Ενεργηθώμεν!

Λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα, σε ένα δρόμο του Πειραιά, χωρίς ούτε μία ψησταριά σε ακτίνα τουλάχιστον 100 μέτρων, νόμιζα ότι είχαμε Τσικνοπέμπτη. Στο πιο άνοστο, για τη μύτη.

Εξήγηση υπήρχε και μου την έδωσε η συνοδοιπόρος μου. Φαινόταν λογική. Μερικά βράδια αργότερα, πείστηκα. Ήταν βράδυ παραμονής Χριστουγέννων και η ίδια μυρωδιά κυριαρχούσε στην καινούργια παραλιακή του Φαλήρου - πολύ μακριά από τη ζώνη επιρροής οποιουδήποτε σουβλατζίδικου.

Πάρκαρα το αυτοκίνητό μου στην Καλλιθέα των πολυκατοικιών (και των λιγοστών στεγασμένων χώρων στάθμευσης). Μιάμιση μέρα αργότερα, το παρμπρίζ είχε στάχτες.

Η Αθήνα των 4 και πλέον εκατομμυρίων καίει πολύ περισσότερα ξύλα από άλλοτε. Τα μειωμένα εισοδήματα και η αύξηση της φορολογίας έστρεψαν πολλά νοικοκυριά (και επιχειρήσεις) αφενός στον περιορισμό κατανάλωσης (πράγμα όχι πάντα κακό, ο "παππούς με το φανελάκι" ήταν όπως και να το κάνουμε μια υπερβολή), αφετέρου στην αναζήτηση εναλλακτικών "λύσεων" - που με τη σειρά τους φαίνεται ότι δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα.

Δυστυχώς οι επιλογές του καταναλωτή δεν είναι δυνατόν από μόνες τους να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ενεργειακή αποδοτικότητα. Κι αυτό διότι το παιχνίδι είναι "στημένο": ρυθμιστής είναι το κράτος με τους φόρους. Η εξίσωση του φόρου ντίζελ θέρμανσης και κίνησης ήταν μια βίαιη πράξη. Και προπαγανδίστηκε εξίσου έντονα: ακούσαμε ότι το ζητούμενο ήταν η πάταξη του λαθρεμπορίου (δηλαδή μια ομολογία της αποτυχίας αστυνόμευσης), όχι όμως ότι η γενικά υποδειγματική Γερμανία και πολλές άλλες χώρες εφαρμόζουν ακόμη διαφοροποιημένους φόρους (το "κίνησης" είναι γενικά 50% ακριβότερο από το "θέρμανσης" στη μεγαλύτερη χώρα της Ε.Ε.).

Δεν είναι παράλογο που πολύς κόσμος στρέφεται σε "κάτι φθηνότερο". Παραδείγματα:
- Φυσικό αέριο (και σπανιότερα ίσως και LPG, τύπου "πετρογκάζ") - κι αυτό υπόκειται σε απόλυτα ελεγχόμενο ολιγοπώλιο, το κράτος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με τη φορολόγηση.
- Ηλεκτρισμός - θερμοπομποί, αντλίες θερμότητας, ακόμη και τα "χαζά" ενεργοβόρα αερόθερμα και χειμερινά κλιματιστικά. Κι εκεί, η ΔΕΗ - ή όπως αλλιώς λέγονται αυτές οι φρανκενστάιν εταιρείες / "αρχές" που δημιούργησε η δήθεν απελευθέρωση - διατηρεί κρατικό μονοπώλιο και κάνει ό,τι θέλει.
- Ξύλα ή "πέλετ" για τζάκια, σόμπες και άλλα "παραδοσιακού" τύπου "μυρωδάτα" θερμαντικά. Κάποιες φορές εφαρμόζονται εξεζητημένες λύσεις (ή "πατέντες") στη λογική της "κεντρικής" θέρμανσης (κυκλοφορία ζεστού νερού ή αέρα σε όλους τους χώρους). Άλλες φορές απλά κατεβαίνει το "στάνταρ" κι έτσι ζεσταινόμαστε στο σαλόνι, κουκουλωνόμαστε στο υπνοδωμάτιο κι ούτε που συζητάω τι ...δαγκώνουμε στο μπάνιο. Κάποιοι αυτό το αποκαλούν εξαθλίωση. Το χειρότερο είναι ότι η ανάγκη αιματηρής εξοικονόμησης οδηγεί σε πτώση και άλλων ποιοτικών "στάνταρ" κι όχι μόνο της άνεσης:
(1) Ασφάλεια: Η καθαριότητα και η συντήρηση έχουν το κόστος τους (και τη φροντίδα τους). Στο μαζικό προϊόν "κεντρική θέρμανση πολυκατοικιών" τα πράγματα ήταν απλά. Τα νέα "κόλπα" θέλουν μαθητεία.
(2) Περιβαλλοντική επιβάρυνση: Θα δούμε άραγε ξανά σε κεντρικά σημεία τις ηλεκτρονικές πινακίδες που θα ενημερώνουν για τις τιμές των ρύπων; Θα μετρηθεί η συνολική επίπτωση (σε επίπεδο πόλης αλλά και χώρας) της δραματικής αλλαγής στις συνήθειές μας;
(3) Ενεργειακή αποδοτικότητα: Στο "τέλος της ημέρας", σ' έναν κόσμο που αναζητεί ένα πιο βιώσιμο ισοζύγιο παραγωγής-κατανάλωσης ενέργειας, και ειδικότερα σε μια χώρα που ακόμη βασίζεται σε εισαγωγές για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της (πετρέλαιο, αέριο), οι στρεβλώσεις της φορολόγησης κάθε άλλο παρά συντελούν σε αποδοτικότητα. Θα καταναλώσω αυτό που (νομίζω ότι) μου στοιχίζει λιγότερο, που όμως δεν είναι απαραίτητα αυτό που βοηθά στη συνετότερη χρήση των περιορισμένων (εκ των πραγμάτων) πόρων.
Για να είμαστε δίκαιοι, πέρα από τους φόρους, στρεβλώσεις προκαλεί και η ίδια η ολιγοπωλιακή φύση της ενεργειακής αγοράς (τα καρτέλ πετρελαίου και όχι μόνο) καθώς και οι πολιτικές φορτίσεις - και τα πολιτικά "κολλήματα".
- Τα "ταμπού" (π.χ. πυρηνική ενέργεια) δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο - βλέπε την "πράσινη" αντίδραση της Μέρκελ μετά τη Φουκουσίμα.
- Ούτε η "πράσινη ανάπτυξη" ήταν, βεβαίως, όραμα μονάχα του ΓΑΠ. Εδώ βέβαια, για να θολώσουμε τα νερά της ανυπαρξίας πολιτικής, βαφτίσαμε βαρύγδουπα το νέο υπουργείο (της Μπιρμπίλως) "...και Κλιματικής Αλλαγής" (ναι, αυτό σημαίνει το -ΚΑ στο ΥΠΕΚΑ), τάξαμε "επιχειρηματικότητα" με τα φωτοβολταϊκά "για το λαό" (για να μην πω για τα εργοστάσια ανακύκλωσης που, όπως διαβεβαίωναν κάποιοι πασόκοι το 2009, θα εξυπηρετούσαν όοολα τα Μπαλκάνια - δεν είναι όμως αμιγώς ενεργειακό θέμα και δεν επεκτείνομαι), και τέλος, καθιερώσαμε το ενεργειακό πιστοποιητικό, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δυνατότητα "μεροκάματου" για πολλούς συναδέλφους μου μηχανικούς που δεν τους έμειναν και πολλές άλλες απασχολήσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές. Το αν τα σπίτια όλων μας γίνονται "ενεργειακώς αποδοτικότερα" επειδή ένας μηχανικός ασχολείται μερικές ώρες έναντι 200 ευρώ για να βγάλει ένα "χαρτί", σας αφήνω να το κρίνετε μόνοι σας.

Άφησα για το τέλος την αχαρακτήριστη συμπεριφορά (τσαμπουκάς, μαγκιά - και κλανιά, μετά συγχωρήσεως, γεμάτη μεθάνιο) ορισμένων πολιτικών και δημοσιογράφων απέναντι σε ευρωβουλευτή που τόλμησε να πει ότι "ο βασιλιάς είναι γυμνός", δηλαδή ότι η αναζήτηση συγκεκριμένων ενεργειακών πόρων (ορυκτών καυσίμων) δεν είναι απαραίτητο ότι θα οδηγήσει οικονομικό, περιβαλλοντικό ή ενεργειακό όφελος για τη χώρα. Μου φαίνεται ότι αυτη η αντιμετώπιση πάει "πακέτο" με τους "οικολόγους" που ενοχλούνται από τις ανεμογεννήτριες...