27 Σεπ 2014

Πουλ Μουρ

Την εβδομάδα που μας πέρασε, το γαλλογερμανικό κανάλι arte πρόβαλε την ταινία "À l'origine", βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Φιλίπ Μπερ.

Το όνειρο αυτού του ανθρώπου ήταν να γίνει εργοδηγός. Πριν καμιά δεκαπενταριά χρόνια λοιπόν βρέθηκε (μετά από περιπλανήσεις) στο Le Mans της Γαλλίας και έμαθε ότι η κατασκευή του παρακείμενου αυτοκινητοδρόμου Α28 είχε σταματήσει. Ένα τμήμα του οδικού άξονα περνούσε μέσα από το βιότοπο του σκαθαριού osmoderma eremita. Όσο διαρκούσε η περιβαλλοντολογική διένεξη, οι εργασίες είχαν ανασταλεί και η τοπική κοινωνία - όπως έμαθε ο Μπερ - υπέφερε από ανεργία.

Σε ελάχιστο χρόνο στήθηκε ένα εργοτάξιο και κατασκευάστηκε, με τεχνική αρτιότητα και χαμηλό κόστος, ένα κομμάτι του αυτοκινητοδρόμου. Ο Μπερ - που παρουσιαζόταν με το συνηθισμένο επώνυμο Μαρτέν (κάτι σαν Παπαδόπουλος της Γαλλίας) - είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των τοπικών αρχών και επιχειρηματιών / υπεργολάβων και, πάνω απ' όλα, των ανθρώπων που βρήκαν δουλειά.

Οι πρώτοι και τελευταίοι χρήστες του δρόμου ήταν τα περιπολικά που έσπευσαν να συλλάβουν τον Μπερ όταν έγινε γνωστή η απάτη. Το οδικό τμήμα καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε αργότερα, όταν λύθηκαν τα περιβαλλοντικά ζητήματα - μεταφυτεύοντας κάμποσα δέντρα στα οποία ζούσαν οι σκαραβαίοι - και σήμερα λειτουργεί κανονικά, ως μέρος του δικτύου της Vinci Autoroutes (πρώην Cofiroute).

Ο Μπερ παρέμεινε, κατά τα φαινόμενα, πρόθυμος να βοηθήσει την κοινωνία - με το δικό του μοναδικό τρόπο. Το 2010, ως δήθεν αξιωματούχος του γαλλικού Υπουργείου Γεωργίας, ανέλαβε τον τοπικό συντονισμό των ενεργειών αντιμετώπισης των συνεπειών της καταιγίδας Xynthia. Μεταξύ άλλων, έκλεινε δουλειές για λογαριασμό του δημοσίου και καρπωνόταν τις αμοιβές. Ο εξαπατηθείς δήμαρχος παραδέχτηκε ότι στις λίγες μέρες που απασχολήθηκε ο Μπερ (πριν ξανασυλληφθεί και ξαναφυλακιστεί) αποδείχτηκε εξαιρετικά ικανός και αποτελεσματικός, επιτρέποντας στην τοπική κοινωνία να ορθοποδήσει γρηγορότερα.

Αυτός ο ασυνήθιστος απατεώνας θα βγει από τη φυλακή το 2015. Θα είναι, με το καλό, 61 ετών - too young to die. Ποιος ξέρει, όλο και κάποια πρόταση μπορεί να λάβει για να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Ακόμη κι αν είναι ανεπιθύμητος στη Γαλλία, σίγουρα θα βρεθεί γι' αυτόν κάποια άλλη χώρα με υψηλή ανεργία, έργα υποδομών που καρκινοβατούν και - το κυριότερο - ανάγκη για καταφερτζήδες που να συνδυάζουν το πουλ μουρ με αποδεδειγμένη αποδοτικότητα.

 

17 Σεπ 2014

Το μεγάλο δόρυ

Η νίκη (3-2) του Ολυμπιακού επί της Ατλέτικο στην πρεμιέρα του Champions League, μαζί με την ικανοποίηση έφερε και προβληματισμό στους ιθύνοντες της πειραϊκής ομάδας.

Αντικείμενο των σκέψεων του προέδρου κ. Μαρινάκη και του επικοινωνιακού επιτελείου είναι, όχι τόσο η πρόκριση (που παραμένει δύσκολος στόχος, σε έναν όμιλο με Γιούβε), όσο το πώς θα καταφέρουν να κρατήσουν μυστικές τις προετοιμασίες για ένα ξεχωριστό γεγονός, που προγραμματίζεται για τα τέλη Οκτωβρίου.

28 του μήνα, για την ακρίβεια.

Το σκωπτικό ερώτημα που τίθεται σχεδόν κάθε χρόνο, το αν "θα κάνει παρέλαση" ο προπονητής του Ολυμπιακού - δηλαδή αν θα είναι ακόμα στη θέση του στις 28/10 μετά τα πρώτα αποτελέσματα - θα πρέπει (μετά το χθεσινό αποτέλεσμα) να θεωρείται ήδη απαντημένο όσον αφορά τον κ. Μίτσελ.

Αυτό που ετοιμάζει όμως, με άκρα μυστικότητα έως σήμερα, η ερυθρόλευκη ΠΑΕ σε συνεργασία με το νέο δήμαρχο Πειραιά (που ως γνωστόν προέρχεται από τη διοίκηση του Θρύλου), δεν θα έχει προηγούμενο.

Στην ετήσια παρέλαση μαθητών και ενστόλων στο κέντρο της πόλης προγραμματίζεται, για φέτος, η συμμετοχή αγημάτων από αθλητικά σωματεία - στην προσπάθεια να τονωθεί το ενδιαφέρον του κοινού για ένα τυποποιημένο και μάλλον βαρετό, πλέον, θέαμα.

Από αυτή την καινοτομία του κ. Μώραλη δεν θα μπορούσε να λείπει η δημοφιλέστερη ομάδα της πόλης και της Ελλάδας.

Συνεπώς ο κ. Μίτσελ όχι απλώς "θα κάνει παρέλαση" αλλά - σύμφωνα με το τελετουργικό που επεξεργάζονται αυτό τον καιρό στο Δήμο - θα βαδίζει στη δεξιά στήλη του σχηματισμού, στην περίοπτη θέση του "διμοιρίτη". 

Η συμμετοχή του πλήθους αναμένεται ενθουσιώδης. Αν μάλιστα (στις 22/10) έχει προηγηθεί κι άλλη μια εποποιία εναντίον της - ιταλικής, κι έχει τη σημασία του αυτό ενόψει 28ης Οκτωβρίου - Γιουβέντους, θα γίνει πανδαιμόνιο!

Ήδη έχουν ανεπίσημα διαδοθεί μερικά από τα συνθήματα που αναμένεται να δονήσουν την πλατεία Δημοτικού Θεάτρου, ύμνους που θα συνδέουν την υψηλή ποδοσφαιρική κλάση με την προαιώνια πολεμική αρετή:

- "Έμπαινε Τσόρι με το μεγάλο δόρυ!"
- "Έτσι εφορμάει ο μέγας Αφελάι!"
- "Άκου, άκου πώς βρυχάται ο Μαζουάκου!"

Παραδόξως, η θέση του σημαιοφόρου - που θα ανέμενε κανείς ότι θα προκαλούσε έριδες - θεωρείται ήδη κλεισμένη με καθολική συμφωνία. Λόγω εντοπιότητας, θα τη λάβει ο μόνος έλληνας σταρ της ομάδας. Ελπίζεται ότι ο ιδιόρρυθμος Κώστας Μήτρογλου θα περιοριστεί σε έπαρση της σημαίας και όχι της φανέλας.


14 Σεπ 2014

We "did" Amphipolis before it was cool (1999)

Το τετράμηνο παιδί χάρηκε πολύ εκείνη την επίσκεψη. Ιδίως όταν μπήκαμε στο μουσείο και δροσίστηκε από τον κλιματισμό. Αυτό θυμάμαι κι όχι κάποιο από τα εκθέματα. Αυτό και, φυσικά, το μακεδονικό λιοντάρι. Σήμα κατατεθέν των νικών του Φιλίππου στη φάση επέκτασης του βασιλείου του, αν κρίνουμε και από το "αδελφάκι" του στη βοιωτική Χαιρώνεια.

Η, όψιμα μακεδονική, Αμφίπολη δεν ήταν τυχαίο μέρος. Ήταν κοντά στα μεταλλεία χρυσού του Παγγαίου και οι νότιοι έλληνες, αθηναίοι και σπαρτιάτες, συναγωνίζονταν για τον έλεγχό της. Αργότερα αποτέλεσε κομβικό σημείο της ρωμαϊκής Εγνατίας (όπως και του σημερινού ομώνυμου αυτοκινητοδρόμου), αναφέρεται μάλιστα και στις Πράξεις των Αποστόλων ως προτελευταίος σταθμός του Παύλου πριν φτάσει στη Θεσσαλονίκη.

Μετά από πολλούς αιώνες λήθης, ο πόλεμος - αυτός ο πατήρ πάντων - έβαλε ξανά στο χάρτη την περιοχή. Η Αμφίπολη ήταν το ανατολικό όριο του μακεδονικού μετώπου - της αμυντικής γραμμής της Αντάντ που ξεκινούσε από τις Πρέσπες και τελείωνε στις εκβολές του Στρυμόνα. Κάπου τότε (μεταξύ 1915-1918) εντοπίστηκαν τα κομμάτια του λέοντα.

















Για τις έρευνες των μετέπειτα δεκαετιών καθώς και τις φετινές εντυπωσιακές αποκαλύψεις, όλοι μας διαβάζουμε, βλέπουμε, ακούμε, συζητάμε και φυσικά φανταζόμαστε πολλά αυτόν τον καιρό. Το 1999 πάντως δεν συγκράτησα τίποτα για τον Τύμβο Καστά, που άλλωστε είναι κάμποσες εκατοντάδες μέτρα πέρα από το μουσείο. Η μέρα ήταν ζεστή κι έτσι συνεχίσαμε νοτιότερα για μια βουτιά στο Στρατώνι κι έναν απογευματινό καφέ στην Ιερισσό.

Πριν φύγουμε, δεν παραλείψαμε να φωτογραφηθούμε κάτω από το λιοντάρι. Μόλις που διακρινόμαστε στη βάση του. Έτσι, για να θυμόμαστε πόσο μεγάλα είναι ορισμένα δημιουργήματα και πόσο μικρός είναι ο καθένας από εμάς.


12 Σεπ 2014

There will be an answer (let it be)

Ο χάρτης από τα Τρίγωνα Πανοράματος δείχνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την εντυπωσιακή συσχέτιση των τριών ψηλότερων κορυφών των Βαλκανίων, που όλες βρίσκονται στα όρια της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας. Η Μουσάλα, ο Όλυμπος και το Κόραμπ, με παρόμοια υψόμετρα κορυφών (μεταξύ 2750-2950μ), ουσιαστικά ισαπέχουν σχηματίζοντας ένα ισόπλευρο τρίγωνο. Ο περιγεγραμμένος κύκλος περικλείει μεγάλο μέρος της σημερινής Ελληνικής Μακεδονίας, το σύνολο της ΠΓΔΜ καθώς και τη Βουλγαρική περιοχή του Πιρίν. Η δε Αμφίπολη βρίσκεται στην περιφέρεια αυτού του κύκλου, κέντρο του οποίου είναι η σημερινή πόλη Ντεμίρ Καπία στην κοιλάδα του Αξιού.

Σκάψτε τώρα, αρχαιολόγοι!

9 Σεπ 2014

Μπάσκετ και αρχαιολογία στα Βαλκάνια

Το πρόβλημα ήταν ότι η Μακεδονία, ανεξάρτητα από το τι φώναζε κανείς στα συλλαλητήρια, δεν ήταν μία, μοναδική και ελληνική.

Αυτό ήταν βέβαια το βασικό επιχείρημα της προπαγάνδας που κυκλοφορούσε στην γιουγκοσλαβική Μακεδονία και στη διασπορά της. Μια αντίστροφη επιχειρηματολογία όμως είχαν και κάποιοι στην Ελλάδα. Πέρα από τα σεντούκια των μοναστηριωτών, υπήρχε η Στρώμνιτσα, το Κρούσεβο του Σβώλου, το Μελένοικο, το Άνω Νευροκόπι – και όλα τα μέρη που πάτησε, έστω και πρόσκαιρα, ο ελληνικός στρατός στο δεύτερο Βαλκανικό: Κρέσνα, Τζουμαγιά και άλλοι τόποι στην κοιλάδα του Στρυμώνα. Πέρα δηλαδή από το γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας και τα επίσημα σύνορα, υπήρχε μια περιοχή που δεν ήταν ούτε Θράκη, ούτε Ιλλυρία, ούτε Κοσσυφοπέδιο – ήταν κι αυτή Μακεδονία, μια βόρεια Μακεδονία ας πούμε, όπως η βόρεια Ήπειρος και η ανατολική Θράκη: αλύτρωτα εδάφη που πάλι με χρόνους, με καιρούς θα γίνονταν ελληνικά.

Οι Αλαλκομενές, το κέντρο του κύκλου που περικλείει το τρίγωνο των βουνών, βρίσκονταν εκτός ελληνικών συνόρων. Κι αυτό ήταν δυστύχημα. Θα ήταν πολύ πιο βολικό να ανακαλυπτόταν ένας τάφος Μεγαλέξανδρου στα όρια της πατρίδας. Το σύστημα θα παρέμενε κλειστό. Από την ασφάλεια της χώρας τους, οι πατριώτες θα σήκωναν το μεσαίο δάχτυλο και θα χειρονομούσαν στους άθλιους σκοπιανούς.

Μόλις καμιά τριανταριά χιλιόμετρα ήταν η απόσταση που χώριζε την Ντεμίρ Καπία – τη σημερινή πόλη των σιδηρών πυλών του Αξιού στη θέση των Αλαλκομενών – από τους νομούς Κιλκίς και Πέλλας. Δυο τσιγάρα δρόμος, ίσως. Φτου. Παρά μία γουρουνότριχα και θα ήταν ελληνική. Μετά την επώδυνη αυτή διαπίστωση, οι επιβλέποντες συνειδητοποίησαν ότι ίσως σ' αυτήν ακριβώς την εγγύτητα να κρυβόταν μια ευκαιρία.

Και πραγματικά, αν άθροιζε κανείς τον συνολικό χρόνο των τηλεφωνικών συνομιλιών που έγιναν εκείνη την εποχή ανάμεσα στην Αθήνα και το Βελιγράδι, θα έφτανε σε αστρονομικά νούμερα. Και αντίθετα, η αντίστοιχη γραπτή επικοινωνία για το ίδιο θέμα πρέπει να ήταν σχεδόν μηδενική. Διότι, παραφράζοντας μια γνωστή ρήση, υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται, πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται – και τέλος, πράγματα που είτε γίνονται είτε όχι, μπορεί να λέγονται αλλά σίγουρα δεν γράφονται.

Σίγουρα κάποια από εκείνα τα τηλεφωνήματα ήταν ανάμεσα στον σέρβο μπασκετμπολίστα  του Ολυμπιακού Ντράγκαν Τάρλατς και τους παλιόφιλους του στη σέρβικη πρωτεύουσα. Ανάλογες συνομιλίες θα γίνονταν, το δίχως άλλο, και από πολλούς άλλους αθλητές που κατηφόρισαν στην Ελλάδα. Αυτές όμως θα μπορούσαν άφοβα να γραφτούν, αν προσπερνούσε κανείς τα κοσμητικά επίθετα της γλώσσας των νέων. Δεν θα μπορούσε να ισχύει το ίδιο για τους διαλόγους ανάμεσα σε αξιωματούχους δύο χωρών που συζητούσαν το ενδεχόμενο να σπρώξουν προς τα έξω τα σύνορά της η καθεμιά, η μία προς νότο και η άλλη προς βορρά, μέχρι να συναντηθούν – απορροφώντας το κρατίδιο που είχε την ατυχία να βρεθεί ανάμεσά τους.

Κι έτσι, με τη λύση αυτή, που ήταν μία (όπως και η ελληνική Μακεδονία), ο Αλέξανδρος θα συναντούσε τον Οδυσσέα. Στις Αλαλκομενές, που άλλωστε το όνομα του Αλεξάνδρου έφεραν – το άλαλκε, έλεγαν οι φιλόλογοι, ήταν ο αόριστος βήτα του αλέκω, που σημαίνει αποκρούω. Όσο κι αν δεν μπορούσαν οι επιβλέποντες να καταλάβουν τι στο καλό χρειαζόταν ο αόριστος βήτα σε κάμποσα αρχαία ρήματα, ο συγκεκριμένος μια χαρά τους ερχόταν.

Από τα "Τρίγωνα Πανοράματος" 


3 Σεπ 2014

Σκεφτείτε και όσους κυκλοφορούν χωρίς αυτοκίνητο...

Μέσα στο 2014 είδαμε επιτέλους σηματοδότηση στην πόλη της Κορίνθου. Επιλέχτηκαν δυο κόμβοι: Κολιάτσου-Απ.Παύλου και Ε.Ανεξαρτησίας-Δαμασκηνού. Σωστό. Ο συνδυασμός φόρτου και πλήθους κυκλοφοριακών εμπλοκών (έχουν 4 σκέλη, σε καθένα τους επιτρέπονται όλες οι στροφές) το δικαιολογεί. 

Ευχάριστο είναι που απαγορεύτηκε η στάθμευση στις προσβάσεις. Έως τώρα αυτό τηρείται και μακάρι να συνεχιστεί. Με τον τρόπο αυτό οι πλατύτεροι δρόμοι απέκτησαν μεγαλύτερο ωφέλιμο πλάτος κι έτσι επιτρέπεται η απρόσκοπτη αναμονή στη λωρίδα που έχει κόκκινο ενόσω κινείται αυτή που έχει πράσινο.

Οι περίοδοι επανάληψης ορίστηκαν στα 90 δευτερόλεπτα. Σωστό και αυτό: επιτρέπει άνετη εξυπηρέτηση όλων των κινήσεων, χωρίς (κατά τα φαινόμενα - χρειάζεται μετρήσεις για να επιβεβαιωθεί) να "αδικείται" κάποια φάση. Το καλό με τα φανάρια είναι ότι μπορείς να προσαρμόσεις μελλοντικά τους χρόνους πρασίνου (αυτό προϋποθέτει βέβαια κάποιον που θα τα παρακολουθεί και συντηρεί).

Όλων των κινήσεων; Ναι - πλην πεζών. Ο μη μηχανοκίνητος χρήστης παραμένει ο φτωχός συγγενής. Αν υπάρχει μία αδυναμία στο σχεδιασμό των συγκεκριμένων φαναριών, είναι το ότι δεν εξυπηρετούνται ικανοποιητικά οι διασχίσεις των πεζών. Η ίδια μάλλον εχθρική φιλοσοφία που γνωρίζαμε παλιά από την Αθήνα (και είθισται να αναπαράγεται και στην επαρχία) έχει ακολουθηθεί κι εδώ.

Δηλαδή: Και στους δύο κόμβους, οι διαβάσεις σχηματίζουν Π και όχι τετράγωνο. Με αποτέλεσμα, να υπάρχει μία (κάθε φορά) διάσχιση που πραγματοποιείται με τριπλάσια απόσταση (και ανάλογα μεγαλύτερο χρόνο). Επειδή πρόκειται για κεντρικές διαβάσεις με μεγάλες ροές πεζών - ειδικά στην Κολιάτσου που γειτνιάζει με την πεζοδρομημένη περιοχή - τέτοιες παρακάμψεις είναι όχι απλά απαράδεκτες (από πλευράς καθυστέρησης) αλλά και επικίνδυνες, διότι ο πεζός παροτρύνεται να "παρανομήσει".

Οι "πλούσιες" περίοδοι των 90 δευτερολέπτων είμαι βέβαιος ότι επιτρέπουν μια μικρή αλλά κρίσιμη τροποποίηση του σχεδιασμού, που θα δώσει πλήρη λειτουργικότητα και ασφάλεια στους πεζούς δίχως να επιβαρύνει ουσιαστικά τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία. Το πρόβλημα λύνεται χωρίς μεγάλο κόπο ούτε μεγάλη δαπάνη. Οι τεχνικές είναι σχετικά απλές.

Το ταχύτερο δυνατό λοιπόν πρέπει να δρομολογηθεί αυτή η βελτίωση, σε συνδυασμό με τη σχετική φροντίδα (ράμπες) στα κράσπεδα, για κίνηση ΑμεΑ, άλλων πεζών μειωμένης κινητικότητας αλλά και ποδηλάτων. (Με την ευκαιρία, ας αποφασιστεί και η τύχη του, εκτός αρχικού σχεδιασμού, ποδηλατόδρομου στην Εθνικής Ανεξαρτησίας.) Εννοείται, τέλος, ότι και η διαγράμμιση πρέπει να γίνει καλύτερη. Ήδη σε λίγους μήνες αυτή που εφαρμόστηκε ξεθώριασε σημαντικά.

"Too little, too late" ή "ποτέ δεν είναι αργά"; Αισιόδοξα, επιλέγω το δεύτερο, κι ας ήταν η έλλειψη σηματοδοτών από τα πρώτα πράγματα που παρατήρησα φτάνοντας σε αυτή την πόλη το 2007-8. Στην ίδια ανάρτηση είχα γράψει και για την προφανή ανάγκη μιας λεωφορειακής γραμμής ανάμεσα στο κέντρο / παραλία Καλάμια, τον προαστιακό και την Αρχαία Κόρινθο. Χαίρομαι που έξι χρόνια μετά έγινε θέμα στα ΜΜΕ εθνικής εμβέλειας (δείτε το πρόσφατο άρθρο της Καθημερινής). Μπορώ έτσι να ελπίζω ότι ο επισκέπτης του 2025 θα μπορεί να φτάνει από την Αθήνα ή το λιμάνι της Πάτρας στο ναό του Απόλλωνα χρησιμοποιώντας αμιγώς μέσα μαζικής μεταφοράς κι όχι με μόνη δυνατότητα τα αγαπητά ταξί που σε χρεώνουν διψήφια ή τριψήφια ποσά για να σε πάνε ιδιωτική βόλτα στα αρχαία, όχι μόνο τα μακρινά όπως (strepto)Mycine [sic] αλλά και τα κοντινά που (θα έπρεπε να) είναι μέσα στα πόδια σου, δηλαδή προσβάσιμα - σε λογική τιμή - κι από όσους δεν έχουν αυτοκίνητο...