31 Ιαν 2018

Ράμο, φίλε μου, σε περιμένω να 'ρθεις και πάλι

Ο τραγουδιστής Βασίλης Παϊτέρης δεν είναι το μόνο δημόσιο πρόσωπο που περιπλανήθηκε σε διάφορους πολιτικούς χώρους.

Τον είδαμε στο ΔΗΚΚΙ, κόμμα που ιδρύθηκε από δυσαρεστημένους Πασόκους υπό τον Τσοβόλα στη δεκαετία του '90.
















Το 2004 κατέβηκε με τη Νέα Δημοκρατία, της οποίας τη νίκη πανηγύρισε με ένα τραγούδι. (Λέγεται μάλιστα ότι το συγκεκριμένο περιστατικό ήταν αφορμή για να ναυαγήσει η μεταγραφή του στον Σύριζα, το 2012.) Ποιο ήταν το τραγούδι, άραγε; Όχι, δεν επρόκειτο για τον "ύμνο της ΝΔ".

Το έργο του Ρόμπερτ Ουίλιαμς, που ήρθε στο προσκήνιο πρόσφατα χάρη στη διαφήμιση του παιχνιδάδικου με τον Ζορρό-Ψωμιάδη, κυκλοφορούσε σε κασέτες στη δεκαετία του '80 και -μαζί με άλλα άσματα της Γαλάζιας Γενιάς- κράτησε ζωντανό το φρόνημα ενός μικρού πυρήνα, τον καιρό που δεν ήταν cool να δηλώνεις δεξιός.

Ούτε και το 2004 ήταν cool η Δεξιά, ήταν όμως η ΝΔ - ακριβώς γιατί δεν ήταν πια Δεξιά. Είχε μετακινηθεί προς το κέντρο, χτίζοντας μηχανισμούς που αντέγραφαν το Σοσιαλιστικό Κίνημα. Κλαδικές το Πασόκ; ΕΚΟ (ειδικές κομματικές οργανώσεις) η Νέα Δημοκρατία. Δεν είχαν λοιπόν πρόβλημα να βρουν στέγη σε αυτήν οι πρώην δηλώνοντες (κεντρο)αριστεροί.

Και -για να γυρίσουμε στα τραγούδια- δεν χρειαζόταν να λες το ρεφραίν για την πατρίδα και τη θρησκεία. Ο Παϊτέρης στο μπλε "πάρτυ στις 7 του Μάρτη" έπαιξε ένα δικό του κομμάτι. ΟΚ, τρόπος του λέγειν δικό του.

Τα Λόγια Κλειδωμένα εμφανίζονται να έχουν μόνο στιχουργό: τον πολυγραφότατο Βαγγέλη Κωνσταντινίδη (βλ. και One Last Breath, ελληνική συμμετοχή στη Eurovision το 2015). Ως προς τη μουσική αναφέρονται ως "παραδοσιακό". Αυτός ο χαρακτηρισμός όμως αδικεί την πραγματικά περιπετειώδη διαδρομή της μελωδίας.

Εν αρχή ην η Ινδία. Τόπος καταγωγής των Ρομά, σύμφωνα με τις επικρατούσες θεωρίες. Ταυτόχρονα: η χώρα με πάνω από ένα δις κατοίκους και σχεδόν άλλες τόσες ταινίες (βλ. και Bollywood). Μία από τις πάμπολλες, γυρισμένη το 1964, έχει τον τίτλο Dosti - Φιλία (λέξη που απαντάται και σε άλλες γλώσσες, έως και τούρκικα, παρεμπιπτόντως). Αφηγείται την ιστορία των φίλων Μόχαν και Ράμου - τυφλός ο πρώτος και χωλός ο δεύτερος, συγκινούν παίζοντας μουσική στον δρόμο και επιβιώνοντας μέσα από τον θάνατο που τους τριγυρίζει από παντού.



















Την ίδια χρονιά ('64) ένας B. Milivojević φέρεται να έχει ενορχηστρώσει και γράψει τους πρώτους στίχους του "παραδοσιακού" τραγουδιού Ramu Ramu. Το τραγούδι αυτό τραγουδήθηκε από τον Γιουγκοσλάβο (τότε Ο.Δ. Μακεδονίας) Ρομά Μουχαρέμ Σερμπεζόφσκι, προστατευόμενο της θρυλικής εκλιπούσας Έσμα Ρετζέποβα. Σύμφωνα με ένα βιβλίο (συγγραφέας: Carol Silverman) για τη μουσική των Βαλκάνιων Ρομά, ο δίσκος του Σερμπεζόφσκι παρουσιάζει το τραγούδι ως παραδοσιακό ινδικό, ενώ από εθνομουσικολόγους συμπεραίνεται ότι ο B. Milivojević εμπνεύστηκε στην ενορχήστρωση από το γενικό ήχο του σάουντρακ της ταινίας Dosti - καθώς κανένα από τα τραγούδια των Μόχαν και Ράμου δεν δείχνει να αποτελεί το πρωτότυπο για το Ramu Ramu.

Στις επόμενες δεκαετίες το τραγούδι έγινε πολύ γνωστό σε ολόκληρη την πρώην Γιουγκοσλαβία (ως Ramo Ramo Druže Moj - Ράμο Ράμο Φίλε Μου). Όπως ξέρουμε η χώρα διαλύθηκε και ομοίως σκόρπισε και ο κόσμος των τραγουδιών της. Ο Σερμπεζόφσκι έγινε Βόσνιος και μάλιστα πολιτεύτηκε στην καινούργια του χώρα. Το δε τραγούδι για τον Ράμο(υ), μετά την αρχή των γιουγκοσλαβικών πολέμων, φαίνεται ότι έγινε έρμαιο της λήθης, της σύγχυσης, των διασκευών - και, φυσικά, της πολιτικής.

- Ο Βασίλης Παϊτέρης τραγούδησε τα "Λόγια Κλειδωμένα" (που, αν δεν καταλάβατε ακόμη, έχουν τη μελωδία του Ράμο) το 1993 - λίγο πριν φύγει από την εξουσία η ΝΔ και 11 χρόνια πριν πανηγυρίσει την επόμενη νίκη της ο τραγουδιστής.

- Ο Βούλγαρος Σάσο Ρόμαν, το 1997, έβγαλε το "Όι, Σάσκο!", στον ίδιο ακριβώς σκοπό.

- Την ίδια χρονιά ('97), μαθαίνουμε από τα "Νέα" ότι παραλίγο να προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο όταν, σε μια διαβαλκανική συνάντηση στην Αθήνα, τα "Λόγια Κλειδωμένα" τραγουδήθηκαν ως σέρβικο τραγούδι - παρουσία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς! Ο τότε Σέρβος ηγέτης γράφεται ότι τσίνισε, μια και το τραγούδι θεωρήθηκε απόδοση "κροατικού". Ενδιαφέρουσα σύμπτωση το ότι ο τραγουδιστής-διασκεδαστής των πολιτικών, όπως και ο στιχουργός Κωνσταντινίδης, έχει κι αυτός συνδέσει το όνομά του με ατυχή ελληνική εμφάνιση στη Γιουροβίζιον: πρόκειται για τον αρκετά γνωστό (και από άλλους συνειρμούς, όπως π.χ. η Δήμητρα Λιάνη), Τάκη Μπινιάρη.

- Πιο πρόσφατα (2016), ο Σέρβος ΥπΕξ Ντάτσιτς ξαναέφερε το Ράμο Ράμο στο προσκήνιο. Όπως δήλωσε αποκλειστικά σε περιοδικό της χώρας του, τραγούδησε (!) προς τιμήν του Αλβανού πρωθυπουργού Ράμα. Ο Ντάτσιτς διευκρίνισε ότι ερμήνευσε το "Ο, Σόλε Μίο!" μια και, όπως είπε, δεν ήξερε να τραγουδά το Ράμο Ράμο Φίλε Μου (έτσι μεταφράζεται) που εμφανώς θα ήταν πιο ταιριαστό για την περίπτωση.

Αφορμή για το κείμενο αυτό έδωσε μια όμορφη βραδιά σε έθνικ (σλαβομακεδονικό - μέρες που είναι) εστιατόριο του Ζάγκρεμπ, στο οποίο το Ράμο Ράμο ήταν μία από τις λίγες απόλυτα αναγνωρίσιμες μελωδίες (ανάμεσα σε, γενικά, οικεία ακούσματα). Κάποια στιγμή ελπίζω να καταλάβω τι στο καλό έχει αυτό το τραγούδι και κάνει Σέρβους πολιτικούς να το αποφεύγουν...

Δεν υπάρχουν σχόλια: