31 Δεκ 2012

Τρίχες κατσαρές (ενίοτε και σγουρές)

Στην αγαπημένη ταινία L.A. Story, με πρωταγωνιστή το Στηβ Μάρτιν, μια ηλεκτρονική πινακίδα VMS - από αυτές που κανονικά δίνουν πληροφορίες για τις κυκλοφοριακές συνθήκες - αποκτά "πρωτοβουλία" και δίνει συμβουλές στον κεντρικό ήρωα, έναν τηλεοπτικό μετεωρολόγο ονόματι Τελεμάκερ.

Το αποκορύφωμα είναι όταν το VMS προτρέπει τον Τελεμάκερ να "κλείσει το στόμα" της κουλτουριάρας αγγλίδας που μπήκε στη ζωή του και για μια ακόμη φορά τον έχει πιάσει στο μπλα-μπλα: "Kiss her, you fool!" (Φίλα τη, ρε βλάκα!)

Τέτοιου είδους "ζωή" φαίνεται ότι πήραν και τα VMS του λεκανοπεδίου την παραμονή των Χριστουγέννων. Αυθορμήτως, πρέπει να ένιωσαν την ανάγκη να ενημερώσουν τον κόσμο, όχι για τις συνθήκες κυκλοφοριακής ροής, ούτε για την ανάγκη να αποφεύγει το ποτό πριν την οδήγηση, αλλά για κάτι απείρως πιο σημαντικό: Για το ότι ο πολυχρονεμένος περιφερειάρχης Αττικής Ιωάννης (σημ.: άλλος Μελισσανίδης μας βρήκε... "να με λέτε Ιωάννη"...) Σγουρός μας εύχεται χρόνια πολλά.

Άλλωστε, εκτός από Λος Άντζελες, Λ.Α. ως γνωστόν σημαίνει και Λεκανοπέδιο Αττικής...


Ain't it a pity cause you hate the Citi*

Μπορεί ο λογαριασμός της εφορίας να έρχεται όλο και πιο τσουχτερός μετά το 2010, όμως, παραδεχτείτε το. Όποτε ακούτε ότι γίνονται "ευκολίες πληρωμής", οι πιο πολλοί σκέφτεστε: "θέλουν απελπισμένα τα λεφτά μας, αλλά τουλάχιστον μας δίνουν κι έναν ανθρώπινο τρόπο να τα βγάλουμε πέρα".

Ξανασκεφτείτε το - με τη βοήθεια της ιστοριούλας που θα σας αφηγηθώ.

Το φετινό ποσό που θα πλήρωνα, κατανεμήθηκε σε τρεις δόσεις. Οι πρώτες δύο εξοφλήθηκαν κανονικά μέσω του τοπικού μου υποκαταστήματος της Citibank - "μπήκαν" στη Diners, την παγκοσμίου κύρους πιστωτική κάρτα (Diners Club International, όχι αστεία).

Η τρίτη δόση έληγε 31 Δεκεμβρίου - σήμερα. Στο μεταξύ όμως, στα πλαίσια των παγκόσμιων περικοπών της, η Citi έκλεισε το τοπικό μου υποκατάστημα. Για την "εξυπηρέτησή μας", όρισε δύο τράπεζες στις οποίες θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε.

Πραγματικά, στις 28/12 επισκέφτηκα το υποκατάστημα της Emporiki (Κρεντί Αγκρικώλ), στο οποίο όμως διαπίστωσα ότι η "εξυπηρέτηση" ήταν όλη δική τους - δηλαδή αφορούσε μόνο την πληρωμή λογαριασμών και όχι την εκ νέου χρέωση της κάρτας μου. Αυτή θα έπρεπε να γίνει:
- Είτε με το εξαιρετικά δύσχρηστο σύστημα τηλεφωνικής "εξυπηρέτησης" - όπου μέσα από απελπιστικά αργά και ασαφή "μενού" καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να βρεις έναν Άνθρωπο να μιλήσεις (και πιστέψτε με, ακόμη κι ένας μπλόγκερ μπορεί να αισθάνεται άβολα όταν διαχειρίζεται πληρωμές τετραψήφιων ποσών μέσα από πληκτρολογήσεις ψηφίων).
- Είτε με φυσική παρουσία σε υποκατάστημα της Citibank, στην προκειμένη περίπτωση περίπου 100 χλμ. από το σπίτι μου (...).

Επιλέγοντας τη δεύτερη "λύση", είχα την αισιοδοξία (τρομάρα μου) ότι θα έκανα τη "δουλειά μου", η οποία - να επαναλάβω - αφορούσε πληρωμή (στο Δημόσιο, και στην τράπεζα την προμηθειούλα της), όχι είσπραξη κάποιου ποσού.

Αμ δε.

Στο Α υποκατάστημα, η κυρία Κ. με "ξεπέταξε", ισχυριζόμενη ότι η Τράπεζα μπορούσε να χρεώσει την κάρτα το αργότερο 2 εργάσιμες μέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία. Πώς θα μπορούσα να το γνωρίζω αυτό; - απόρησα. Ήταν περίπου αυτονόητο (όπως το ότι η γη γυρίζει, που αν δεν κάνω λάθος το πρωτοείπε ο Τσίπρας).

Δοκίμασα την τύχη μου κατόπιν στη ΔΟΥ "μου". Φτάνοντας στο ταμείο, διαπιστώνω ότι η κάρτα μου, παρόλο που την είχα εξοφλήσει (στην Αγκρικώλ) στις 28/12, "δεν είχε επαρκές υπόλοιπο"! Φυσικά ο ταμίας δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο.

Σαν το Βέγγο, τρέχω στο (κοντινό στη ΔΟΥ) Β υποκατάστημα της Citi. Ο κύριος Α. μετά από μια σειρά τηλεφωνημάτων, μου δίνει ένα χαρτάκι με έναν τηλεφωνικό αριθμό, και με συμβουλεύει να πω στον ταμία να μιλήσει με το "τμήμα εγκρίσεων" της Citi, ώστε να του δώσει τηλεφωνικά το ΟΚ.

Ξανά στη ΔΟΥ. Ο ταμίας αρνείται να μιλήσει με οποιονδήποτε στο τηλέφωνο, διότι "δεν είναι εξουσιοδοτημένος" για κάτι τέτοιο...

Και πίσω στη Citi και στον κ. Α., που μετά από πολύλεπτη αναμονή μου επιβεβαιώνει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Ζητώ να δω το διευθυντή του. Με ανεβάζει στον ημιόροφο, όπου η κυρία Α. επαναλαμβάνει όλα τα "τροπάρια" που είχα ακούσει από τη Citi εκείνο το πρωί. Ευγενικά, της λέω ότι προφανώς αυτή η υπόθεση θα αναφερθεί στο Συνήγορο του Καταναλωτή και το Συνήγορο του Πολίτη, ίσως και στα αστικά δικαστήρια, σε περίπτωση που τελικά δεν εξυπηρετηθώ και χρεωθώ "τόκους υπερημερίας" για τους οποίους δεν θα είχα καμία ευθύνη. Με άνεση, μου απάντησε ότι θα χαρεί να "γίνει θέμα". Λιγότερο ευγενικά (αλλά κόσμια), της είπα ότι συνολικά η εξυπηρέτηση της Citibank, στην οποία είμαι πελάτης εδώ και σχεδόν 20 χρόνια - έχει διαχειριστεί τα χρήματά μου, έχει "συμβουλέψει" και για τοποθετήσεις (παίρνοντάς μας στο λαιμό της το 2008, αλλά πες ότι αυτό είναι το ρίσκο μας...) - και προς την οποία έχω υπάρξει απολύτως συνεπής, είναι (όπως θα λέγανε στην Ιαπωνία) ya ta baza.

Ξανά στη ΔΟΥ, όπου με παρακάλια (της συζύγου μου), το ταμείο έκανε την υπέρβασή του και έμεινε για χάρη μας 40 λεπτά παραπάνω. (Βέβαια, αυτό σημαίνει ότι έμεινε μέχρι τις 13:10, διότι στις 31/12, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες κάποιου κ. Ραγκούση προ διετίας, το Δημόσιο που πληρώνουμε όλοι μας έχει ημιαργία - σε αντίθεση με τους συναδέλφους μου στη δουλειά, που για να λείψουν στις 1/1 ή τη Μεγάλη Παρασκευή χρεώνονται "κανονική άδεια", δεν είμαστε ίσα κι όμοια άλλωστε.) Και καταφέραμε, σπάζοντας το ποσό στα δύο, να υπερβούμε το πρόβλημα με το "μη επαρκές υπόλοιπο" (που στην πραγματικότητα ήταν επαρκέστατο, διότι ήταν το ίδιο με αυτό των 2 προηγούμενων δόσεων, και φυσικά εντός του πιστωτικού ορίου της Τράπεζας), κι έτσι να αποφύγουμε τους τόκους υπερημερίας.

Τα ονόματα, τα ποσά και τα αποδεικτικά στοιχεία θα πάρουν το δρόμο τους για εκεί που πρέπει - όταν φυσικά βρω το χρόνο, διότι έχουμε κι άλλες δουλειές. Μένει όμως η πικρή γεύση, αφενός από τη "διεθνούς κύρους" τράπεζα (που καυχιέται ότι συμμετείχε και στο σχέδιο Μάρσαλ...), αφετέρου από τη σημερινή κατάσταση της χώρας, στην οποία αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι (μια και δεν είμαστε όλοι Ντεπαρντιέ ή εξαδέλφες Παπακωνσταντίνου) και αναγκαζόμαστε να πληρώνουμε φόρους Σουηδίας για υπηρεσίες Τζιμπουτί (το οποίο πιθανώς και να αδικώ).

* Για τον τίτλο εμπνεύστηκα από το παλιό ραπ (break) κομμάτι "Electric Kingdom" (των Twilight 22). Μπορείτε να το ακούσετε εδώ. Οι στίχοι που θυμόμουν είναι:
"Ain't it a pity 'cause you hate the city
But the way you feel ain't no big deal
You've got to survive..." 



27 Δεκ 2012

Ενεργηθώμεν!

Λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα, σε ένα δρόμο του Πειραιά, χωρίς ούτε μία ψησταριά σε ακτίνα τουλάχιστον 100 μέτρων, νόμιζα ότι είχαμε Τσικνοπέμπτη. Στο πιο άνοστο, για τη μύτη.

Εξήγηση υπήρχε και μου την έδωσε η συνοδοιπόρος μου. Φαινόταν λογική. Μερικά βράδια αργότερα, πείστηκα. Ήταν βράδυ παραμονής Χριστουγέννων και η ίδια μυρωδιά κυριαρχούσε στην καινούργια παραλιακή του Φαλήρου - πολύ μακριά από τη ζώνη επιρροής οποιουδήποτε σουβλατζίδικου.

Πάρκαρα το αυτοκίνητό μου στην Καλλιθέα των πολυκατοικιών (και των λιγοστών στεγασμένων χώρων στάθμευσης). Μιάμιση μέρα αργότερα, το παρμπρίζ είχε στάχτες.

Η Αθήνα των 4 και πλέον εκατομμυρίων καίει πολύ περισσότερα ξύλα από άλλοτε. Τα μειωμένα εισοδήματα και η αύξηση της φορολογίας έστρεψαν πολλά νοικοκυριά (και επιχειρήσεις) αφενός στον περιορισμό κατανάλωσης (πράγμα όχι πάντα κακό, ο "παππούς με το φανελάκι" ήταν όπως και να το κάνουμε μια υπερβολή), αφετέρου στην αναζήτηση εναλλακτικών "λύσεων" - που με τη σειρά τους φαίνεται ότι δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα.

Δυστυχώς οι επιλογές του καταναλωτή δεν είναι δυνατόν από μόνες τους να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ενεργειακή αποδοτικότητα. Κι αυτό διότι το παιχνίδι είναι "στημένο": ρυθμιστής είναι το κράτος με τους φόρους. Η εξίσωση του φόρου ντίζελ θέρμανσης και κίνησης ήταν μια βίαιη πράξη. Και προπαγανδίστηκε εξίσου έντονα: ακούσαμε ότι το ζητούμενο ήταν η πάταξη του λαθρεμπορίου (δηλαδή μια ομολογία της αποτυχίας αστυνόμευσης), όχι όμως ότι η γενικά υποδειγματική Γερμανία και πολλές άλλες χώρες εφαρμόζουν ακόμη διαφοροποιημένους φόρους (το "κίνησης" είναι γενικά 50% ακριβότερο από το "θέρμανσης" στη μεγαλύτερη χώρα της Ε.Ε.).

Δεν είναι παράλογο που πολύς κόσμος στρέφεται σε "κάτι φθηνότερο". Παραδείγματα:
- Φυσικό αέριο (και σπανιότερα ίσως και LPG, τύπου "πετρογκάζ") - κι αυτό υπόκειται σε απόλυτα ελεγχόμενο ολιγοπώλιο, το κράτος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με τη φορολόγηση.
- Ηλεκτρισμός - θερμοπομποί, αντλίες θερμότητας, ακόμη και τα "χαζά" ενεργοβόρα αερόθερμα και χειμερινά κλιματιστικά. Κι εκεί, η ΔΕΗ - ή όπως αλλιώς λέγονται αυτές οι φρανκενστάιν εταιρείες / "αρχές" που δημιούργησε η δήθεν απελευθέρωση - διατηρεί κρατικό μονοπώλιο και κάνει ό,τι θέλει.
- Ξύλα ή "πέλετ" για τζάκια, σόμπες και άλλα "παραδοσιακού" τύπου "μυρωδάτα" θερμαντικά. Κάποιες φορές εφαρμόζονται εξεζητημένες λύσεις (ή "πατέντες") στη λογική της "κεντρικής" θέρμανσης (κυκλοφορία ζεστού νερού ή αέρα σε όλους τους χώρους). Άλλες φορές απλά κατεβαίνει το "στάνταρ" κι έτσι ζεσταινόμαστε στο σαλόνι, κουκουλωνόμαστε στο υπνοδωμάτιο κι ούτε που συζητάω τι ...δαγκώνουμε στο μπάνιο. Κάποιοι αυτό το αποκαλούν εξαθλίωση. Το χειρότερο είναι ότι η ανάγκη αιματηρής εξοικονόμησης οδηγεί σε πτώση και άλλων ποιοτικών "στάνταρ" κι όχι μόνο της άνεσης:
(1) Ασφάλεια: Η καθαριότητα και η συντήρηση έχουν το κόστος τους (και τη φροντίδα τους). Στο μαζικό προϊόν "κεντρική θέρμανση πολυκατοικιών" τα πράγματα ήταν απλά. Τα νέα "κόλπα" θέλουν μαθητεία.
(2) Περιβαλλοντική επιβάρυνση: Θα δούμε άραγε ξανά σε κεντρικά σημεία τις ηλεκτρονικές πινακίδες που θα ενημερώνουν για τις τιμές των ρύπων; Θα μετρηθεί η συνολική επίπτωση (σε επίπεδο πόλης αλλά και χώρας) της δραματικής αλλαγής στις συνήθειές μας;
(3) Ενεργειακή αποδοτικότητα: Στο "τέλος της ημέρας", σ' έναν κόσμο που αναζητεί ένα πιο βιώσιμο ισοζύγιο παραγωγής-κατανάλωσης ενέργειας, και ειδικότερα σε μια χώρα που ακόμη βασίζεται σε εισαγωγές για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της (πετρέλαιο, αέριο), οι στρεβλώσεις της φορολόγησης κάθε άλλο παρά συντελούν σε αποδοτικότητα. Θα καταναλώσω αυτό που (νομίζω ότι) μου στοιχίζει λιγότερο, που όμως δεν είναι απαραίτητα αυτό που βοηθά στη συνετότερη χρήση των περιορισμένων (εκ των πραγμάτων) πόρων.
Για να είμαστε δίκαιοι, πέρα από τους φόρους, στρεβλώσεις προκαλεί και η ίδια η ολιγοπωλιακή φύση της ενεργειακής αγοράς (τα καρτέλ πετρελαίου και όχι μόνο) καθώς και οι πολιτικές φορτίσεις - και τα πολιτικά "κολλήματα".
- Τα "ταμπού" (π.χ. πυρηνική ενέργεια) δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο - βλέπε την "πράσινη" αντίδραση της Μέρκελ μετά τη Φουκουσίμα.
- Ούτε η "πράσινη ανάπτυξη" ήταν, βεβαίως, όραμα μονάχα του ΓΑΠ. Εδώ βέβαια, για να θολώσουμε τα νερά της ανυπαρξίας πολιτικής, βαφτίσαμε βαρύγδουπα το νέο υπουργείο (της Μπιρμπίλως) "...και Κλιματικής Αλλαγής" (ναι, αυτό σημαίνει το -ΚΑ στο ΥΠΕΚΑ), τάξαμε "επιχειρηματικότητα" με τα φωτοβολταϊκά "για το λαό" (για να μην πω για τα εργοστάσια ανακύκλωσης που, όπως διαβεβαίωναν κάποιοι πασόκοι το 2009, θα εξυπηρετούσαν όοολα τα Μπαλκάνια - δεν είναι όμως αμιγώς ενεργειακό θέμα και δεν επεκτείνομαι), και τέλος, καθιερώσαμε το ενεργειακό πιστοποιητικό, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δυνατότητα "μεροκάματου" για πολλούς συναδέλφους μου μηχανικούς που δεν τους έμειναν και πολλές άλλες απασχολήσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές. Το αν τα σπίτια όλων μας γίνονται "ενεργειακώς αποδοτικότερα" επειδή ένας μηχανικός ασχολείται μερικές ώρες έναντι 200 ευρώ για να βγάλει ένα "χαρτί", σας αφήνω να το κρίνετε μόνοι σας.

Άφησα για το τέλος την αχαρακτήριστη συμπεριφορά (τσαμπουκάς, μαγκιά - και κλανιά, μετά συγχωρήσεως, γεμάτη μεθάνιο) ορισμένων πολιτικών και δημοσιογράφων απέναντι σε ευρωβουλευτή που τόλμησε να πει ότι "ο βασιλιάς είναι γυμνός", δηλαδή ότι η αναζήτηση συγκεκριμένων ενεργειακών πόρων (ορυκτών καυσίμων) δεν είναι απαραίτητο ότι θα οδηγήσει οικονομικό, περιβαλλοντικό ή ενεργειακό όφελος για τη χώρα. Μου φαίνεται ότι αυτη η αντιμετώπιση πάει "πακέτο" με τους "οικολόγους" που ενοχλούνται από τις ανεμογεννήτριες...


17 Δεκ 2012

Με λένε Λάζαρο και (δεν) είμαι εντάξει

Η προσοχή που επιδεικνύεται σήμερα από τις δημόσιες αρχές πριν από την καταβολή χρηματικών ποσών σε δικαιούχους φτάνει στα όρια της ποίησης.

Το εικονιζόμενο παράδειγμα είναι πέρα για πέρα αληθινό. Στη συγκεκριμένη πληρωμή, για την οποία δίνεται εντολή (στις 30/11/2012) να πραγματοποιηθεί μέσω του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, ζητείται αρμοδίως θεωρημένη υπεύθυνη δήλωση, ότι ο συνταξιούχος βρισκόταν εν ζωή στις 24/10/2012.

Προφανώς δεν αρκεί στους μανδαρίνους η φυσική παρουσία και επίδειξη δελτίου ταυτότητας από το συνταξιούχο (ή τους νόμιμους κληρονόμους στην ατυχή περίπτωση που ο δικαιούχος θα είχε αποβιώσει μετά τις 24/10). Ούτε η απογραφή (πάλι με φυσική παρουσία) των συνταξιούχων, που απ' ό,τι ξέρω γίνεται πλέον συστηματικά κάθε χρόνο απ' τα συνταξιοδοτικά ταμεία.

Επίσης φαίνεται ότι ο συντάξας τη διαδικασία δεν έχει σκεφθεί πόσο γελοίο είναι για έναν πολίτη να δηλώνει υπεύθυνα και εγγράφως, παρουσία υπαλλήλου του ΚΕΠ ή αξιωματικού υπηρεσίας της αστυνομίας, ότι ήταν εν ζωή πριν από ένα και πλέον μήνα. Θα υπήρχε δηλαδή, λογικά, περίπτωση να δηλώσει το αντίθετο;


2014 (εκτός αν μας προλάβει η συντέλεια)

Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν στασιμότητα, που μπορεί να ερμηνευτεί ως στάση αναμονής. Η αξιωματική αντιπολίτευση, χωρίς "αναγωγές" και άλλες παραμορφώσεις, πουθενά δεν ξεπερνά το 23% (κι όλα τα άλλα κόμματα υπολείπονται). Η απουσία "ρεύματος", η φαινομενική αποτυχία του μεσσιανισμού, είναι θετική - ή μήπως παραείναι καλή για να είναι αληθινή;

Τα νέα κόμματα εξουσίας ξέρουν καλά ότι δεν πρόκειται να συμφωνήσουν σε απλή (ή έστω απλούστερη) αναλογική. Η ΝΔ ελπίζει σε αναδιάταξη της κεντροδεξιάς εισπράττοντας από τη φθορά Καμμένου και Πασόκ, ενώ ο Σύριζα έξυπνα δηλώνει πιστός στις ιστορικές του θέσεις την ώρα που γλυκοκοιτά τα μεγαλίστικα κοστούμια.

Με την οικονομική πολιτική δρομολογημένη, οι δύο μεγαλύτεροι πολιτικοί σχηματισμοί θα μπορούσαν, είτε (συμμαχώντας με μικρότερους ή και μεταξύ τους) να δώσουν έμφαση σε θεσμικές βελτιώσεις, είτε να επεξεργαστούν (χωρίς αντιγραφές από ετοιματζίδικες προσεγγίσεις) θέσεις και προτάσεις πάνω σε ευρύ φάσμα ζητημάτων. Επειδή όμως και οι δύο αυτές κατευθύνσεις είναι υπέρ της ποιότητας και όχι της ποσότητας, ο νέος δικομματισμός είναι τόσο πιθανό να τις ακολουθήσει, όσο τις ακολούθησε κι ο παλιότερος.

Είναι ξεκάθαρο ότι τόσο η ΝΔ όσο κι ο Σύριζα θα στραφούν κυρίως στο "ψωμί" του χώρου στα δεξιά του καθενός τους: ο μεν Σαμαράς στη σκληρο- και ακροδεξιά (14% τον Ιούνιο), ο δε Τσίπρας στη σοσιαλδημοκρατία (Πασόκ + Δημάρ, 19%). Οι ευρωεκλογές του 2014 θα είναι ένα γκάλοπ σε εθνικό επίπεδο, που θα συνοδεύεται (βάσει του Καλλικράτη, που όρισε ότι ευρωπαϊκές κι αυτοδιοικητικές εκλογές γίνονται μαζί) από αντίστοιχα στις περιφέρειες και τους δήμους. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές, το σύστημα των δύο γύρων ευνοεί παραταξιακές αναμετρήσεις. Θα ψηφίσουν άραγε οι χρυσαυγίτες στ' αρβανιτοχώρια τους υποψηφίους του Σύριζα επειδή θα είναι "αντιμνημονιακοί"; Ή θα πάνε οι πασοκοδημαρίτες τση Κρήτης με ένα νεοδημοκράτη μόνο και μόνο επειδή τα κόμματα συμμετέχουν στην ίδια κυβέρνηση; Αστάθμητος παράγοντας, η προσωπική επιρροή όσων θα επιμένουν να δηλώνουν "υπερκομματικοί". Θλιβερή σκέψη, το τι θα σκαρφιστούν οι νέοι εθνικοί μονομάχοι (ΝΔ-Σύριζα) για να πάρουν με το μέρος τους κόσμο που, συχνά με ειλικρίνεια, δηλώνει απογοητευμένος ή αγανακτισμένος με την πολιτική όπως τη γνωρίσαμε.

6 Δεκ 2012

Μήπως ήταν έλληνας και δεν το ήξερε; Αντώνης Καρράς (Anton Karas)

Τα πανηγύρια δεν έλειπαν στην ξενιτιά. Οι μεγάλες γιορτές των Χριστουγέννων, του Πάσχα και της Παναγίας έφερναν κοντά τη διασπορά των ελλήνων αλλά και των άλλων ορθοδόξων στη Μεσευρώπη.

Στον Αγιαντρέα (Szentendre), πλάι στο Δούναβη, ο Αντώνης με το κανονάκι του δεν έλειπε από κανένα γλέντι. Από μικρός είχε τέτοιο ταλέντο, που ο πατέρας του - τίμιος αλλά τσιγκούνης έμπορος - είχε φροντίσει, μόλις ο μονάκριβος γιος έκλεισε τα δώδεκα, να δώσει την παραγγελία στον καλύτερο τεχνίτη εγχόρδων της Πόλης.

Η γυναίκα της ζωής του, η Γιοβάνκα, συνόδευε τον Αντώνη στο τραγούδι. Ο κόσμος χαιρόταν να ακούει και να βλέπει τη σέρβα. Όλοι οι άντρες ονειρεύονταν να τους αγγίξει ή έστω να τους χαιρετήσει. Μερικοί τα κατάφερναν - κι όχι απαραίτητα φευγαλέα.

Ο Αντώνης Καραγιώργεβιτς (ή Καραγιώργης, άλλωστε με τους σέρβους αδέλφια ήμασταν πάντα, αδέλφια είμαστε και σήμερα με εξαίρεση το μπάσκετ), ο περήφανος Αντώνης δεν άντεξε τη ντροπή. Όταν διασταύρωσε τα καμώματα της Γιοβάνκας, τη νύχτα του δεκαπενταύγουστου, ήταν έτοιμος να κάνει έγκλημα τιμής ή κάτι άλλο παράτολμο τέλος πάντων.

Βάδισε προς το Δούναβη. Ήταν μια δροσερή καλοκαιριάτικη νύχτα. Χωρίς να το σκεφτεί έβγαλε τα ρούχα του και κολύμπησε στο ποτάμι. Έβαλε δύναμη και κινήθηκε κόντρα στο ρεύμα. Κι εκεί, το μυαλό του καθάρισε. Και πήρε την απόφαση.

Έτσι θα συνέχιζε τη ζωή του: αντίθετα στη ροή. Μακριά από τη μικρή κοινωνία του Αγιαντρέα, που θα γινόταν όλο και πιο πνιγηρή μετά τα μαντάτα.

Ανέβηκε (με πλοίο της γραμμής, κόντρα στο ποτάμι) στην κοσμοπολίτικη Βιέννη για ένα νέο ξεκίνημα. Στο Σοκάκι των Ελλήνων (Griechengasse) έγινε σύντομα δημοφιλής με το καινούργιο του συντομευμένο επώνυμο: Καρράς. Το κανονάκι στα χέρια του γινόταν όλο και μελωδικότερο. Οι προεπαναστατικοί διανοούμενοι στο τέλος του 18ου αιώνα είχαν να λένε για τον κυρ Αντώνη.

Η παράδοση μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά. Το βαλκανικό και ανατολίτικο όργανο έγινε δημοφιλές. Μια παραλλαγή του, το τσίτερ (zither), επικράτησε σε όλη την περιοχή των Άλπεων. Ο τρισέγγονος Anton Karas είχε το ίδιο όνομα με το μετανάστη του Szentendre, δε γνώριζε όμως το κανονάκι - κι ούτε είχε μείνει κάποια ιδιαίτερη ανάμνηση απ' τις πατρογονικές του ρίζες. Απ' την Ουγγαρία, γενικώς, έλεγαν στην οικογένεια ότι είναι η καταγωγή τους.

Οι συντελεστές της θρυλικής ταινίας Ο Τρίτος Άνθρωπος ανακάλυψαν αυτόν τον δεξιοτέχνη και τον προσέλαβαν για να συνθέσει το μουσικό θέμα που για πάντα θα συνοδεύει αυτή την ατμοσφαιρική παραγωγή. Ο Αντώνης Καρράς πέθανε το 1985 και δυστυχώς δεν προλάβαμε εμείς οι έλληνες να ανακαλύψουμε έγκαιρα τις παραπάνω πληροφορίες και να τον τιμήσουμε εν ζωή. Την επόμενη φορά που θα ακούσετε τη χαρακτηριστική μελωδία, θυμηθείτε παρακαλώ το συμπατριώτη μας - και προσπαθήστε να φανταστείτε τη Γιοβάνκα...


17 Νοε 2012

Πάχυνες, Αγγέλω μου!

Παρόλο που η κυβέρνησή μας δείχνει καλή διαγωγή και συνεχίζει με συνέπεια στο δρόμο της λιτότητας, ελπίζοντας σε χρηματοδότηση (και ανάπτυξη, μας λέει, αλλά δεν παίρνουμε όρκο), οι δανειστές είναι αποφασισμένοι να μας "σιγοψήσουν". Τώρα που το ορόσημο των αμερικάνικων εκλογών πέρασε, οι σημαντικές αποφάσεις ίσως αναβληθούν για μετά τις γερμανικές (Σεπτέμβριος 2013)! Έτσι τουλάχιστον ερμηνεύτηκε η πρόσφατη ρήση της κυρίας Λαγκάρντ:

"Μέχρι να τραγουδήσει η χοντρή, δεν έχουμε τελειώσει".

Το γνωμικό αναφέρεται στην όπερα και είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Αμερική (πατέρας του θεωρείται ένας σπορτκάστερ). Εγώ ομολογώ ότι το πρωτοάκουσα από τον ελληνοαμερικανό μπασκετμπολίστα και μετέπειτα προπονητή Στηβ Γιατζόγλου (το έλεγε χαριτωμένα).

Ελληνικές ιστοσελίδες αλλά και το κρατικό κανάλι ερμήνευσαν με τον ίδιο τρόπο τα λόγια της Λαγκάρντ: Εννοεί τη Μέρκελ, συμπέραναν χωρίς δισταγμό. Η αγαπητή καγκελάριος είναι γεματούλα, βεβαίως, stocky (κάτι σαν το Μαραντόνα του '86, τηρουμένων των αναλογιών), αλλά χοντρή δεν θα την έλεγα.

