Συχνά χαρακτηρίζω τον τόπο κατοικίας μου (Κόρινθο) σαν ένα μακρινό προάστειο της Αθήνας. "Ψυχολογικά" αυτό οφείλεται και στη λειτουργία, τα τελευταία χρόνια, της νέας σιδηροδρομικής γραμμής που σήμερα φτάνει έως το Κιάτο και συγκεκριμένα της υπηρεσίας με το όνομα "προαστιακός".
Πριν από πέντε χρόνια είχα γράψει τους λόγους για τους οποίους ο προαστιακός, όπως λειτουργούσε τότε, "δεν βόλευε". Δεν έχουν αλλάξει πολλά, πέρα από κάποιες μικροβελτιώσεις (μερικοί νέοι σταθμοί, κάπως γρηγορότερες διαδρομές και κατάργηση της "αναδίπλωσης" δηλ. του "μπρος-πίσω" στη Νερατζιώτισσα). Τα δρομολόγια παραμένουν ωριαία και "μονοκόμματα". Θα ήταν σίγουρα πολύ καλύτερο να υπήρχαν τραίνα κάθε μισή ώρα, εναλλάξ για βόρεια/ανατολικά/αεροδρόμιο και για κέντρο/Πειραιά. Με τα σημερινά δεδομένα, θα περιμένουμε σίγουρα πολύ καιρό μέχρι να δούμε να εφαρμόζεται οποιαδήποτε τέτοια πρόταση που πρώτα και κύρια σημαίνει αύξηση λειτουργικού κόστους (ταμπού, αν καταλαβαίνω καλά).
Κι όμως, τη στιγμή που ακόμη και στα βάθη της κρίσης, σήμερα, βλέπουν το φως της δημοσιότητας φιλόδοξες (to put it politely) προτάσεις κατασκευαστικών εργασιών, όπως η διάθεση 580 εκατομμυρίων ευρώ για διαπλάτυνση της διώρυγας, σίγουρα υπάρχει έδαφος και για ρεαλιστικές, διαχειριστικές προτάσεις, που θα αξιοποιήσουν καλύτερα υποδομές που "κάθονται", όπως αυτή του προαστιακού - και που μπορουν να φέρουν νέα κίνηση, δηλ. έσοδα και άρα ίσως θα ήταν βιώσιμες.
Το "μετρό της δυτικής Αθήνας", με πυκνά δρομολόγια στο αστικό τμήμα από Πειραιά μέχρι Λιόσια - και σταδιακά αραιότερα στο Θριάσιο και δυτικότερα - δεν θέλει πολύ ακόμη για να γίνει πραγματικότητα, αν κάποιος το αποφασίσει. Κάτι αντίστοιχο μπορεί κανείς να διανοηθεί και για τα βόρεια προάστεια, με επίκεντρο το Μαρούσι, έδρα πολλών επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων.
Κι όσο για τη "ζώνη των ΚΤΕΛ" (δηλ. εκτός ΟΑΣΑ), που πάντα παραπονιέται για τις ανύπαρκτες αστικές της συγκοινωνίες, θα μπορούσαμε ακόμη και στα σημερινά "στριμωγμένα" χρόνια να φανταστούμε τη μία και πρωταρχική γραμμή κάθε οικισμού: αυτή που θα συνδέει το σταθμό του προαστιακού της (τη "γραμμή ζωής" της δηλαδή) με τον αστικό ιστό.
Ξεφεύγοντας από την (κατευθυνόμενη συχνά) "εργολαγνεία" των "τοπικών κοινωνιών", θα μπορούσαμε να υπερβούμε τις συνήθεις κραυγές. Ναι, κάποτε θα ήταν καλό να γίνει, για παράδειγμα, η έξτρα γραμμή για το Λουτράκι. Μέχρι τότε όμως - διότι η γραμμή δεν έρχεται μόνη, αλλά συνοδεύεται από σοβαρά λειτουργικά έξοδα - ας υπάρξει μια σοβαρή και αξιόπιστη λεωφορειακή γραμμή. Διαμπερής: Κέντρο Κορίνθου - Σταθμός Προαστιακού - Κέντρο Λουτρακίου. Ή παραλλαγές πάνω σε αυτό το μοτίβο - παρόμοιες και αλλού (Κιάτο-Ξυλόκαστρο, Ζευγολατιό-Βέλο). Και αστική - όσον αφορά τα λειτουργικά της χαρακτηριστικά (συχνότητα, κυρίως), ξεπερνώντας (και εδώ) τις αγκυλώσεις για το τι είναι "(υπερ)αστικό" και ποιος δικαιούται να το "εκμεταλλεύεται" (αποφεύγω το άλλο ρήμα, από "λ", που μου έρχεται στο μυαλό).
Κανείς στα κέντρα λήψης αποφάσεων δεν θα "αγαπήσει" έμπρακτα τον προαστιακό, αν δεν τον αγκαλιάσουν πρώτα και κύρια αυτοί που μπορούν ουσιαστικά να εξυπηρετηθούν απ' αυτόν: οι κάτοικοι των προαστείων, κοντινών και μακρινών, που χάρη σε αυτόν μπορούν - με πυκνότερα και αμεσότερα δρομολόγια - να έρθουν κοντύτερα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς το κέντρο της Αθήνας.
Ειδικά οι πάσης φύσεως, αυτοαποκαλούμενοι "φίλοι" του σιδηροδρόμου καλό θα ήταν να κάνουν ό,τι μπορούν για να μη διαχέεται ενέργεια (και ρευστό) σε υποτιθέμενες ρομαντικές αναβιώσεις αμφίβολης (στην καλύτερη περίπτωση) βιωσιμότητας (βλ. μετρικές γραμμές σε περιοχές όπου υπάρχει, πολύ κοντά, σχετικά εξυπηρετικό - έστω και με τα προβλήματα - και κυρίως σύγχρονο δίκτυο) - και, αντίθετα, να εστιαστούν στο να γίνει "ομορφότερο" το ασχημόπαπο της σημερινής, λειψής και υπολειτουργούσας, υπηρεσίας του προαστιακού. Η ανάπτυξη αξιόπιστου δικτύου σταθερής τροχιάς είναι μονόδρομος για κάθε μητροπολιτική αστική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων-δορυφόρων. Η κρίση, που έχει συνοδευτεί από αποθάρρυνση της χρήσης αυτοκινήτου, είναι (μέσα στα δυσάρεστά της) ευκαιρία για ανατροπή της σημερινής (αν)ισορροπίας, υπέρ των φιλικότερων στο περιβάλλον (αλλά και στον άνθρωπο, σε πάρα πολλές περιπτώσεις - δεν γεννηθήκαμε για να τρώμε τις μέρες μας στο αυτοκίνητο ή να τρέμει το φυλλοκάρδι μας στην άσφαλτο) μέσων σταθερής τροχιάς.
Πριν από πέντε χρόνια είχα γράψει τους λόγους για τους οποίους ο προαστιακός, όπως λειτουργούσε τότε, "δεν βόλευε". Δεν έχουν αλλάξει πολλά, πέρα από κάποιες μικροβελτιώσεις (μερικοί νέοι σταθμοί, κάπως γρηγορότερες διαδρομές και κατάργηση της "αναδίπλωσης" δηλ. του "μπρος-πίσω" στη Νερατζιώτισσα). Τα δρομολόγια παραμένουν ωριαία και "μονοκόμματα". Θα ήταν σίγουρα πολύ καλύτερο να υπήρχαν τραίνα κάθε μισή ώρα, εναλλάξ για βόρεια/ανατολικά/αεροδρόμιο και για κέντρο/Πειραιά. Με τα σημερινά δεδομένα, θα περιμένουμε σίγουρα πολύ καιρό μέχρι να δούμε να εφαρμόζεται οποιαδήποτε τέτοια πρόταση που πρώτα και κύρια σημαίνει αύξηση λειτουργικού κόστους (ταμπού, αν καταλαβαίνω καλά).
Κι όμως, τη στιγμή που ακόμη και στα βάθη της κρίσης, σήμερα, βλέπουν το φως της δημοσιότητας φιλόδοξες (to put it politely) προτάσεις κατασκευαστικών εργασιών, όπως η διάθεση 580 εκατομμυρίων ευρώ για διαπλάτυνση της διώρυγας, σίγουρα υπάρχει έδαφος και για ρεαλιστικές, διαχειριστικές προτάσεις, που θα αξιοποιήσουν καλύτερα υποδομές που "κάθονται", όπως αυτή του προαστιακού - και που μπορουν να φέρουν νέα κίνηση, δηλ. έσοδα και άρα ίσως θα ήταν βιώσιμες.
