27 Αυγ 2018

Ανοιχτές επιστολές και κλειστά μυαλά

Έμαθα ότι με την πολυσυζητημένη όσο και τραγική υπόθεση του νεαρού, που έχασε τη ζωή του στου Φιλοπάππου μετά από βίαιη επίθεση, ασχολήθηκε ένα "Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων". Αυτή ήταν μια πτυχή που ομολογώ ότι δεν είχα φανταστεί. Άραγε να τον στοχοποίησαν οι δράστες επειδή η φίλη του, με την οποία είχε βγει στη μοιραία νυχτερινή βόλτα, ήταν πορτογαλικής καταγωγής; Ή μήπως τόλμησε να παραβιάσει κάποιο αχαρτογράφητο nonwhite γκέτο στην έκταση ενός από τους κεντρικότερους αρχαιολογικούς χώρους;

Σύντομα λύθηκε η απορία μου. Το Παρατηρητήριο είναι η μετεξέλιξη του ελληνικού τμήματος του Helsinki Watch, που έφερε έως πρόσφατα αυτό το όνομα παρόλο που είχε εκλείψει ο λόγος ύπαρξής του. Όσο ακόμη μνημόνευε τη φινλανδική πρωτεύουσα, είχε γίνει γνωστό για την υποκίνηση δικαστικής διαδικασίας κατά συγγραφέως, επειδή υποτίθεται παρακινούσε τον κόσμο σε εγκλήματα κατά αλλοθρήσκων.

Μετά την ατυχή (για το Παρατηρητήριο) εξέλιξη αυτής της υπόθεσης, φαίνεται ότι η προσοχή μετατίθεται σε πρόσωπα λιγότερο επιφανή, που εικάζεται ότι αδυνατούν να βρουν τόσο καλούς δικηγόρους. Ο κωδωνοκρούστης, λοιπόν, αυτή τη φορά τα βάζει με τη μητέρα του "Νίκου του Φιλοπάππου". Το έγκλημα, κατά τους παρατηρητές, δεν είναι το νυχτερινό πλεύρισμα του ζευγαριού, η απειλή με μπουκάλια, το άρπαγμα της αλυσίδας και η ενδεχόμενη ώθηση κατά τη μοιραία πτώση στα κατσάβραχα. Έγκλημα και μάλιστα ρατσιστικό, ιδιώνυμο δηλαδή, κατηγορείται ότι διέπραξε η μάνα του Νίκου.

Η επίμαχη πράξη συνίσταται στη συγγραφή ανοιχτής επιστολής που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην Καθημερινή. Οι ανοιχτές επιστολές παλιά ήταν πραγματικά κάτι βαρύγδουπο. Για την αποτελεσματικότητά τους μπορούμε να συζητήσουμε (στην Καθημερινή του 1941, π.χ., το γράμμα του εκδότη προς τον Χίτλερ δεν νομίζω ότι άλλαξε τον "ρουν της ιστορίας") αλλά σίγουρα ικανοποιούν -όπως και κάθε γραφή, π.χ. αυτή εδώ- την ανάγκη του συγγραφέα να "τα πει" και να "τα βγάλει από μέσα του". Ειδικά αν αυτό που έχεις μέσα σου είναι ο τραγικός θάνατος του ξενιτεμένου γιου σου, εν μέσω διακοπών.

Σήμερα η δημοσιότητα είναι πολύ πιο προσβάσιμη στον πολίτη που θα ερωτηθεί από τα (αχόρταγα συχνά) ΜΜΕ, που έχει το δικό του βήμα μέσω κοινωνικών δικτύων, που μπορεί να γράψει και να στείλει urbi et orbi ένα κείμενο (καλοδουλεμένο ή μη) σε ελάχιστο χρόνο και με μόνο ένα πληκτρολόγιο και μια σύνδεση ίντερνετ. Η μητέρα λοιπόν θεώρησε σκόπιμο να γράψει για την υποβάθμιση της Αθήνας λόγω εγκληματικότητας, και την τραγικότητα του να χάσει σε αυτήν (στην ίδια του την πατρίδα) τη ζωή του το παιδί της, που το είχε "καλοδεχτεί η Σκωτία".

Σε σχέση με αυτά που περιγράφουν άνθρωποι που ζουν στην Αθήνα αλλά και με αυτά που βλέπει κανείς σε μια απλή βόλτα, ακόμα και μέρα μεσημέρι, οι εκφράσεις της μητέρας -αν και εμφατικές- μόνο ακραίες δεν είναι. Δεν έχει "αδηφάγες συμμορίες" η Αθήνα; Για ρωτήστε π.χ. τους αστυνομικούς στα τμήματα του κέντρου. Δεν κινδυνεύουν οι επισκέπτες ακόμα και μέρα μεσημέρι; Κάντε μια βόλτα στην Πλατεία Κοτζιά (τον πάλαι ποτέ ζωντανό ανθρώπινο κόμβο) και πείτε μου. Προκαλεί ειλικρινή απορία η ενόχληση από τέτοιες διαπιστώσεις, που μάλιστα διατυπώνονται -παρά την οργή και τον συναισθηματισμό- με αρκετά συγκρατημένο ύφος και λεξιλόγιο.

Σε ολόκληρο αυτό το κείμενο η πιο επίμαχη λέξη μπαίνει από την ίδια τη μητέρα σε εισαγωγικά και συνοδεύεται από ερωτηματικό εντός παρενθέσεως. Ας αφήσουμε το ότι δεν θα έπρεπε καν να είναι επίμαχη. Πραγματικά βαριέμαι να παραπέμπω συμπολίτες σε μαθήματα ελληνικής, αλλά σίγουρα τους χρειάζονται. Βγάλαμε οφσάιντ τη λέξη λαθρομετανάστης, επειδή δεν ξέρουμε το αρχαίο επίρρημα λάθρα (κρυφά) αλλά μόνο τα λαθραία εμπορεύματα. Πάμε τώρα να βγάλουμε άκυρη και τη λέξη μελαμψός, που προέρχεται από το επίθετο μέλας (μαύρος) και το ουσιαστικό όψη. Αφενός η λέξη είναι μια χαρά, αφετέρου τα χαρακτηριστικά των δραστών, όπως περιγράφηκαν, μάλλον δεν αντιστοιχούσαν στον μέσο Λευκορώσο ή Ισλανδό. (Φυσικά υπάρχει μπόλικη "λευκή" και ελληνική εγκληματικότητα, κι αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε όταν γενικεύουμε - αλλά αυτό το λέω εγώ ο ψύχραιμος που μόνο κλοπή έχω υποστεί στο κέντρο, όχι βίαιη επίθεση.)

Το ότι η επιστολή είχε "παραλήπτη" τον πρωθυπουργό ήταν βέβαιο ότι θα ενεργοποιούσε συγκεκριμένες αντιδράσεις. Την ίδια μέρα διάβασα το εξοργιστικό επιχείρημα ότι "κι άλλες μανούλες έκλαψαν, αλλά δεν έγραψαν ανοιχτή επιστολή", λες και η χαροκαμένη έπρεπε να δώσει λογαριασμό για το πώς θα αντιδράσει, στην κάθε μετριότητα που ζει τη ζωούλα της. Όσο για το Παρατηρητήριο, αυτό ήδη από εποχής Ελσίνκι ήταν τόσο βαρετά προβλέψιμο: έσπευδε, για παράδειγμα, να "καρφώσει" σε ένα απροσδιόριστο κοινό συνταρακτικά ολισθήματα, όπως π.χ. το να αποκαλούν οι Έλληνες "Σλαβομακεδόνες" αντί για σκέτους Μακεδόνες τους κατοίκους της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας με την οποία συνορεύουμε.

Σας αφήνω γιατί έχουμε και δουλειές. (Άλλοι έχουν, καθώς φαίνεται, πολύ ελεύθερο χρόνο. Κι άλλοι δεν έχουν πια χρόνο.)


12 Αυγ 2018

Λεπτή γη που πρασινίζει

Σε ένα τοπίο Άν(υ)δρο, όνομα και πράγμα (όπως στη φωτό), το πράσινο συγκεντρώνεται γύρω από την ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα. Η λιγοστή γη συγκρατείται με αναβαθμούς και τα περισσότερα δέντρα βρίσκονται γύρω από κτίσματα.

Την ύπαιθρο την εγκατέλειψε ο Έλληνας για σοβαρούς και έγκυρους λόγους, που δεν περιορίζονταν στην πρόσκαιρη ανέχεια και την έλξη της πρωτεύουσας. Ο βασικότερος ανθρωποδιώχτης ήταν το νοσηρό κοινωνικό κλίμα. Δεν ήταν αστός και δεν έγινε αστός ο μέσος συμπολίτης. Δεν έχει καν μάθει να πετά τα σκουπίδια στον κάδο.

Με το μυαλό στο χωριό, όχι μόνο δεν αγάπησε την πόλη αλλά πάντα ένιωθε μια ενοχή. Την εποχή που αγόραζε ηλεκτρικό ψυγείο και ζούσε την "πολυτέλεια" του εσωτερικού καμπινέ, γέμιζε τα σχολικά αναγνωστικά και το curriculum με μπόλικη αγάπη για την εξοχή και απέχθεια για την πόλη και την βιομηχανία - κι ας τον τάιζαν αυτές.

Κακό το τσιμέντο και η άσφαλτος και καλό το πράσινο ακόμη κι αν ήταν καχεκτικό και αταίριαστο. Η λεπτόγεως μεσογειακή πεδινή νότια/ανατολική Ελλάδα έπρεπε να μοιάσει με την Ευρώπη "που θέλαμε". Αλλά και στη μικροκλίμακα της εργατογειτονιάς, της πολυκατοικίας και της ψευτοπλατείας έσκαγε μύτη το πράσινο, συχνά με ταμπέλα "να μην το πατάμε", μπας και ξεκολλούσε κάποτε η στατιστική από τα δύο κόμμα κάτι τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο που μας αντιστοιχούσαν.

Ανίκανοι να συντηρήσουμε ακόμη και τα ψωραλέα άλση, αρκούμασταν στο να κλαίμε για τα ετήσια καμμένα, να αποδίδουμε στους γκρίζους λύκους και στους κακούς οικοπεδοφάγους το σύνολο των πυρκαγιών - και να δεχόμαστε τους παραλογισμούς που υπαγόρευαν ότι δασικό γίνεται οτιδήποτε παραλείπεις να συντηρήσεις και ρουμανιάζει.

Οι πόλεις απλώθηκαν σε εκτάσεις που έπαψαν να καλλιεργούνται (διότι εμείς πάψαμε να καλλιεργούμε, μέχρι που φέραμε τους μετανάστες να το κάνουν). Νέες εξοχικουπόλεις και προάστια έδωσαν πρόσθετες διαστάσεις στη μεγαλούπολη που κάποτε μας απωθούσε ως τσιμεντούπολη, καθώς και στις ανά τη χώρα μικρογραφίες της.

Με την αυξανόμενη συγκέντρωση μόνιμης κατοικίας γύρω από τις πόλεις υπήρχε η ελπίδα, αυτές οι απρόσωπες συγκεντρώσεις παραθεριστών να αποκτήσουν μια στοιχειώδη ψυχή - κοινότητες ανθρώπων που θα νοιάζονταν για τη υπόσταση των περιοχών και των μικρών τους κοινωνιών. Προς το παρόν κυριαρχούσαν οι σύλλογοι (κάνε κι εσύ έναν, μπορείς) οικιστών ή εξωραϊστικοί ή αυτοσχέδιοι. Ή το ατομικό τίποτα και η ιδιωτική πρωτοβουλία ή αυθαιρεσία.

Αυτή είναι η χώρα, που μπορεί να καυχιέται για τις καλύτερες παραλίες και το νόστιμο φαγητό και το χύμα γενικώς, και να χαντακώνεται από αυτό το ελκυστικό χύμα, στην καθημερινότητα και στην έκτακτη ανάγκη. Η χώρα στην οποία με το κυάλι ψάχνεις μια όμορφη πόλη ή έναν λειτουργικό οικισμό.

Σε αυτήν την χώρα, το τελευταίο που φταίει και που μπορεί να καταδικαστεί (και ντροπή σε όσους έσπευσαν να το κάνουν) είναι η φροντίδα του καθενός για τον χώρο του, το πρασίνισμα της έκτασης που του ανήκει, είτε πρόκειται για μπαλκόνι είτε για κτήμα, είτε φύτεψε μεταμοντέρνα είτε επιδίωξε το δικό του κράμα σκιάς, ομορφιάς και ωφέλειας.


1 Αυγ 2018

Κυκλοφοριακή διαχείριση σε πραγματικό χρόνο

Κρατήστε αυτό το σκαρίφημα από το άρθρο καθηγητή στην "Καθημερινή" περί κυκλοφοριακής διαχείρισης.

Σύντομα θα πρέπει να μιλήσουμε για τη σημασία της κυκλοφοριακής διαχείρισης σε πραγματικό χρόνο. Υπάρχουν άνθρωποι με μεγάλη εμπειρία στην Ελλάδα - πολλοί π.χ. εργάστηκαν στους Ολυμπιακούς του 2004 και θα έπρεπε να αποτελούν τη "θεσμική μνήμη" στην Τροχαία και την Περιφέρεια Αττικής. Αφήνω τελευταίους but not least τους πρώην συναδέλφους μου στους αυτοκινητοδρόμους.

Νωρίτερα και για τη συγκεκριμένη πυρκαγιά θα πρέπει να μάθουμε γεγονότα και χρόνους:

- Αν ο αποκλεισμός στα 4 σημεία που ανακοίνωσε η ΕΛΑΣ ήταν το μόνο μέτρο κυκλοφοριακής διαχείρισης από ξηράς. Τι άλλο έγινε και πότε;

- Αν η επιχειρησιακή απόφαση του ΠΣ ήταν να αφεθεί η φωτιά με τον δυτικό άνεμο να φτάσει έως τη θάλασσα και να "σβηστεί μόνη της", εξασφαλίζοντας ότι τουλάχιστον δεν θα επεκταθεί στον κυρίως οικισμό της Ραφήνας και το δάσος/κατασκηνώσεις του Αγ. Ανδρέα. Τι αποφασίστηκε και πότε;

- Αν (και πότε) για την έκταση που θα "θυσιαζόταν" λήφθηκε υπόψη ότι υπήρχαν μερικές χιλιάδες άνθρωποι που θα έπρεπε να απομακρυνθούν, πιθανότατα κατά ζώνες και με διαφορετικό τρόπο. (Άλλοι οδικώς, άλλοι πεζοί, άλλοι διά θαλάσσης. Κανένας όμως στην τύχη του μόνο.)

- Τι (και πότε) έγινε για να τους δοθούν κάποιας μορφής ειδοποιήσεις ή οδηγίες και ποια προσπάθεια έγινε για να βοηθηθεί αυτή η απομάκρυνση.

- Αν (και πότε) αξιολογήθηκε η κατάσταση στο ευρύτερο οδικό δίκτυο, που συμπεριλαμβάνει:
1. Την παραλιακή παράπλευρη της Μαραθώνος: Δημοκρατίας-Ποσειδώνος (μέσα από την κρίσιμη έκταση) - για όσο διάστημα θα μπορούσε να αποτελέσει διάδρομο εκκένωσης ή/και τελευταία γραμμή άμυνας για προστασία της διάσωσης.
2. Την Φλέμινγκ και την προέκτασή της έως το λιμάνι της Ραφήνας - και τη διαχείριση κυκλοφορίας πρόσβασης από/προς το φέρι.
3. Τις ευρύτερες παρακάμψεις της Μαραθώνος: π.χ. Διονύσου-Ν. Μάκρης από Βορρά, Αρίωνος και μετά Σπάτων-Λούτσας από Νότο.

- Αν (και πότε) ορίστηκαν και οργανώθηκαν σημεία συγκέντρωσης πληθυσμού, είτε προσωρινής (προς απομάκρυνση π.χ. μέσω θαλάσσης), είτε σε δεύτερο χρόνο (π.χ. στο λιμάνι Ραφήνας ή και άλλα προστατευμένα μέρη όπου εκ των πραγμάτων μεταφέρονταν οι διασωθέντες), τα οποία επίσης χρειάζονταν τη στοιχειώδη διαχείριση προσβάσεων.

Σε όλα αυτά τα σημεία κυκλοφοριακής διαχείρισης δεν προλαβαίνουν να μπουν προσωρινές πινακίδες, εννοείται, αλλά μέσα στις πολλές ώρες που διαρκεί η κρίση προλαβαίνουν να γίνουν πράγματα για να προληφθεί ή να ελαφρυνθεί το κυκλοφοριακό χάος:
1. Περιπολικά τροχαίας στα πιο κρίσιμα σημεία.
2. Οχήματα με φάρο σε άλλα σημεία (πολιτικής προστασίας ή δημοτικής αστυνομίας ή συνεργατών από αυτούς που κινητοποιούνται βάσει σχεδίου) με πεζούς αστυνομικούς αν δεν επαρκούν τα περιπολικά της ΕΛΑΣ, ώστε να υπάρχει και τυπική δυνατότητα επιβολής απαγορεύσεων. (Ή τουλάχιστον βάζοντας, κάθετα, αυτοκίνητα με φάρους.)
3. Ανακοινώσεις σε ΜΜΕ, SMS, διαδίκτυο, VMS περιφέρειας και δήμων.
Έγινε κάτι που να μοιάζει με αυτό; Πότε;