29 Απρ 2018

Γύμνια

Οι φανατικοί αντι-Σύριζα, αυτοί που θέλουν να φτάσουν στην εξουσία αντιγράφοντας την τακτική των σημερινών κυβερνώντων, την πέφτουν άσχημα εσχάτως σε πολιτικό αναλυτή για τα γραφόμενά του. Αρνούνται να δουν τον Σύριζα ως τον βασικό φορέα της ευρύτερης "κεντροαριστεράς". Αυτό είναι πραγματικά παράξενο. Δείχνει ότι δεν βλέπουν πως ένα μεγάλο μέρος του αντιδεξιού κοινού - αυτό που παλιά θα χαρακτηριζόταν Πασόκ και σοσιαλιστικό με την ευρεία έννοια - επέλεξε τον Σύριζα ως κύριο φορέα έκφρασής του το 2015 και σύμφωνα με τα γκάλοπ, παρά την φθορά εξακολουθεί να τον προτιμά έναντι των μετεξελίξεων των Πασόκ/Ποταμιού και λοιπών μετριοπαθέστερων δυνάμεων. Δείχνει επίσης χαρακτηριστική αμνησία ως προς τα γεγονότα του Ιουλίου 2015. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο αφελής κ. Τσίπρας είχε παρασυρθεί από τον πονηρό κ. Βαρουφάκη, όπως θα βόλευε κάποιους να πιστέψουμε. Η κωλοτούμπα του Σύριζα όμως έγινε αποδεκτή έμπρακτα από την αξιωματική αντιπολίτευση. Προφανώς σε συνέχεια όσων συμφωνήθηκαν στην άνευ πρακτικών συνεδρίαση της επομένης του δημοψηφίσματος, η Νέα Δημοκρατία υπό τον υπηρεσιακό κ. Μεϊμαράκη στήριξε "τη χώρα" αλλά στην πραγματικότητα την κυβέρνηση. Υπερψήφισε τα μέτρα που καταψήφισε η αριστερή πτέρυγα του Σύριζα. Προφανώς αυτό έγινε από κακό υπολογισμό. Πίστεψαν στη ΝΔ ότι ο λειψός Σύριζα θα έχανε τις εκλογές. Στην πραγματικότητα συνέβη το ακριβώς αντίθετο: η κίνηση του κ. Λαφαζάνη δεν εξελέγη καν στη βουλή, η δε συμμαχία Σύριζα-ΑνΕλ βγήκε με τα ίδια σχεδόν ποσοστά, την ίδια σχεδόν διαφορά από τη ΝΔ και με ένα πρόσθετο μαξιλαράκι: το κόμμα Λεβέντη, που η επαμφοτερίζουσα στάση του αποτρέπει το ενδεχόμενο κοινοβουλευτικού "ξαφνικού θανάτου". Έχοντας αποδεχτεί τη συναίνεση μπροστά στην "εθνική αναγκαιότητα", η ΝΔ ήδη από τότε (πριν 3 σχεδόν χρόνια) θεωρώ ότι έχασε το ηθικό δικαίωμα να μιλά για ανώμαλη κατάσταση και να θεωρεί τη σημερινή κατάσταση μη κανονική. Ο Σύριζα δεν έγινε σοσιαλδημοκρατία αλλά και το Πασόκ του '77 και μετά - που απορρόφησε μέχρις εξαφανίσεως την παλαιά κραταιά Ε(ΔΗ)Κ - δεν είχε γίνει κέντρο. Και τι μ' αυτό; Η λεγόμενη "προοδευτική" πλειοψηφία είχε έναν βασικό φορέα έκφρασης, το ίδιο και η "δεξιά" (οι πιο πολλοί ΕΡΕτζήδες έγιναν Νεοδημοκράτες). Προς το παρόν αυτή είναι η εικόνα και σίγουρα δεν ωφελεί να βάλλεται αυτός που φωνάζει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Η γύμνια εν προκειμένω αφορά την οξυδέρκεια που (δεν) επιδεικνύουν οι φανατικοί αντι-Σύριζα απέναντι σε ένα ευρύ -αντικειμενικά- κοινό, το οποίο κινδυνεύουν να αποξενώσουν ακόμη περισσότερο (ταυτίζοντάς το με τις πράξεις αυτών που επέλεξε, ίσως και ως μη χείρονες κατ' αυτό) αντί να ψάξουν τρόπο να το πλησιάσουν και να το κερδίσουν. 

27 Απρ 2018

Άει στο διάστημα (για να το πούμε χριστιανικά)

Μερικές φορές χτυπάμε μαζί το γαϊδούρι και το σαμάρι. Δεν έχω ιδέα ποιο είναι ποιο στην παροιμία, το γράφω πάντως για τον "διαστημικό" Χριστόδουλο Πρωτοπαπά, ο οποίος δέχτηκε έντονη κριτική έως και χλευασμό για διάφορα στοιχεία τα οποία δεν έχουν σχέση με την καταλληλότητά του για τη θέση προέδρου δημόσιας εταιρείας.

Θα έπρεπε να αναρωτηθούμε καταρχήν εάν ο κ. Πρωτοπαπάς, πέρα από τη θέση στη νέα ΔΕΚΟ με το όνομα Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός (ΕΔΟ) Α.Ε., παραμένει και αφεντικό της Hellas SAT, διαχειριστή του ελληνοκυπριακού δορυφόρου και μέρους του ομίλου Arabsat. Υπάρχει ή όχι ασυμβίβαστο; Δεν υπάρχει ένα εύλογο cooling-off που θα έπρεπε να μεσολαβήσει μεταξύ συμμετοχής στη διοίκηση διαχειριστή δορυφόρων και σε δημόσιο νομικό πρόσωπο που διαχειρίζεται διαστημικά θέματα;

(Η ΔΕΚΟ αυτή καθαυτή και το αν πραγματικά χρειάζεται είναι ένα σημαντικό, αλλά διαφορετικό θέμα.)

Αντί για αυτό, και ίσως όχι τυχαία, η συζήτηση αναλώνεται σε απόψεις και δηλώσεις του κ. Πρωτοπαπά, σε κοινωνικά μέσα και ΜΜΕ. Πραγματικά είναι γελοία η γραφή της Ρωμιωσύνης με τα δύο ωμέγα όπως και η ατάκα για τις "κουφάλες" τους Ευρωπαίους, με φόντο έναν ναό της αρχαίας Ελλάδας. Επίσης, πριν πέντε χρόνια έγραψε μια σπαρταριστή μπλογκιά στην οποία έμπλεκε τη θρησκευτική του πίστη σε έναν άγιο και τα θρυλούμενα "θαύματά του" με τη θεωρία της σχετικότητας και ειδικότερα τη διαστολή/συστολή του χρόνου, πράγμα φυσικά ανεπίτρεπτο για επιστήμονα.

(Η ανάρτηση εκείνη μάλιστα μου θύμισε την αναφορά του τερατολόγου Έριχ φον Νταίνικεν σε μια ακόμη πιο τρανταχτή αφήγηση αλλοίωσης του χρόνου, που υποτίθεται αναφέρεται στην Αγία Γραφή αλλά στην πραγματικότητα ανήκει σε μη βιβλικό σύγγραμμα, υποτιθέμενη Ιερεμιάδα. Υποτίθεται ότι ο Αβιμελέχ κοιμήθηκε εξήντα-τόσα χρόνια και τα σύκα στο καλάθι του παρέμειναν φρέσκα.)

Σίγουρα η σύγκριση του κ. Πρωτοπαπά με τον ομότιμο καθηγητή στις ΗΠΑ και αστροφυσικό κ. Krimigis, που μέχρι και αστεροειδής έχει ονομαστεί προς τιμήν του, είναι συντριπτική. Ωστόσο, αμφότεροι μπορούν να κριθούν -για διαφορετικούς λόγους- προβληματικές επιλογές για τη θέση προέδρου του ΕΔΟ.

Ο μεν κ. Κριμιζής (το αυθεντικό του ελληνικό επώνυμο) είναι απλά overqualified, παραείναι καλός. Στις ΑΕ συνήθως ο διευθύνων σύμβουλος είναι το αφεντικό, ο πρόεδρος είναι συμβολικός. (Στις ΑΕ του δημοσίου φυσικά μπαίνουν και οι πολιτικές παράμετροι στη μέση, που θα ήταν ένας λόγος παραπάνω για να μη δεχτεί καν ο κ. Κριμιζής τη θέση όταν του προσφέρθηκε, αλλά εν πάση περιπτώσει εν τέλει παραιτήθηκε και προστάτευσε την αξιοπρέπεια και υστεροφημία του.)

Για τον κ. Πρωτοπαπά το βασικό θέμα (και ειλικρινής απορία - όπως είπα πριν) είναι το αν υπάρχει ουσιαστικό (αν όχι και τυπικό) ασυμβίβαστο, έστω και για τη μη εκτελεστική θέση του προέδρου. Όχι τόσο το αν τα κάνει κουλουβάχατα συγκρίνοντας μια αφήγηση που "μπάζει" με θεωρίες που άλλαξαν την επιστήμη - ο καθένας μπορεί να πει τη μπαρούφα του (άλλοι είπαν π.χ. ότι θα φέρουν τον βασικό μισθό στα 751 ευρώ το 2015, ή ότι η ομοφυλοφυλία αυξάνεται από τα μνημόνια - και ψηφίστηκαν σε δημόσιο αξίωμα γι' αυτό). Και σίγουρα όχι για το αν είναι πιστός ή για το τι είναι αυτό που πιστεύει.

Μαζί με τον κ. Πρωτοπαπά δεν χλευάστηκαν μόνο οι τσαρλατάνοι που έχουν προσδώσει ιδιότητες προφήτη σε συγκεκριμένους -ιδίως νεώτερους- αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Χλευάστηκαν και οι ίδιοι οι άγιοι, οι ουκ ολίγοι που επισκέπτονται τα προσκυνήματά τους, μέχρι και οι προσωνυμίες. Εκεί έρχεται στο προσκήνιο, πέρα από την ενοχλητική στρατευμένη αθεΐα (ενοχλητική όσο κάθε τι το στρατευμένο, από τον φονταμενταλισμό έως τους φοιτητοπατέρες Κνίτες και Δαπίτες και λοιπούς), και η ασχετοσύνη.

Φάνηκε αστείο που ο Πορφύριος (όπως και ο παλιότερος Άγιος Μάξιμος) λέγεται Καυσοκαλυβίτης. Άραγε το ίδιο αστείο θεωρείται το Άγιο Όρος που έχει τη σκήτη Καυσοκαλυβίων, με ιστορία 350 ετών; (Λέγεται πως ο Μάξιμος έκαιγε κάθε τόσο την καλύβα του για να μην του μείνει η αίσθηση της περιουσίας.) Και ποιος ο λόγος να επιτίθεται κανείς στην έκφραση πίστης όπου τη συναντά; Μόνο και μόνο επειδή η Ελεύθερη Ώρα ή διάφοροι τηλεαστέρες βάζουν στο στόμα των αγίων λόγια που πιθανότητα δεν σκέφτηκαν ποτέ και που συνήθως δεν τεκμηριώνονται με τίποτα, άραγε όσοι επισκεφτούν κάποιο μοναστήρι οφείλουν περίπου να λογοδοτούν για την πράξη τους;


20 Απρ 2018

Νησιά και σημαίες

Υπάρχει μια φιλολογία σε εθνικιστικούς κύκλους της Τουρκίας σχετικά με "16" ή "18 νησιά" του Αιγαίου. Είναι αντίστοιχης σοβαρότητας με παρόμοιους ισχυρισμούς ανά τον κόσμο και ειδικότερα στην περιοχή μας: βλ. την Τσαμουριά στους χάρτες της Μεγάλης Αλβανίας, την δήθεν αλύτρωτη Μακεδονία "του Αιγαίου" με τον ήλιο της Βεργίνας, και βεβαίως (η αντίστροφη όψη) τους χάρτες που βλέπουμε από Έλληνες εθνικιστές ήδη από την εποχή που η ελληνική ακροδεξιά περιοριζόταν στην φυλλάδα Στόχος. 

Αυτά τα "16" ή "18 νησιά" δεν αποτελούν ωστόσο επίσημη τουρκική διεκδίκηση. Δεν ανήκουν καν στην ιδεατή μερική αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, που με το όνομα "Εθνικός Όρκος" έχει πρόσφατα ανασυρθεί στη δημόσια συζήτηση. Οι διάφορες ποσοτικές ή ονομαστικές αναφορές ακολουθούν τη γενική αρχή: ό,τι δεν αναφέρεται ονομαστικά σε αναγνωρισμένη συνθήκη, είναι διεκδικήσιμο κατ' αρχήν. Τα περίφημα Ίμια με τέτοια λογική εντάχθηκαν εκεί: το παράρτημα της ιταλοτουρκικής συμφωνίας του 1932, που αναφέρει ρητά ότι η συνοριακή γραμμή περνά ανατολικά του "Καρντάκ", δεν αναγνωρίζεται ως αναπόσπαστο μέρος των ισχυουσών συνθηκών.

Τίποτα δεν αποκλείει ότι αυτή η λογική δεν θα επεκταθεί. Ο "ακήρυχτος πόλεμος" για τα θέματα χωρικών υδάτων, εναέριου χώρου, υφαλοκρηπίδας, ΑΟΖ και νησίδων δεν ξεκίνησε χθες, είναι πολυετής και έχει ουκ ολίγα θύματα. Οι "επισκέψεις" τουρκικών πλοίων (κρατικών ή ιδιωτικών) σε νησάκια όπως το Φαρμακονήσι ή και σε παράλια μεγαλύτερων ελληνικών νησιών, είναι φαινόμενο των τελευταίων 50 ετών τουλάχιστον. Η Τουρκία επιδιώκει σταθερά να αυξήσει το μερίδιο επιρροής και ελέγχου της στο Αιγαίο. Η Ελλάδα έχει εδάφη (νησιά) αποκομμένα από την ηπειρωτική της χώρα, τα οποία -ως κυρίαρχο κράτος- οφείλει να διατηρεί ενταγμένα στο σύνολο (και την ΕΕ) όπως και ασφαλή.

Το περιστατικό αυτής της εβδομάδας με την ύψωση ή απομάκρυνση σημαίας (ανάλογα με το ποιες πηγές θα διαβάσεις) σε ακατοίκητη νησίδα, προκάλεσε διάφορες αντιδράσεις. Με εντυπωσίασε αρκετά η άγνοια πολλών για τη συγκεκριμένη νησίδα, η αθηναϊκή ή στεριανή υπεροψία απέναντι στα νησιά και τους ανθρώπους τους, και τέλος μια ορατή αλλεργία για τη σημαία και τις εκδηλώσεις πατριωτισμού.

ΑΓΝΟΙΑ. Το επίμαχο νησάκι δεν είναι καθόλου επίμαχο! Βρίσκεται λίγο έξω από τους Φούρνους και πολύ μακριά από οποιοδήποτε τουρκικό έδαφος, ανήκει στο νομό Σάμου. Όποιος ρίξει μια ματιά στο χάρτη μπορεί να καταλάβει - και δεν είμαι βέβαιος ότι το έκαναν πολλοί. Το ότι διάφορες γελοίες ιστοσελίδες στην Τουρκία θεωρούν τους Φούρνους ή Χουρσίτ ως "κατεχόμενο νησί του νομού Αϊδινίου" δεν αναιρεί το προφανές, ότι δεν έχει δουλειά εκεί καμία ξένη δύναμη (δεν είμαστε καν σίγουροι αν εμφανίστηκε ξένη δύναμη άλλωστε) και ότι μπορεί να πάει οποιοσδήποτε πολίτης και να κάνει ό,τι γουστάρει εφόσον δεν παραβιάζει τους νόμους. Έχουμε βεβαίως επίγνωση ότι στους νόμους συμπεριλαμβάνεται το να μην καταπατάς ξένη ιδιοκτησία, το να μην εισέρχεσαι άνευ αδείας σε στρατιωτική περιοχή, το να μη θέτεις σε κίνδυνο τη χώρα και τις διεθνείς σχέσεις της κ.λπ. Αν κάτι από όλα αυτά έκαναν οι τρεις που ύψωσαν μια ελληνική σημαία στη νησίδα "Ανθρωποφά[γο]ς", θα πρέπει να αναμένουμε αυτεπάγγελτη ή άλλη δίωξη.

ΥΠΕΡΟΨΙΑ. Τα νησιά, ειδικά τα παραμεθόρια, δεν είναι "ελληνικά εδάφη με αστερίσκο". Πέρα από αυτό, είναι εκτεθειμένα σε κινδύνους, στρατιωτικούς και άλλους. Δεν μπορούν να παραβλεφθούν αυτές οι ιδιαιτερότητες. Συχνά όμως βλέπω μια αντιμετώπιση "πίσω αυλής". Πολύ βολικά χρησιμοποιούνται ως αποθήκες μεταναστών, διότι όσο δεν τους έχει η ηπειρωτική Ελλάδα (ή η Ευρώπη) στο έδαφός της, έχει κάπως την ψευδαίσθηση ότι φιλτράρει. Σαν να θέλουν πολλοί να τιμωρηθούν οι νησιώτες γιατί "επέλεξαν" να μένουν σε επικίνδυνο μέρος. Ούτε και ενοχλείται "ο κορμός" από το ενδεχόμενο πληθυσμιακής αλλοίωσης (τεχνητά διογκωμένης σε σχέση με το μέσο όρο της χώρας), από τα κρούσματα εγκληματικότητας, από την οικονομική υποβάθμιση που συνεπάγεται η κατάσταση των νησιών. Η άνεση και η σχετική ασφάλεια της πρωτεύουσας μπορεί να δώσει μια ψευδαίσθηση υπεροχής και προβαδίσματος. Ωστόσο, όσο αυτονόητα ελληνικά είναι κάποια κατσάβραχα της Μάνης ή κατσικοχώρια της Ρούμελης, τόσο είναι και τα γαϊδουρονήσια που θα προσπεράσεις με το σκάφος σου το καλοκαίρι.

ΑΛΛΕΡΓΙΑ. Δεν είναι υποχρεωτικό να συγκινούνται όλοι από τη σημαία. Ούτε όμως και κατακριτέο ή υπερπατριωτικό το να συγκινούνται κάποιοι, κάποτε. Στο πλαίσιο της οικοφοβίας διάβασα (και είδα σοβαρούς ανθρώπους να επικροτούν ή και να θαυμάζουν την άποψη) ότι η ελληνική σημαία δεν μας κάνει -δεν είναι αρκετά καλή- όταν κυματίζει από μόνη της. Το ότι μεταφέρθηκαν αρμοδιότητες σε υπερεθνικούς οργανισμούς - ή το ότι η εθνική κυριαρχία είναι μια σχετική έννοια - δεν βλέπω γιατί ακυρώνει την αξία, τον συμβολισμό και εν τέλει το ηθικό δικαίωμα της ύψωσης της ελληνικής σημαίας μόνης της. Θεωρώ επίσης τέτοιου είδους αποστασιοποίηση από τον πατριωτισμό ως εξαιρετικά βλακώδη στάση, που σχεδόν εγγυάται την μελλοντική προσέλκυση κι άλλων συμπολιτών από πατριδοκάπηλες οργανώσεις. 

1 Απρ 2018

Το «Μισολόγγι» του Δημήτρη Δημητρίου

«Ένα διπλούν πάθος κατέκαιε την ψυχήν του Δημητρίου: ο πόθος της απελευθερώσεως της μακρυνής Πατρίδος του, της οποίας παρηκολούθει τον τιτάνειον Αγώνα όταν έγραφε τα ποιήματά του, και η χειραφέτησις και αυτονόμησις της δευτέρας Πατρίδος του της Κροατίας, όπου είδε το φως της ζωής. ...Η ελληνική γλώσσα του ποιητού είναι η γλώσσα την οποίαν έμαθε κατά την παιδικήν του ηλικίαν εις τους κόλπους της οικογενείας του, χωρίς να έχη αργότερον την δυνατότητα, λόγω της απομονώσεως, να την καλλιεργήση και την τελειοποιήση». Κλεόβουλος Τσούρκας, για τον μεγάλο Κροάτη λογοτέχνη Ντιμίτριε Ντέμεταρ, με καταγωγή από την οικογένεια Δημητρίου της Σιάτιστας.

ΕΙΣ ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΟΥ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

Λοιπόν δω ήταν κείνη η φρουρά
Των ηρώων η οικεία,
Η δίνη της ελευθερίας στα νερά
Π’ εναυάγησε η τυραννία;

Τας τάξεις των θηριωδών βαρβάρων
Την Αίγυπτον που κατοικούν
Του Λεωνίδος έμαθε ο Χάρων
Μ’ εγγόνους ότι πολεμούν!

Έκθαμβη έμεινε η τυραννία
Με τον αναρίθμητόν της στρατόν
Ιδούσα τι κάμ’ η ελευθερία
Και με μιαν χούφταν σταθερών ανδρών!

Ω Μισολόγγι - πρόχωμα Ελλάδος
Το φόβητρον συ ήσουν και φθορά
Των Μουσουλμάνων ώσπερ της Παλλάδος
Εκείνη η χίμαιρα φοβερά

Που των Γιγάντων την αναίσχυντον ανδρείαν
Απέκρουσε ωσάν
Στον σκόπελον αποκρούεται στην τρικυμίαν
Το κύμα την σκληράν

Το παν χαλνάται και εσύ χαλάσθης
Αλλά ουχί διά της ανδρείας των εχθρών
Και συ, γη, με τα πλούτη σου επλάσθης
Διατί; Παρά δια ετούτον τον σκοπόν;

Κανένα επιτάφιον δεν ωραιίζει
Τους τάφους σας πατρίδος υπερασπισταί
Ό εις τα νέφη να υψώση σαν αξίζει
Το θάρρος σας που δεν νικήθηκε ποτέ

Αλλά αυτά τα ερείπια όπου σκεπάζουν
Υμών τα λείψανα ηρωικά
Πληγών γεμάτα λίαν σας εγκωμιάζουν
Παρ’ όλα τα μνημεία τεχνικά!