31 Ιαν 2018

Ράμο, φίλε μου, σε περιμένω να 'ρθεις και πάλι

Ο τραγουδιστής Βασίλης Παϊτέρης δεν είναι το μόνο δημόσιο πρόσωπο που περιπλανήθηκε σε διάφορους πολιτικούς χώρους.

Τον είδαμε στο ΔΗΚΚΙ, κόμμα που ιδρύθηκε από δυσαρεστημένους Πασόκους υπό τον Τσοβόλα στη δεκαετία του '90.
















Το 2004 κατέβηκε με τη Νέα Δημοκρατία, της οποίας τη νίκη πανηγύρισε με ένα τραγούδι. (Λέγεται μάλιστα ότι το συγκεκριμένο περιστατικό ήταν αφορμή για να ναυαγήσει η μεταγραφή του στον Σύριζα, το 2012.) Ποιο ήταν το τραγούδι, άραγε; Όχι, δεν επρόκειτο για τον "ύμνο της ΝΔ".

Το έργο του Ρόμπερτ Ουίλιαμς, που ήρθε στο προσκήνιο πρόσφατα χάρη στη διαφήμιση του παιχνιδάδικου με τον Ζορρό-Ψωμιάδη, κυκλοφορούσε σε κασέτες στη δεκαετία του '80 και -μαζί με άλλα άσματα της Γαλάζιας Γενιάς- κράτησε ζωντανό το φρόνημα ενός μικρού πυρήνα, τον καιρό που δεν ήταν cool να δηλώνεις δεξιός.

Ούτε και το 2004 ήταν cool η Δεξιά, ήταν όμως η ΝΔ - ακριβώς γιατί δεν ήταν πια Δεξιά. Είχε μετακινηθεί προς το κέντρο, χτίζοντας μηχανισμούς που αντέγραφαν το Σοσιαλιστικό Κίνημα. Κλαδικές το Πασόκ; ΕΚΟ (ειδικές κομματικές οργανώσεις) η Νέα Δημοκρατία. Δεν είχαν λοιπόν πρόβλημα να βρουν στέγη σε αυτήν οι πρώην δηλώνοντες (κεντρο)αριστεροί.

Και -για να γυρίσουμε στα τραγούδια- δεν χρειαζόταν να λες το ρεφραίν για την πατρίδα και τη θρησκεία. Ο Παϊτέρης στο μπλε "πάρτυ στις 7 του Μάρτη" έπαιξε ένα δικό του κομμάτι. ΟΚ, τρόπος του λέγειν δικό του.

Τα Λόγια Κλειδωμένα εμφανίζονται να έχουν μόνο στιχουργό: τον πολυγραφότατο Βαγγέλη Κωνσταντινίδη (βλ. και One Last Breath, ελληνική συμμετοχή στη Eurovision το 2015). Ως προς τη μουσική αναφέρονται ως "παραδοσιακό". Αυτός ο χαρακτηρισμός όμως αδικεί την πραγματικά περιπετειώδη διαδρομή της μελωδίας.

Εν αρχή ην η Ινδία. Τόπος καταγωγής των Ρομά, σύμφωνα με τις επικρατούσες θεωρίες. Ταυτόχρονα: η χώρα με πάνω από ένα δις κατοίκους και σχεδόν άλλες τόσες ταινίες (βλ. και Bollywood). Μία από τις πάμπολλες, γυρισμένη το 1964, έχει τον τίτλο Dosti - Φιλία (λέξη που απαντάται και σε άλλες γλώσσες, έως και τούρκικα, παρεμπιπτόντως). Αφηγείται την ιστορία των φίλων Μόχαν και Ράμου - τυφλός ο πρώτος και χωλός ο δεύτερος, συγκινούν παίζοντας μουσική στον δρόμο και επιβιώνοντας μέσα από τον θάνατο που τους τριγυρίζει από παντού.



















Την ίδια χρονιά ('64) ένας B. Milivojević φέρεται να έχει ενορχηστρώσει και γράψει τους πρώτους στίχους του "παραδοσιακού" τραγουδιού Ramu Ramu. Το τραγούδι αυτό τραγουδήθηκε από τον Γιουγκοσλάβο (τότε Ο.Δ. Μακεδονίας) Ρομά Μουχαρέμ Σερμπεζόφσκι, προστατευόμενο της θρυλικής εκλιπούσας Έσμα Ρετζέποβα. Σύμφωνα με ένα βιβλίο (συγγραφέας: Carol Silverman) για τη μουσική των Βαλκάνιων Ρομά, ο δίσκος του Σερμπεζόφσκι παρουσιάζει το τραγούδι ως παραδοσιακό ινδικό, ενώ από εθνομουσικολόγους συμπεραίνεται ότι ο B. Milivojević εμπνεύστηκε στην ενορχήστρωση από το γενικό ήχο του σάουντρακ της ταινίας Dosti - καθώς κανένα από τα τραγούδια των Μόχαν και Ράμου δεν δείχνει να αποτελεί το πρωτότυπο για το Ramu Ramu.

Στις επόμενες δεκαετίες το τραγούδι έγινε πολύ γνωστό σε ολόκληρη την πρώην Γιουγκοσλαβία (ως Ramo Ramo Druže Moj - Ράμο Ράμο Φίλε Μου). Όπως ξέρουμε η χώρα διαλύθηκε και ομοίως σκόρπισε και ο κόσμος των τραγουδιών της. Ο Σερμπεζόφσκι έγινε Βόσνιος και μάλιστα πολιτεύτηκε στην καινούργια του χώρα. Το δε τραγούδι για τον Ράμο(υ), μετά την αρχή των γιουγκοσλαβικών πολέμων, φαίνεται ότι έγινε έρμαιο της λήθης, της σύγχυσης, των διασκευών - και, φυσικά, της πολιτικής.

- Ο Βασίλης Παϊτέρης τραγούδησε τα "Λόγια Κλειδωμένα" (που, αν δεν καταλάβατε ακόμη, έχουν τη μελωδία του Ράμο) το 1993 - λίγο πριν φύγει από την εξουσία η ΝΔ και 11 χρόνια πριν πανηγυρίσει την επόμενη νίκη της ο τραγουδιστής.

- Ο Βούλγαρος Σάσο Ρόμαν, το 1997, έβγαλε το "Όι, Σάσκο!", στον ίδιο ακριβώς σκοπό.

- Την ίδια χρονιά ('97), μαθαίνουμε από τα "Νέα" ότι παραλίγο να προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο όταν, σε μια διαβαλκανική συνάντηση στην Αθήνα, τα "Λόγια Κλειδωμένα" τραγουδήθηκαν ως σέρβικο τραγούδι - παρουσία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς! Ο τότε Σέρβος ηγέτης γράφεται ότι τσίνισε, μια και το τραγούδι θεωρήθηκε απόδοση "κροατικού". Ενδιαφέρουσα σύμπτωση το ότι ο τραγουδιστής-διασκεδαστής των πολιτικών, όπως και ο στιχουργός Κωνσταντινίδης, έχει κι αυτός συνδέσει το όνομά του με ατυχή ελληνική εμφάνιση στη Γιουροβίζιον: πρόκειται για τον αρκετά γνωστό (και από άλλους συνειρμούς, όπως π.χ. η Δήμητρα Λιάνη), Τάκη Μπινιάρη.

- Πιο πρόσφατα (2016), ο Σέρβος ΥπΕξ Ντάτσιτς ξαναέφερε το Ράμο Ράμο στο προσκήνιο. Όπως δήλωσε αποκλειστικά σε περιοδικό της χώρας του, τραγούδησε (!) προς τιμήν του Αλβανού πρωθυπουργού Ράμα. Ο Ντάτσιτς διευκρίνισε ότι ερμήνευσε το "Ο, Σόλε Μίο!" μια και, όπως είπε, δεν ήξερε να τραγουδά το Ράμο Ράμο Φίλε Μου (έτσι μεταφράζεται) που εμφανώς θα ήταν πιο ταιριαστό για την περίπτωση.

Αφορμή για το κείμενο αυτό έδωσε μια όμορφη βραδιά σε έθνικ (σλαβομακεδονικό - μέρες που είναι) εστιατόριο του Ζάγκρεμπ, στο οποίο το Ράμο Ράμο ήταν μία από τις λίγες απόλυτα αναγνωρίσιμες μελωδίες (ανάμεσα σε, γενικά, οικεία ακούσματα). Κάποια στιγμή ελπίζω να καταλάβω τι στο καλό έχει αυτό το τραγούδι και κάνει Σέρβους πολιτικούς να το αποφεύγουν...

26 Ιαν 2018

Πολιτικές συγκεντρώσεις, επιχειρηματολογίες, συνθηματολογίες

Κι ενώ, όπως καταλαβαίνω, η Ελλάδα ξεκίνησε το 2018 ασχολούμενη με το "Μακεδονικό", ας συμπληρωθεί η πρόσφατη αναφορά μου - που περιέχει συνδέσμους και σε δύο παλιότερες γύρω από το θέμα - με σχολιασμό πρόσφατων γεγονότων. Είπε ο καθένας τα δικά του, οπότε ένα παραπάνω κείμενο δεν βαραίνει κανέναν, η δε απουσία του μπορεί να παρεξηγηθεί (ο σιωπών δοκεί συναινείν, κ.λπ.).

Εισαγωγή. Φίλος παραπονέθηκε ότι κάποιοι τον αντιπάθησαν αυτές τις μέρες, επειδή εκφράστηκε διαφορετικά ως προς αυτούς. Εδώ, κομμένα αυτά! Μπορούμε να διαφωνούμε και να συνεχίσουμε να συμπαθούμε αλλήλους. Επιβιώσαμε (με ελάχιστες απώλειες) στο δημοψήφισμα, σε μέρες που πραγματικά τράνταξαν τη χώρα - και συνεχίζουν να την επηρεάζουν, αν τυχόν το ξεχάσατε δοκιμάστε να σηκώσετε 2000 ευρώ από την τράπεζα. Δεν θα την πάθουμε τώρα, ελπίζω.

Πολιτικές συγκεντρώσεις. Θυμάμαι το 2011, τότε που ξεκίνησαν οι "αγανακτισμένοι". Τον πρώτο καιρό περνούσαν πολλοί από εκεί, και άνθρωποι που δεν είχαν πάει ποτέ σε διαδήλωση. Ήταν όμορφα, λέγανε, δεν είχε καν "μεμονωμένα" έκτροπα όπως αυτό της περασμένης Κυριακής, με πλήθος που έκαψε ένα νεοκλασικό επειδή στέγαζε κατάληψη. Περνούσαν καλά, έριχναν μούντζες στη βουλή, ένιωθαν αδελφωμένοι και αντισυστημικοί. Μετά αυτό όλο εξελίχθηκε: άρχισαν οι μολότοφ στις διαδηλώσεις για συγκεκριμένα μέτρα, ήρθε το φθινόπωρο και έμειναν οι hard-core, έκαναν ψηφίσματα και άφηναν να κάνουν παιχνίδι κάτι δήθεν αντιπροσωπευτικές "επιτροπές" - και στο τέλος γεννήθηκε ένα εθνικιστικό κόμμα του 10%, εκτοξεύτηκε ένα νεοναζιστικό στο 7% και last but not least οι Πασόκοι δημόσιοι υπάλληλοι έγιναν Σύριζα και ο πολιτικός χάρτης της χώρας άλλαξε όπως άλλαξε. Τα συμπεράσματά μου είναι:
- Δεν υπήρχε περίπτωση να μη γίνουν συγκεντρώσεις. Κάποιοι τις διοργανώνουν, κάποιοι άλλοι πάνε να τις καπελώσουν επιτόπου, συνήθως επωφελούνται κάποιοι τρίτοι που έρχονται αργότερα και ξεπερνούν τους "λαγούς".
- Αυτά τα love-affairs δεν κρατούν πολύ. Ό,τι αρχίζει φαινομενικά αγνό, μετά χαλάει.
- Ό,τι έγινε με τις "πλατείες" κάλλιστα μπορεί να γίνει με το Μακεδονικό.

