13 Νοε 2012

Μ(π)υρακτή

Μπορεί η Ελλάδα να μην έχει παράδοση αιώνων στη ζυθοποιία, αλλά ακόμη και στη σχετικά σύντομη ιστορία της η ελληνική μπύρα "πρόλαβε" να γίνει αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Το πολιτικό γερμανικό περιοδικό Spiegel έγραφε πριν από 38 χρόνια (11/11/'74, λίγο πριν τις πρώτες εκλογές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας) ότι κανείς δεν ήθελε να πιει τη "μπύρα της χούντας". Ήμουν πολύ μικρός τότε για να με απασχολήσει το θέμα (της μπύρας ή της χούντας) κι έτσι δεν θυμάμαι αν η Φιξ είχε ακριβώς αυτή τη "ρετσινιά", που αποδόθηκε στην οικογενειακή σχέση του Πέτρου Γαρουφαλιά (επικεφαλής ακροδεξιού κόμματος το 1974 και παλιότερα "φυτευτού" φιλοβασιλικού υπουργού στην ατυχήσασα κυβέρνηση "Γέρου" Παπανδρέου) με το "Φιξαίικο"*. Το γεγονός είναι ότι η Φιξ στα μετέπειτα χρόνια έσβησε, ενώ ανέβαιναν οι Άμστελ, Χένιγκερ, Λέβενμπροϊ (για λίγο), Κάιζερ, Χάινεκεν και πιο πρόσφατα η Μύθος.

Με την κρίση και τις πατριωτικές εξάρσεις που τη συνοδεύουν, η πολιτική έχει δηλητηριάσει και πάλι τη μπύρα. Η Φιξ, στην πετυχημένη της επάνοδο, τονίζει την ελληνικότητά της με μια διαφήμιση, στην οποία ο μετέπειτα Ανεξάρτητος Έλλην βουλευτής Χαϊκάλης - προσωποποίηση της μαγκιάς μας - στέλνει "το λογαριασμό στην Άγγελα". Ταυτόχρονα, "ελληνόψυχες" ιστοσελίδες τονίζουν την "μοναδική" ελληνικότητα της Φιξ - σε αντίθεση, κυρίως, με το αντίπαλο δέος της πολυεθνικής Heineken/Amstel (που παρουσιάζεται ως "ξένη" κι ας έχει σχεδόν 50 χρόνια εργοστάσιο εδώ η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, με αναμφισβήτητη "προστιθέμενη αξία"). Η Άμστελ προσπαθεί να παίξει στο ίδιο γήπεδο με χιουμοριστική (;) ετυμολογία ("Αμ στέλνανε" κ.λπ.), ενώ ταυτόχρονα διαδίδονται άλλες φήμες ότι δήθεν η Φιξ παράγεται "κρυφά" (!) στη Βουλγαρία.

Για να ξεφύγουμε από τις διαμάχες μπορούμε να αναζητήσουμε τα διαμάντια της μικροζυθοποιίας στις γειτονιές της Αθήνας αλλά και στην ελληνική επαρχία (όπου η παραγωγή παλιότερα σημαδεύτηκε, και εκεί, από το Φιξαίικο, βλ. Μάμος στην Πάτρα). Αρκεί να είμαστε επιεικείς - θα αργήσουμε να φτάσουμε τους κεντρο- και δυτικοευρωπαίους που ξεκίνησαν πριν από αιώνες τη συνεχή παραγωγή ζύθου (το ποτό ήταν γνωστό εδώ από την αρχαιότητα, αλλά δεν υπήρξε γνωστή συνέχεια). Εύκολα θα μπορούσε να πει κανείς: "έκαστος στο είδος του", υπονοώντας ότι "ποτέ" δεν θα ξεπεράσουμε τους τσέχους, γερμανούς, βέλγους κ.λπ. Υπάρχουν όμως εκπλήξεις - η μπύρα δεν γεννήθηκε στη Μεσευρώπη, αλλά κάπου στη Μέση Ανατολή. Ο Ξενοφών στην Κύρου Ανάβασιν αναφέρει τον οίνον κρίθινον, κάπου στα βουνά της Αρμενίας. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι στην προεπαναστατική Τριπολιτσά, αναφέρεται άγνωστος αρμένιος ως ο πρώτος επιτυχημένος ζυθοποιός της σύγχρονης εποχής στον ελλαδικό χώρο. Δεν ξέρω αν τη συνταγή την είχε φέρει από την πατρίδα του ή από τυχόν κοσμοπολίτικες επιρροές του.