Το "μετρό της δυτικής Αθήνας", με πυκνά δρομολόγια στο αστικό τμήμα από Πειραιά μέχρι Λιόσια - και σταδιακά αραιότερα στο Θριάσιο και δυτικότερα - δεν θέλει πολύ ακόμη για να γίνει πραγματικότητα, αν κάποιος το αποφασίσει. Κάτι αντίστοιχο μπορεί κανείς να διανοηθεί και για τα βόρεια προάστεια, με επίκεντρο το Μαρούσι, έδρα πολλών επιχειρήσεων και λοιπών εγκαταστάσεων.
Κι όσο για τη "ζώνη των ΚΤΕΛ" (δηλ. εκτός ΟΑΣΑ), που πάντα παραπονιέται για τις ανύπαρκτες αστικές της συγκοινωνίες, θα μπορούσαμε ακόμη και στα σημερινά "στριμωγμένα" χρόνια να φανταστούμε τη μία και πρωταρχική γραμμή κάθε οικισμού: αυτή που θα συνδέει το σταθμό του προαστιακού της (τη "γραμμή ζωής" της δηλαδή) με τον αστικό ιστό.
Ξεφεύγοντας από την (κατευθυνόμενη συχνά) "εργολαγνεία" των "τοπικών κοινωνιών", θα μπορούσαμε να υπερβούμε τις συνήθεις κραυγές. Ναι, κάποτε θα ήταν καλό να γίνει, για παράδειγμα, η έξτρα γραμμή για το Λουτράκι. Μέχρι τότε όμως - διότι η γραμμή δεν έρχεται μόνη, αλλά συνοδεύεται από σοβαρά λειτουργικά έξοδα - ας υπάρξει μια σοβαρή και αξιόπιστη λεωφορειακή γραμμή. Διαμπερής: Κέντρο Κορίνθου - Σταθμός Προαστιακού - Κέντρο Λουτρακίου. Ή παραλλαγές πάνω σε αυτό το μοτίβο - παρόμοιες και αλλού (Κιάτο-Ξυλόκαστρο, Ζευγολατιό-Βέλο). Και αστική - όσον αφορά τα λειτουργικά της χαρακτηριστικά (συχνότητα, κυρίως), ξεπερνώντας (και εδώ) τις αγκυλώσεις για το τι είναι "(υπερ)αστικό" και ποιος δικαιούται να το "εκμεταλλεύεται" (αποφεύγω το άλλο ρήμα, από "λ", που μου έρχεται στο μυαλό).
Κανείς στα κέντρα λήψης αποφάσεων δεν θα "αγαπήσει" έμπρακτα τον προαστιακό, αν δεν τον αγκαλιάσουν πρώτα και κύρια αυτοί που μπορούν ουσιαστικά να εξυπηρετηθούν απ' αυτόν: οι κάτοικοι των προαστείων, κοντινών και μακρινών, που χάρη σε αυτόν μπορούν - με πυκνότερα και αμεσότερα δρομολόγια - να έρθουν κοντύτερα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς το κέντρο της Αθήνας.
Ειδικά οι πάσης φύσεως, αυτοαποκαλούμενοι "φίλοι" του σιδηροδρόμου καλό θα ήταν να κάνουν ό,τι μπορούν για να μη διαχέεται ενέργεια (και ρευστό) σε υποτιθέμενες ρομαντικές αναβιώσεις αμφίβολης (στην καλύτερη περίπτωση) βιωσιμότητας (βλ. μετρικές γραμμές σε περιοχές όπου υπάρχει, πολύ κοντά, σχετικά εξυπηρετικό - έστω και με τα προβλήματα - και κυρίως σύγχρονο δίκτυο) - και, αντίθετα, να εστιαστούν στο να γίνει "ομορφότερο" το ασχημόπαπο της σημερινής, λειψής και υπολειτουργούσας, υπηρεσίας του προαστιακού. Η ανάπτυξη αξιόπιστου δικτύου σταθερής τροχιάς είναι μονόδρομος για κάθε μητροπολιτική αστική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων-δορυφόρων. Η κρίση, που έχει συνοδευτεί από αποθάρρυνση της χρήσης αυτοκινήτου, είναι (μέσα στα δυσάρεστά της) ευκαιρία για ανατροπή της σημερινής (αν)ισορροπίας, υπέρ των φιλικότερων στο περιβάλλον (αλλά και στον άνθρωπο, σε πάρα πολλές περιπτώσεις - δεν γεννηθήκαμε για να τρώμε τις μέρες μας στο αυτοκίνητο ή να τρέμει το φυλλοκάρδι μας στην άσφαλτο) μέσων σταθερής τροχιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου