26 Αυγ 2013

Νησιώτικα δρομάκια

Η βόλτα "στο δάσος" έχει σίγουρα την ομορφιά της, όπως και οι διακοπές στο βουνό. Κάποιοι γνωστοί μου είναι τόσο εξειδικευμένοι που είναι σε θέση να αναλύσουν τις κλιματολογικές διαφορές ανάμεσα στα Τρίκαλα Κορινθίας και την αρκαδική Βυτίνα (που για μένα δεν είναι και τόσο ορατές).

Οι παραστάσεις μου, από τα παιδικά ήδη χρόνια, ήταν διαφορετικές. Σίγουρα όλο και κάποια "δάση" υπήρχαν στα νησιά, όμως η εικόνα της εξοχής για μένα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτό που οι πυροσβέστες συγκαταλέγουν στις "αγροτοδασικές εκτάσεις" - ορολογία που την έμαθα πολύ αργότερα, στην επαγγελματική μου ζωή.

Γεμάτα πλαγιές τα νησιά, βρίσκεις όμως κάμποσο επίπεδο έδαφος και διόδους που δεν μοιάζουν καθόλου με κακοτράχαλα μονοπάτια - και μπορείς να βαδίσεις ακόμη κι αν δεν είσαι υπεραθλητής. Οι αναβαθμίδες (αιμασιές τις έμαθα αργότερα, πεζούλες τις ήξερα μικρός) συγκρατούν το χώμα και επιτρέπουν "ήπιες αγροτικές εκμεταλλεύσεις", συνήθως passive που λένε κι οι ξένοι φίλοι μου. Έχεις μερικές δεκάδες ρίζες ελιές να "κάθονται", κι από κει και πέρα στάνες, κοτέτσια, κ.λπ. ανάλογα με την ενέργεια που μπορείς να διαθέσεις (άμεσα ή μέσω τρίτων). Καμιά φορά τυχαίνει να εγκαταλείπονται και να ρουμανιάζουν αυτές οι εκτάσεις. Λένε στη Σάμο για τις πλαγιές με τους αμπελώνες που έγιναν "δάση" τότε που πολλοί νησιώτες μετανάστευσαν στην Α(υ)στραλία.

Το δρομάκι της φωτογραφίας είναι σε μια περιοχή της ανατολικής Άνδρου - που παρά την απόσταση έχει πολλές ομοιότητες με τη Σάμο των παιδικών μου καλοκαιριών - με ζωντανή ανθρώπινη παρουσία, κοντά σε μια πηγή στο "no man's land" ανάμεσα σε δύο χωριά. Δεν νομίζω ότι θα το δείτε στο χάρτη των μονοπατιών για τους "ψαγμένους" αλλά έχω την εντύπωση ότι θα το επισκεφτούμε ξανά και ξανά για μια σύντομη, χαλαρωτική καλοκαιρινή βόλτα.



21 Αυγ 2013

Οι Κυριακές των καταστημάτων

Όσο μεγάλωνα, γνώρισα πολύ καλά τι σημαίνει το κυριακάτικο άνοιγμα καταστήματος. Το δικό μας, ζαχαροπλαστείο γαρ, επιτρεπόταν να ανοίξει και Κυριακή. Κι αυτό μεταφραζόταν σε υποχρεωτική, αυτονόητη λειτουργία. Τόσο αυτονόητη όσο και αυτή των περισσότερων ανθοπωλείων, εστιατορίων, καφετεριών, σνακ μπαρ και άλλων εμπορικών εκμεταλλεύσεων που απευθύνονταν στις ανάγκες των πολλών και τυχερών, αυτών δηλαδή που είχαν ελεύθερο το σαββατοκύριακό τους (για λόγους απλότητας δεν θα πάω πίσω, στην προ του 1981 περίοδο της εξαήμερης εργασίας).

