Το ΙΙΕΚ Δομή λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας, είναι γνωστό από χρόνια και - όπως πολλές σχολές της κατηγορίας του - παρέχει δυνατότητες επαγγελματικής κατάρτισης / εξειδίκευσης που μπορούν να δώσουν αξιοπρεπείς διεξόδους σε φιλότιμους νέους ανθρώπους. Στους τομείς σπουδών, σύμφωνα με την ιστοσελίδα τους, συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων η δημοσιογραφία, η προσχολική αγωγή, η διοίκηση επιχειρήσεων, μέχρι και η σεναριογραφία. Αντικείμενα, δηλαδή, στα οποία η σωστή γνώση και χρήση της γλώσσας παίζει σημαντικό ρόλο.
Χώρια που, σύμφωνα με τον Κοραή, "το πρώτο βιβλίον εκάστου έθνους είναι της γλώσσης του το Λεξικόν", δηλαδή: η επαρκής, ορθή γνώση της γλώσσας μας θα έπρεπε να είναι βασικό προαπαιτούμενο ακόμη και για τους αποφοίτους της υποχρεωτικής μόνο εκπαίδευσης (δημοτικό-γυμνάσιο). Ο σπουδαγμένος, λοιπόν, έστω και στο ΙΙΕΚ, θα πρέπει να σκαμπάζει κάτι παραπάνω.
Το ότι τα σχολεία μας, και φυσικά και τα ΙΙΕΚ, δεν πετυχαίνουν αυτό τον αυτονόητο στόχο, το βλέπουμε (διαβάζουμε), και το ακούμε, καθημερινά γύρω μας. Θεωρητικά όμως, πίστευα ότι ο στόχος παραμένει.
Κι όμως: Το προαναφερθέν ΙΙΕΚ, αντί να διορθώσει την κωστάλεια* πατάτα ("επέλεξε" ως προστακτική, αντί για το σωστό "επίλεξε"), ή έστω να την κάνει γαργάρα, έβγαλε ολόκληρη ανακοίνωση για να την υπερασπιστεί:
Χώρια που, σύμφωνα με τον Κοραή, "το πρώτο βιβλίον εκάστου έθνους είναι της γλώσσης του το Λεξικόν", δηλαδή: η επαρκής, ορθή γνώση της γλώσσας μας θα έπρεπε να είναι βασικό προαπαιτούμενο ακόμη και για τους αποφοίτους της υποχρεωτικής μόνο εκπαίδευσης (δημοτικό-γυμνάσιο). Ο σπουδαγμένος, λοιπόν, έστω και στο ΙΙΕΚ, θα πρέπει να σκαμπάζει κάτι παραπάνω.
Το ότι τα σχολεία μας, και φυσικά και τα ΙΙΕΚ, δεν πετυχαίνουν αυτό τον αυτονόητο στόχο, το βλέπουμε (διαβάζουμε), και το ακούμε, καθημερινά γύρω μας. Θεωρητικά όμως, πίστευα ότι ο στόχος παραμένει.
Κι όμως: Το προαναφερθέν ΙΙΕΚ, αντί να διορθώσει την κωστάλεια* πατάτα ("επέλεξε" ως προστακτική, αντί για το σωστό "επίλεξε"), ή έστω να την κάνει γαργάρα, έβγαλε ολόκληρη ανακοίνωση για να την υπερασπιστεί:
Σχετικά με τη διαφήμισή μας στην τηλεόραση με εκφωνητή τον κο Κωστάλα, αναφέρουμε τα παρακάτω:
Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος Δομή γνωρίζει ότι ο σωστός γραμματικός όρος είναι το «επίλεξε» και όχι το «επέλεξε».
Παρόλα αυτά αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «επέλεξε» για τους παρακάτω λόγους:
1. Όντας προφορικός και όχι γραπτός λόγος η λέξη «επέλεξε» είναι πιο εύηχη.
2. Απευθυνόμαστε σε νέους και προσπαθούμε να τους προσεγγίσουμε λεκτικά.
3. Η λέξη «επέλεξε» χρησιμοποιείται πολύ συχνά στο internet καθώς και σε άλλες διαφημίσεις στην τηλεόραση.
4. Μεγάλοι λογοτέχνες και ποιητές χρησιμοποιούν τη λεκτική και όχι γραμματικώς ορθή αποτύπωση λέξεων σύμφωνα με τη φωνητική εύηχη εκφορά.
5. Λόγω της διαχρονικής αλλαγής της γλώσσας, πολλές φορές ό,τι ήταν παλαιότερα μη γραμματικό και αδόκιμο, καθίσταται σιγά - σιγά γραμματικό και ενίοτε και δόκιμο.
Έτσι, όλοι σχεδόν λέμε τα «επέστρεψε» και «επέλεξε» για προστακτικές και τα θεωρούμε γραμματικώς ορθά, αν και ιστορικά οι δόκιμες μορφές θα έπρεπε να είναι «επίστρεψε» και «επίλεξε».
Πόσες φορές δε λέμε «υπέγραψε» αντί «υπόγραψε», «παρήγγειλε» αντί «παράγγειλε», «αντέγραψε» αντί «αντίγραψε», στην χρήση προστακτικής του αορίστου συνθέτων ρημάτων;
6. Ας ληφθεί υπόψη και το γεγονός της αναγκαιότητας της εύηχης εκφοράς ενός διαφημιστικού κειμένου.
Δεν είμαι φιλόλογος και δεν θέλω να φανώ υπερβολικά αυστηρός. Κάνω κι εγώ λάθη. Δεν μπορώ όμως να μην επισημάνω διάφορα σημεία της παραπάνω ανακοίνωσης που "βγάζουν μάτι".
(Α) Στο σημείο 1 ("όντας" κ.λπ.), το συντακτικό της "Δομής" είναι άθλιο. Διαβάστε και φρίξτε.
(Β) Στο σημείο 2, η "Δομή" θεωρεί δεδομένο ότι οι νέοι προσεγγίζονται λεκτικά όταν υιοθετείς λανθασμένους γραμματικούς τύπους. Αναπαράγει λοιπόν τα κλισέ για τη "γλώσσα των νέων", μιλώντας προφανώς από τη σκοπιά του "ώριμου". Τι συγκατάβαση, Θεέ μου. (Και θα δείτε κι άλλη, παρακάτω.)
(Γ) Στο σημείο 4, η "Δομή" τοποθετεί εαυτήν στην ίδια "λίγκα" με "μεγάλους λογοτέχνες και ποιητές" που, ποιητική/λογοτεχνική αδεία, βάζουν χρονική αύξηση στην προστακτική του εμπρόθετου. Μου θυμίζει το Χάρρυ Κλυνν που παρουσίαζε το γύφτο τραγουδιστή να καυχιέται: "Ποιος είναι αυτός ο Μπετόβεν; Τι έχει γράψει; Τρεισήμισι χιλιάδες τραγούδια έχουμε τραγουδήσει εμείς. (Το βύσμα, μπρε!)"
(Δ) Στα σημεία 4 και 6, υπονοεί ότι το "επίλεξε" θα ήταν ...κακόηχο. Πάλι καλά που δεν είπε ότι είναι και ...αρβανίτικο (όπως διάφορα τοπωνύμια που, κυρίως μετά το 1922, ως τέτοια, δηλ. "κακόηχα", άλλαξαν διά νόμου).
Το μόνο απ' τα λεγόμενα της "Δομής" που δέχομαι είναι ότι η γλώσσα είναι "ζωντανή". Αγαπημένο μου παράδειγμα είναι η λέξη "(ε)φέτος", που (απ' όσο ξέρω) προήλθε από την εσφαλμένη εντύπωση ότι το "έτος" δασύνεται (επί+έτος). Το "επέλεξε" και παρόμοιες προστακτικές, όπως το "δεκανεύ αντικατέστησον" (το αποτυπώνει και ο Κάσδαγλης στο "Απολύομαι και Τρελαίνομαι"), μπορεί πράγματι κάποτε να καθιερωθούν ως ορθοί τύποι. Αυτό ακόμη δεν έχει συμβεί, όμως. Γι' αυτό και το ΙΙΕΚ ΔΟΜΗ κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε να σπεύσει με τόσο ζήλο να υπερασπιστεί το λάθος και να "βγει από πάνω". Το μήνυμα που περνά είναι ότι, όταν κάνεις λαθάκια στη γλώσσα, σου πρέπει όχι μόνο επιείκεια (που είναι και το σωστό, για να μην αποθαρρύνει την επανόρθωση) αλλά και επιβράβευση. Το μήνυμα αυτό είναι το λάθος μήνυμα.
*Τη χρεώνεται κι αυτός, κι ας λειτούργησε ως απλός εκφωνητής. Τόσα χρόνια στο κουρμπέτι...
Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος Δομή γνωρίζει ότι ο σωστός γραμματικός όρος είναι το «επίλεξε» και όχι το «επέλεξε».
Παρόλα αυτά αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «επέλεξε» για τους παρακάτω λόγους:
1. Όντας προφορικός και όχι γραπτός λόγος η λέξη «επέλεξε» είναι πιο εύηχη.
2. Απευθυνόμαστε σε νέους και προσπαθούμε να τους προσεγγίσουμε λεκτικά.
3. Η λέξη «επέλεξε» χρησιμοποιείται πολύ συχνά στο internet καθώς και σε άλλες διαφημίσεις στην τηλεόραση.
4. Μεγάλοι λογοτέχνες και ποιητές χρησιμοποιούν τη λεκτική και όχι γραμματικώς ορθή αποτύπωση λέξεων σύμφωνα με τη φωνητική εύηχη εκφορά.
5. Λόγω της διαχρονικής αλλαγής της γλώσσας, πολλές φορές ό,τι ήταν παλαιότερα μη γραμματικό και αδόκιμο, καθίσταται σιγά - σιγά γραμματικό και ενίοτε και δόκιμο.
Έτσι, όλοι σχεδόν λέμε τα «επέστρεψε» και «επέλεξε» για προστακτικές και τα θεωρούμε γραμματικώς ορθά, αν και ιστορικά οι δόκιμες μορφές θα έπρεπε να είναι «επίστρεψε» και «επίλεξε».
Πόσες φορές δε λέμε «υπέγραψε» αντί «υπόγραψε», «παρήγγειλε» αντί «παράγγειλε», «αντέγραψε» αντί «αντίγραψε», στην χρήση προστακτικής του αορίστου συνθέτων ρημάτων;
6. Ας ληφθεί υπόψη και το γεγονός της αναγκαιότητας της εύηχης εκφοράς ενός διαφημιστικού κειμένου.
Δεν είμαι φιλόλογος και δεν θέλω να φανώ υπερβολικά αυστηρός. Κάνω κι εγώ λάθη. Δεν μπορώ όμως να μην επισημάνω διάφορα σημεία της παραπάνω ανακοίνωσης που "βγάζουν μάτι".
(Α) Στο σημείο 1 ("όντας" κ.λπ.), το συντακτικό της "Δομής" είναι άθλιο. Διαβάστε και φρίξτε.
(Β) Στο σημείο 2, η "Δομή" θεωρεί δεδομένο ότι οι νέοι προσεγγίζονται λεκτικά όταν υιοθετείς λανθασμένους γραμματικούς τύπους. Αναπαράγει λοιπόν τα κλισέ για τη "γλώσσα των νέων", μιλώντας προφανώς από τη σκοπιά του "ώριμου". Τι συγκατάβαση, Θεέ μου. (Και θα δείτε κι άλλη, παρακάτω.)
(Γ) Στο σημείο 4, η "Δομή" τοποθετεί εαυτήν στην ίδια "λίγκα" με "μεγάλους λογοτέχνες και ποιητές" που, ποιητική/λογοτεχνική αδεία, βάζουν χρονική αύξηση στην προστακτική του εμπρόθετου. Μου θυμίζει το Χάρρυ Κλυνν που παρουσίαζε το γύφτο τραγουδιστή να καυχιέται: "Ποιος είναι αυτός ο Μπετόβεν; Τι έχει γράψει; Τρεισήμισι χιλιάδες τραγούδια έχουμε τραγουδήσει εμείς. (Το βύσμα, μπρε!)"
(Δ) Στα σημεία 4 και 6, υπονοεί ότι το "επίλεξε" θα ήταν ...κακόηχο. Πάλι καλά που δεν είπε ότι είναι και ...αρβανίτικο (όπως διάφορα τοπωνύμια που, κυρίως μετά το 1922, ως τέτοια, δηλ. "κακόηχα", άλλαξαν διά νόμου).
Το μόνο απ' τα λεγόμενα της "Δομής" που δέχομαι είναι ότι η γλώσσα είναι "ζωντανή". Αγαπημένο μου παράδειγμα είναι η λέξη "(ε)φέτος", που (απ' όσο ξέρω) προήλθε από την εσφαλμένη εντύπωση ότι το "έτος" δασύνεται (επί+έτος). Το "επέλεξε" και παρόμοιες προστακτικές, όπως το "δεκανεύ αντικατέστησον" (το αποτυπώνει και ο Κάσδαγλης στο "Απολύομαι και Τρελαίνομαι"), μπορεί πράγματι κάποτε να καθιερωθούν ως ορθοί τύποι. Αυτό ακόμη δεν έχει συμβεί, όμως. Γι' αυτό και το ΙΙΕΚ ΔΟΜΗ κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε να σπεύσει με τόσο ζήλο να υπερασπιστεί το λάθος και να "βγει από πάνω". Το μήνυμα που περνά είναι ότι, όταν κάνεις λαθάκια στη γλώσσα, σου πρέπει όχι μόνο επιείκεια (που είναι και το σωστό, για να μην αποθαρρύνει την επανόρθωση) αλλά και επιβράβευση. Το μήνυμα αυτό είναι το λάθος μήνυμα.
*Τη χρεώνεται κι αυτός, κι ας λειτούργησε ως απλός εκφωνητής. Τόσα χρόνια στο κουρμπέτι...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου