27 Αυγ 2018

Ανοιχτές επιστολές και κλειστά μυαλά

Έμαθα ότι με την πολυσυζητημένη όσο και τραγική υπόθεση του νεαρού, που έχασε τη ζωή του στου Φιλοπάππου μετά από βίαιη επίθεση, ασχολήθηκε ένα "Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων". Αυτή ήταν μια πτυχή που ομολογώ ότι δεν είχα φανταστεί. Άραγε να τον στοχοποίησαν οι δράστες επειδή η φίλη του, με την οποία είχε βγει στη μοιραία νυχτερινή βόλτα, ήταν πορτογαλικής καταγωγής; Ή μήπως τόλμησε να παραβιάσει κάποιο αχαρτογράφητο nonwhite γκέτο στην έκταση ενός από τους κεντρικότερους αρχαιολογικούς χώρους;

Σύντομα λύθηκε η απορία μου. Το Παρατηρητήριο είναι η μετεξέλιξη του ελληνικού τμήματος του Helsinki Watch, που έφερε έως πρόσφατα αυτό το όνομα παρόλο που είχε εκλείψει ο λόγος ύπαρξής του. Όσο ακόμη μνημόνευε τη φινλανδική πρωτεύουσα, είχε γίνει γνωστό για την υποκίνηση δικαστικής διαδικασίας κατά συγγραφέως, επειδή υποτίθεται παρακινούσε τον κόσμο σε εγκλήματα κατά αλλοθρήσκων.

Μετά την ατυχή (για το Παρατηρητήριο) εξέλιξη αυτής της υπόθεσης, φαίνεται ότι η προσοχή μετατίθεται σε πρόσωπα λιγότερο επιφανή, που εικάζεται ότι αδυνατούν να βρουν τόσο καλούς δικηγόρους. Ο κωδωνοκρούστης, λοιπόν, αυτή τη φορά τα βάζει με τη μητέρα του "Νίκου του Φιλοπάππου". Το έγκλημα, κατά τους παρατηρητές, δεν είναι το νυχτερινό πλεύρισμα του ζευγαριού, η απειλή με μπουκάλια, το άρπαγμα της αλυσίδας και η ενδεχόμενη ώθηση κατά τη μοιραία πτώση στα κατσάβραχα. Έγκλημα και μάλιστα ρατσιστικό, ιδιώνυμο δηλαδή, κατηγορείται ότι διέπραξε η μάνα του Νίκου.

Η επίμαχη πράξη συνίσταται στη συγγραφή ανοιχτής επιστολής που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην Καθημερινή. Οι ανοιχτές επιστολές παλιά ήταν πραγματικά κάτι βαρύγδουπο. Για την αποτελεσματικότητά τους μπορούμε να συζητήσουμε (στην Καθημερινή του 1941, π.χ., το γράμμα του εκδότη προς τον Χίτλερ δεν νομίζω ότι άλλαξε τον "ρουν της ιστορίας") αλλά σίγουρα ικανοποιούν -όπως και κάθε γραφή, π.χ. αυτή εδώ- την ανάγκη του συγγραφέα να "τα πει" και να "τα βγάλει από μέσα του". Ειδικά αν αυτό που έχεις μέσα σου είναι ο τραγικός θάνατος του ξενιτεμένου γιου σου, εν μέσω διακοπών.

Σήμερα η δημοσιότητα είναι πολύ πιο προσβάσιμη στον πολίτη που θα ερωτηθεί από τα (αχόρταγα συχνά) ΜΜΕ, που έχει το δικό του βήμα μέσω κοινωνικών δικτύων, που μπορεί να γράψει και να στείλει urbi et orbi ένα κείμενο (καλοδουλεμένο ή μη) σε ελάχιστο χρόνο και με μόνο ένα πληκτρολόγιο και μια σύνδεση ίντερνετ. Η μητέρα λοιπόν θεώρησε σκόπιμο να γράψει για την υποβάθμιση της Αθήνας λόγω εγκληματικότητας, και την τραγικότητα του να χάσει σε αυτήν (στην ίδια του την πατρίδα) τη ζωή του το παιδί της, που το είχε "καλοδεχτεί η Σκωτία".

