Από το κρεβάτι του πόνου...

Δεν έχω ασχοληθεί σοβαρά με το ασφαλιστικό. Νομιμοποιούμαι ούτως ή άλλως, όπως κάθε έλλην που σέβεται τον εαυτό του, να γράψω τουλάχιστον μερικά πράγματα που (δεν) καταλαβαίνω. Ειδικά τώρα που για λόγους υγείας μου προέκυψε (που να μην προέκυπτε) λίγος περισσότερος ελεύθερος χρόνος...

Στο ασφαλιστικό συμπεριλαμβάνονται υγεία και συντάξεις. Ήτοι η επιδότηση των δαπανών νοσηλείας & ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, και η αποταμίευση για τα γεράματα. Ιστορικά κάθε επαγγελματικός κλάδος ανέπτυξε ένα δικό του σύστημα, με κέντρο ένα ταμείο (μερικές φορές και επικουρικά ταμεία), έναν κοινό κουμπαρά όπου οι εργαζόμενοι συνεισέφεραν για "νά'χουν στην άκρη", ως κλάδος, για τις δύσκολες ώρες και για την τρίτη ηλικία. Σε πολλές περιπτώσεις θεσμοθετήθηκε συνεισφορά από πλευράς εργοδότη (βλ. ΙΚΑ) ενώ αρκετά ταμεία ενισχύονται από το κράτος μέσω κυρίως έμμεσων φόρων (βλ. ΟΓΑ).

Τα δημογραφικά δεδομένα σήμερα (προσδόκιμο ζωής κοντά στα 80, μ.ο. παιδιών ανά οικογένεια... astanapane) αντικειμενικά στριμώχνουν τα ασφαλιστικά συστήματα στις πιο προηγμένες χώρες. Στην Ελλάδα παράγοντες πρόσθετης δυσκολίας υπάρχουν πολλοί: η παραδοσιακή μας ικανότητα στην ..."καλή διαχείριση" κοινών ταμείων, η αμηχανία της κοινωνίας που αργεί να καταλάβει ότι πρόοδος δεν σημαίνει απαραίτητα 0,χ παιδιά ανά οικογένεια, οι άπειρες ρυθμίσεις τύπου βαρέων-ανθυγιεινών-πρόωρων συντάξεων που ενίοτε είναι καταχρηστικές, ο κατακερματισμός των ταμείων κ.ά.

Τα ερωτήματα νομίζω ότι είναι τα εξής:
1. Το ασφαλιστικό "στέκεται" μόνο του; Με εισφορές έναντι συντάξεων, πόσο μέσα μπαίνει σε βάθος χρόνου; Ποιος θα πληρώσει τη διαφορά;
2. Ποιοι τρόποι υπάρχουν για να συνεισφέρει ο ιδιωτικός τομέας;
3. Πώς πραγματικά μπορούν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του χρηματοοικονομικού "κυκλώματος" χωρίς "τζογαδόρικα" ρίσκα;
4. Τι ακριβώς οφείλει το δημόσιο στα ταμεία;
5. Ποια είναι η "σωστή" ηλικία για να αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού για τους νυν ασφαλισμένους;

Πριν από πολλά χρόνια είχα διαβάσει στο Wired ένα άρθρο για το πώς "τα κατάφερε" (κατά τον συγγραφέα του και αρχιτέκτονα της μεταρρύθμισης) η Χιλή. Δεν ξέρω αν το παράδειγμα αντιγράφεται, θυμάμαι όμως ότι στο σύστημα αυτό ο ασφαλισμένος κατά κάποιο τρόπο παρακολουθούσε ο ίδιος την εξέλιξη της θέσης του (του συνταξιοδοτικού "κουμπαρά" του) - και ότι επρόκειτο για πάντρεμα κλασικής κοινωνικής ασφάλισης και ιδιωτικών προγραμμάτων (που πολλοί από μας ούτως ή άλλως επιλέγουμε γιατί δεν τρέφουμε πολλές ελπίδες για την ψωροσύνταξη του ΤΣΧΕΑΜΙΞ ή όπως αλλιώς λένε το ταμείο μας).

Για τον Βαρθολομαίο και τον Ζορμπά, σόρρυ αλλά δεν θα πω τίποτα...