28 Ιουλ 2014

Πλυστικό αγενείας

Ο πληθυντικός ευγενείας λέγεται ότι είναι ξενόφερτος, είναι όμως μέρος των "σωστών" ελληνικών εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Για την ακρίβεια νομίζω ότι είναι μέρος της σύμβασης στοιχειώδους κοινωνικής συνύπαρξης. Εγώ (προσπαθώ να) τον χρησιμοποιώ προς κάθε ενήλικα που δεν γνωρίζω και δεν μου έχει δώσει το θάρρος να του μιλάω στον ενικό. Δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Με ενοχλούν όσοι - συχνότατα ξένοι αλλά όχι μόνο - δείχνουν να μη γνωρίζουν τη διαφορά.

Έχω βάλει αρκετές φορές αγγελίες σε εφημερίδα. Ο κανόνας είναι να μου απαντούν ανατολικοευρωπαίοι με οικειότητα μπάρμπα ή αφεντικού. Μέρος της είναι η χρήση του ενικού. Όποτε το μπορώ, γίνομαι εκλεκτικός και απορρίπτω ενδιαφερόμενους μόνο και μόνο από τον τρόπο που μου μιλάνε. Το να προσπαθήσεις να τους διορθώσεις, δεν παίζει - η τελευταία μου απόπειρα ήταν με μια ρωσίδα γιαγιά που άκουσε πληθυντικό και κατάλαβε πλυστικό.

Δεν θα τολμούσα να μιλήσω (στα γαλλικά, γερμανικά ή τούρκικα) στον ενικό ή (στα αγγλικά) σε first name terms σε κάποιον άγνωστο. Έτσι αυτονόητο θα έβρισκα το σεις και το σας, ακόμα και για εμάς τους μάγκες τους πειραιώτες, πολλώ δε μάλλον για φιλοξενούμενο στον τόπο μας, που ξέρει τα ελληνικά ροδάνι, κατά τα άλλα, και λέει δρυς και ζυγοστάθμιση. Δεν τίθεται δηλαδή θέμα κακής γνώσης της γλώσσας.

Το φταίξιμο όμως δεν είναι στον κάθε ξένο, που απλώς αναπαράγει αυτά που βλέπει γύρω του. Νομίζω ότι η απαξίωση των καλών τρόπων έχει καταλήξει να χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνικές μας επαφές. Μπορεί να πρόκειται για εντροπία, δηλ. την τάση του υλικού κόσμου αλλά και των πνευματικών εκφράσεων να διολισθαίνουν σε κατάσταση μικρότερης πολυπλοκότητας. Μπορεί πάλι να σπρώχτηκε πολιτικά, μαζί με διάφορες άλλες εξελίξεις εκδημοκρατισμού ανακατεμένου με ισοπέδωση.

Σε καμιά περίπτωση δεν θα ισχυριστώ ότι οι τύποι πρέπει να υπερισχύουν της ουσίας. Μια αγαπητή κυρία της γειτονιάς μου, στα παιδικά μου χρόνια, ναι μεν ζητούσε από τα παιδιά της (σπάνιο αυτό ακόμη και τότε) να της μιλούν στον πληθυντικό, δεν είχε όμως ψευδαισθήσεις. Κάποτε, έλεγε με το αστείρευτο χιούμορ της, θα μου πουν κι αυτά: "Δεν πάτε στο διάολο, μαμά;" Κι όμως, οι καλοί τρόποι - και κυρίως ο καλλωπισμός της ψυχής, που συμβολίζουν - έχουν την αξία τους και εύχομαι να μην τους στείλουμε μια για πάντα στο διάολο στο όνομα της αμεσότητας και της απλοποίησης.


18 Ιουλ 2014

Η πρώτη κοπάνα του "Τζώννυ"

Το 1978 η αγαπημένη μου ασχολία ήταν να παίζω μπάλα με τους φίλους μου. Σχεδόν κάθε ελεύθερη έκταση κατάλληλου μεγέθους την φανταζόμουν με γκολπόστ. Τόσο αυτές που χρησιμοποιούσαμε στο πραγματικό μας παιχνίδι, π.χ. το δρόμο της γειτονιάς (κι ας είχε κλίση), όσο και άλλες δυνητικές υποψήφιες. Μία απ' αυτές θα τη δω απόψε. Όχι ελεύθερη βέβαια - θα παρκάρω εκεί το αυτοκίνητό μου μαζί με εκατοντάδες άλλα, που θα φέρουν θεατές στην αποψινή παράσταση. Μιλάω για την αλάνα μπροστά απ' το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.

Το 1978, τη χρονιά που πρωτοεπισκέφτηκα το θέατρο στο Λυγουριό, έχω την εντύπωση ότι ήταν φρέσκια η διαμόρφωση αυτού του χώρου στάθμευσης. Σ' εκείνη την εκδρομή, που αποτέλεσε την πρώτη μου επίσημη "κοπάνα" από το σχολείο (με την άδεια της μαμάς, που με συνόδευε), μαγεύτηκα από πολλά αξιοθέατα, όπως π.χ. το Παλαμήδι με τη φυλακή του Κολοκοτρώνη (που επίσης επισκεφτήκαμε). Εξίσου έντονα όμως θυμάμαι ένα πραγματικό γήπεδο ποδοσφαίρου που συναντήσαμε στο δρόμο μας, λίγο πριν τη στάση που έκανε η οδηγός για καφέ στα Λουτρά (Ωραίας) Ελένης. Το γήπεδο ήταν πραγματικό, με τέρματα και διαγραμμίσεις, ορατό από το δρόμο - για την ακρίβεια, εφαπτόταν στους δύο δρόμους που διασταυρώνονταν. Έμοιαζε με αλάνα διαμορφωμένη και γι' αυτό το λάτρεψα - θα μπορούσε να το έχει κι η δική μου γειτονιά, με λίγη καλή θέληση.

Το γήπεδο αυτό υπάρχει και σήμερα, δίπλα στο χωριό με το παράξενο όνομα Κυράς Βρύση που σχολιάσαμε όλοι οι επιβαίνοντες, στην Ισθμία πλάι στη διώρυγα. Θα ξαναπεράσω από δίπλα του απόψε, γυρνώντας στο σπίτι από την Επίδαυρο. Μένω μόλις λίγα χιλιόμετρα παραπέρα. Σταθερή αξία. Όπως και όλα όσα είδα σ' εκείνη την απρόοπτη εκδρομή. Μα πιο πολύ εκείνο που άκουσα. Εκείνο το μαγικό.

Το όνομά μου στα αγγλικά, Τζώννυ όπως με αποκαλούσε η δασκάλα των αγγλικών, συνοδοιπόρος κι αυτή στην εκδρομή. Το ψιθύρισε από το κέντρο της κυκλικής πλατείας ή ορχήστρας, ενώ εγώ βρισκόμουν κάπου στο πάνω διάζωμα, εκεί περίπου όπου θα κάθομαι και απόψε. Σε κανονικές συνθήκες, ο ψίθυρος δεν θα ακουγόταν εκεί ψηλά. Η περίφημη ακουστική έκανε το θαύμα της.

Τζώννυ με ακούς; Σε άκουσα, teech. Σε διαβάζω κιόλας, όπως ξέρεις. Η τότε δασκάλα μου έχει γράψει ένα πολύ όμορφο βιβλίο - έχω γράψει γι' αυτό, εδώ. Προσεχώς ελπίζω να έχω την ευκαιρία να απολαύσω και το δεύτερο, που όπως μαθαίνω αναφέρεται σε γνώριμους ανθρώπους αγαπημένων τόπων. Θα τα πούμε και γι' αυτό, καλά να είμαστε. Προς το παρόν, αναχωρώ για να κάνω τη μαγική διαδρομή από την ανάποδη (Ναύπλιο-Επίδαυρος-Ισθμός). Πάλι μαγική παραμένει.

Η Ισθμία. Αριστερά διακρίνεται το γήπεδο.


11 Ιουλ 2014

Γερμανικά πουλιά και ερπετά στην Κρήτη - Η αλήθεια για το Σήφη

Η εμφάνιση του κροκόδειλου Σήφη στην Κρήτη για αρκετές μέρες αποτελούσε μυστήριο.

Όχι πια.

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, το τρομερό ερπετό δεν βρέθηκε τυχαία αυτές τις μέρες στην ελληνική μεγαλόνησο.

Είναι γνωστή η προτίμηση πολλών τουριστών από όλο τον κόσμο στη λεβεντογέννα Κρήτη.

Ιδίως ευρωπαίων. Και ιδιαίτερα γερμανών.

Αυτό δεν είναι άσχετο με τη - σχετικά πρόσφατη - ιστορία του νησιού.

Για να την καταλάβουν, οι γερμανοί στο β' παγκόσμιο πόλεμο έδωσαν μια ξεχωριστή μάχη.

Και την εγκατέλειψαν τελευταία απ' όλα τα ελληνικά εδάφη, τον καιρό της υποχώρησής τους.

Η στρατηγική της θέση στην ανατολική Μεσόγειο είναι η αφορμή. Οι γερμανοί όμως αποδεδειγμένα αγαπούν την Κρήτη.

Και τα διάφορα ερπετά της.















Είτε πρόκειται για δεινοσαύρους (πολιτικούς και μη) είτε για τους σύγχρονους διαδόχους τους, δηλ. τα πάσης φύσεως κροκοδειλάκια.

Ο Σήφης δεν είναι ένας οποιοσδήποτε κροκόδειλος.

Έχει την ιδιότητα, όπως πολλά άλλα ερπετά, να αποκτά όποιο χρώμα ή χρωματικό συνδυασμό επιλέξει.

Το τελευταίο δεκαπενθήμερο, μάλιστα, οι θαυμαστές του παρατήρησαν ότι κάθε σούρουπο τα χρώματά του ταυτίζονταν με σημαία κάποιας χώρας. Διαφορετικής κάθε φορά. Και συγκεκριμένα, της χώρας, η εθνική ομάδα της οποίας θα νικούσε στο τελευταίο παιχνίδι κάθε μέρας, σε όλη τη διάρκεια της φάσης νοκ άουτ.

Όσο έπαιζε η εθνική μας, για προφανείς λόγους δεν ανακοινώθηκε αυτή η θαυματουργή ιδιότητα του κροκοδείλου. Η πιθανότητα να αποκλειστούμε, όπως και τελικά συνέβη, ήταν σοβαρή - κι έτσι, αποσιωπήθηκε το ότι ο Σήφης, το απόγευμα της αποφράδας Κυριακής, πήρε τα χρώματα της Κοσταρίκας.













Τώρα που όλοι ξέρουμε για τον κροκόδειλο, τα μάτια όλων θα είναι στραμμένα στη λίμνη που τον φιλοξενεί, την Κυριακή το απόγευμα. Ανάλογα με τη μεταμόρφωσή του, θα έχουμε μια πρώτη, αξιόπιστη ένδειξη - όπως πριν τέσσερα χρόνια με το καημένο το χταποδάκι - για το ποιος θα είναι ο νικητής του κυριακάτικου τελικού ανάμεσα στη Γερμανία και την Αργεντινή.

Οι χιλιάδες γερμανοί λάτρες της Κρήτης είναι σίγουροι από τώρα, μετά και το θριαμβευτικό 7-1 του ημιτελικού ενάντια στη Βραζιλία, ότι ο κροκόδειλος θα γίνει κόκκινος, μαύρος και χρυσαφένιος - στα εθνικά τους χρώματα.

Για το λόγο αυτό οργανώνουν παραλίμνιο πάρτυ μεθαύριο Κυριακή.

Στην περίπτωση που (προβλεφθεί ότι θα) χάσουν - διότι όλα είναι πιθανά στο ποδόσφαιρο - ελπίζουμε ότι θα δικαιώσουν τη στερεότυπη άποψη περί ψυχραιμίας του λαού τους και δεν θα πέσουν, από την απελπισία τους, στη λίμνη αμέσως μόλις ο Σήφης γίνει γαλανόλευκος ως αργεντίνος.



Αν πάλι κερδίσουν, προβλέπεται ότι στο πασίγνωστο πλέον γερμανικό πουλί, θα κάνει στο μέλλον παρέα ένα καινούργιο μνημείο, αυτό του γερμανικού κροκόδειλου.



1 Ιουλ 2014

Το Eurofoot των 10 παικτών: Η Μέρκελ, ο Κάμερον, ο Νόιερ κι ο Καρνέζης

Θεωρητικά, το παγκόσμιο ποδόσφαιρο διοικείται από ένα πλέγμα διεθνών φορέων (όπως οι FIFA, UEFA, CONCACAF) κι έτσι δεν θα έπρεπε να υπόκειται σε γεωπολιτικές σκοπιμότητες.

Η πραγματικότητα ξέρουμε ότι είναι διαφορετική. Μερικές αποδείξεις:
- Οι ισραηλινές ομάδες παίζουν ως ευρωπαϊκές ενώ οι λιβανέζικες ή ιορδανικές όχι
- Οι βρετανοί που πετυχαίνουν να εξαιρούνται από τα πάντα (π.χ. προϋπολογισμός Ευρωπαϊκής Ένωσης) εκπροσωπούνται με τρεις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες (Αγγλία, Σκωτία, Β. Ιρλανδία), ενώ de facto ανεξάρτητα κράτη (ας μην πούμε ποια και στενοχωρηθούμε) δεν έχουν εκπροσώπηση
- Η παντοδύναμη σοβιετική μηχανή (ομάδα Λομπανόφσκι) του 1986 αποκλείστηκε από το Βέλγιο ελέω διαιτησίας - η συνέχεια (πτώση του κομμουνισμού) είναι γνωστή

Μην ξεγελιέστε λοιπόν. Όσο κι αν προβάλλονται άλλα θέματα (π.χ. η κόντρα Κάμερον-Γιούνκερ), το ποδόσφαιρο - όπως σας αποκαλύπτουμε εδώ - ήταν κεντρικό (αν και άτυπο) θέμα συζήτησης και στην πρόσφατη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής. Κι όχι για τα "πειράγματα" των γαλλογερμανών (που προχώρησαν στους "8") σε Ισπανούς, Άγγλους και Ιταλούς (που έφυγαν από τον πρώτο γύρο), ούτε για τη συνωνυμία του έλληνα star striker με τον πολυχρονεμένο μας πρωθυπουργό.

Τα νέα από τις Βρυξέλλες λένε ότι η γερμανική επικυριαρχία, που ήδη έχουμε νιώσει ποικιλοτρόπως (σκληρό ευρώ, σφιχτή "αλληλεγγύη" μέσω λιτότητας, Task Force), θα μπει στο "πετσί" του λαοφιλούς αθλήματος.

Χθες πολλοί θυμηθήκαμε τον όρο μπακότερμα βλέποντας το γερμανό τερματοφύλακα Μάνουελ Νόιερ να αποκρούει με πόδια και κεφάλι, βγαίνοντας πολύ έξω από την περιοχή του. Μερικοί συνέκριναν με τον Ιγκίτα και απέδωσαν τη συμπεριφορά αυτή σε κάποιο χούι. Οι πιο ψαγμένοι είδαν ότι ο τολμηρός Νόιερ ελευθερώνει - με τον τρόπο αυτό - δυνάμεις στα σέντερ μπακ, επιτρέποντας στην ομάδα να παίξει επιθετικότερα.

Η αλήθεια όμως είναι πιο εντυπωσιακή. Μέρος της ιδιαίτερης ατζέντας που συζητήθηκε ανάμεσα στη Μέρκελ, τον Ολάντ και το Γιούνκερ - μαζί με τη μάχη για την προεδρία της Κομισιόν - είναι η εξέλιξη, επί το αποδοτικότερο, του ποδοσφαίρου.

Ο αριθμός 11, που για κάποιο περίεργο λόγο καθιερώθηκε ως το πλήθος των παικτών μιας ομάδας, είχε αρχίσει να γίνεται ενοχλητικός. Δεν είναι άρτιος (ώστε να σπάει στα δύο), δεν είναι δεκάδα ώστε να μετριέται στα δάχτυλα των 2 χεριών. Χώρια που μια μείωση στον αριθμό των παικτών θα είχε προφανείς ευεργετικές συνέπειες:
- Θα αύξανε τον ελεύθερο χώρο, μειώνοντας τα στενά μαρκαρίσματα. Άρα θα έκανε ευκολότερο το παιχνίδι και εντυπωσιακότερο το άθλημα, με περισσότερα γκολ
- Θα οδηγούσε σταδιακά σε μικρότερες ανάγκες χώρου, άρα μικρότερα γήπεδα (μικρότερο κόστος)
- Θα μείωνε κατά 9,1% το λειτουργικό κόστος κάθε ομάδας

Αν ο τερματοφύλακας-μπακότερμα γίνει υποχρεωτικός κανόνας, οι ομάδες θα λειτουργούν πιο ισόρροπα - όχι οι μέσα να τρέχουν κι ο ένας να κάθεται. Τα συστήματα π.χ. 4-3-3, 3-5-2 κ.λπ. θα πάψουν να δημιουργούν απορίες (γιατί αθροίζουν σε δέκα ενώ οι παίκτες είναι 11;). Οι ποδοσφαιριστές θα εκπαιδεύονται εξίσου και στις αποκρούσεις, έτσι ώστε σε περίπτωση αναγκαστικής αλλαγής να μη χαραμίζεται το έμψυχο υλικό του πάγκου.

Το παίξιμο του Νόιερ, συνεπώς, στο χθεσινό παιχνίδι Γερμανίας-Αλγερίας, δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα demo, μια δοκιμή του αυριανού continental ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Του ποδοσφαίρου των 10. Όταν έχεις μπακότερμα, τι το θες το λίμπερο;

Είναι προφανές ότι η "συμμαχία για το Γιούνκερ" στην πραγματικότητα στρέφεται εναντίον του Κάμερον και της Βρετανίας και δεν αφορά τα της Κομισιόν και της Ευρωβουλής, που αμφότερα φτυσμένα τα έχουν οι ευρωπαίοι ηγέτες. Διότι το άθλημα με τους δέκα παίκτες, που κυοφορείται στους διαδρόμους των Βρυξελλών, δεν μπορεί να το δεχτούν σαν "ποδόσφαιρο" οι, "πατέρες" του φούτμπολ, βρετανοί.

Είναι επίσης αναμφισβήτητος ο ανθελληνικός χαρακτήρας μιας τέτοιας εξέλιξης, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, αν σκεφτούμε το πόσο απίθανο είναι να κινηθεί περισσότερο και να παίξει ως μπακότερμα ένας τερματοφύλακας τόσο παροιμιωδώς ακίνητος (βλ. το γκολ που φάγαμε από την Κοσταρίκα), που λέγεται ότι αυτός, ο μαρμαρωμένος, έδωσε το όνομά του στο περίφημο καρνεζαίικο μάρμαρο.

Μεσοπρόθεσμα, το πιθανότερο είναι να αναπτυχθεί και εδώ μια νέα γενιά τερματοφυλάκων, που θα προσαρμοστεί και στο νέο Eurofoot των 10 παικτών. Θα αργήσουμε λίγο, όπως αργήσαμε να απαλλαγούμε από χαφ τύπου Νιόπλια που ξεκινούσαν επιθέσεις πασάροντας προς τα πίσω, αλλά πού θα πάει, θα πάρουμε μπρος.

Μακροπρόθεσμα, τέλος, όλοι θα πεθάνουμε οπότε δεν έχει σημασία να κοιτάμε τόσο μακριά.