Προσωπικά πιστεύω ότι η κομψή επικεφαλής του ΔΝΤ, ναι μεν άφησε σκοπίμως να εννοηθεί ότι ανταγωνίζεται τη σημερινή σιδηρά κυρία της Ευρώπης (φιλοδοξώντας να πάρει εκείνη αυτό τον τίτλο στο μέλλον), ωστόσο κατά βάθος νοιάζεται για μας, όπως απέδειξε με τις προσπάθειές της να μας δώσει τη λίστα (άλλο αν εμείς τη "φτύσαμε") - και γι' αυτό μας έστειλε ένα διακριτικό μεν, ξεκάθαρο δε (για όσους καταλαβαίνουν) μήνυμα:

Η λύση θα δοθεί το αργότερο μέχρι τον Μάιο του 2013. Γι' αυτό και η σιγουριά, ότι επιτέλους τότε θα ολοκληρωθεί και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Κι όσο για τη χοντρή, η απάντηση είναι απλούστατη. Η επόμενη Eurovision θα διεξαχθεί, το Μάιο φυσικά, στη Σουηδία. Για να δώσουν εγχώριο χρώμα στη διοργάνωση - και να εξασφαλίσουν ότι θα πιάσουν πάτο και δεν θα επιβαρυνθούν για δεύτερη συνεχή χρονιά με τα έξοδα - οι πάντα προνοητικοί σουηδοί έχουν φροντίσει (και η Λαγκάρντ το ξέρει...) να εκπροσωπήσει τη χώρα τους η θρυλική, εύσωμη Χέλγκα, σε ένα τρομερό (ή μάλλον τρομακτικό) ντουέτο με το σύζυγό της, το γνωστό ροκά (Σάμμυ) Χάγκαρ (τον τρομερό).



13 Νοε 2012

Μ(π)υρακτή

Μπορεί η Ελλάδα να μην έχει παράδοση αιώνων στη ζυθοποιία, αλλά ακόμη και στη σχετικά σύντομη ιστορία της η ελληνική μπύρα "πρόλαβε" να γίνει αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Το πολιτικό γερμανικό περιοδικό Spiegel έγραφε πριν από 38 χρόνια (11/11/'74, λίγο πριν τις πρώτες εκλογές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας) ότι κανείς δεν ήθελε να πιει τη "μπύρα της χούντας". Ήμουν πολύ μικρός τότε για να με απασχολήσει το θέμα (της μπύρας ή της χούντας) κι έτσι δεν θυμάμαι αν η Φιξ είχε ακριβώς αυτή τη "ρετσινιά", που αποδόθηκε στην οικογενειακή σχέση του Πέτρου Γαρουφαλιά (επικεφαλής ακροδεξιού κόμματος το 1974 και παλιότερα "φυτευτού" φιλοβασιλικού υπουργού στην ατυχήσασα κυβέρνηση "Γέρου" Παπανδρέου) με το "Φιξαίικο"*. Το γεγονός είναι ότι η Φιξ στα μετέπειτα χρόνια έσβησε, ενώ ανέβαιναν οι Άμστελ, Χένιγκερ, Λέβενμπροϊ (για λίγο), Κάιζερ, Χάινεκεν και πιο πρόσφατα η Μύθος.

Με την κρίση και τις πατριωτικές εξάρσεις που τη συνοδεύουν, η πολιτική έχει δηλητηριάσει και πάλι τη μπύρα. Η Φιξ, στην πετυχημένη της επάνοδο, τονίζει την ελληνικότητά της με μια διαφήμιση, στην οποία ο μετέπειτα Ανεξάρτητος Έλλην βουλευτής Χαϊκάλης - προσωποποίηση της μαγκιάς μας - στέλνει "το λογαριασμό στην Άγγελα". Ταυτόχρονα, "ελληνόψυχες" ιστοσελίδες τονίζουν την "μοναδική" ελληνικότητα της Φιξ - σε αντίθεση, κυρίως, με το αντίπαλο δέος της πολυεθνικής Heineken/Amstel (που παρουσιάζεται ως "ξένη" κι ας έχει σχεδόν 50 χρόνια εργοστάσιο εδώ η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, με αναμφισβήτητη "προστιθέμενη αξία"). Η Άμστελ προσπαθεί να παίξει στο ίδιο γήπεδο με χιουμοριστική (;) ετυμολογία ("Αμ στέλνανε" κ.λπ.), ενώ ταυτόχρονα διαδίδονται άλλες φήμες ότι δήθεν η Φιξ παράγεται "κρυφά" (!) στη Βουλγαρία.

Για να ξεφύγουμε από τις διαμάχες μπορούμε να αναζητήσουμε τα διαμάντια της μικροζυθοποιίας στις γειτονιές της Αθήνας αλλά και στην ελληνική επαρχία (όπου η παραγωγή παλιότερα σημαδεύτηκε, και εκεί, από το Φιξαίικο, βλ. Μάμος στην Πάτρα). Αρκεί να είμαστε επιεικείς - θα αργήσουμε να φτάσουμε τους κεντρο- και δυτικοευρωπαίους που ξεκίνησαν πριν από αιώνες τη συνεχή παραγωγή ζύθου (το ποτό ήταν γνωστό εδώ από την αρχαιότητα, αλλά δεν υπήρξε γνωστή συνέχεια). Εύκολα θα μπορούσε να πει κανείς: "έκαστος στο είδος του", υπονοώντας ότι "ποτέ" δεν θα ξεπεράσουμε τους τσέχους, γερμανούς, βέλγους κ.λπ. Υπάρχουν όμως εκπλήξεις - η μπύρα δεν γεννήθηκε στη Μεσευρώπη, αλλά κάπου στη Μέση Ανατολή. Ο Ξενοφών στην Κύρου Ανάβασιν αναφέρει τον οίνον κρίθινον, κάπου στα βουνά της Αρμενίας. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι στην προεπαναστατική Τριπολιτσά, αναφέρεται άγνωστος αρμένιος ως ο πρώτος επιτυχημένος ζυθοποιός της σύγχρονης εποχής στον ελλαδικό χώρο. Δεν ξέρω αν τη συνταγή την είχε φέρει από την πατρίδα του ή από τυχόν κοσμοπολίτικες επιρροές του.

Στη χώρα μας το κρασί έχει και θα έχει το προβάδισμα έναντι της μπύρας. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να ανασύρουμε συνταγές ζύθου από την αρχαιότητα. Μπορούμε ωστόσο, σε ό,τι αφορά το κρίθινο ποτό, να βασιστούμε σε ένα από τα ρητά της ιστορικής μας γλώσσας: Ουκ εν τω πολλώ το ευ. Αντί να πίνω μπύρες [τρις, επειδή "μόνο με παράτησες"], σωρηδόν, ίσως να αποτελέσει καλύτερο οδηγό η χαλαρή απόλαυση, για την οποία δεν είναι προαπαιτούμενο ένα (πραγματικά υπέροχο ως είδος) Biergarten. Η "δουλειά" γίνεται και σε όμορφα, δροσερά μέρη της νότιας Ευρώπης. Ξέρω ένα τέτοιο, κοντά στην (σύγχρονη) Τριπολιτσά. Υπάρχουν (και υπήρχαν από παλιά) κι άλλα τέτοια, στους τόπους μας.

*Το ορθότερο θα ήταν "Φουξαίικο", μια και το κανονικό όνομα της οικογένειας ήταν Fuchs (Φουξ = αλεπού).















Η μπυραρία του Αθανάσουλα, στη Μυρακτή (Κοκάργιαλι), δυτικό προάστιο της Σμύρνης. Σήμερα λέγεται Güzelyalı και δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα (γεμάτο πολυκατοικίες).

5 Νοε 2012

Paint it black

Πάμε πάλι.

Το άθροισμα των μετριοπαθών δυνάμεων (ενισχυμένο λιγάκι σε σχέση με το Μάιο) είναι ετερόκλητο αλλά φρέσκο και άρα "με νομιμοποίηση". Δεν ξέρω πού θα καταλήξει η συνεννόησή τους, δεν τρέφω και μεγάλες ελπίδες. Πάντως, κατά τη γνώμη μου, αυτή τη στιγμή (πέρα από τη μέριμνα για εξασφάλιση ρευστότητας, μείωση ανεργίας και πολλές άλλες "πυροσβεστικές" ενέργειες, που ασφαλώς έχουν προτεραιότητα) οφείλει να συνθέσει ένα κοινό πρόγραμμα με στόχο, όχι μόνο να "περνά" νομοσχέδια από τη Βουλή ή να εντυπωσιάζει με "αναδιαπραγματεύσεις", αλλά κυρίως να αποτελέσει τη "φωνή" της ελληνικής κυβέρνησης, προς τα έξω αλλά και προς τα μέσα, αντιτάσσοντας επιχειρήματα, ψυχραιμία, τάξη και κυρίως πολιτικό λόγο σε αυτούς (δεξιά κι αριστερά) που επιλέγουν να "διαλέγονται" με αποκλεισμούς, ποτήρια, γιαούρτια, σκαμπίλια, μαχαίρια και άλλα όπλα.

(Από το παρόν ιστολόγιο, γραμμένο μία μέρα μετά τις εκλογές Ιουνίου.)

4,5 μήνες μετά, δεν έχουμε δει παρά μόνο να δουλεύονται (χωρίς αποτέλεσμα ακόμη) κάποια από τα "πυροσβεστικά", δηλ. κυρίως τα της ρευστότητας. Χωρίς συμφωνία με τους δανειστές δεν προχωρά η παροχή κεφαλαίων στις "εκλεκτές" τράπεζες. Και χωρίς κεφάλαια στις τράπεζες δεν πρόκειται να δοθούν δάνεια για οτιδήποτε. Ακούω διαφόρους να λένε ότι, αφού δεν έχουμε χρεωκοπήσει τόσους μήνες τώρα, μπορούμε να τα καταφέρουμε και χωρίς δάνεια. Νομίζω ότι είναι μακριά απ' την πραγματικότητα αυτό - το κράτος (όπως πολλοί συναλλασσόμενοι με αυτό ιδιώτες μπορούν να βεβαιώσουν) συστηματικά καθυστερεί σε πολλές υποχρεώσεις του καθώς και σε αρκετές δημόσιες επενδύσεις.

Τη συζήτηση για το αν τα "εργασιακά" είναι κάτι χωριστό από το πακέτο χρηματοδότησης, τη θεωρώ ως άνευ ουσίας, ίσως να είναι το απαραίτητο επικοινωνιακό τίμημα για τη στήριξη προς την κυβέρνηση από ένα κόμμα ήξεις-αφίξεις που δηλώνει "αριστερό". Τα "εργασιακά" έχουν μπει στα "πακέτα" (ιδίως σε αυτό του Φεβρουαρίου 2012) με προφανή στόχο, μη γελιόμαστε, την θεσμοθέτηση της περίφημης εσωτερικής υποτίμησης. Ίσως όμως ταυτόχρονα να επιδιώκεται και το να γίνει προσιτότερη η νομιμότητα της απασχόλησης - αντί για τον φθηνό, ανασφάλιστο μετανάστη ή άλλως "μαύρο" εργαζόμενο, ίσως (αν έχω κίνητρο - και βέβαια εφόσον ελέγχομαι) "εγώ ο εργοδότης" (και μη φαντάζεστε μόνο τους μεγαλοκαρχαρίες, ρίξτε μια ματιά και στους μικρομεσαίους, όπου στα εργασιακά γινόταν ο "κακός χαμός" και προ μνημονίου, και στους εαυτούς σας ακόμη για όσους απασχολείτε άτομα έστω και περιστασιακά) να προτιμήσω να πάω by the book, δίνοντας έτσι (α) δουλειά σε ανέργους, (β) εισφορές στα ταμεία, και συνεπώς (γ) την "ώθηση στην οικονομία" που περνά απ' το χέρι μου. Ίσως. Σε κάθε περίπτωση, καλό θα ήταν όλοι μας να σκεφτούμε, αν οι φωνακλάδες συνδικαλιστές ή οι από συνήθεια απεργούντες εκφράζονται προς όφελος αυτών που πραγματικά έχουν ανάγκη.

Όσον αφορά το Δημόσιο, πάντως, νομίζω ότι η εμμονή (πραγματική, αυτή, κι όχι επικοινωνιακή) στις ελάχιστες δυνατές απολύσεις είναι κοινωνικά ωφέλιμη αυτόν τον καιρό. Αφενός είναι αντιπροσωπευτική της ελληνικής κοινωνίας, αφετέρου πραγματικά θα σήμαινε περισσότερα αδιέξοδα για περισσότερα νοικοκυριά τυχόν βίαιο "μαχαίρι" αυτή τη στιγμή. Αν με ρωτάτε, ανήκω σ' αυτούς που πιστεύουν ότι το Δημόσιο θα λειτουργούσε καλύτερα με τα 2/3 (διαισθητικά το λέω) περίπου των δημοσίων υπαλλήλων που υπάρχουν σήμερα - και σταδιακά πρέπει να φτάσει εκεί.

Τα κύρια ερωτηματικά μου αυτόν τον καιρό είναι:
(1) Αν η μεγάλη διάρκεια διαπραγμάτευσης Ελλάδας-δανειστών υπαγορεύτηκε από συνδυασμό αντικειμενικών συνθηκών ("μείναμε πίσω" λόγω διπλών εκλογών κ.λπ.) και διεθνούς αναμονής (κάπου διάβασα ότι όλοι "περιμένουν τις εκλογές των ΗΠΑ", αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί ακριβώς) ή ήταν εσωτερική πολιτική επιλογή.
(2) Αν η κυβέρνηση, αφού (και εφόσον...) ξεπεραστεί το παρόν "θεατρικό" στάδιο (κοντός ψαλμός αλληλούια), είναι αποφασισμένη να λειτουργήσει πολιτικά και να χειριστεί σοβαρά εσωτερικά και εξωτερικά θέματα, εκφράζοντας όσους δεν θέλουν επ' ουδενί να δουν τη χώρα να διολισθαίνει, ούτε προς τους αθεράπευτους αριστερισμούς του (Τ)σύριζα ούτε προς την ακροδεξιά που, περιχαρής, διαπιστώνει ότι πολλοί νεοέλληνες δεν αντιδρούν ιδιαίτερα στις "αιμοδοσίες για έλληνες", στις "αγαθοεργίες για έλληνες", στα "εγέρθητου", στις βιαιότητες κατά μεταναστών ή στις σκοταδιστικές πρωτοβουλίες - αλλά εξανίστανται μόνο όταν θίγεται η εθνική καθαρότητα του Μπιγκ Σόφο.




















"Μαύρη, μαύρη, μαύρη μας κάνουν τη ζωή..."

2 Νοε 2012

De Alto Cedro...

Αφιερωμένο στους φίλους που μένουν στη δεύτερη και την τρίτη πόλη (εγώ, ως γνωστόν, κατοικώ στο δυτικότερο προάστιο της πρώτης):

...Τον φερώνυμο Chan Chan...

,..Τον σύντροφο Predrag, χάρη στον οποίο έμαθα (5000 πράγματα και μεταξύ αυτών) για τον Compay Segundo...

Ήταν ένα ευχάριστο άκουσμα, που με συντρόφευσε σε μια βδομάδα απαιτητική και ενίοτε σουρρεαλιστική.


29 Οκτ 2012

La Liste (II): Ραντεβού με τον Κουασιμόδο

Καθώς περνούσε έξω από το Μέγαρο της Δικαιοσύνης (Palais de Justice), τον πλεύρισε ένας διοπτροφόρος με συντηρητικό ντύσιμο, βγαλμένο από τη δεκαετία του '60, θαρρείς.

Τον κοίταξε κλεφτά και συνέχισε να περπατά προς την Παναγία των Παρισίων (Notre Dame). Για κάποιον αδιόρατο λόγο θυμήθηκε την πόλη του. Η μπόχα του Σηκουάνα θα έφταιγε. Παρόμοια με αυτή που μύριζε όποιος περπατούσε στη λεωφόρο Νίκης.

Δεν του έλειπε καθόλου αυτή η παραλιακή λεωφόρος. Άλλα είναι εκείνα που αγαπώ, θα σιγοτραγουδούσε, αν δεν απεχθανόταν τα έντεχνα. Οι αγαπημένες του γωνιές της πόλης ήταν αλλού, στο Ντεπό, στην Άνω Πόλη, στην Αρετσού - με τα κτίρια των παλιότερων εποχών και, προπαντός, με τα αυθεντικά φαγάδικα (όχι αυτά τα μεταμοντέρνα των Λαδάδικων).

Ο αγαπημένος του δρόμος, πάλι, δεν ήταν η Νίκης, αλλά μία απ' τις καθέτους της, αυτή που έφερε το επώνυμό του. Σε εκείνο το δρόμο, άλλωστε, είχε διαδραματιστεί και ένα σημαδιακό γεγονός, περίπου μισό αιώνα μετά την απελευθέρωση της πόλης - κι άλλο μισό πριν από το φετινό ιωβηλαίο.

Πόσο ανακουφισμένος, αλήθεια, ένιωθε που θα έλειπε από τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας. Οι επικείμενες οικογενειακές και πολιτικές του υποχρεώσεις στην Αμερική θα τον βόλευαν μια χαρά - ήταν μια καλή δικαιολογία για να αποφύγει το κιτς της "αναπαράστασης" αλλά και τη δύσκολη θέση στην οποία τον είχε φέρει ο κυρ Γιάννης, με την εμμονή του στο να υπερπροβάλει τους οθωμανούς και τον Κεμάλ, δυσανάλογα με το μικρό (σχετικά) στίγμα που εκείνοι άφησαν σε μια πόλη 2300 χρόνων. Αν επισκεπτόταν την πόλη ο αρχηγός του κόμματος που τον στήριξε, ο δήμαρχος θα το έβρισκε δύσκολο να λείψει ο ίδιος. Οι κακοήθεις λεζάντες ήταν έτοιμες για τις φωτογραφίες που θα τους έδειχναν δίπλα-δίπλα: "Ο τουρκολάγνος κι ο Τούρκογλου"...

Τις σκέψεις του τις διέκοψε η φωνή του συνοδοιπόρου του. Αυτός ανταπέδωσε το χαιρετισμό που του έστειλε ο ασπρομάλλης, δίπλα στο άγαλμα του Καρλομάγνου. "Ζαν-Λουί!", του φώναξε σηκώνοντας το χέρι, κι επιτάχυνε προς το μέρος του.

Ζει! - σκέφτηκε με έκπληξη. Il est vivant, η φράση που ακουγόταν στο τελείωμα της θρυλικής ταινίας "Ζ". Ο πρωταγωνιστής, βραβευμένος στις Κάννες το '69, καλοστεκόταν παρά τα 81 του χρόνια. Κι ο σαραντάρης, που τον πλησίαζε, έμοιαζε καταπληκτικά με τον ανακριτή της ταινίας, που απέναντι στις πιέσεις του παρακράτους δούλεψε για την εξιχνίαση του πολιτικού εγκλήματος του Μαΐου 1963, επιμένοντας στην ουσία αλλά και στον τύπο της δουλειάς του - ξεκινώντας κάθε συνέντευξη με την απαράλλαχτη ερώτηση. Nom, prénom, profession...




















Ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν συναντιόταν με το σωσία του παλιού του εαυτού. Ο Ευάγγελος επιτέλους συνειδητοποίησε τι ήταν αυτό που τον έκανε να θυμηθεί τη Θεσσαλονίκη και την οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, δηλαδή τον τόπο δολοφονίας του Λαμπράκη.

Τους άφησε και στράφηκε προς τα αριστερά. Πολύς κόσμος, όπως πάντα, κυκλοφορούσε μπροστά στην Παναγία των Παρισίων. Δεν άργησε να ξεχωρίσει μέσα στο πλήθος αυτόν που έψαχνε - έναν άνθρωπο περισσότερο εύσωμο από τον ίδιο, και συνάμα λιγότερο εμφανίσιμο. Ούτε ραντεβού με τον Κουασιμόδο να είχα, σκέφτηκε αυτάρεσκα.

Μετά από μια γρήγορη χειραψία, οι δυο τους έκαναν μεταβολή και κατευθύνθηκαν αμίλητοι προς τον πλησιέστερο σταθμό του μετρό. Η γραμμή 11 μέσα σε λίγα λεπτά τους πήγε στη Μπελβίλ. Ήταν σαββατόβραδο και η πολυεθνοτική συνοικία (τύφλα να 'χει η Σαλονίκη του 1912) έσφυζε από κόσμο.

Ο Ευάγγελος άκουγε, χωρίς ιδιαίτερο κέφι, το Θόδωρο να αφηγείται ιστορίες από τα φοιτητικά του χρόνια, από την εποχή των πολιτικών ζυμώσεων, του εθνικοαπελευθερωτικού - και ταυτόχρονα σοσιαλιστικού - κινήματος του μακαρίτη Μπεν Μπελά στο Αλγέρι του '60...

Ευτυχώς το περπάτημα στους επικλινείς δρόμους της Μπελβίλ δεν κράτησε πολύ. Πόσο περπάτημα να αντέξεις, ειδικά μάλιστα αν είσαι αγύμναστος, μέσα σ' ένα Σάββατο; Πριν προλάβει να πει στο Θόδωρο ότι πεινούσε σαν λύκος, εκείνος του έδειξε την επιγραφή του εστιατορίου.

Έγραφε: HOT DOC.

Ο γελαστός αξύριστος καταστηματάρχης τους υποδέχτηκε στην πόρτα. Ο Θόδωρος φάνηκε να τον γνωρίζει καλά - και του Ευάγγελου, όμως, κάποιον του θύμιζε. Μετά από τις χαιρετούρες, τους έβαλε να καθήσουν στο μόνο ρεζερβέ τραπεζάκι. Τους πήρε ο ίδιος παραγγελία.

Τα πικάντικα σάντουιτς (τρία για τον καθένα τους) ήταν απολαυστικά, το ίδιο και η Φίσερ που τα συνόδευε. Η ανωνυμία της περιθωριακής συνοικίας τους χαλάρωσε αρκετά - κι έτσι μπόρεσαν ν' αφήσουν στην  άκρη το προσωπείο του γευσιγνώστη, που θα επέβαλε κρασί και εσκαλόπ, ας πούμε.

Στο τέλος, ο ανατολίτης μαγαζάτορας έφερε το λογαριασμό. Ο Ευάγγελος έβγαλε από το πορτοφόλι του μια χρεωστική κάρτα της τράπεζας HSBC. Σηκώνοντας τους ώμους, ο κύριος Bahçivan (έτσι είχε συστηθεί) του έδωσε να καταλάβει ότι δεν γίνεται δεκτός ο συγκεκριμένος τρόπος πληρωμής.

Ο Θόδωρος παρενέβη και έβγαλε από την τσέπη του σακακιού του ένα στικάκι. Με απόλυτη φυσικότητα - σαν να επρόκειτο για το ακριβές αντίτιμο - ο εστιάτορας το πήρε και, με χειρονομίες, προσπάθησε να διευκρινίσει αν ήταν και για τους δυο τους. Ο Θόδωρος ένευσε καταφατικά και αμέσως μετά σηκώθηκε και του είπε κάτι στο αυτί.

Ο Μπαχτσιβάν γέλασε και, αφού κοίταξε μια τον ένα και μια τον άλλο, ανέκραξε "Μιλ μερσί!" με άψογα μεσογειακό, ρολαριστό "ρ" και με βαθιά υπόκλιση. Ο Ευάγγελος σηκώθηκε κι αυτός, χαιρέτησε όπως και ο Θόδωρος και σε λίγο οι δυο τους ήταν ξανά στους δρόμους της Μπελβίλ. Είχαν αναλάβει δυνάμεις και ξεκίνησαν τον απαραίτητο περίπατο για τη χώνεψη.

Ο Ευάγγελος θα έσκαγε αν δεν ρωτούσε. "Πες μου τώρα..." Ρε μπαγάσα, πήγε να συμπληρώσει, αλλά αποφάσισε να συγκρατήσει λίγο την οικειότητα. Συνέχισε: "Τι του είπες στο τέλος;"

Ο Θόδωρος τον κοίταξε απορημένος. "Τον κωδικό φυσικά. Τι άλλο;"

"Και γιατί γελούσε;"

"Με τον ίδιο τον κωδικό. Ταίριαζε, βλέπεις, απόλυτα με την περίσταση. Χώρια που όλο και κάποιος θα τον έχει πληροφορήσει για την πιο διάσημη φράση που ξεστόμισα τα τελευταία χρόνια. Τα ωραία μαθαίνονται, βλέπεις."

Ο Ευάγγελος κοκκάλωσε. Τον κοίταξε στα μάτια. "Δηλαδή..."

"Ναι, ακριβώς! Nous avons mangé ensemble*. Τέτοιο συνθηματικό δεν ξεχνιέται. Παραδέχεσαι;" Μετά απ' αυτά τα λόγια, ο Θόδωρος χτύπησε φιλικά στον ώμο τον εμβρόντητο Ευάγγελο. "Πάμε τώρα για μια τελευταία;" του είπε, δείχνοντας το λογότυπο της αλσατικής ζυθοποιίας στη φωτεινή επιγραφή του απέναντι μπαρ.

* = Μαζί φάγαμε


24 Οκτ 2012

Τσίκι-τσίκι, το φιστίκι

Θυμάστε τι έλεγε το ανακοινωθέν του Eurogroup Φεβρουαρίου;

Αποτύπωνε την "πρόθεση των ελληνικών Αρχών να ενσωματώσουν, μέσα στο επόμενο δίμηνο, στο ελληνικό νομικό πλαίσιο, διάταξη που να εξασφαλίζει ότι δίνεται προτεραιότητα στις πληρωμές εξυπηρέτησης χρέους. Η διάταξη αυτή θα εισαχθεί στο ελληνικό Σύνταγμα το συντομότερο δυνατόν".

Γιατί, άραγε, θα χρειαζόταν συνταγματική αναθεώρηση; Θυμάμαι σκόρπιες κουβέντες και δεν είμαι ειδικός. Αν κατάλαβα καλά, έγινε λόγος για θέμα "εθνικής κυριαρχίας" ακριβώς λόγω της προτεραιότητας που επρόκειτο να λάβουν οι πληρωμές εξυπηρέτησης χρέους. Επίσης, μάλλον σχετικά είναι τα περίφημα "χρεόφρενα", δηλ. συνταγματικές προβλέψεις ισοσκελισμένου προϋπολογισμού.

Δεδομένου ότι η συνταγματική αναθεώρηση απαιτεί 2 διαδοχικές Βουλές, θα περίμενα ότι η τότε πλειοψηφία "Παπαδήμου" θα εκμεταλλευόταν την πλειοψηφία των 180+ εδρών, ώστε να ορίσει τις αλλαγές, που κατόπιν θα υλοποιούσε η επόμενη κυβέρνηση με απλή πλειοψηφία (151+). Αυτό δεν έγινε. Η συνέχεια (διπλές εκλογές) είναι γνωστή. Η αναθεώρηση "ξεχάστηκε".

Ξεπεράστηκε; Δεν νομίζω. Πλάι στον ολοφάνερο λεονταρισμό του Βενιζέλου (τότε υπουργού οικονομικών, που συμφώνησε σε αυτό που σήμερα αποκαλεί "προτεκτοράτο"), αξίζει να βάλουμε και την τότε εμμονή του Σαμαρά να "μην υπογράψει". Στο τέλος, ο νυν πρωθυπουργός έγραψε επιστολές υποστήριξης, αλλά έως τώρα μπορεί να ισχυρίζεται ότι δεν έβαλε την υπογραφή του στην επίμαχη συμφωνία.

Φυσικά στην κοροϊδία έχουν συμμετάσχει πολύ περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένων και όσων στήριξαν την κυβέρνηση Παπαδήμου πέρυσι τέτοιο καιρό, ξέροντας πολύ καλά ότι συντίθεται με τον ειδικό σκοπό της υπογραφής μιας "βαριάς" δανειακής σύμβασης με επώδυνους όρους - αντιδρώντας στους οποίους, δήθεν έκπληκτοι, καταψήφισαν, διαγράφηκαν και τελικά αυτονομήθηκαν (βλ. Καμμένος, Κατσέλη κ.ά.).

Στο μεταξύ το τέλμα συνεχίζεται και δεν είναι τυχαίο ότι οι προβλέψεις για την ύφεση όσο πάνε και χειροτερεύουν. Πλέον εκτιμάται ότι η αρνητική εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ θα συνεχιστεί όχι μόνο το 2013 αλλά και το 2014. Έχουν περάσει 2,5 και πλέον χρόνια από τότε που είχα γράψει για ένα στιγμιαίο, δυνατό "σοκ": να εφαρμοζόταν μια ισχυρή, συμβολικής αλλά και πρακτικής αξίας, άμεση εσωτερική υποτίμηση, -10%. Πόσο χειρότερα είναι αυτά που έχουν συμβεί έκτοτε - και που έχουν συμβεί, πιστεύω, και γιατί δεν προχωρήσαμε άμεσα σε ένα τέτοιο "σοκ"! Πόσο επιζήμιο είναι, να συνεχίζεται αυτό το "τσίκι τσίκι"!


22 Οκτ 2012

1912-2012

Το "Πανόραμα του Αιώνα" ήταν μια ενδιαφέρουσα σειρά ιστορικών ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν στην κρατική τηλεόραση κάπου στη δεκαετία του 1980. Στο σπικάζ ενός από τα ασπρόμαυρα φιλμάκια άκουσα τότε, έφηβος ων, κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Στη Θεσσαλονίκη, που είχε ελευθερώσει ο στρατός μας το 1912, οι ελληνόφωνοι ορθόδοξοι ήταν μειοψηφία - υπερτερούσαν κατά πολύ οι εβραίοι και οι μουσουλμάνοι. Οι ίδιες οι ταινίες και φωτό της εποχής έδειχναν πολύ περισσότερους μιναρέδες από τον έναν (της Ροτόντας) που θυμόμουν να σώζεται.

Στο "γύρισμα του αιώνα" (1999-2000) έζησα για λίγο σ' ένα προάστιο της "συμπρωτεύουσας". Στις βόλτες μου στο κέντρο της και γύρω απ' αυτό, είχα μια ευκαιρία να θαυμάσω τη συνύπαρξη αποτυπωμάτων από τις διαδοχικές (χωρίς κενό) ιστορικές της φάσεις. Με τους πρόσφυγες και την ανταλλαγή πληθυσμών, η πλειοψηφία του πληθυσμού έγινε ελληνική μετά το 1924. Το δράμα των εβραίων συντέλεσε στο να γίνουν οι βορειοελλαδίτικες πόλεις πάνω-κάτω εξίσου ομοιογενείς με τις υπόλοιπες. Αυτό ισχύει εδώ και σχεδόν 70 χρόνια - που είναι πολλά, και ταυτόχρονα λίγα, μπροστά στα 2300-τόσα. Τα κτίσματα αιώνων έχουν μείνει (όχι όλα, όχι ολόκληρα), οι άνθρωποι έχουν αλλάξει (πάντα άλλαζαν).