Περιττό να σας πω, πόσες και πόσες φορές σαν παιδί ζήλεψα τους συνομήλικούς μου που έβλεπαν περισσότερο τους γονείς τους, πήγαιναν οικογενειακές εκδρομές κ.λπ.

Είναι άδικες και ανισόρροπες οι κοινωνίες, ό,τι και να πει κανείς. Η σχεδόν απόλυτη δικαιοσύνη θα επιτυγχανόταν μόνο αν υπήρχε μια κοινωνική σύμβαση που θα απαγόρευε οποιαδήποτε εργασία ή εμπορική εκμετάλλευση στο 48ωρο Σαββάτου-Κυριακής. Κι εκεί ακόμη θα υπήρχαν οι αναγκαίες εξαιρέσεις, των πάσης φύσεως εφημερευόντων: από τις ένστολες υπηρεσίες που ποτέ δεν (πρέπει να) αργούν, δηλ. αστυνομία, στρατό κ.ά., μέχρι τους εκ περιτροπής "on-duty" (βενζινάδες κ.λπ.) όπως τους ξέραμε παλιά (κάποιους έως και σήμερα, π.χ. φαρμακεία).

Θα μας έκανε ενδεχομένως και πιο προνοητικούς μια τέτοια συντηρητική ρύθμιση, όπως παλιά, που ήμασταν και συνεπέστεροι (στα ραντεβού, προ κινητής τηλεφωνίας). Θα παίρναμε τρόφιμα για 3 μέρες - τι τα έχουμε τα ψυγεία; Και πιο κοινωνικοί θα γινόμασταν - με συγκεντρώσεις στα σπίτια φίλων και συγγενών, χωρίς να αναγκάζουμε κανέναν να χάνει την Κυριακή του για να μας ψήνει καφέδες ή μπριζόλες.

Κάπου εδώ όμως συνειδητοποιεί κανείς το εξής: Σημαντικό μέρος της εξέλιξης του κόσμου υπαγορεύεται από νέες, ή διαφοροποιημένες από το παρελθόν, αλλά σε κάθε περίπτωση πραγματικές ανάγκες. Μια και ο ελεύθερος χρόνος "των πολλών" εντοπίζεται στο σαββατοκύριακο, θα τους εξυπηρετούσε στ' αλήθεια η δυνατότητα να πάνε να ψωνίσουν ρούχα, βιβλία, έπιπλα ή ό,τι άλλο θέλουν, στη διάρκεια αυτού του ελεύθερου χρόνου, χωρίς άγχος.

Πολλές κοινωνίες στον κόσμο έχουν ανταποκριθεί σε αυτή τη σύγχρονη ανάγκη. Σε αντιστάθμισμα, τα καταστήματα μένουν κλειστά μια άλλη μέρα της εβδομάδας, συνήθως Δευτέρα (όπως σε εμάς τα θέατρα), είτε με περιορισμό είτε κατ' έθιμο. Στη δεύτερη περίπτωση, ο ευέλικτος επιχειρηματίας (που δεν είναι απαραίτητα ο μεγάλος σε μέγεθος εκμετάλλευσης) μπορεί να βάλει κόσμο εκ περιτροπής ή σε μερική απασχόληση κι έτσι να μείνει και 7 μέρες ανοικτός.

Α, να θυμίσω και κάτι που κάποιοι στη χώρα μας το παραβλέπουν (και δεν υπερβάλλω): Τα καταστήματα είναι επιχειρήσεις, έχουν "σκάψιμο", έχουν ρίσκο. Δεν το βλέπουν έτσι όλοι όσοι ανοίγουν κατάστημα. Το μαρτυρά η, συχνά απαντώμενη, προσέγγιση "να βγαίνει το ΤΕΒΕ, να έχουμε να απασχολούμαστε, να βγάλουμε σε 1-2 χρόνια το ποσό της επένδυσης κι έχει ο Θεός" (frappé economy). Όπως κι η προσέλκυση επιδοτήσεων "για επιχειρηματικότητα νέων/γυναικών/αναξιοπαθούντων", που (όχι πάντα, αλλά αρκετές φορές) αποτελούσε πεταμένα ευρωπαϊκά λεφτά μια και παρέτεινε για μερικά χρόνια ακόμη το προαναφερθέν "έχειν" του Θεού. Καθώς και (last but not least) η σοβιετική αντίληψη που αντανακλάται στα ωράρια των εμπορικών συλλόγων: Είναι δυνατόν να περπατάς σε πεζοδρομημένη εμπορική περιοχή μετά τις 4μμ του Σαββάτου και να επικρατεί νέκρα; Είναι - στα κέντρα των πόλεών μας. Τα παραπάνω δείχνουν ότι κάποιοι επιχειρηματίες (και τα όργανα εκπροσώπησής τους) θα προτιμούσαν φιξ τιμές, μηδέν ρίσκο κι όλοι οι "καλοί" να χωράνε. Τι σχέση έχει τώρα αυτό με το επιχειρείν, μην το ψάχνουμε.

Η εργατική νομοθεσία καλώς προβλέπει το πόσο μπορείς να κουράσεις έναν απλό εργαζόμενο, αυτό θα πρέπει να διαφυλαχθεί και κυρίως η εφαρμογή του. (Η εφαρμογή άλλωστε είναι κάτι που απαιτείται, και δεν είναι δεδομένο δυστυχώς, ακόμη και στη σημερινή κατάσταση.) Θα είναι λάθος να έχουμε ανοιχτά καταστήματα με αενάως εργαζόμενους τους ίδιους ανθρώπους. Λύσεις υπάρχουν και εφαρμόζονται (με πολυπλοκότερο μάλιστα τρόπο) σε βιομηχανίες καθώς και υπηρεσίες συνεχούς λειτουργίας (βάρδιες). Απλοποιημένες εκδοχές μπορούν να υποστηρίξουν επαρκώς το κυριακάτικο άνοιγμα.

Ναι, κάποιοι θα ξεβολευτούν με αυτή την ανακατανομή. Όχι, δεν νομίζω ότι υπάρχει λανθάνουσα νέα ζήτηση (δηλ. ο τζίρος δεν θα αυξηθεί από το κυριακάτικο άνοιγμα), όμως συνολικά θα είναι (πιστεύω) δικαιότερη η ισορροπία προσφοράς-ζήτησης.

Ως προς το ότι κάποιοι εργάζονται τις ώρες που αναπαύονται οι άλλοι, όχι, δεν θα γίνει δικαιότερος ο κόσμος. Το έχω νιώσει και στην ενήλικη, παραγωγική ζωή μου - έχω περάσει νύχτες και σαββατοκύριακα δουλεύοντας, κι ας ήμουν τύποις nine-to-fiver, Δευτέρα με Παρασκευή. Μα c'est la vie, που είπε κάποτε κι ο σύντροφος Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.

14 Αυγ 2013

Αβάντα, μαέστρο, σ' έναν καλαματιανό

Το πράγμα έχει σοβαρέψει, όσο δεν παίρνει.

Η διαπλοκή του συγκροτήματος του Φαλήρου με τη γαλάζια μονταζιέρα, δηλ. τους επικοινωνιακούς "μαγείρους" του Μεγάρου Μαξίμου, είναι πλέον ολοφάνερη ακόμη και στον πιο καλόπιστο παρατηρητή.

Το τελευταίο κρούσμα, που τυχαία υπέπεσε στην αντίληψή μου (μια και εξακολουθώ να αποφεύγω τις ελληνικές εφημερίδες), είναι κραυγαλέο.

Την περασμένη Κυριακή 11/8/'13 το ταξιδιωτικό ένθετο της Καθημερινής παρουσίαζε - όπως συνηθίζει - συμπαθείς ταξιδιωτικούς προορισμούς.

Ένας απ' αυτούς ήταν το Λιμένι - όχι όμως αυτό που γνωρίζει ο "ψαγμένος" τουρίστας, δηλ. ο μικρός παραθαλάσσιος οικισμός ανάμεσα στην Αρεόπολη και το Οίτυλο της Λακωνίας.

Αγαπητοί αναγνώστες, η Καθημερινή μάς ενημερώνει ότι υπάρχει, κατά τα φαινόμενα, και δεύτερο Λιμένι, κάπου στη Μεσσηνία - το οποίο μάλιστα μοιάζει εντυπωσιακά με το πρώτο!

Αδιάψευστος μάρτυρας, η φωτογραφία.





























Οι αθεόφοβοι σαμαρικοί, μετά από τη φασαρία που έκαναν - όσο ο νυν πρωθυπουργός ήταν υπουργός πολιτισμού - για να "φέρουν στη Μεσσηνία" το ναό του Επικούρειου Απόλλωνα (μια διαμάχη "σε ξένο αχυρώνα", όπως σας ενημέρωσε προ τετραετίας το παρόν ιστολόγιο), προσπαθούν τώρα να παρουσιάσουν ως "Μεσσηνιακή Μάνη" οτιδήποτε βρίσκεται δυτικά από το ακρωτήριο Ταίναρο.

Με αυτή τη λογική, η Βάθεια, ο Γερολιμένας, η ιστορική Τζίμοβα και νυν Αρεόπολη (μία από τις 54 κοιτίδες "έναρξης" της ελληνικής επανάστασης) και το Οίτυλο, αναπόσπαστα κομμάτια όλα της "μέσα" (και βεβαίως λακωνικής) Μάνης, παρουσιάζονται ως μεσσηνιακά, μόνο και μόνο επειδή η υποτιθέμενη σοβαρή εφημερίδα αβαντάρει τον Αντώνη Σαμαρά χορεύοντας, ανεξάντλητη, καλαματιανό...

(Στην κάτωθι εικόνα, το συνοδευτικό κείμενο, στραμμένο κατά 90 μοίρες για τεχνικούς λόγους - για να καταλάβετε, ότι δεν πρόκειται για λάθος στη λεζάντα της φωτογραφίας, αλλά για συστηματική παραποίηση. Εύγε.)






8 Αυγ 2013

Ελληνισμός στο ράφι

Ωραίο και λογικό ακούγεται, στη θεωρία. Προτιμάτε τα ελληνικά προϊόντα. Ο κάθε απλός άνθρωπος θα ήθελε να βελτιωθεί το εμπορικό ισοζύγιο αυτής της κοινωνίας.

Κι ύστερα έρχονται οι παρεμβολές που θολώνουν το μήνυμα. Σε άσπρο και μπλε, τα εθνικά μας χρώματα.

Κατακλυζόμαστε από διακηρύξεις ελληνικότητας. Μερικές σε ευθεία μορφή (θετικές και αρνητικές διαφημίσεις), άλλες έμμεσες και υπόγειες (φημολογία).

Τα μάτια μας κάνουν "πουλάκια", ορθογωνικού σχήματος, με εννέα εναλλάξ χρωματισμένες ρίγες κι ένα σταυρό πάνω αριστερά. Η σημαία μας φιγουράρει σε φυλλάδια, οθόνες, αφίσες.

Οι πωλητές προϊόντων και υπηρεσιών καίγονται να μας αποδείξουν πόσο έλληνες είναι. Παλιά είχαμε κυρίως τους κρεοπώλες των κεντρικών αγορών που καυχιόνταν για το ελληνικό, και όχι σκοπιανό, κατσικάκι. Από πέρυσι (κυρίως) κονταροχτυπιούνται οι ζυθοποιοί. Πρόσφατα τα εθνικά μας χρώματα άρχισαν να καλύπτουν (απειλώντας την αναγνωρισιμότητα!) τις ρεκλάμες των αλυσίδων σούπερ μάρκετ:

- Ελληνικό με τη βούλα (με σημαιάκι απαραιτήτως δίπλα στη φωτογραφία του) το τάδε και το δείνα προϊόν

- "Βέρος έλληνας" ο Βερόπουλος. ΟΚ, αντάρτης στο βουνό ήταν (άρα και πατριώτης), δεν έχει όμως ακούσει κανείς ότι αυτή η αλυσίδα ανήκει (από το 1969!) στο διεθνή όμιλο Spar;

- Ελληνικά, επίσης, "τόσα και τόσα" προϊόντα των Λιντλ (κι ας θέλουν να τους μποϊκοτάρουν διάφοροι, τους γερμαναράδες)

Πώς να μπει η συζήτηση σε λεπτές έννοιες, όπως η προστιθέμενη αξία;

Υπάρχει άραγε έστω και δημοσιογραφική έρευνα στη χώρα μας που θα μας βοηθήσει να "ιχνηλατήσουμε" την προέλευση των προϊόντων που αγοράζουμε; (Παράδειγμα τέτοιας έρευνας εδώ: η γερμανική Zeit αναλύει μια κατεψυγμένη πίτσα στα "εξ ων συνετέθη" και η εικόνα είναι εξόχως σύνθετη, όπως φαντάζομαι συμβαίνει συνήθως στην πραγματική ζωή.)

Τα εθνικά μας σύμβολα συχνά μας συγκινούν. Δεν είναι κακό αυτό, αλλά στις επιλογές που κάνουμε - είτε ως ψηφοφόροι, είτε ως καταναλωτές -  ας μη στεκόμαστε μόνο στο συναίσθημα.


3 Αυγ 2013

Καλοκαιρινό απλικέησο;

Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα, δηλαδή δεν επιδιώκουμε να αντιδικούμε για τα gustibus και τα coloribus, τις ατομικές προτιμήσεις του καθενός.

Μπερδεύουν, όμως, κάποια διαφημιστικά μηνύματα, που υποτίθεται ανταποκρίνονται στις, εκδηλωμένες ή λανθάνουσες, προτιμήσεις αρκετών ανθρώπων.

Αν πιστέψουμε ορισμένα από αυτά, υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να αποχωριστούν τον αγαπημένο τους αθηναϊκό ραδιοσταθμό στις διακοπές τους.

Γι' αυτό και τους προτείνονται applications (απλικέησο, πώς το λένε) με τα οποία θα μπορούν στην παραλία, την καφετέρια ή το πουλ μπαρ να συνδέονται με τον Τάδε Εφ Εμ, που δεν θα είναι ακριβώς εφ εμ μια και θα τον πιάνουν διαδικτυακά, αλλά τι σημασία έχει;

Προσπαθώ να φανταστώ ποιοι από τους ανθρώπους που ξέρω θα ήταν τόσο απελπισμένοι ώστε στις λίγες (όλο και λιγότερες είναι για πολλούς) μέρες ανάπαυσης και φυγής από την καθημερινότητα (ακόμη κι αν μείνουν στο σπίτι τους) θα αποζητούν, τι ακριβώς;

Την καθημερινή ποιοτική ενημέρωση;

Τα τραγούδια από το playlist (κοινώς κονσέρβα);

Την αναβίωση της εμπειρίας που συνήθως συνδυάζεται με τη διαδρομή της δουλειάς και το σταμάτα-ξεκίνα;

Ούτε έναν υποψήφιο δεν μπορώ να σκεφτώ. Μάλλον κάνω παρέα με τα λάθος πρόσωπα. Εξαιρούνται ίσως ορισμένοι που υποπτεύομαι ότι περνούν την ώρα τους τηλεφωνώντας μήπως και τους κληρωθεί κάποιο δώρο: εκδρομή, βιβλίο, σιντί... Κι αυτούς, μου φαίνεται, θα τους ξεκόψω σιγά-σιγά :)













"Σσσστ! Μην τον ενοχλείτε, ακούει Πριτς Εφ Εμ!"