο του τον ακρωτηριασμό και τη ριζική του αναθεώρηση. Εμ γίνονται αυτά; Σίγουρα όχι με κηρύγματα ηθικολογίας, ιδίως αν αυτά προέρχονται από ανθρώπους και φορείς ενταγμένους, εμποτισμένους σε αυτό που τώρα κατακρίνουν.

Και πόσα ακόμη... Γι' αυτό κοιτάζω βόρεια-βορειοδυτικά, που έλεγαν ο Εγχέσπαλος και ο Χίτσκοκ, μήπως και μας έρθει κάτι από εκεί (πέρα από δανεικά).

*δούμε (εις την σαμιακήν)

 

Θα αστειεύεστε, κύριε Φάιμαν!

Πυρετός το σαββατόβραδο που μας πέρασε στο Υπουργείο Οικονομικών. Με σχετική έκπληξη πληροφορήθηκε η κοινή γνώμη τη συνεργασία του Γιάνη Βαρουφάκη με τα στελέχη του Ποταμιού, Θεοχάρη "Sirhan Sirhan" Θεοχάρη και Αντιγόνη Λυμπεράκη.

Κακώς ξαφνιαστήκαμε. Μπορεί το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη να μην αποτέλεσε κυβερνητικό εταίρο του νικητή των εκλογών ΣύΡιζΑ, ωστόσο οι εκατέρωθεν πόρτες έμειναν ανοικτές, με αφορμή την εθνική υπόθεση της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους στην Ε.Ε. Το Ποτάμι ποτέ δεν έκρυψε την επιθυμία του να συνεργαστεί σε κεντροαριστερό κυβερνητικό σχήμα, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πιθανή την πραγματοποίηση αυτής της επιθυμίας, ακόμη και στην τρέχουσα τετραετία, ειδικά αν περάσει ο μήνας του μέλιτος και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες αρχίσουν να θέτουν κόκκινες ή μάλλον μαύρες γραμμές σε ζητήματα στα οποία διαφωνούν ριζικά.

Φεύγοντας μετά το τέλος της συνάντησης με τα πόδια, κινούμενος σαν απλός άνθρωπος προς το αγαπημένο στέκι Ράτκα, ο Βαρουφάκης φωτογραφήθηκε με σακίδιο στην πλάτη. Λίγοι είχαν προσέξει ότι το σακίδιο αυτό το κρατούσε κατά την άφιξή του ο Θεοχάρης. Κι ακόμη λιγότεροι κατάλαβαν σε ποιον ανήκει αυτό το σακίδιο.

Ο Θεοδωράκης με μεγάλη δυσκολία έκρυψε τη δυσαρέσκειά του απέναντι στον Τσίπρα όταν εκείνος τηλεφωνικά του ζήτησε να στείλει το Θεοχάρη στο γραφείο της οδού Νίκης, σαββατιάτικα. Θεωρούσε ότι η προθυμία του είχε παρεξηγηθεί, με κίνδυνο να τον έχει σήκω-σήκω, κάτσε-κάτσε ο νέος πρωθυπουργός. Μαλάκωσε όμως όταν ο Αλέξης του εξήγησε τις δυσκολίες του. Εμ τον στρίμωχναν οι ευρωπαίοι, εμ δεν έβρισκε κανέναν πρόθυμο ανάμεσα στους ασυμβίβαστους των ΑνΕλ να συζητήσει το σενάριο ενός λογικού συγκερασμού. Δέχτηκε λοιπόν να στείλει το Χάρη, αλλά από κοντά δεν παρέλειψε να βάλει την Αντιγόνη, αφενός γιατί πάντα έβαζε δυο-δυο σε κάθε τέτοια αποστολή (ο ένας να φοβάται τον άλλο), αφετέρου γιατί η συγκεκριμένη ήταν στοχοποιημένη από τους Συριζαίους για κάποια ατυχή της ανάρτηση - κι έτσι ήθελε να τη σπάσει λίγο στον Τσίπρα.

Παραδίδοντας το σακίδιο στο Γιάνη, ο Χάρης του είπε ότι προορίζεται για τον πρωθυπουργό. Ο Θεοδωράκης χαρίζει το σήμα κατατεθέν του στον Τσίπρα για γούρι, για να το πάρει μαζί του στην επόμενη περιοδεία του στην Ευρώπη. Μία μόνο παράκληση είχε: να μην πάρει δημοσιότητα αυτή του η χειρονομία. Το σακίδιο αυτό σήμαινε πολλά για το Σταύρο και με δυσκολία το αποχωρίζεται, ελπίζοντας ότι ο Αλέξης θα εκτιμήσει τον ιδιαίτερο συμβολισμό, με στόχο την εδραίωση μιας νέας και ελπιδοφόρας πολιτικής φιλίας. Ο Χάρης παρακάλεσε το Γιάνη να μην το ανοίξει, αλλά απλά να το δώσει στον πρωθυπουργό, μαζί με ένα σφραγισμένο φάκελο με την ένδειξη "Αλέξη Τσίπρα, Ιδίοις Αυτού Χερσί".

Ο Τσίπρας ξαφνιάστηκε όταν ο Βαρουφάκης εμφανίστηκε το πρωί της Κυριακής στο διαμέρισμα της Κυψέλης κρατώντας το σακίδιο και το φάκελο. Επειδή βιαζόταν, πήρε μαζί του το μήνυμα στο χαρτοφύλακα με το σχέδιο των προγραμματικών δηλώσεων. Το ίδιο βράδυ, αφού τελείωσε την τελευταία του πρόβα πριν βγει στο βήμα, βρήκε λίγο χρόνο και άνοιξε το φάκελο. Ήταν ένα ευγενικό γράμμα από το Σταύρο, ιδιόχειρο με τα χαρακτηριστικά ορθογραφικά λάθη του προέδρου του Ποταμιού. Το περιεχόμενο ήταν σχεδόν συγκινητικό. Τον διαβεβαίωνε ότι σε αυτό το σακίδιο θα έβρισκε μερικά μικρά, ίσως ευτελή πράγματα, που όμως θα του ήταν χρήσιμα στις επόμενες επαφές του με τον, "βρόμικο καμιά φορά, αλλά και σαγινεφτικό, κόσμο των Ευρωπαίων ηγετών". Θερμή παράκληση, να μην ανοίξει το σακίδιο παρά μόνο στη διάρκεια της επόμενης συνάντησής του, αυτής με τον αυστριακό του ομόλογο. "Εμπιστέψου με, θα τον κερδήσεις έτσι" έγραψε κλείνοντας ο Θεοδωράκης.

Η συγκίνηση από το ζεστό μήνυμα του Σταύρου έπαιξε κι αυτή το ρόλο της στο περίφημo βούρκωμα του Αλέξη Τσίπρα στην παρθενική του ομιλία ως πρωθυπουργός στη Βουλή.

Την επόμενη μέρα στη Βιέννη, το κρύο ήταν τσουχτερό και στην πολυδιαφημισμένη διαδήλωση συμπαράστασης είχαν πάει τρεις κι ο κούκος. Ευτυχώς, η υποδοχή που επιφύλαξε ο αυστριακός καγκελάριος Φάιμαν ήταν θερμή. Με την απλότητα και τη νεανικότητά του, ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τον έμπειρο και γερμανόφωνο (σημαντικό αυτό) πολιτικό. Εμφανίστηκε για μια ακόμα φορά ντυμένος casual. Και κάτι παραπάνω. Στην πλάτη φορούσε ένα φθαρμένο σακίδιο.

Φάιμαν και Τσίπρας ξεκίνησαν τη συνάντησή τους χωρίς συμβούλους και διερμηνείς, μόνοι τους μπροστά στο τζάκι της καγκελαρίας. Ο έλληνας πρωθυπουργός ήταν πραγματικά ανήσυχος. Αποφάσισε να ανοίξει την καρδιά του και τα χαρτιά του στον Φάιμαν.

Στον "μίστερ τσάνσελορ" εξήγησε ότι αναγκάζεται να περιπλανιέται όπως λέει και το ελληνικό τραγούδι, με το δισάκι του στον ώμο. Κι αυτό γιατί η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. "They ask for plan B, but the truth is, I don't even have a plan A", είπε στον αποσβολωμένο συνομιλητή του. "Just this", συμπλήρωσε και του έδωσε το πάκο με τα φυλλάδια, από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης μέχρι και την προεκλογική του εκστρατεία.

"And that", συμπλήρωσε δείχνοντας το σακίδιο, που στο μεταξύ είχε ακουμπήσει μπροστά στα πόδια του. Πιο αυθόρμητα κι από φιλοκυβερνητικό συλλαλητήριο, άνοιξε το φερμουάρ του σακιδίου, ψαχούλεψε κι έβγαλε το περιεχόμενό του, έναν κύλινδρο περιτυλιγμένο με χαρτί.

Το κοίταξε καλά, κρύβοντας επιμελώς την έκπληξή του. Έπρεπε να φερθεί ψύχραιμα. Έπρεπε να το έχει σκεφτεί, ότι ο πνευματώδης Θεοδωράκης θα του έκανε πλάκα. Στα χέρια του, ο Τσίπρας κρατούσε ένα ρολό χαρτί υγείας, σε συσκευασία που έγραφε με μεγάλα κόκκινα γράμματα "Made in Venezuela".

Με μεγάλη ευστροφία, ο Τσίπρας έσωσε την παρτίδα. Σκέφτηκε γρήγορα και συνέχισε. Δεν πρέπει να κοιτάμε το περιτύλιγμα, είπε στον αυστριακό καγκελάριο. Πρέπει να κοιτάμε μπροστά - και να δημιουργούμε.

Είχε ξεπεράσει το άγχος και η γλώσσα του πήγαινε ροδάνι. Μπροστά σ' ένα τζάκι σαν κι αυτό, πριν από εβδομήντα χρόνια, δυο μεγάλοι ηγέτες αποφάσισαν το μέλλον των Βαλκανίων. Ο Τσώρτσιλ και ο Στάλιν, όπως μοίρασαν και τη δική σας χώρα, και την πόλη αυτή που βρισκόμαστε, έτσι μοίρασαν και τη δική μου χώρα. 

Ο Τσίπρας αναφερόταν βεβαίως στη συμφωνία της χαρτοπετσέτας, όπου ο Τσώρτσιλ σημείωσε τα ποσοστά επιρροής δυτικών και σοβιετικών στην Ελλάδα και άλλες χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αρκετούς μήνες πριν τις επίσημες συναντήσεις των συμμάχων στη Γιάλτα και το Πότσδαμ. Η Ελλάδα είχε "δοθεί" κατά 90% στους αγγλοαμερικανούς και κατά 10% στους σοβιετικούς. Αυτό το 10% ήταν το αιώνιο πλαφόν της ελληνικής αριστεράς μετά την ήττα στον εμφύλιο και παρά τη σύντομη αναλαμπή της ΕΔΑ το ΄58. Για πολλές δεκαετίες - μέχρι που ήρθε η κρίση και το μνημόνιο, και όλα άλλαξαν.

Τα ποσοστά αλλάζουν, όταν το θέλει ο λαός. Ο Φάιμαν, που όλη την ώρα άκουγε σιωπηλός την αναδρομή του Τσίπρα, ένευσε καταφατικά. Ο έλληνας πρωθυπουργός συνέχισε: "Until now, the memorandum is take-it or leave-it. Either one hundred percent memorandum, or zero memorandum. But we have a new proposal. Yanis Varoufakis has a proposal. You know Yanis, don't you?" Και πριν προλάβει να απαντήσει ο Φάιμαν, ο Τσίπρας έσκισε - όχι το μεμοράντουμ - το περιτύλιγμα, το made in Venezuela. "Do you have a pen?"

Με το στυλό του εμβρόντητου Φάιμαν, κι ακουμπώντας το χαρτί σε ένα από τα φυλλάδια για να πιάσει το μελάνι, ο Τσίπρας ξεκίνησε να γράφει. Σκέφτηκε πόσο αστείο ήταν, που αντί για τη συμφωνία της κολοτούμπας* - για την οποία του την είχαν στημένη οι πάσης φύσεως πολιτικοί του αντίπαλοι, συμπεριλαμβανομένων των εσωκομματικών - είχε μόλις ξεκινήσει να συντάσσει τη συμφωνίια του κολόχαρτου*. "Today 100% memorandum", έγραψε στο πάνω μέρος. "Tomorrow 65% memorandum, 35% not", συμπλήρωσε σε δεύτερη γραμμή, έκοψε τη λωρίδα του χαρτιού και την έδωσε στο Φάιμαν μαζί με το στυλό.

Ο αυστριακός μετά από λίγη σκέψη διόρθωσε τα ποσοστά. Τα έκανε 80-20. "Θα αστειεύεστε κύριε Φάιμαν!" είπε αυθόρμητα στα ελληνικά ο Τσίπρας. Εβδομήντα-τριάντα, αντιπρότεινε. Ο οικοδεσπότης του ξαναπήρε το χαρτί και τα μετέτρεψε σε 75-25.

"Την κολοκυθιά θα παίζουμε τώρα;" αντέτεινε ενοχλημένα ο Αλέξης.

"Excuse me?"

"...Never mind!" είπε ο Τσίπρας. Θυμήθηκε ότι, σύμφωνα με την αφήγηση, ο Στάλιν στη συνάντηση του 1944 είχε προτείνει να πετάξουν στο τζάκι τη χαρτοπετσέτα με τα ποσοστά. Ο Τσώρτσιλ αρνήθηκε και κράτησε το ασυνήθιστο ντοκουμέντο.

Το τζάκι ήταν δίπλα. Ο πειρασμός ήταν μεγάλος. Ο Τσίπρας ήταν απογοητευμένος. Πήγε να πετάξει στη φωτιά το χαρτί με τα ποσοστά. Ο Φάινμαν του έπιασε το χέρι. Μανία κι αυτοί οι ευρωπαίοι να τον πιάνουν απ' το χεράκι. Τον ενοχλούσε αυτή η συγκατάβαση απέναντι στον "άπειρο" πρωθυπουργό. Αποφάσισε όμως να του δώσει μια ευκαιρία και να μην επιμείνει. Δεν είχε τίποτα να χάσει.

"I think I have the solution", είπε ο Φάιμαν και πήγε στην πόρτα. Την άνοιξε και φώναξε κάτι στα γερμανικά. Μετά από ενάμισι λεπτό εμφανίστηκε ένας τεχνίτης με γαλάζια φόρμα εργασίας. Κρατούσε ένα βαλιτσάκι στο δεξί του χέρι. Το έδωσε στον καγκελάριο, έκανε μεταβολή και αποχώρησε.

Ο Φάιμαν ακούμπησε το βαρύ βαλιτσάκι δίπλα στο σακίδιο του Αλέξη, δηλαδή το σακίδιο του Σταύρου. Ο Τσίπρας το σήκωσε στα γόνατά του και το περιεργάστηκε. Στο πλάι η αυτοκόλλητη ετικέτα είχε ένα γνώριμο λογότυπο, με τέσσερα γράμματα.

Ο αυστριακός ξετύλιξε λίγο ακόμα χαρτί και άρχισε να γράφει με σιγουριά την επόμενη εκδοχή της σύγχρονης συμφωνίας των ποσοστών.

Εβδομήντα τοις εκατό μνημόνιο, όπως πρότεινε ο Βαρουφάκης - και τριάντα τοις εκατό η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, αυτό το θαυματουργό βαλιτσάκι με το τετραγράμματο λογότυπο.

Όλα καλά λοιπόν.


*Για την ορθογραφία της λέξης κολοτούμπα έγινε αρκετή συζήτηση. Κάποιοι σεμνά επιμένουν να τη γράφουν με όμικρον, παρά τη σαφή υπόδειξη για χρήση του ωμέγα από πλευράς ενός καλού γνώστη της ελληνικής γλώσσας.

Who Is King?

Τις προγραμματικές δηλώσεις θα τις ακούσουμε το σαββατοκύριακο. Ή μάλλον θα τις ακούσετε, διότι εγώ αμφιβάλλω αν θα τους δώσω σημασία. Πρόγραμμα δεν υπάρχει - αν υπήρχε, δεν θα ζητούσε ο Υπ.Οικ. παράταση έως το Μάιο για να το γνωστοποιήσει στους ευρωπαίους εταίρους. Χωρίς πρόγραμμα λοιπόν, τι προγραμματικές δηλώσεις να περιμένει κανείς;

Προσπαθώ να καταλάβω αν ο Υπ.Οικ. θέλει να κάνει (εμμονικά;) έστω και τώρα αυτά που δεν έγιναν το 2010 και το 2012, όπως πολύ ωραία τα περιγράφει σε μια προεκλογική ανάρτηση της 3/5/'12, στην οποία δηλώνει την υποστήριξή του στο ΣύΡιζΑ με ιδιότυπο τρόπο: χαρακτηρίζοντάς τον "σκορποχώρι" με προεκλογικό πρόγραμμα "κακογραμμένο και κουραστικό, γραμμένο με τρόπο που όλες οι φράξιες να ικανοποιηθούν ότι πρόσφερε η κάθε μία την ανοησία της - κι όμως, μέσα σε αυτό το αχούρι υπάρχουν διαμάντια".

Ο Yanis το 2012 μίλησε για εσωτερικό δανεισμό (προκαταβολή φόρων), εσωτερική υποτίμηση με "πάτωμα" (δηλ. μείωση υψηλών αποδοχών κρατώντας απείραχτο το ελάχιστο) και για στάση πληρωμών τέτοια ώστε να αντέξει η χώρα για ένα χρόνο χωρίς το κώνειο ("κόνιο" το γράφει...) του νέου δανεισμού και να ξεκινήσει υγιέστερα, αφού θα έχει ταραχθεί η Ευρώπη.

Ως μη ειδικός θα αποφύγω να κρίνω, θα αναφερθώ πάντως στο συναίσθημα που μου προκάλεσε η αντιπαραβολή του σε δημόσια συζήτηση (το 2010 ή 2011 νομίζω) με άλλο συνομιλητή. Είχα τότε γράψει σε ένα φίλο ότι για τα λογιστικά μου σε καμία περίπτωση δεν θα εμπιστευόμουν το Βαρουφάκη. Ο φίλος μου απάντησε ότι αυτή ακριβώς είναι η διαφορά του οικονομολόγου από το λογιστή. Και κάπου εκεί μπαίνουμε στη συζήτηση για το ποιος θα ασχοληθεί με "τα υδραυλικά του σπιτιού μας" (δείτε εδώ το ενδιαφέρον ομώνυμο, προπέρσινο άρθρο), ποιος δηλαδή - παράλληλα με την απαραίτητη υψηλή πολιτική - θα κάνει τη λάτζα για την οποία μίλησε προεκλογικά και ο Βενιζέλος.

Μια και αυτές τις μέρες συζητιέται η ρευστότητα, ας θυμηθούμε ότι ακόμα και "κερδοφόρες" επιχειρήσεις (όπως και σχετικά ανεπτυγμένες χώρες) χρεωκόπησαν επειδή δεν πρόσεξαν τις ταμειακές ροές. Cash flow is king. Κι όσο για το "μακάρι να γινόμασταν Αργεντινή", τα είπε όλα προ 3ετίας ένας φίλος εδώ, διαβάστε τον.

Η Ελλάδα ούτως ή άλλως τραβά ζόρια, θα τα τραβούσε με οποιαδήποτε κυβέρνηση, ειδικά όμως τώρα που επιλέξαμε ως λαός να κάνουμε διαπραγμάτευση με το υπαρκτό ρίσκο να φάμε τα μούτρα μας. Μέσα στις δυσκολίες, μια πραγματικά ελπιδοφόρα εξέλιξη είναι η δομή της νέας κυβέρνησης, που έχει τα φόντα να λειτουργήσει πολύ πιο συνεκτικά απ' ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν.

Όταν λέω δομή εννοώ την ύπαρξη αντιπροέδρου και υπερυπουργών, που δείχνει την πρόθεση να λειτουργήσει ένα "σφιχτό" σχήμα με αξιόπιστα πρόσωπα όπως ο Δραγασάκης, ο Σταθάκης κ.ά., με την ελπίδα ότι θα περιοριστεί μια μόνιμη πληγή των τελευταίων πολλών ετών, η παντοδυναμία κάθε ενός μεμονωμένου υπουργού - που εκδηλώνεται ως δυστοκία εκεί όπου απαιτείται η σύμπραξη διαφορετικών υπουργείων, βλ. κοινές υπουργικές αποφάσεις (ΚΥΑ) και "διυπουργικές επιτροπές".

Θετικά επίσης βρίσκω μερικά ακόμη σημεία σε επίπεδο συμβολισμών (προς το παρόν αυτούς έχουμε, θα αναμένουμε και τις πράξεις):
- Το ότι δεν φαίνεται να έχει γίνει "ποσόστωση" έτσι ώστε κάθε περιφέρεια να έχει οπωσδήποτε από ένα υπουργό.
- Το ότι σε αρκετές θέσεις μπήκαν γνώστες και τεχνοκράτες (βλ. Σπίρτζης πρώην πρόεδρος ΤΕΕ, ο ίδιος ο Βαρουφάκης που είναι καθηγητής οικονομικών και όχι συνταγματολόγος).
- Την τοποθέτηση του πρώτου τυφλού υπουργού (Κουρουμπλής στο Υγείας).
Όχι ότι δεν υπάρχουν αρκετά αρνητικά, τόσο στη σύνθεση της κυβέρνησης όσο και στα έως τώρα διαδραματισθέντα, αλλά προτιμώ σήμερα να μείνω στα αισιόδοξα.

Όσον αφορά την αντιπολίτευση, θα δούμε ποια μορφή θα πάρει το "Ευρωπαϊκό Μέτωπο" για το οποίο ήδη από το 2012 μιλά ο Σαμαράς. Ήδη φαίνεται κάτι να κινείται (δείτε εδώ).

Στη φωτό: "Cash flow is king. Όχι εσείς, Μεγαλειότατε"