Δεν μπορώ να φανταστώ την Ελλάδα χωρίς τη Θεσσαλονίκη. Βρίσκω όμως λανθασμένο να τη θεωρούμε "δεδομένη". Η απελευθέρωσή της εμπλούτισε την υπόλοιπη Ελλάδα, η οποία όμως έχω την εντύπωση ότι αρεσκόταν στο να "καπελώνει" τη νύμφη του Θερμαϊκού. Δεν έπαψε να πρωτοπορεί η Θεσσαλονίκη, αισθάνομαι όμως ότι με τα χρόνια μεγάλωσε η ανασφάλεια και εσωστρέφειά της. Ή μήπως δεν είναι δική της αλλά της καλλιεργείται από το πατερναλιστικό χάδι της κεντρικής εξουσίας; Δύσκολη η απάντηση, στον καιρό της ύφεσης, των βαλτωμένων πρωτοβουλιών και των ανόητων αλλά και επικίνδυνων αντιπαραθέσεων.
















Η Βίλλα Μπιάνκα (αρχές 20ου αιώνα), αρχικά οικία της εβραϊκής οικογένειας Φερνάντες. Στην περιοχή Ντεπό.

13 Οκτ 2012

La Liste

Κανένα λάθος! Κανένα λάθος! 

Η επωδός του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ταίριαζε γάντι, κι ας είχαν περάσει δέκα χρόνια.

Στον ίδιο άνθρωπο, στον ίδιο Διώ(κ)τη, την είχαν πει κι οι δυο τους.

Την είχε ενστερνιστεί και για τον Εαυτό του. Δεν έπρεπε να κάνει κανένα λάθος. Ούτε στις λεπτομέρειες. Είχε φρεσκάρει μερικά σημεία-παγίδες της γαλλικής γλώσσας πριν βγει απ' το ξενοδοχείο. Στριμώχτηκε στο πίσω κάθισμα του ταξί που του είχε καλέσει η ρεσεψιόν - δεν ήταν κι εύκολο, ποτέ δεν ήταν - κι ανακοίνωσε πομπωδώς τον προορισμό.

Λε Αλ. Les Halles γραφόταν, αλλά το ρημάδι το Η, πότε είναι ασπιρέ, δασυνόμενο σαν να λέμε, και πότε όχι. Στην πρώτη περίπτωση, δεν κάνει λιεζόν κι έτσι το S που προηγείται, δεν προφέρεται.

Όλα κι όλα. Θα ήταν άψογος. Ακόμη και σ' αυτό, που πολλοί το παραβλέπουν, αλλά για Εκείνον ήταν η επιτομή της επάρκειας ενός γαλλόφωνου. Ενός φρανκοφών.

Γέλασε, μέσα του, με το λογοπαίγνιο. Φραγκοφών υπήρξε κι Αυτός, big time, πέρυσι τέτοιο καιρό, ως υπουργός οικονομικών. Κακά τα ψέματα, ακόμη κι αν πέτυχε τη "μεγαλύτερη διαγραφή χρέους στην ιστορία", το καταλάβαινε ότι για τον απλό λαό δεν έπαυε - λόγω της θέσης του και μόνο - να αποτελεί την προσωποποίηση του κράτους-φραγκοφονιά, αυτού που τον καιρό της κρίσης παύει να μοιράζει ευρωχρήμα και δανεικά και επιδίδεται στο να ρουφάει φόρους με το μπουρί.

Ακόμη και σήμερα που είχε αφήσει αυτό το πόστο στα χέρια άλλων - σίγουρα λιγότερο ικανών από τον Ίδιο - νοιαζόταν, πονούσε. Είχε άλλωστε εκτεθεί. Χωρίς να φταίει. Ας όψονται διάφοροι πολυπράγμονες...

Αγανάκτησε. Μουρμούρισε μια βρισιά για τον πόντιο. Δαγκώθηκε - ποτέ δεν ήξερες αν ο ταξιτζής σε μια κοσμοπολίτικη μεγαλούπολη μιλούσε τη γλώσσα σου. Ο καστανομάλλης οδηγός συνέχισε να κοιτάζει μπροστά του, χωρίς να σαλεύει.

Σε λίγο είχαν φτάσει στον προορισμό, σε ένα απ' τα κεντρικότερα σημεία του Παρισιού. Άφησε ένα γενναιόδωρο φιλοδώρημα και βγήκε με την ίδια δυσκολία, όπως κι όταν είχε μπει. Στην πραγματικότητα, τα δύσκολα θα άρχιζαν μόλις τώρα.

Η αποστολή του, ήδη πολύπλοκη, επιβαρυνόταν από την κακή φυσική του κατάσταση. Θα έπρεπε να περπατήσει ένα προς ένα, σε όλο τους το μήκος, όλα τα στενά της γραφικής και trendy γειτονιάς. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Πήρε το i-pad στο χέρι, βγάζοντάς το απ' την ιδιαίτερα ευρύχωρη εσωτερική τσέπη του σακακιού, και ξεκίνησε την έρευνα.

Δεν άργησε να εντοπίσει τα ονόματα που ζητούσε. Δεν ήταν και πολλά - το μισό της μισής ντουζίνας - ήταν όμως χαρακτηριστικά. Σ' αυτή τη χώρα, που εξακολουθούσε να μισεί (aber warum?) τους γερμανούς μετά από 6 δεκαετίες Ενώσεως Άνθρακος και Χάλυβος, τα γερμανόφωνα επώνυμα σε κουδούνια σπιτιών μόνο ένα πράγμα μπορούσαν να σημαίνουν.

Βρισκόταν άλλωστε στη σωστή γειτονιά. Το Μαραί ήταν η ιστορική εβραϊκή συνοικία του Παρισιού. Σήμερα θα γινόταν, το δίχως άλλο, ιστορική και για έναν ακόμη λόγο - χάρη στον Μόνο που θα κατάφερνε να λύσει το μυστήριο της λίστας και να φέρει ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης τους φοροφυγάδες που έβγαλαν τα λεφτά τους στους φορολογικούς παραδείσους.

Τους εβραίους φοροφυγάδες, βεβαίως.

Αν κατάφερνε να τους βρει.

Μια και το λάθος, τελικά, δεν το απέφυγε. Το συνειδητοποίησε αρκετές ώρες μετά, όταν - καταϊδρωμένος, εξαντλημένος - σταμάτησε να ξαποστάσει στα παγκάκια της Πλατείας των Βοσγίων.

Πώς ήταν δυνατόν να του ξεφύγει; Όσο κι αν είχε απαρνηθεί τη λαϊκή καταγωγή του, θα έπρεπε να είχε θυμηθεί το γνωμικό με το παζάρι. Σαββατιάτικα, φευ, δεν υπήρχε περίπτωση να αποκριθούν στο κουδούνισμα οι άνθρωποι που αναζητούσε.

Στη θρησκεία τους, το Σάββατο ήταν ιερό. Ημέρα ανάπαυσης. Ούτε στο θυροτηλέφωνο δεν απαντούν. Ειδικά αν ψυλλιάζονται ότι Κάποιος, έστω απελπισμένα και άτσαλα, έχει βγει παγανιά.

Τις σκέψεις του τις διέκοψε μια μπάσα γυναικεία φωνή. Το μεσιέ Βενιζελός τον κοψοχόλιασε. Του άρεσε να τον αναγνωρίζουν, πολιτικός ήταν - όχι όμως στο χάλι που ήταν μετά από το εξάωρο περπάτημα.

Με ανακούφιση αλλά και έκπληξη αντίκρυσε την άσχημη ασπρομάλλα. Στον ουρανό την περίμενε, στη γη την έβρισκε.

Χωρίς να του πει κουβέντα, κάθησε δίπλα του στο παγκάκι και έβγαλε από τη Louis Vuitton τσάντα της ένα ταξιδιωτικό Scrabble. Ψαχούλεψε στο πράσινο σακουλάκι και μετά από δύο λεπτά του έδωσε μία βάση και οκτώ γράμματα. Του έκανε νόημα να συνθέσει μια λέξη.

Ο ευφυής νομικός δεν άργησε να βάλει τα γράμματα στη σωστή, γι' αυτόν, σειρά. Η δικαστική φυλακή, με την κατάληψη της οποίας είχε ξεκινήσει η γαλλική επανάσταση, βρισκόταν πολύ κοντά στο σημείο όπου κάθονταν οι δυο τους.

B-A-S-T-I-L-L-E

Η γαλλίδα χαμογέλασε, πήρε στο αριστερό της χέρι τα γράμματα και, με το δεξί, τα τοποθέτησε με διαφορετική σειρά. Ο Ευάγγελος έμεινε με ανοιχτό το στόμα.

LA LISTE.

Η κυρία έχει χιούμορ! Και μάλιστα διαβολεμένο, όπως φάνηκε λίγα δευτερόλεπτα αργότερα. Στο αριστερό της χέρι είχε περισσέψει ένα γράμμα.

Το μπε (Β).

Το πήρε και της το έδειξε, κοιτώντας τη μ' ερωτηματικό ύφος. Εκείνη αμέσως πρόφερε τον ήχο του δεύτερου γράμματος, με τρεμουλιαστή όμως φωνή, έτσι ώστε να ακούγεται σαν ένα κοροϊδευτικό βέλασμα:

Μπέ-ε-ε-ε-ε-ε-ε...
















Διαβάστε και το sequel, εδώ.

4 Οκτ 2012

Le Cash(e)

Από χθες ζω την πραγμάτωση (έστω και στα χαρτιά) ενός παιδικού ονείρου. Θαύμαζα από μικρός το Γκραν Πρι του Μονακό, με το μοναδικό θέαμα των αγωνιστικών αυτοκινήτων στην παραλιακή ζώνη με τα κότερα και τη δυναμική ασχήμια των πολυκατοικιών. Η πόλη όπου μεγάλωσα είχε κι αυτή τα παραπάνω χαρακτηριστικά, και κυρίως τη δυναμική ασχήμια. (ΟΚ, το Πριγκιπάτο έχει κι ένα παλάτι λίγο καλύτερο απ' το παλιό βασιλικό περίπτερο της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, άντε και το ωκεανογραφικό μουσείο που ξεπερνά σε επισκεψιμότητα το υπόλειμμα του υποβρυχίου Παπανικολής.) Ονειρευόμουν λοιπόν κι εγώ ότι κάποια στιγμή ο κόσμος θα μιλούσε και για το δικό μας Γκραν Πρι - οι δρόμοι της Condamine φαίνονταν το ίδιο στενοί με αυτούς του αθηναϊκού επινείου (και μάλλον στενότεροι είναι, όπως διαπίστωσα από κοντά), κι επίσης ο Πειραιάς είναι μεγαλύτερος και (από πλευράς μορφολογίας) εντυπωσιακότερος από τα δυο χιλιάδες ψωροστρέμματα του Μονακό.

Το 2000 είχα την τύχη να βρεθώ στο Μονακό, σε ένα γκραν πρι για αντίκες (1-2 βδομάδες πριν το κανονικό). Όσο η πίστα ήταν ακόμη διαμορφωμένη (στην πλήρη της διαδρομή, αυτή που περνά μπροστά από το καζίνο και μετά κάτω από το Grand Hotel κ.λπ.) και διαθέσιμη (για λίγο) στο κοινό, έκανα ένα γύρο με το νοικιασμένο (σύγχρονο) αυτοκίνητο, αισθάνθηκα τη δόνηση από τα kerbs στις στροφές και γενικά ένιωθα σαν μικρό παιδί.

Λίγο αργότερα (2002) αποτύπωσα το παιδικό μου όνειρο σε ένα άρθρο της λάσπης (της), με το οποίο ο Πειραιάς παρουσιαζόταν σαν μία από τις 4 πιθανές τοποθεσίες φιλοξενίας του, υποτιθέμενου, ελληνικού Γκραν Πρι.

Επί λέξει γράφαμε:

Το Πασαλιμάνι, το Τουρκολίμανο, του Προφήτη Ηλία τα σοκάκια: μπροστά τους το Μονακό θα ωχριά. Και ο Πειραιάς θα έχει την μοναδική ευκαιρία να ξαναμπεί υπερήφανος στον παγκόσμιο χάρτη, μια ευκαιρία που την χρειάζεται ιδιαίτερα σήμερα που "Τα Παιδιά του Πειραιά" είναι ντεμοντέ και οι φιλότιμες προσπάθειες του Ολυμπιακού στο Champions League παραμένουν άκαρπες.

Το 2004 μετακόμισα στην Πάτρα, όπου διαπίστωσα ότι το εκεί "Αυτοκινητοδρόμιο" αποτελεί "αναπτυξιακό" όραμα. Τοπικοί επιχειρηματίες, προεξάρχοντος του παλιού νεοδημοκράτη δημάρχου Ευάγγελου Φλωράτου, είχαν αγοράσει πριν πολλά χρόνια μια έκταση κοντά στην ιστορική Χαλανδρίτσα (φραγκιστί Calendrice), ένα συμπαθητικό χωριό στον παλιό δρόμο Πάτρας-Καλαβρύτων κοντά στη συμβολή με τη μαγική "Route 111" (Πάτρα-Δίβρη/Λάμπεια-Τρίπολη).

Το αν μια περιοχή (ή συνολικά μια χώρα) έχει να ωφεληθεί ή όχι από τη διοχέτευση πόρων σε τέτοιες υποδομές, είναι κάτι που πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά και με στοιχεία - το παράδειγμα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι ακόμη νωπό, ενώ στη F1 (που έχω ακούσει, παρεμπιπτόντως, ότι δεν είναι πια "χρυσωρυχείο" τώρα που αποσύρθηκαν οι κάποτε διαφημιζόμενες καπνοβιομηχανίες) επίσης εξαρτώνται πολλά από την πολιτική και τις διαθέσεις των διοργανωτών (βλ. Κωνσταντινούπολη, που μόλις για λίγα χρόνια συμπεριελήφθη στο καλεντάρι - και μετά ξαναβγήκε).

Τι σημασία έχουν όμως τα στοιχεία μπροστά στη "γκλαμουριά"; Τον καιρό του Καραμανλή Jr., ακούστηκε η ιδέα για αξιοποίηση του αυτοκινητοδρομίου στις Σέρρες, ενώ τώρα με την κρίση (που η ελληνική επαρχία φαντάζει ακόμη λιγότερο ελκυστική για "καταναλωτικές" επενδύσεις) το κέντρο βάρους ξαναήρθε στην πρωτεύουσα, και μάλιστα ...στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά!

Πράγματι, το 2011 ο δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας "κατέβασε" τη σχετική πρόταση, που μπορεί να μην φαντάζει τόσο σικ όσο η ιδέα του "κυρίως" Πειραιά, πλην όμως με ολίγη Μελίνα (και τσίκνα από ιστορικά τοπικά σουβλατζίδικα όπως του Αβραάμ ή του Καράμπαμπα) μπορείς κι αυτή να την καταπιείς

Τις τελευταίες μέρες, όμως, το παιδικό μου όνειρο το έμαθαν και στο εξωτερικό. Η Daily Telegraph έγραψε ότι η ελληνική κυβέρνηση "απελευθέρωσε" 30 "μύρια" ως πρώτη δόση για την κατασκευή αυτοκινητοδρομίου.

Τα σχόλια, όσον αφορά την επιλογή της συγκεκριμένης επενδυτικής προτεραιότητας στους καιρούς που ζούμε, ήταν αναμενόμενα. Θέλω όμως να τονίσω (όσον αφορά το παιδικό μου όνειρο, που με τον τρόπο αυτό αναφέρεται για πρώτη φορά, αν δεν απατώμαι, στον έγκριτο Διεθνή Τύπο) την πινελιά της Süddeutsche, που στη δεύτερη παράγραφο του σχετικού άρθρου της αναφέρει τα εξής:

Σχεδόν κανείς δεν πίστευε τις φήμες, που κυκλοφορούσαν τον Αύγουστο, καθώς ακούγονταν εντελώς τρελές: Πίστα της Formula 1 στην Ελλάδα; Σιγά τώρα - η χώρα έχει αυτόν τον καιρό άλλα προβλήματα, δεν θα ασχοληθεί με την κατασκευή πίστας αγώνων. Στο λιμάνι του Πειραιά, όπως λέγεται, θα χαίρονταν να διοργανώσουν γκραν πρι, που θα ήταν μάλιστα τόσο "χλιδάτο" (γερμ.: glamourös) όσο αυτό του Μόντε Κάρλο.

Η γερμανική εφημερίδα (όπως και η Telegraph) διευκρινίζει ότι τελικά επελέγη η Χαλανδρίτσα Αχαΐας (κι όχι το Δραπετσωνοκερατσίνι) και μιλά για 28,9 εκ. €, από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ανάπτυξης. Το συνολικό κόστος των 94,6 εκ. € σύμφωνα με το δημοσίευμα θα τοποθετηθεί από ιδιώτες και η κρατική συμμετοχή θα καταβληθεί με την αποπληρωμή του έργου. Τα στοιχεία, γενικά, επιβεβαιώνονται και αλλού. Τα 30 "μύρια" μάλλον είναι τα ίδια με τα 29,4 εκ. € που, τέσσερις μήνες νωρίτερα, ο κ. Φλωράτος ανέφερε ως "εγκεκριμένα" βάσει του Αναπτυξιακού Νόμου (του 2004, παρακαλώ).

Δεν ξέρω τι θα γίνει τελικά με τις πίστες και σε ποια θα στριμωχνόμαστε μελλοντικά, (ότ)αν ανακάμψουμε, για να πιάσουμε το πρώτο τραπέζι. Έχω πάντως την αμυδρή εντύπωση ότι η εντυπωσιακότερη εμπειρία "αγωνιστικής" (για την ακρίβεια, καταδιωκτικής) οδήγησης στους δρόμους της παλιάς μου πόλης (και άλλων περιοχών του πολύλοφου αλλά και παραθαλάσσιου "λεκανοπεδίου") θα είναι, για πάντα, αυτή που απαθανατίστηκε το 1971 στην ταινία Le Casse με τον Μπελμοντό.

ΥΓ - Για το Champions League προτιμώ να μην πω τίποτε...


28 Σεπ 2012

Μια ευκαιρία για το ασχημόπαπο

Συχνά χαρακτηρίζω τον τόπο κατοικίας μου (Κόρινθο) σαν ένα μακρινό προάστειο της Αθήνας. "Ψυχολογικά" αυτό οφείλεται και στη λειτουργία, τα τελευταία χρόνια, της νέας σιδηροδρομικής γραμμής που σήμερα φτάνει έως το Κιάτο και συγκεκριμένα της υπηρεσίας με το όνομα "προαστιακός".

Πριν από πέντε χρόνια είχα γράψει τους λόγους για τους οποίους ο προαστιακός, όπως λειτουργούσε τότε, "δεν βόλευε". Δεν έχουν αλλάξει πολλά, πέρα από κάποιες μικροβελτιώσεις (μερικοί νέοι σταθμοί, κάπως γρηγορότερες διαδρομές και κατάργηση της "αναδίπλωσης" δηλ. του "μπρος-πίσω" στη Νερατζιώτισσα). Τα δρομολόγια παραμένουν ωριαία και "μονοκόμματα". Θα ήταν σίγουρα πολύ καλύτερο να υπήρχαν τραίνα κάθε μισή ώρα, εναλλάξ για βόρεια/ανατολικά/αεροδρόμιο και για κέντρο/Πειραιά. Με τα σημερινά δεδομένα, θα περιμένουμε σίγουρα πολύ καιρό μέχρι να δούμε να εφαρμόζεται οποιαδήποτε τέτοια πρόταση που πρώτα και κύρια σημαίνει αύξηση λειτουργικού κόστους (ταμπού, αν καταλαβαίνω καλά).

Κι όμως, τη στιγμή που ακόμη και στα βάθη της κρίσης, σήμερα, βλέπουν το φως της δημοσιότητας φιλόδοξες (to put it politely) προτάσεις κατασκευαστικών εργασιών, όπως η διάθεση 580 εκατομμυρίων ευρώ για διαπλάτυνση της διώρυγας, σίγουρα υπάρχει έδαφος και για ρεαλιστικές, διαχειριστικές προτάσεις, που θα αξιοποιήσουν καλύτερα υποδομές που "κάθονται", όπως αυτή του προαστιακού - και που μπορουν να φέρουν νέα κίνηση, δηλ. έσοδα και άρα ίσως θα ήταν βιώσιμες.

Το "μετρό της δυτικής Αθήνας", με πυκνά δρομολόγια στο αστικό τμήμα από Πειραιά μέχρι Λιόσια - και σταδιακά αραιότερα στο Θριάσιο και δυτικότερα - δεν θέλει πολύ ακόμη για να γίνει πραγματικότητα, αν κάποιος το αποφασίσει. Κάτι αντίστοιχο μπορεί κανείς να διανοηθεί και για τα βόρεια προάστεια, με επίκεντρο το Μαρούσι, έδρα πολλών επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων.

Κι όσο για τη "ζώνη των ΚΤΕΛ" (δηλ. εκτός ΟΑΣΑ), που πάντα παραπονιέται για τις ανύπαρκτες αστικές της συγκοινωνίες, θα μπορούσαμε ακόμη και στα σημερινά "στριμωγμένα" χρόνια να φανταστούμε τη μία και πρωταρχική γραμμή κάθε οικισμού: αυτή που θα συνδέει το σταθμό του προαστιακού της (τη "γραμμή ζωής" της δηλαδή) με τον αστικό ιστό.

Ξεφεύγοντας από την (κατευθυνόμενη συχνά) "εργολαγνεία" των "τοπικών κοινωνιών", θα μπορούσαμε να υπερβούμε τις συνήθεις κραυγές. Ναι, κάποτε θα ήταν καλό να γίνει, για παράδειγμα, η έξτρα γραμμή για το Λουτράκι. Μέχρι τότε όμως - διότι η γραμμή δεν έρχεται μόνη, αλλά συνοδεύεται από σοβαρά λειτουργικά έξοδα - ας υπάρξει μια σοβαρή και αξιόπιστη λεωφορειακή γραμμή. Διαμπερής: Κέντρο Κορίνθου - Σταθμός Προαστιακού - Κέντρο Λουτρακίου. Ή παραλλαγές πάνω σε αυτό το μοτίβο - παρόμοιες και αλλού (Κιάτο-Ξυλόκαστρο, Ζευγολατιό-Βέλο). Και αστική - όσον αφορά τα λειτουργικά της χαρακτηριστικά (συχνότητα, κυρίως), ξεπερνώντας (και εδώ) τις αγκυλώσεις για το τι είναι "(υπερ)αστικό" και ποιος δικαιούται να το "εκμεταλλεύεται" (αποφεύγω το άλλο ρήμα, από "λ", που μου έρχεται στο μυαλό).

Κανείς στα κέντρα λήψης αποφάσεων δεν θα "αγαπήσει" έμπρακτα τον προαστιακό, αν δεν τον αγκαλιάσουν πρώτα και κύρια αυτοί που μπορούν ουσιαστικά να εξυπηρετηθούν απ' αυτόν: οι κάτοικοι των προαστείων, κοντινών και μακρινών, που χάρη σε αυτόν μπορούν - με πυκνότερα και αμεσότερα δρομολόγια - να έρθουν κοντύτερα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς το κέντρο της Αθήνας.

Ειδικά οι πάσης φύσεως, αυτοαποκαλούμενοι "φίλοι" του σιδηροδρόμου καλό θα ήταν να κάνουν ό,τι μπορούν για να μη διαχέεται ενέργεια (και ρευστό) σε υποτιθέμενες ρομαντικές αναβιώσεις αμφίβολης (στην καλύτερη περίπτωση) βιωσιμότητας (βλ. μετρικές γραμμές σε περιοχές όπου υπάρχει, πολύ κοντά, σχετικά εξυπηρετικό - έστω και με τα προβλήματα - και κυρίως σύγχρονο δίκτυο) - και, αντίθετα, να εστιαστούν στο να γίνει "ομορφότερο" το ασχημόπαπο της σημερινής, λειψής και υπολειτουργούσας, υπηρεσίας του προαστιακού. Η ανάπτυξη αξιόπιστου δικτύου σταθερής τροχιάς είναι μονόδρομος για κάθε μητροπολιτική αστική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων-δορυφόρων. Η κρίση, που έχει συνοδευτεί από αποθάρρυνση της χρήσης αυτοκινήτου, είναι (μέσα στα δυσάρεστά της) ευκαιρία για ανατροπή της σημερινής (αν)ισορροπίας, υπέρ των φιλικότερων στο περιβάλλον (αλλά και στον άνθρωπο, σε πάρα πολλές περιπτώσεις - δεν γεννηθήκαμε για να τρώμε τις μέρες μας στο αυτοκίνητο ή να τρέμει το φυλλοκάρδι μας στην άσφαλτο) μέσων σταθερής τροχιάς.



27 Σεπ 2012

Pastiche*

Ένα πρόσφατο άρθρο του Δημοκίδη δείχνει, με αφορμή την κωμικοτραγική υπόθεση "Παστίτσιου", την ευκολία με την οποία διαδίδονται - και δυστυχώς γίνονται πιστευτά - ψέματα παντός είδους, μέσω του "ελεύθερου" διαδικτύου.

Πρόσφατα διάβασα ότι η ελευθερία παρομοιάζεται με "ποδήλατο χωρίς βοηθητικές". Πόσο αληθινό είναι αυτό!

Η παρωδία του "Παστίτσιου" πέτυχε γιατί ήταν καίρια. Υπάρχει πολύς κόσμος που διαδίδει και ενίοτε πιστεύει, "αμάσητα", οτιδήποτε το αληθοφανές (και συμβατό με αυτό που "περιμένει"), χωρίς να μπει στον κόπο να το ψάξει. Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα και γι' αυτό εξόργισε. Η αντίδραση της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δεν είναι άσχετη με τη συστηματική (αυτο)προβολή της ως "θεματοφύλακα" - βλέπε και εδώ, για ένα από τα κάμποσα περιστατικά εντυπωσιασμού, πριν από 3 και πλέον χρόνια. Ήρθε κι έδεσε, όμως, με την προσπάθεια της "Πολιτείας" να ακολουθήσει την "ατζέντα" που δείχνει να έχει επιβάλει για τα καλά, πια, η ελληνική ακροδεξιά** - δείτε εδώ την, σχεδόν ταυτόχρονη, επιχείρηση "απομάκρυνσης αλλοδαπών" που, ας μη γελιόμαστε, αυτή και όχι το παρεμπόριο γενικώς ενδιαφέρει στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Στον "Παστίτσιο" φυσικά συμπαραστέκομαι, όχι διότι συμμερίζομαι τις απόψεις του (δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο)***. Η απάντηση στην θρησκόληπτη βλακεία, απ' οπουδήποτε κι αν προέρχεται, δεν είναι το να μετατραπεί η χώρα μας σε "ορθόδοξο αντι-Ιράν", αλλά ο δύσκολος δρόμος της εμμονής στην ελευθερία και την ανοχή.


*Pastiche λέγεται η (σατιρική συνήθως) απομίμηση της (καλλιτεχνικής ή άλλης) δουλειάς παλαιότερων. Δεν ξέρω ποια ετυμολογική σχέση έχει με το Παστίτσιο. 

**Της ενέργειας της "Δίωξης" προηγήθηκε σχετική αναφορά χρυσαυγίτη βουλευτή.

***Ο "Παστίτσιος" δηλώνει άθεος - δικαίωμά του. Εγώ δεν είμαι. Για τον Γέροντα Παΐσιο έχω ακούσει πολλά καλά και τα σέβομαι. Στην υποσημείωση αυτή θα βάλω μια μικρή οικογενειακή ιστορία. Κοντά στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης πριν από 13 χρόνια μου συνέβη ένα τρακάρισμα. Μια απρόσεκτη έπεσε πάνω μου - στο τσακ γλιτώσαμε τη μετωπική ("βρήκαν" πόρτες και φτερά). Πίσω καθόταν ο πρώτος γιος μου, μερικών μηνών τότε. Δεν έπαθε τίποτα, ευτυχώς - κυρίως χάρη στη ζώνη και το παιδικό κάθισμα. Μετά το ατύχημα πήγαμε στην κοντινή μονή όπου έχει ταφεί ο Γέρων Παΐσιος - κι ανάψαμε κερί. Και βέβαια θα ξαναπάμε, αν ξαναβρεθούμε κοντά.




14 Σεπ 2012

Nul points!

Το ΙΙΕΚ Δομή λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας, είναι γνωστό από χρόνια και - όπως πολλές σχολές της κατηγορίας του - παρέχει δυνατότητες επαγγελματικής κατάρτισης / εξειδίκευσης που μπορούν να δώσουν αξιοπρεπείς διεξόδους σε φιλότιμους νέους ανθρώπους. Στους τομείς σπουδών, σύμφωνα με την ιστοσελίδα τους, συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων η δημοσιογραφία, η προσχολική αγωγή, η διοίκηση επιχειρήσεων, μέχρι και η σεναριογραφία. Αντικείμενα, δηλαδή, στα οποία η σωστή γνώση και χρήση της γλώσσας παίζει σημαντικό ρόλο.

Χώρια που, σύμφωνα με τον Κοραή, "το πρώτο βιβλίον εκάστου έθνους είναι της γλώσσης του το Λεξικόν", δηλαδή: η επαρκής, ορθή γνώση της γλώσσας μας θα έπρεπε να είναι βασικό προαπαιτούμενο ακόμη και για τους αποφοίτους της υποχρεωτικής μόνο εκπαίδευσης (δημοτικό-γυμνάσιο). Ο σπουδαγμένος, λοιπόν, έστω και στο ΙΙΕΚ, θα πρέπει να σκαμπάζει κάτι παραπάνω.

Το ότι τα σχολεία μας, και φυσικά και τα ΙΙΕΚ, δεν πετυχαίνουν αυτό τον αυτονόητο στόχο, το βλέπουμε (διαβάζουμε), και το ακούμε, καθημερινά γύρω μας. Θεωρητικά όμως, πίστευα ότι ο στόχος παραμένει.

Κι όμως: Το προαναφερθέν ΙΙΕΚ, αντί να διορθώσει την κωστάλεια* πατάτα ("επέλεξε" ως προστακτική, αντί για το σωστό "επίλεξε"), ή έστω να την κάνει γαργάρα, έβγαλε ολόκληρη ανακοίνωση για να την υπερασπιστεί:

Σχετικά με τη διαφήμισή μας στην τηλεόραση με εκφωνητή τον κο Κωστάλα, αναφέρουμε τα παρακάτω:
Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος Δομή γνωρίζει ότι ο σωστός γραμματικός όρος είναι το «επίλεξε» και όχι το «επέλεξε».
Παρόλα αυτά αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «επέλεξε» για τους παρακάτω λόγους:
1. Όντας προφορικός και όχι γραπτός λόγος η λέξη «επέλεξε» είναι πιο εύηχη.
2. Απευθυνόμαστε σε νέους και προσπαθούμε να τους προσεγγίσουμε λεκτικά.
3. Η λέξη «επέλεξε» χρησιμοποιείται πολύ συχνά στο internet καθώς και σε άλλες διαφημίσεις στην τηλεόραση.
4. Μεγάλοι λογοτέχνες και ποιητές χρησιμοποιούν τη λεκτική και όχι γραμματικώς ορθή αποτύπωση λέξεων σύμφωνα με τη φωνητική εύηχη εκφορά.
5. Λόγω της διαχρονικής αλλαγής της γλώσσας, πολλές φορές ό,τι ήταν παλαιότερα μη γραμματικό και αδόκιμο, καθίσταται σιγά - σιγά γραμματικό και ενίοτε και δόκιμο.
Έτσι, όλοι σχεδόν λέμε τα «επέστρεψε» και «επέλεξε» για προστακτικές και τα θεωρούμε γραμματικώς ορθά, αν και ιστορικά οι δόκιμες μορφές θα έπρεπε να είναι «επίστρεψε» και «επίλεξε».
Πόσες φορές δε λέμε «υπέγραψε» αντί «υπόγραψε», «παρήγγειλε» αντί «παράγγειλε», «αντέγραψε» αντί «αντίγραψε», στην χρήση προστακτικής του αορίστου συνθέτων ρημάτων;
6. Ας ληφθεί υπόψη και το γεγονός της αναγκαιότητας της εύηχης εκφοράς ενός διαφημιστικού κειμένου.


Δεν είμαι φιλόλογος και δεν θέλω να φανώ υπερβολικά αυστηρός. Κάνω κι εγώ λάθη. Δεν μπορώ όμως να μην επισημάνω διάφορα σημεία της παραπάνω ανακοίνωσης που "βγάζουν μάτι".

(Α) Στο σημείο 1 ("όντας" κ.λπ.), το συντακτικό της "Δομής" είναι άθλιο. Διαβάστε και φρίξτε.

(Β) Στο σημείο 2, η "Δομή" θεωρεί δεδομένο ότι οι νέοι προσεγγίζονται λεκτικά όταν υιοθετείς λανθασμένους γραμματικούς τύπους. Αναπαράγει λοιπόν τα κλισέ για τη "γλώσσα των νέων", μιλώντας προφανώς από τη σκοπιά του "ώριμου". Τι συγκατάβαση, Θεέ μου. (Και θα δείτε κι άλλη, παρακάτω.)

(Γ) Στο σημείο 4, η "Δομή" τοποθετεί εαυτήν στην ίδια "λίγκα" με "μεγάλους λογοτέχνες και ποιητές" που, ποιητική/λογοτεχνική αδεία, βάζουν χρονική αύξηση στην προστακτική του εμπρόθετου. Μου θυμίζει το Χάρρυ Κλυνν που παρουσίαζε το γύφτο τραγουδιστή να καυχιέται: "Ποιος είναι αυτός ο Μπετόβεν; Τι έχει γράψει; Τρεισήμισι χιλιάδες τραγούδια έχουμε τραγουδήσει εμείς. (Το βύσμα, μπρε!)"

(Δ) Στα σημεία 4 και 6, υπονοεί ότι το "επίλεξε" θα ήταν ...κακόηχο. Πάλι καλά που δεν είπε ότι είναι και ...αρβανίτικο (όπως διάφορα τοπωνύμια που, κυρίως μετά το 1922, ως τέτοια, δηλ. "κακόηχα", άλλαξαν διά νόμου).

Το μόνο απ' τα λεγόμενα της "Δομής" που δέχομαι είναι ότι η γλώσσα είναι "ζωντανή". Αγαπημένο μου παράδειγμα είναι η λέξη "(ε)φέτος", που (απ' όσο ξέρω) προήλθε από την εσφαλμένη εντύπωση ότι το "έτος" δασύνεται (επί+έτος). Το "επέλεξε" και παρόμοιες προστακτικές, όπως το "δεκανεύ αντικατέστησον" (το αποτυπώνει και ο Κάσδαγλης στο "Απολύομαι και Τρελαίνομαι"), μπορεί πράγματι κάποτε να καθιερωθούν ως ορθοί τύποι. Αυτό ακόμη δεν έχει συμβεί, όμως. Γι' αυτό και το ΙΙΕΚ ΔΟΜΗ κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε να σπεύσει με τόσο ζήλο να υπερασπιστεί το λάθος και να "βγει από πάνω". Το μήνυμα που περνά είναι ότι, όταν κάνεις λαθάκια στη γλώσσα, σου πρέπει όχι μόνο επιείκεια (που είναι και το σωστό, για να μην αποθαρρύνει την επανόρθωση) αλλά και επιβράβευση. Το μήνυμα αυτό είναι το λάθος μήνυμα.

*Τη χρεώνεται κι αυτός, κι ας λειτούργησε ως απλός εκφωνητής. Τόσα χρόνια στο κουρμπέτι...


28 Αυγ 2012

Τα μάτια σας, 7+7

If you can't beat them, join them. Μετά τον θεατρινίστικο "αντιφασισμό των Δερβενακίων" επελέγη η (ουσιαστική) προσχώρηση στην "ατζέντα" της Χρυσής Αυγής. Μαζί με τους πολλούς δηλαδή. Διότι, κακά τα ψέματα, η απήχηση των κεντρικών ιδεών του βασικού ελληνικού ακροδεξιού κόμματος υπερβαίνει κατά πολύ τα όρια των (κρυφών και φανερών) υποστηρικτών του.

Όσοι θεωρούν εντελώς συγκυριακή (ανεργία, λαθρομετανάστευση, εγκληματικότητα) την άνοδο των νεοναζί, θα πρότεινα να αθροίσουν τα ποσοστά της Χ.Α. και του άλλου μεγαλούτσικου, επίσης δεξιότερου της ΝΔ κόμματος (Ανεξ.Ελ.). Η "σούμα" (περίπου 7+7) δεν διαφέρει πολύ από το αθηναϊκό 14% των "καλών χριστιανών" του 2002. Της εποχής, δηλαδή, που ήταν "ωραίος ο Χασάν", ωραίος ως Έλλην (ΟΚ, σχεδόν), στη "δούλεψή μας" όπως λέγαμε με χαρά, οι αφέντες.

Δεν είναι ακριβώς ίδιοι οι υποστηρικτές - δεν θα μπορούσαν, κι ούτε αρνείται κανείς τη σχετική πολυσυλλεκτικότητα και τις μετακινήσεις ψηφοφόρων που καταγράφουν οι έρευνες. Επίσης, δεν έχω επ' ουδενί την πρόθεση να ταυτίσω πολιτικούς χώρους με διακριτά μεταξύ τους στίγματα.

Πιστεύω, επιπλέον, ότι η επιμονή σε παλιομοδίτικες αντιμετωπίσεις του φαινομένου της ακροδεξιάς (που χαρακτηρίζονται από έκφραση απέχθειας / χλεύης, ταύτιση με "χούντα και βασιλιά" και χρήση τακτικών αποκλεισμού ή βίαιης αντιπαράθεσης από πλευράς του αντίθετου, "αντιφασιστικού" πόλου), όσο και αν εν μέρει δικαιολογείται από συλλογικές ιστορικές μνήμες, κάθε άλλο παρά συντελεί σε μείωση δημοτικότητας.

Ακόμη κι αν με κάποιο μαγικό τρόπο "εξατμιζόταν" η Χρυσή Αυγή (που, με τη σειρά της, απλοποιητικά φωνάζει "έξω οι ξένοι", σιγοντάροντας όσους πιστεύουν ότι κι αυτοί θα μπορούσαν με ένα "κλικ" να εξαφανιστούν), μάλλον δύσκολα θα έμενε χωρίς έκφραση η βασική της θεματολογία.

Η Χ.Α. (όπως και προγενέστεροι ακροδεξιοί σχηματισμοί) εξακολουθεί να είναι κόμμα διαμαρτυρίας, πρωτίστως. Αυτό όμως δεν λέει και πολλά. Νομίζω ότι η ψήφος μας (προς οποιονδήποτε) συχνότερα είναι "κατά" και σπανιότερα "υπέρ". Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει αναμφίβολα - πλάι στη διαμαρτυρία - και συνειδητή υποστήριξη, ψυχική ταύτιση: συγκίνηση.

Συγκινεί η ίδια η ελληνική σημαία, που (συχνότερα από τους μαιάνδρους) φιγουράρει στις δημόσιες εκδηλώσεις της Χ.Α. - η ίδια με αυτή που αναρτάται όχι μόνο στα δημόσια κτίρια (όπως θα περίμενε κανείς) αλλά και σε απλά σπίτια και μαγαζιά, ως "καταφύγιο" στο οποίο οδηγεί ένα κράμα υπερηφάνειας και ανασφάλειας. 

Συγκινεί η επίκληση της εθνικής ιδιαιτερότητας (και "ανωτερότητας"), γιατί ανταποκρίνεται στην "παιδεία" μας, όχι μόνο την αμιγώς σχολική αλλά και την κοινωνική / πολιτική: ελληνοκεντρική, με τα αναντίρρητα καλά της (π.χ. ενίσχυση της γλώσσας μας και αντιστροφή κάποιων συνεπειών του "μαλλιαρού δημοτικισμού") αλλά και με παρενέργειες (βλ. ΜΜΕ που "δεν παίρνουν χαμπάρι" από πολλά διεθνώς τεκταινόμενα).

[Μια σημείωση εδώ: Λίγο πριν το Euro 2012, διάβασα στη Daily Mail ένα άρθρο για την Ουκρανία και τα κρούσματα ρατσισμού (που φόβισαν τους μαύρους παίκτες της Εθνικής Αγγλίας). Το παρακάτω απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό:
"Οι μαθητές υφίστανται 'πλύση εγκεφάλου' με έντονα απομονωτικό εθνικισμό. ...Διαποτίζονται από μια εσφαλμένη αίσθηση ανωτερότητας, που ενισχύεται στα αναθεωρημένα σχολικά βιβλία, στις μιλιταριστικές λέσχες νέων και καλοκαιρινές κατασκηνώσεις, και στα πατριωτικά τραγούδια".
Δεν φτάσαμε εκεί, βέβαια, αλλά ο διάχυτος ελληναραδισμός κάθε άλλο παρά φρενάρεται τα τελευταία χρόνια.]

Συγκινεί, ακόμη, η διαφοροποίηση των ακατέργαστων, γήινων και brutal προσώπων (που "ρίχνουν και καμιά ψιλή" όπως ο Κασιδιάρης στις "αριστερούλες") από τους εκπροσώπους του "παλιού πολιτικού κόσμου", που ακόμη και όταν "επεμβαίνουν" σε μια δασική πυρκαγιά δείχνουν ατσαλάκωτοι και ψεύτικοι - η σύγκριση της εικόνας του βουλευτή Μπούκουρα με αυτή του περιφερειάρχη Τατούλη, στο σχετικό βίντεο, λέει πολλά.

Την ίδια ώρα, πολλοί επιμένουν να "πέφτουν από τα σύννεφα" όταν πληροφορούνται ότι η Χρυσή Αυγή βγήκε δεύτερο κόμμα (ακόμη και στην, πιο πολωμένη, δεύτερη αναμέτρηση) σε χωριά που βρίσκονται (quel horreur!) στο δρόμο για την Επίδαυρο - αποδίδοντας, αφελώς, θαυματουργές ιδιότητες στον "αέρα" του αστικού πολιτισμού που μετακινείται κάποια καλοκαιρινά σαββατοκύριακα. Από τις 6 Μαΐου και μετά, περισσεύουν οι ηθικολόγοι και οι Ο.Φ.Α. (=όπου φυσά ο άνεμος) αλλά μάλλον εξακολουθούν να λείπουν (ή κρύβονται;) αυτοί που θα "αισθανθούν το ρεύμα" (catch the drift, όπως ωραία το λένε οι αγγλόφωνοι), που θα καταλάβουν τι γίνεται χωρίς να παρασύρονται - και που ίσως θα βοηθήσουν να αποφύγουμε τα χειρότερα...



















Για γέλια και για κλάματα (μη με ρωτήσετε τώρα, πώς θυμήθηκα τον Καφάση...)

17 Αυγ 2012

Russy pussy

Η μάνα που σε γέννησε
θα ήταν χουλιγκάνα

Στη φωτό, ο εθνικιστής χουλιγκάνος της ρώσικης πολιτικής, Βλαδίμηρος Ζηρινόφσκυ, από τηλεμαχία του 1995
 


10 Αυγ 2012

Καλή όρεξη

Δεν νομίζω ότι εκπλήσσεται κανείς για τη χαμηλή δημοφιλία της "ελληνικής κουζίνας" μεταξύ των ταξιδιωτών. Θυμάμαι ακόμη από ένα αγγλόφωνο ταξιδιωτικό βιβλίο (του 1990 περίπου) τη φράση "so-so food" ("έτσι-κι-έτσι φαγητό"), ένα από τα αρνητικά στοιχεία της Ελλάδας (απέναντι σε εγνωσμένα θετικά) ως προορισμού διακοπών. Αυτά που κι εμείς οι "ντόπιοι" αισθανόμαστε όταν τρώμε έξω - που συνοψίζονται σε μια διάχυτη εντύπωση (κανόνας, με λίγες εξαιρέσεις) μάλλον κακής ποιότητας και μάλλον υψηλής τιμής - δεν είναι δυνατό να μείνει απαρατήρητο ακόμη κι απ' το λάτρη των "εξωτικών" γεύσεων (που θα ανεχτεί ακόμη και το μέτριο "μουζάκα", επειδή απλά πρόκειται για "μουζάκα").

"Λύσεις" θα προτείνουν οι γνώστες - κομματάκι δύσκολο να "περπατήσουν" αυτές σε περίοδο κρίσης, ίσως όμως είναι η ευκαιρία να γίνουν κάποια τολμηρά ξεκινήματα. Μιλώντας καθαρά προσωπικά, από τα ελάχιστα που πραγματικά χαίρομαι είναι τα παραδοσιακά, "αθόρυβα" "διαμάντια" - φαγητά που κάποια χέρια τα μαγείρευαν αξέχαστα, που όμως από μόνα τους (ανεξαρτήτως μάγειρα) ως γεύσεις και "συλλήψεις" στέκουν με αξιοπρέπεια, ξεχωρίζουν και κερδίζουν τη θέση στην "εμπροσθοφυλακή" της αυθεντικής ελληνικής κουζίνας. Ίσως η "ορθότητα" της υγιεινής διατροφής να έχει καταδικάσει στην αφάνεια πολλά απ' αυτά, λόγω θερμίδων / λιπαρών / αλμυρότητας (ενδεικτικά αναφέρω: γκιόσα, παστό, φουρτάλια), κανείς όμως δεν είπε να τα καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση - απλά ας τους δώσουμε τις ευκαιρίες τους στις ταβέρνες των διακοπών μας (ή άλλης κοινωνικής εξόδου), αποφεύγοντας τη βέβαιη "ήττα" του πανάκριβου ψητού ψαριού και των άλλων αθλιοτήτων που έχουμε πλέον σιχαθεί.


Ρεβυθοκεφτέδες Σάμου (άλλο ένα "διαμάντι")


2 Αυγ 2012

Ημείς, Άδω(νι)μεν

"Στα νιάτα σας ήσασταν στο ΚΚΕ Μ-Λ, μετά στο ΠΑΣΟΚ, αργότερα στον ΣΥΡΙΖΑ και τώρα στους Ανεξάρτητους Έλληνες. Αν εγώ είμαι κωλοτούμπας, εσείς είστε η Νάντια Κομανέτσι με μούσια".


Τα σύνορα κλειστά
συστήματα πολιτικά
και περεσΤΡΟΪΚΑ.


















Στο βίντεο εγώ
να σε ξεχάσω προσπαθώ
με έργα κατασκοπικά
και καουμπόικα.






















Νάντια, ωωω Νάντια...


27 Ιουλ 2012

Let the 2012 Games begin

Ίσως το πρώτο γράμμα που έστειλα σε περιοδικό (δεν μετράει το Ποπάυ) ήταν προς το Newsweek, το 1984 (το είχαν μάλιστα δημοσιεύσει). Σ' αυτό, υποστήριζα (αχ, η φιλοκαραμανλική παιδική ηλικία!) ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες έπρεπε να επιστρέψουν μόνιμα στην Ελλάδα, για να μη γίνονται ψυχροπολεμικά μποϊκοτάζ όπως αυτό των σοβιετικών (και συμμάχων τους) στο L.A. ή τέσσερα χρόνια νωρίτερα των ΗΠΑ και άλλων "δυτικών" στη Μόσχα. Θυμάμαι ένα γκάλοπ εκείνης της εποχής, που έδειχνε ότι μόλις ένας στους 3 αμερικανούς το υποστήριζε αυτό. Στη Σεούλ δεν έγινε κανένα σοβαρό μποϊκοτάζ (αφού είχαν πατσίσει - κι επιπλέον είχαν λιώσει τους πάγους Γκορμπατσόφ και Ρέηγκαν), κατόπιν τελείωσε κι ο ψυχρός πόλεμος - και κάπου εκεί (1988) άρχισα κι εγώ να βλέπω αλλιώς την "ιερή" αθλητική εκδήλωση.

Το αξιόλογο αριστερίστικο περιοδικό Σχολιαστής (έκλεισε το 1990) είχε ανασύρει, το '88, παλιό άρθρο του Τρίτση, από την εποχή που (πολύ πριν πρωτοστατήσει στην επαναφορά των αρχαίων ελληνικών στα γυμνάσια) αντετίθετο στη διεξαγωγή των Αγώνων στην Ελλάδα. Το 1990 ήταν η χρονιά της αποτυχημένης διεκδίκησης: η Αθήνα έχασε (την 100ή επέτειο) από την Ατλάντα. Η συζήτηση δεν άρχισε να επανέλθει, κι έτσι το 1997 η απείρως επαγγελματικότερη διεκδίκηση έφερε καρπούς.

Θυμάμαι ότι, έχοντας αφενός απομακρυνθεί (και λόγω σκανδάλων ντόπινγκ) από τον παιδικό/εφηβικό ενθουσιασμό, κι αφετέρου προβληματιστεί για το τι σημαίνει μια τέτοια διοργάνωση από πλευράς κόστους και ρίσκου για τη χώρα, συμφωνούσα πια με τη μικρή μειοψηφία που ήταν αντίθετη με την ανάληψη της διοργάνωσης του 2004. Μετά το '97 η διαφωνία ήταν πια ακαδημαϊκή - η Αθήνα όφειλε να πετύχει. Όλοι (μα όλοι) κινηθήκαμε στους ρυθμούς που επέβαλαν οι Αγώνες, οι οποίοι (δεδομένης της αδυναμίας του κράτους μας σε οργανωτικά θέματα) λειτούργησαν και σαν ένας μπαμπούλαςβούρδουλας κ.λπ.) σε πάμπολλους τομείς.

Οι τελετές έναρξης (όπως η σημερινή του Λονδίνου) και λήξης είναι σημαντικά γεγονότα και η όλη διοργάνωση προσελκύει πάντοτε μεγάλη προσοχή. Προσωπικά όμως ήμουν πεπεισμένος ότι δεν συγκινούμαι πλέον - ότι συμμερίζομαι κι εγώ το χαρακτηρισμό που είχα διαβάσει τότε στο Newsweek, ότι οι Ολυμπιακοί είναι "απλά ένα μεγάλο μήτινγκ" (κάτι που βέβαια τότε αφορούσε τη "ζημιά" που έκανε η απουσία των "ανατολικών" χωρών).

Ωστόσο, φαίνεται ότι η αντίθεσή μου, που σίγουρα εντάθηκε εξαιτίας της τραυματικής μετα-ολυμπιακής εμπειρίας της Ελλάδας (παρατημένα κτίρια εγκαταστάσεων, τουριστική άνθηση που δεν ήρθε όπως την περιμέναμε, κρίση χρέους που σίγουρα επιβαρύνθηκε από την προσπάθεια της Ελλάδας να δανειστεί για να αποκτήσει τη "σκούφια με μαργαριτάρι", ατυχής/απεγνωσμένη επίκληση της ολυμπιακής προσπάθειας ως υποκατάστατο της σοβαρής δουλειάς), είναι μάλλον "εγκεφαλική". Το αισθάνθηκα όταν ένιωσα μια "χαζή" συγκίνηση στη γιορτή του προνηπίου (όπου πηγαίνει η κόρη μου) πριν λίγο καιρό. Στην εκδήλωση αυτή (που παρεμπιπτόντως ήταν αρκετά καλαίσθητη κι έξυπνα σχεδιασμένη), τα παιδιά έκαναν mock Olympics με αγωνίσματα, ομιλίες, όρκο, βραβεύσεις - και τον Ολυμπιακό Ύμνο, που κάποιοι ξένοι πιστεύουν ότι τον συνέθεσε ένας πρόγονος του έλληνα πρωθυπουργού Samaras. Αν θυμάμαι καλά οι μουσικές επιλογές είχαν και Χατζηδάκη (ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στον οποίο είχα δει εκείνες τις μέρες). Με όλα αυτά θυμήθηκα το πολιτιστικό και ιστορικό νήμα που συνδέει την Ελλάδα με αξίες, παραδόσεις και παραστάσεις που έχουν σημασία στον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο - ένα νήμα που ταλαιπωρήθηκε από κάποιους που πήγαν (ή πάνε ακόμη) να το τραβήξουν σαν σκοινί διελκυστίνδας.

Δεν είμαι ολυμπιστής (κι ας έχω τρέξει τιμής ένεκεν σε λαμπαδηδρομία), ωστόσο σέβομαι τους Αγώνες ως διεθνή γιορτή (στην οποία τιμώμαστε ως χώρα πολύ περισσότερο απ' όσο αναλογεί σε πληθυσμούς, ΑΕΠ και διάφορα άλλα "ξενέρωτα") και πιστεύω ότι - είτε μας ενδιαφέρουν είτε όχι - είναι κάτι ανώτερο από άτομα και χώρες, έχουν τους κανόνες τους και επιβάλλουν λίγα λόγια και όχι αμετροέπεια.




















Θρυλικός Ολυμπιονίκης του Κυανού Νείλου (Μπικίλα)

19 Ιουλ 2012

Ego (&) o ksenos

Με τους Ολυμπιακούς του 2004 γίναμε μάρτυρες μιας ευχάριστης εξέλιξης. Οι πινακίδες που μπήκαν λίγο πριν τους Αγώνες στις βασικές οδικές αρτηρίες της Πρωτεύουσας δεν ήταν μονότονα δίγλωσσες, όπως είχαμε συνηθίσει. Ήταν έξυπνα δίγλωσσες.

Κάποιοι, πιθανότατα συνάδελφοί μου συγκοινωνιολόγοι (από την οργανωτική επιτροπή ή/και τους μελετητές της), σκέφτηκαν ότι ο αλλόγλωσσος επισκέπτης, είτε ερχόταν για το Γεγονός είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, πολύ λίγο θα ενδιαφερόταν να δει τη μεταγραφή σε λατινικούς χαρακτήρες τοπωνυμίων όπως οι Koukouvaounes, σίγουρα όμως θα ήθελε να ξέρει πώς πας στο αεροδρόμιο, την Ακρόπολη, τη λεωφόρο Κηφισίας ή το τάδε αθλητικό συγκρότημα.

Πέρα από την εξοικονόμηση κόστους (χάρη στις λιγότερο φλύαρες και άρα μικρότερες, πια, πινακίδες), η πρακτική αυτή - που δεν ήταν απαλλαγμένη από λάθη, άλλωστε σ' αυτή τη χώρα η οδοσήμανση δεν είναι το φόρτε μας - έσπασε, έστω πρόσκαιρα, ένα ταμπού, σύμφωνα με το οποίο κάθε, μα κάθε αναγραφή προορισμού έπρεπε να είναι σε ελληνικά και ...και;

Εδώ ακριβώς βρίσκεται ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος. Η απόδοση του ελληνικού προορισμού στο λατινικό αλφάβητο, που κρίθηκε από παλιά απαραίτητη διότι δέκα από τα γράμματά μας δεν έχουν ισοδύναμά τους στο ABC, είναι ένα κράμα μεταγραφής ελληνικών χαρακτήρων σε λατινικούς + μετάφρασης στα αγγλικά. Το αποτέλεσμα, πολλές φορές, δεν διαβάζεται.

Οι μελετητές αναγκάστηκαν διαχρονικά να γίνουν τυπολάτρες, προκειμένου η δουλειά τους να τύχει έγκρισης από τις δεινοσαυρικές δομές του πρώην Πεχώδε*, κι έτσι συνήθως μόνο κάποιοι άνθρωποι της πράξης - αν βρεθούν στα κέφια τους - τολμούν να παρακάμψουν τους κανονισμούς, που επιμένουν ότι τα δίψηφα φωνήεντα απεικονίζονται ως ai, ei, oi (πρβλ.: "oi, oi mana mou"), και να επαναφέρουν τη λογική, που λέει ότι ο λατρεμένος Πειραιάς επ' ουδενί δεν μπορεί να γράφεται Πέι-ράι-άς (Peiraias).

Το κακό με τη λογική της μεταγραφής είναι ότι, έως τώρα τουλάχιστον, το έθνος μας δεν χρειάστηκε να υιοθετήσει κάποια επίσημη μορφή Greeklish, πρακτική αντίστοιχη με αυτή των κινέζων, ώστε να προκύψει μια ισοδύναμη μορφή της γλώσσας μας - ούτε βέβαια συζητιέται σοβαρά η αντικατάσταση του (αρχαιότερου) αλφαβήτου μας από το λατινικό. Αν δεχτούμε ότι οι πινακίδες μας έγιναν δίγλωσσες για να διαβάζονται, ας παραδεχτούμε ότι δεν έχουμε (ιστορικά) κάνει το παν για να το πετύχουμε αυτό.

Το πρακτικότερο θα ήταν, ευθαρσώς, να ειπωθεί ότι μας ενδιαφέρει πρωτίστως να διαβάζεται η σήμανσή μας από αγγλόφωνους, αναγνωρίζοντας ότι - στον προβλέψιμο χρόνο ζωής μιας οδικής πινακίδας που εγκαθίσταται σήμερα - επικρατέστερη διεθνής γλώσσα θα παραμείνει η αγγλική. Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο που οι προδιαγραφές δέχονται ότι κάποιοι σημαντικοί προσδιορισμοί, όπως π.χ. αεροδρόμιο ή κέντρο, μεταφράζονται στα αγγλικά (και σε καμία άλλη γλώσσα), θα έπρεπε - για να μην είναι μισή η δουλειά - να επιδιώκεται, το σύνολο του περιεχομένου να βγάζει νόημα.

Πέρα από όσα έχουν εκτεθεί και παλιότερα, δυστυχώς στη φλύαρη μονοτονία των "δίγλωσσων" αναγραφών χάνεται η ουσία, ακόμη κι εκεί που εγνωσμένα έγιναν καλές προσπάθειες. Βιεννέζοι παραθεριστές, με τους οποίους γνωριστήκαμε πρόσφατα, έψαχναν αλλά δεν βρήκαν από πού πας για τη διώρυγα της Κορίνθου, όταν κινείσαι στον αυτοκινητόδρομο. Εμ πώς να το βρουν, όταν (για τους λόγους που είπαμε παραπάνω) ο ξένος θα διαβάσει ένα μάλλον δυσνόητο "Korinthos Isthmos", τη στιγμή που χρειάζεται (έστω και χωρίς το καφέ πλαίσιο του αξιοθέατου) κάτι που θα του φωνάξει, καθαρά και ξάστερα: "Canal, ρε!"

Κι όταν σε καινούργιες και αποδεδειγμένα ποιοτικές δουλειές συμβαίνουν αυτά, μπορείτε να φανταστείτε πόσα εξωφρενικά παραδείγματα θα συναντήσετε σε τοπικό επίπεδο (με κορυφαίο εδώ στην Κόρινθο το "D.D.", που όπως επισήμανε η φίλη Μάγια αποτελεί τη ...μετάφραση του όρου "δημοτικό διαμέρισμα") - και ίσως μπορέσετε να τα εξηγήσετε, αν αναλογιστείτε ότι οι οδικές πινακίδες, οι ονομασίες, αλλά και η γλώσσα συνολικά, αντιμετωπίζονται από πάρα πολλούς (κι όχι μόνο από τους πιο γραφικούς) ως η προβολή του (ατομικού ή συλλογικού, πάντοτε όμως επαρχιώτικου, με την κακή έννοια) Εγώ, και όχι ως εργαλείο επικοινωνίας και, πρωτίστως, συνεννόησης.

*Το πρώην υπουργείο περιβάλλοντος, χωροταξίας και δημοσίων έργων, νυν μέρος του χατζηδάκειου υπερυπουργείου ανάπτυξης κ.λπ. (στην κοιλάδα του Ευρώτα, τονίζεται στην παραλήγουσα).

Στην κάτωθι εικόνα: αυστριακό όνομα χωριού. Ας κοιτάξουν πρώτα τα χάλια της πατρίδας τους οι βιεννέζοι, πριν παραπονεθούν για τη σήμανσή μας...