Οι επιχειρηματολογίες και συνθηματολογίες.
1. Το πλήθος διατηρεί το ίδιο σύνθημα όπως το 1992. Έλειψε τότε (και μάλλον είναι αργά για να εμφανιστεί σήμερα) η ηγεσία που θα το διαμόρφωνε έτσι ώστε να μην αφήνει καμιά παρερμηνεία και κανένα λογικό κενό. Όταν ξαφνικά εμφανίζεσαι να αποκαλείς "ελληνική" μια νυν χώρα, πρώην περιφέρεια ξένου κράτους που την δεχόσουν με αυτό το όνομα έως πρόσφατα -διότι ναι, έως το 1991 την δεχόμασταν- εκπέμπεις ένα περίεργο σήμα, που πιθανότατα αλλοιώνει αυτό που αισθάνεσαι. Η Γερμανία του Κολ (σε ένα επεισόδιο της δεκαετίας '80) "μάζεψε" τους διαδηλώνοντες πρόσφυγες της -νυν πολωνικής- Σιλεσίας και απογόνους τους. Το αρχικό τους σύνθημα, "η Σιλεσία είναι δική μας", αντικαταστάθηκε με το "η Σιλεσία είναι η πατρίδα μας". 

2. Ομοίως αδύναμο και τελματωμένο βρίσκω και το σοβαρότερο κομμάτι της διαδεδομένης μεταξύ των Ελλήνων επιχειρηματολογίας (πέρα από την αναμφισβήτητη ελληνικότητα του αρχαίου λαού) - αυτό για τα γεωγραφικά όρια. Υπάρχει μια καλά τεκμηριωμένη και βάσιμη άποψη (που την διαβάζω ήδη από την εποχή της εγκυκλοπαίδειας Δομής): ότι η αρχαία ελληνική Μακεδονία (αεΜ) δεν συμπεριελάμβανε τα Σκόπια. Ωστόσο, η αεΜ δεν ταυτιζόταν με τα όρια του σημερινού ελληνικού γεωγραφικού διαμερίσματος. Για την ακρίβεια, η αεΜ άλλαζε έκταση. 
- Το βασίλειο, πριν την εποχή της μεγάλης ακμής (Φίλιππος-Αλέξανδρος), ουσιαστικά βρισκόταν μεταξύ Πιερίας και Πρέσπας. Η Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε στην ελληνιστική εποχή, η Αμφίπολη και η Χαλκιδική ήταν αποικίες των νότιων Ελλήνων, τον χρυσό του Παγγαίου (κοντά στη σημερινή Καβάλα) τον εκμεταλλεύονταν οι Θάσιοι. 
- Μετά τις επεκτάσεις του βασιλείου της αεΜ και στα μεταγενέστερα στάδια της ιστορίας, η ονομασία χρησιμοποιήθηκε για μια ευρύτερη περιοχή στην ρωμαϊκή (και πρωτοβυζαντινή) ιστορία: η επαρχία της Μακεδονίας περιελάμβανε (πάνω-κάτω) μεγάλο μέρος της σημερινής ελληνικής και μεγάλο μέρος της πΓΔΜ. 
- Στο αγαπημένο Βυζάντιο, ως Μακεδονία φαίνεται ότι ονομάστηκαν άλλες περιοχές, ανατολικότερα (Θράκη). Φαίνεται ότι αυτή η διάχυση παρέμεινε έως τα τέλη του 19ου αιώνα: στην Ανδριανούπολη (ανατολική Θράκη, τουρκικό έδαφος) ένας ονομαστός πύργος λέγεται Makedonya kulesi. Την ίδια εποχή βέβαια τα αντικρουόμενα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα έδωσαν τους δικούς τους ορισμούς που μας ταλανίζουν έως σήμερα.

3. Οφείλω να σημειώσω ότι δεν λείπουν αδυναμίες, υπερβολές ή και ψέματα και από την αυτοαποκαλούμενη "μη εθνικιστική" επιχειρηματολογία και (φυσικά) συνθηματολογία:
- "Επειδή στο συλλαλητήριο ήταν και η Χρυσή Αυγή, όποιος πήγε στο συλλαλητήριο συγχρωτίζεται μαζί της". Το πολύ ενδιαφέρον είναι όταν αυτά τα βλέπεις από υποστηρικτές του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα του 2015, που ζωντανά ή νοερά χόρευαν στο Σύνταγμα μαζί με τους Χρυσαυγίτες και πανηγύριζαν τότε το ίδιο πράγμα με τον Κασιδιάρη. Having said that, αν συνειδητοποιούσα ότι και στα δύο πρόσφατα σοβαρά θέματα μαζικής ενασχόλησης, ήτοι την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας (2015) ή τις προτάσεις επίλυσης ενός διμερούς θέματός της (2018) συμπορεύομαι με την ΧΑ, θα άρχιζε να με προβληματίζει.
- "Μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν οδοί με ονόματα χαμένων πατρίδων". Σοβαρά; Μάλλον δεν έχουν ταξιδέψει εκτός χώρας όσοι τα υποστηρίζουν αυτά. Δεν είναι καν βαλκανικής εμβέλειας το φαινόμενο - όσο αλυτρωτισμός είναι οι οδοί γερμανικών πόλεων με ονόματα όπως Koenigsberger (για το ρωσικό Καλίνινγκραντ) ή Pressburger (για την σλοβακική Μπρατισλάβα), τόσο (λίγο) είναι και μια πλατεία Ανατολικής Θράκης ή Βορείου Ηπείρου. 
- Ιδιαίτερα ενοχλητικό βρήκα τον χλευασμό μιας παραδοσιακής στολής από μια σαχλή πλην δημοφιλή εκπομπή. Μάλλον εντάσσεται στην ισοπεδωτική νοοτροπία που επέβαλαν στους εαυτούς τους όσοι ήρθαν στις πόλεις το '50 και '60 εγκαταλείποντας τα χωριά τους (οι γονείς πολλών από εμάς ήταν αυτοί), η οποία δυστυχώς επιβιώνει. Οι ενδυμασίες, τα φαγητά, οι χοροί και οι μουσικές είναι τα αυθεντικά στοιχεία που κάνουν ξεχωριστό τον κάθε τόπο - συμβάλλουν και αυτά (για να δούμε και την υλιστική πλευρά του θέματος) στην μόνη σοβαρή εισροή ευπρόσδεκτου ξένου χρήματος σε αυτήν την ταλαίπωρη χώρα, αυτόν τον καιρό. Και, στις ιδιαίτερες μεθοριακές περιοχές, ο λαϊκός πολιτισμός είναι και γέφυρα με τα αντίστοιχα στοιχεία του γείτονα - όπως διαπιστώνει οποιοσδήποτε Έλληνας που (ενίοτε με γνήσια έκπληξη, λόγω πρότερης άγνοιας) θα ακούσει χάλκινα και ζωναράδικα πέρα από τη γραμμή που τραβήχτηκε στη δεκαετία του 1910.

Ρατσισμός. Η Ελλάδα δυστυχώς είναι πολύ πιο ξενοφοβική και πιο χυδαία από ό,τι το 1992. Η επίθεση που εξαπολύθηκε στον διευθυντή της ΕΡΤ-3, ενός καναλιού που -κατά τη γνώμη μου- δεν έχει σοβαρό λόγο ύπαρξης και που κατηγορήθηκε ότι δεν έκανε ζωντανή σύνδεση με το συλλαλητήριο (λες και υποχρέωση κάθε καναλιού είναι να μεταδίδει ζωντανά ένα προγραμματισμένο γεγονός, αλλά ας το δεχτούμε - έχουμε άλλωστε μάθει να υπάρχει απευθείας σύνδεση και σε ασήμαντα περιστατικά), επικεντρώθηκε στο ότι είναι δήθεν Πακιστανός. Λες και είναι κακό να είσαι γεννημένος αλλού και να έχεις πόστο σε ΑΕ του δημοσίου. Ο συγκεκριμένος βέβαια, δεν είναι καν Πακιστανός. Από το Μπαγκλαντές είναι (που ήταν "ανατολικό Πακιστάν" πριν γεννηθώ εγώ και που οι κάτοικοί του δεν μιλάνε τη γλώσσα ουρντού του Πακιστάν, αλλά την μπενγκάλι). Ζει στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1980 και είναι παντρεμένος με δημοσιογράφο - η οποία, παρεμπιπτόντως, δέχτηκε bullying από τον Βαρουφάκη, που με ύφος (και ανάλογο ήθος) της θύμισε ότι, χάρη στους αγώνες ανθρώπων όπως Αυτός, έχει εκείνη τη δουλίτσα της.

Υποκρισία. Ήθελα να 'ξερα, πόσοι από τους συμμετέχοντες στο συλλαλητήριο έχουν πάει στο καζίνο της Γευγελής. Ο Βασίλης Καρράς -για τον οποίο διαφημίστηκε ότι τραγούδησε πρόσφατα σε νυχτερινό μαγαζί την Μακεδονία την ξακουστή- είναι απλά ο ηγέτης τους, αλλά δεν είναι ο μόνος. Εκείνος φαντάζομαι θα πήρε λεφτά - άλλοι, ακουμπάνε.

20 Ιαν 2018

"Καλύτερα φέσι ανατολίτικο παρά πιλίκιο φράγκικο"

Για να είστε καλύτερα προετοιμασμένοι για τους "ηγέτες του [κυριολεκτικού] αύριο" -ειδικά αν πιστεύετε ότι το όνομα είναι η ψυχή- να τον λέτε σωστά, Φραγκούλη ΦΡΑΓΚΟ και όχι Φράγκο ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ.

Δεν θα μιλήσει ο εικονιζόμενος (εξ όσων γνωρίζουμε), άλλος θα είναι


14 Ιαν 2018

Μακεδονική σαλάτα, 2018 μ.Χ.

Τα ίδια που έλεγα από την αρχή, τα ίδια θα έλεγα και τώρα για το θέμα της σχέσης μας με την πΓΔΜ. Μπορείτε να διαβάσετε εδώ μια ιστορική αναδρομή (γραμμένη το 2007) και εδώ μια αποδόμηση (γραμμένη το 2009) διαφόρων υπερβολών που ακούσαμε και θα ακούμε στην Ελλάδα. Όσον αφορά τα ανιστόρητα και ανυπόστατα που λένε οι υπερβολικοί της άλλης πλευράς, είχα ήδη πριν από 25 χρόνια ανταλλάξει γράμματα με αρθρογράφο έγκριτης (τότε τουλάχιστον) βρετανικής εφημερίδας, στις σελίδες της οποίας είχαν βρει γόνιμο έδαφος οι γελοίες θεωρίες, ότι και καλά οι αρχαίοι Μακεδόνες δεν ήταν ακριβώς Έλληνες, λες και αυτό σημαίνει ότι ήταν περίπου Λευκορώσοι* ή ότι τότε το έθνος σήμαινε το ίδιο πράγμα όπως στην Ευρώπη από τον 19ο αιώνα και μετά. Οι σοβαροί Σλαβομακεδόνες ξέρουν ότι οι Σλάβοι κατέβηκαν στα Βαλκάνια στο δεύτερο μισό της πρώτης μ.Χ. χιλιετίας. Δεν υπάρχει λοιπόν συζήτηση για πράγματα που έχουν λυθεί και ανήκουν στο απώτερο παρελθόν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ουσιώδη ζητήματα στη σύγχρονη εξωτερική πολιτική, που πηγαίνουν πιο πέρα από το ψυχολογικό αλλά και πρακτικό θέμα της αμοιβαία αποδεκτής ονομασίας.

Στα Βαλκάνια (και όχι μόνο - δείτε εδώ, http://yankogohome.blogspot.hr/2017/06/blog-post.html, ομοιότητες από Καύκασο μεριά) όπως γνωρίζουμε κάθε χώρα έχει θέματα με όλους ανεξαιρέτως της γείτονές της. Η συγκεκριμένη χώρα (πΓΔΜ) δεν έχει διέξοδο στη θάλασσα - κάθε μέτρο των συνόρων της το μοιράζεται με άλλους, που συνήθως κάτι διεκδικούν (όχι αυστηρά εδαφικό). Η Αλβανία έχει ομοεθνείς της σε μια συνεχόμενη ζώνη που εφάπτεται στο κράτος της αλλά και στο Κόσοβο - σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι Αλβανοί και ο βαθμός συμμετοχής τους στην εξουσία είναι ένα διαρκώς ανοικτό ζήτημα στην πΓΔΜ. Η Σερβία όπως και οι άλλες πρώην γιουγκοσλαβικές χώρες έχει αναγνωρίσει μακεδονική εθνότητα, δεν έχει διατυπώσει εδαφικές διεκδικήσεις αλλά μέσω του Πατριαρχείου (της) διατηρεί το τελευταίο απομεινάρι της μετά το 1912 "μεγάλης Σερβίας", την αρχιεπισκοπή Οχρίδας που αντιτίθεται στην "σχισματική" διάδοχό της, την "μακεδονική" ορθόδοξη εκκλησία με την οποία δηλώνουν συμπόρευση οι περισσότεροι ορθόδοξοι της πΓΔΜ. Τέλος, η Βουλγαρία αναγνωρίζει μόνο έμμεσα τη χωριστή εθνότητα και γλώσσα, μια και όπως είναι φυσικό η κοινή της γνώμη τείνει να υπερτονίζει τις ομοιότητες των δύο λαών.

Θα μπουν άραγε όλα αυτά τα ζητήματα στο τραπέζι, με αφορμή τις συζητήσεις για ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ; Οι τρεις από τους τέσσερις γείτονες είναι ήδη μέλη. Ο τέταρτος (Σερβία) δεν είναι καν υποψήφιο μέλος και τελεί υπό την επιρροή της αντινατοϊκής Ρωσίας. Ίσως δεν είναι άσχετο με αυτό το τελευταίο, το ότι ο Έλληνας ΥπΕξ μίλησε για αναμενόμενη πρωτοβουλία του ΟΗΕ, σε απόπειρα να βγάλει το θέμα από το "στενό" πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Βλέπουμε αυτές τις μέρες αρκετούς στην Ελλάδα να διακηρύσσουν τη θέση τους για το ποιο είναι το σωστό όνομα, ή και να προτείνουν δημοψήφισμα (σαν κλασικοί Έλληνες που θεωρούν ότι ο καθένας δικαιούται άποψης για τα παιδιά των τρίτων), αλλά θα είχε ενδιαφέρον να ακούγαμε θέσεις κομμάτων για τις γεωπολιτικές παραμέτρους που διαφαίνονται.

*Κοντά στη Λευκορωσία θεωρείται ότι ζούσαν τα προ Χριστού χρόνια οι Σλάβοι.