27 Οκτ 2016

Προστατέψτε το Ανατολικό Αιγαίο!

Ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί η μεταναστευτική και προσφυγική ροή προς την Ευρώπη αλλά και η αντιμετώπιση του ζητήματος σε επίπεδο ΕΕ, θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι για πολλά χρόνια στην Ελλάδα θα ζουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι καταγόμενοι από χώρες της Ασίας και Αφρικής, εξαθλιωμένοι λόγω πολέμου ή οικονομικών συνθηκών στις πατρίδες τους. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι καραβιές των πρόσφατων ετών αλλά και όσοι ήρθαν για να εργαστούν, κυρίως στην προολυμπιακή εποχή αλλά και στη συνέχεια, εν μέσω κρίσης, σε κατασκευαστικές ή αγροτικές εργασίες.

Θα πρέπει να πάρουμε απόφαση ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι δυνατόν να εκτοπιστούν μαζικά από μια χώρα πολιτισμένη, για πολλούς (ανάμεσά τους και πρακτικούς) λόγους. Θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά αν η οποιαδήποτε γκετοποίηση έχει οτιδήποτε το θετικό, αλλά και αν είναι πρακτικά εφικτό να υπολογίζουμε ότι πολύς κόσμος μπορεί να παραμείνει για πολύ καιρό σε κατάσταση οιονεί κράτησης. Ακόμη και αν απομακρυνόταν κάθε δυνατότητα παράνομης εισόδου στη χώρα και αν το καθεστώς ελέγχων γινόταν ξαφνικά τέλειο, θα παραμείνει ένας εξαιρετικά υψηλός αριθμός κατοίκων - που θα θεωρούμε "προσωρινούς" - για τους οποίους οι πιθανότητες ενσωμάτωσης (έστω με τον επίπονο τρόπο που κουτσά-στραβά επιτεύχθηκε με τους Βαλκάνιους και πρώην Σοβιετικούς) θα είναι  πολύ μικρές.

Θα είναι τεράστιο λάθος αν αυτό το κομμάτι του ντε φάκτο πληθυσμού επιδιωχθεί να μείνει στις ακριτικές περιοχές στις οποίες δυσανάλογα μεγάλο μέρος του κατοικεί (ή "φιλοξενείται") σήμερα. Η τυφλά δίκαιη κατανομή θα ήταν σε κάθε νομό της Ελλάδας ανάλογα με τον μόνιμο πληθυσμό της τελευταίας απογραφής. Η ουσιαστικά ωφέλιμη κατανομή θα υπάρξει αν αποφευχθεί πάση θυσία η συγκέντρωση δυνητικών "μουσουλμανικών μειονοτήτων" σε ακριτικές περιοχές και ιδιαίτερα σε νησιά.

Στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου βρίσκονται πολλές χιλιάδες πρόσφατοι αφιχθέντες. Δεν μεταφέρθηκαν από άλλο σημείο της χώρας: εκεί τους έβγαλε η θάλασσα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δικαιολογείται να διατηρείται στα νησιά οτιδήποτε πέραν της απόλυτα προσωρινής "δομής" που απαιτείται για την καταγραφή. Τα μικρομεσαία νησιά που ελπίζουν στον τουρισμό και βρίσκονται σε απόσταση stone's throw (ρίχνω πέτρα και φτάνει απέναντι) από την Τουρκία πρέπει να προστατευθούν. Το να διατηρούνται οι άνθρωποι στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο δεν αυξάνει τις πιθανότητες "επαναπροώθησης". Το ίδιο - πλην ίσως του τουρισμού - ισχύει και στην περιοχή περί τον οδικό άξονα Ε-75 και ιδίως μεταξύ Θεσσαλονίκης και Ευζώνων. Από τη στιγμή που οι βόρειοι και υπερβόρειοι γείτονες δεν αφήνουν πια τη σιωπηρή διέλευση των προσφύγων και λοιπών μετοίκων, δεν υπάρχει λόγος να διατηρούνται κουτοπόνηρα χώροι στους συγκεκριμένους τόπους.

Υποτίθεται ότι ξεδιπλώνεται ένα σχέδιο για την ορθολογική κατανομή ανά τη χώρα. Δεν μου είναι γνωστό αν οι παραπάνω σκέψεις έχουν απασχολήσει καθόλου αυτούς που το συντάσσουν και αυτούς που θα κληθούν να το εφαρμόσουν. Προκαλεί έκπληξη ωστόσο η πληροφορία ιστοσελίδας, ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ζήτησε από ξενοδόχους νησιού του Ανατολικού Αιγαίου να υποβάλουν προσφορές για ξενοδοχειακές υπηρεσίες από το Νοέμβριο του 2016. Αν αληθεύει, αυτό προαναγγέλλει διαιώνιση της τωρινής κατάστασης. (Ο σύνδεσμος: http://aegaio.blogspot.com/2016/10/h_25.html)

Η πρόσφατη ανάσυρση ενός "εθνικού συμβολαίου" των τελευταίων ημερών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η χαρτογραφική απεικόνιση των ανατολικών νησιών μας ως δυνητικά διεκδικούμενων, ανεξάρτητα από το πώς οι αναφορές αυτές θα αντιμετωπιστούν σε διπλωματικό και δημοσιογραφικό επίπεδο (με τη δέουσα σύνεση και με μέτρο, θα ήθελα να ελπίζω), καλό θα είναι να θυμίζουν σε όλους - και ιδίως σε όσους έχουν την εξουσία να παίρνουν αποφάσεις - ότι αν η παραμέληση της επαρχίας εν γένει είναι κακή πολιτική, ειδικότερα στα συγκεκριμένα νησιά είναι εγκληματική αμέλεια να "καις" μία προς μία όλες τις δυνατότητές τους να κρατήσουν και να προσελκύσουν ανθρώπους που θα πάνε εκεί από επιλογή (κι όχι από ανάγκη), για να ζήσουν, να δραστηριοποιηθούν ή να τα απολαύσουν ως επισκέπτες.

11 Οκτ 2016

Η Ευρώπη-σάντουιτς και η μελλοντική ηγεσία των ΗΠΑ

Πολλές από τις διαφορές ανάμεσα στους υποψηφίους για την αμερικανική Προεδρία είναι περίπου κλασικές μεταξύ αριστερότερης και δεξιότερης εξωτερικής πολιτικής. Ο Τραμπ εκφράζει απομονωτισμό (με έκδηλη αντιπάθεια σε "αλλόφυλους") ενώ η Κλίντον υποστηρίζει ενεργή παρουσία των ΗΠΑ (και στάση διαπολιτισμικής ανοχής). Οι ψηφοφόροι των ΗΠΑ όπως και κάθε χώρας αποφασίζουν βάσει ποικίλων κριτηρίων και θα 'χε ενδιαφέρον να δει κανείς πόσο βαρύνει η εξωτερική πολιτική στην επιλογή του Αμερικανού πολίτη καθώς και πόσο δημοφιλής μπορεί να είναι η στάση κάθε υποψηφίου ανάμεσα στους τρίτους λαούς που υφίστανται τις συνέπειες της εκάστοτε ηγεσίας στην Ουάσιγκτον (κι ας μην έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν για την ανάδειξή της).

Το πρώτο ερώτημα συχνά βρίσκει έμμεση απάντηση αν θυμηθεί κανείς την ατάκα "the economy, stupid". Άραγε είναι αποφασισμένοι οι Αμερικανοί να σταθούν υπεράνω των οικονομικών; Το ότι η Χίλλαρυ δεν βγαίνει (ακόμη - αρχές Οκτωβρίου) με τα τσαρούχια δείχνει πως δεν θέλουν να την επιβραβεύσουν για τα ομαλά, οικονομικώς, χρόνια του Ομπάμα. Ίσως αυτό να δίνει περιθώριο σε θέματα όπως η εξωτερική πολιτική να καθορίσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις επιλογές. 

Η κόπωση από την παραμονή των ΗΠΑ στο διεθνές προσκήνιο, όπως κι η δυσπιστία απέναντι σε στάσεις και επιλογές του ζεύγους Κλίντον διαχρονικά, ενδέχεται να δώσουν πόντους σε έναν πολιτικό που υπόσχεται ελάφρυνση του κόστους παραμονής των αμερικανικών στρατευμάτων ανά τον κόσμο αλλά και ύφεση σε ένα συγκεκριμένο μέτωπο: αυτό μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Η μέχρι τώρα θετική στάση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν και αντίστροφα, μπορεί να κριθεί θετικά από όσους ανησυχούν για την αυξανόμενη αντιπαλότητα των τελευταίων ετών. Αν η προσφυγική κρίση αποδοθεί ως ένα σημείο στην αντιπαλότητα αυτή, συνεπάγεται ότι η άρση ή η μείωσή της θα εκληφθεί ως ελπίδα ελάφρυνσης των μεταναστευτικών ροών και των όσων δεινών δημιουργούν. 

Το ενδιαφέρον λοιπόν σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι κατά πόσον η μέχρι τώρα δυτική "ορθοδοξία" (που συχνά δείχνει εμπνευσμένη από το μοντέλο διαπολιτισμικής σύγκρουσης με τις διαχωριστικές γραμμές σε μέρη όπως η Βοσνία και η Ουκρανία) θα αντιδράσει θεωρώντας κατευνασμό την όποια αμερικανική προσπάθεια προσέγγισης με τη ρωσική ηγεσία - και πώς θα συμπεριφερθούν οι κυβερνήσεις αλλά πρωτίστως τα εκλογικά σώματα (υπενθύμιση: Γερμανία και Γαλλία έχουν εθνικές εκλογές μέσα στο 2017), τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρότερες χώρες σε μια Ευρώπη που, όλο και περισσότερο, θα μοιάζει σάντουιτς: στριμωγμένη ανάμεσα στις ΗΠΑ και στη χώρα που, εκατό χρόνια μετά την αλλαγή "αυτοκρατορικής" φρουράς στη Μόσχα, θα συνεχίσει να αναζητά αυξημένο ζωτικό (με το συμπάθιο) χώρο.