Στη χώρα μας το κρασί έχει και θα έχει το προβάδισμα έναντι της μπύρας. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να ανασύρουμε συνταγές ζύθου από την αρχαιότητα. Μπορούμε ωστόσο, σε ό,τι αφορά το κρίθινο ποτό, να βασιστούμε σε ένα από τα ρητά της ιστορικής μας γλώσσας: Ουκ εν τω πολλώ το ευ. Αντί να πίνω μπύρες [τρις, επειδή "μόνο με παράτησες"], σωρηδόν, ίσως να αποτελέσει καλύτερο οδηγό η χαλαρή απόλαυση, για την οποία δεν είναι προαπαιτούμενο ένα (πραγματικά υπέροχο ως είδος) Biergarten. Η "δουλειά" γίνεται και σε όμορφα, δροσερά μέρη της νότιας Ευρώπης. Ξέρω ένα τέτοιο, κοντά στην (σύγχρονη) Τριπολιτσά. Υπάρχουν (και υπήρχαν από παλιά) κι άλλα τέτοια, στους τόπους μας.

*Το ορθότερο θα ήταν "Φουξαίικο", μια και το κανονικό όνομα της οικογένειας ήταν Fuchs (Φουξ = αλεπού).















Η μπυραρία του Αθανάσουλα, στη Μυρακτή (Κοκάργιαλι), δυτικό προάστιο της Σμύρνης. Σήμερα λέγεται Güzelyalı και δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα (γεμάτο πολυκατοικίες).

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Δοκιμάστε τη μπύρα Νέδα. Μια δοκιμή θα σας πείσει.

Επίσης, και οι Αιγύπτιοι έπιναν πολύ μπύρα. Κολατσιό παιδιού: φακές και μπύρα!

Yank_o είπε...

@Ανώνυμε: Σωστό αυτό για τους αιγύπτιους, *και* από εκείνους λέγεται ότι έμαθαν οι αρχαίοι μας τη μπύρα. Τη "Νέδα" τη συμπαθώ, όπως και άλλες ελληνικές προσπάθειες (είναι από τα "διαμάντια" που έχω υπόψη μου).

ΕΛΛΗΝΑΣ είπε...

θα συμφωνησω σε ολα διοτι η λεξη μπυρα στην ελλαδα τωρα τον καιρο τις κρισεις μεταφραστηκε με καταλογους τι να πινουμε και τι οχι με επιθεσεις του στυλ τα λεφτα μας πανε στο εξωτερικο κλπ. Δεν μπλεκω με κανεναν για το τι ειναι ελληνικο η οχι, ο καθεις εχει την αποψη του, ειναι ντροπη ομως να λεμε μια μπυρα με ελληνικο κριθαρι απο ελληνες αγροτες ολλανδικη. Διαφωνειτε ?

Yank_o είπε...

@ Σ. Κασταλ.: Συμφωνώ απόλυτα! Μιλάω άλλωστε για ελληνική προστιθέμενη αξία.

ΕΛΛΗΝΑΣ είπε...

καλησπερα αν μου επιτρεπεις φυσικα να προσθεσω την Ολυμπιακη ζυθοποιια που και εκεινη ξεκινησε προγραμμα καλιεργειας ελληνικου κριθαριου ακολουθωντας το παραδειγμα της Αθηναικης μπραβο και σε αυτην. Αν ορισμενες εταιρειες λειτουργουσαν κατα τετοιο τροπο να εισαι σιγουρος οτι θα ειχαμε λιγοτερα λουκετα στην αγορα. Προσωπικα η διαφορα φαινεται στην οργανωση της καθε εταιρειας για παραδειγμα καποιοι τα δανεια τα εκαναν λουσα κα καγιεν και καποιοι νεα εργοστασια νεες θεσεις εργασιας νεα προιοντα, διαφωνεις ?

Yank_o είπε...

Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία είναι αυτή που βγάζει τη Φιξ. Γενικά το "μπράβο" αξίζει σε όσους προσπαθούσαν και προσπαθούν για το καλύτερο και δεν τα περιμένουν όλα έτοιμα. Κι έχεις δίκιο, για πολλούς η προσπάθεια δεν αποτελούσε στάση ζωής.

Pantelis Baykop. είπε...

αν μου επιτρεπετε να τλμησω να πω οτι μακαρι να συνεχιζαν οι ελληνικες εταιρειες τα προγραμτα και τον "δρομο" που δειχνουν αυτες οι εταιρειες με τις επενδυσεις τους τις νεες θεσεις εργασιας κα ιτελυετια την κοινωνικη προσφορα τους σε περιοδο κρισης

Yank_o είπε...

@ Παύλος Βασταρδ.: Παντού οι καλοί, παντού οι κακοί...

ANTREAS Μ. είπε...

Αντι να προτεινετε στους επιχειρηματιες της αρπαχτης να δουν πως στηριζουν την ελληνικη οικονομια εταρειες σαν την αμστελ τους συμπαρεστεκοσταστε κιολας. Πληρωνε κανεις εφορια απο δαφτους ? το προσωπικο ? η μηπως προσεχαν το περιβαλλον (ασωπος) ?

Yank_o είπε...

@manos p.: Σε ποιον απευθύνεστε;

ΑΞ είπε...

ποιό είναι το μέρος κοντά στην Τριπολιτσά;;

Yank_o είπε...

@ΑΞ: Θα σας πάμε εν καιρώ :)