Σε σχέση με αυτά που περιγράφουν άνθρωποι που ζουν στην Αθήνα αλλά και με αυτά που βλέπει κανείς σε μια απλή βόλτα, ακόμα και μέρα μεσημέρι, οι εκφράσεις της μητέρας -αν και εμφατικές- μόνο ακραίες δεν είναι. Δεν έχει "αδηφάγες συμμορίες" η Αθήνα; Για ρωτήστε π.χ. τους αστυνομικούς στα τμήματα του κέντρου. Δεν κινδυνεύουν οι επισκέπτες ακόμα και μέρα μεσημέρι; Κάντε μια βόλτα στην Πλατεία Κοτζιά (τον πάλαι ποτέ ζωντανό ανθρώπινο κόμβο) και πείτε μου. Προκαλεί ειλικρινή απορία η ενόχληση από τέτοιες διαπιστώσεις, που μάλιστα διατυπώνονται -παρά την οργή και τον συναισθηματισμό- με αρκετά συγκρατημένο ύφος και λεξιλόγιο.

Σε ολόκληρο αυτό το κείμενο η πιο επίμαχη λέξη μπαίνει από την ίδια τη μητέρα σε εισαγωγικά και συνοδεύεται από ερωτηματικό εντός παρενθέσεως. Ας αφήσουμε το ότι δεν θα έπρεπε καν να είναι επίμαχη. Πραγματικά βαριέμαι να παραπέμπω συμπολίτες σε μαθήματα ελληνικής, αλλά σίγουρα τους χρειάζονται. Βγάλαμε οφσάιντ τη λέξη λαθρομετανάστης, επειδή δεν ξέρουμε το αρχαίο επίρρημα λάθρα (κρυφά) αλλά μόνο τα λαθραία εμπορεύματα. Πάμε τώρα να βγάλουμε άκυρη και τη λέξη μελαμψός, που προέρχεται από το επίθετο μέλας (μαύρος) και το ουσιαστικό όψη. Αφενός η λέξη είναι μια χαρά, αφετέρου τα χαρακτηριστικά των δραστών, όπως περιγράφηκαν, μάλλον δεν αντιστοιχούσαν στον μέσο Λευκορώσο ή Ισλανδό. (Φυσικά υπάρχει μπόλικη "λευκή" και ελληνική εγκληματικότητα, κι αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε όταν γενικεύουμε - αλλά αυτό το λέω εγώ ο ψύχραιμος που μόνο κλοπή έχω υποστεί στο κέντρο, όχι βίαιη επίθεση.)

Το ότι η επιστολή είχε "παραλήπτη" τον πρωθυπουργό ήταν βέβαιο ότι θα ενεργοποιούσε συγκεκριμένες αντιδράσεις. Την ίδια μέρα διάβασα το εξοργιστικό επιχείρημα ότι "κι άλλες μανούλες έκλαψαν, αλλά δεν έγραψαν ανοιχτή επιστολή", λες και η χαροκαμένη έπρεπε να δώσει λογαριασμό για το πώς θα αντιδράσει, στην κάθε μετριότητα που ζει τη ζωούλα της. Όσο για το Παρατηρητήριο, αυτό ήδη από εποχής Ελσίνκι ήταν τόσο βαρετά προβλέψιμο: έσπευδε, για παράδειγμα, να "καρφώσει" σε ένα απροσδιόριστο κοινό συνταρακτικά ολισθήματα, όπως π.χ. το να αποκαλούν οι Έλληνες "Σλαβομακεδόνες" αντί για σκέτους Μακεδόνες τους κατοίκους της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας με την οποία συνορεύουμε.

Σας αφήνω γιατί έχουμε και δουλειές. (Άλλοι έχουν, καθώς φαίνεται, πολύ ελεύθερο χρόνο. Κι άλλοι δεν έχουν πια χρόνο.)


Δεν υπάρχουν σχόλια: