Μαγ(κ)ικές λύσεις

Από τον Ιανουάριο η κεντροδεξιά (όπως και η κεντροαριστερά) μιλούσε με αρκετή σιγουριά για το τέλος της τρόικας. Αυτό δεν ήρθε. Δεν νομίζω ότι είναι παράλογο που διεθνώς δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην οικονομία μας. Ούτε κι εμείς οι ίδιοι έχουμε. Τα αδιέξοδα είναι εμφανή:
- Η ανεργία παραμένει γύρω στο 25%-27%. Η αντιμετώπισή της γίνεται με επιδοματικές κυρίως προσεγγίσεις.
- Το Δημόσιο δεν μπορεί να δώσει απευθείας απασχόληση και με το ζόρι διατηρεί τις θέσεις εργασίας που ήδη υπάρχουν.
- Η αυξημένη φορολόγηση και κυρίως η διαρκής αβεβαιότητα για τυχόν μελλοντικές επιβαρύνσεις φρενάρει κάθε διάθεση επένδυσης σε όλα τα επίπεδα.
- Ο πληθυσμός μας μειώνεται, όχι μόνο λόγω της υπογεννητικότητας αλλά και γιατί φεύγουν στο εξωτερικό, είτε παλιότεροι μετανάστες είτε έλληνες ως νέα διασπορά.
- Η Ελλάδα είναι μέλος μιας ευρωπαϊκής οικογένειας που και αυτή συνολικά δεν πάει ιδιαίτερα καλά, με αυξανόμενη πιθανότητα πρώτα η Βρετανία και αργότερα η Γαλλία (με διαφορετικό τρόπο, μια και διαφέρει ο τρόπος πρόσδεσής τους στην ΕΕ) να ασκήσουν σημαντικές "φυγόκεντρες" δυνάμεις έναντι του γερμανικού πυρήνα, ήδη μέσα στη δεκαετία που διανύουμε.

Μόνο αναμφισβήτητα θετικό στοιχείο είναι οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί του ελληνικού δημοσίου. Για μια υπερχρεωμένη χώρα αυτό είναι μια καλή αρχή - ή μάλλον μια στοιχειώδης προϋπόθεση για τη μελλοντική πορεία. Φαίνεται όμως ότι όσο δεν αλλάζει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω 5 σημεία αδιεξόδου, η σταθερότητα ταυτίζεται με τέλμα. Something has to give. "Πειράζοντας" τον ένα παράγοντα χαλάνε οι υπόλοιποι. Τις θυσίες δεν τις γλιτώνουμε.

• Είτε θα διώξουμε κι άλλο κόσμο στο εξωτερικό (για να επαρκέσει η όποια πίτα για τους υπόλοιπους), α-λα πρώην ανατολική Ευρώπη - δεν είναι κι εύκολο, "το εξωτερικό" δεν είναι πια τόσο φιλόξενο.
• Είτε θα θυσιάσουμε το πρωτογενές πλεόνασμα για να γίνουν στοχευμένες κρατικές επενδύσεις ή/και φορολογικές ελαφρύνσεις για ιδιώτες (όχι απαραίτητα ξένους και μεγάλους) που επενδύουν, με στόχο αφενός την απασχόληση, αφετέρου να βελτιωθεί (ή να σταματήσει να χειροτερεύει) η ποιότητα ζωής.
• Είτε θα συμπιέσουμε κι άλλο τα εισοδήματα (εν μέρει με "οριζόντια μέτρα" και με κάποιες αλλαγές δομών) ώστε να υποτιμηθούμε λίγο ακόμη εσωτερικά, ελπίζοντας ότι θα μειωθεί λίγο ακόμη η ανεργία.
• Είτε, τέλος, θα ενισχύσουμε τα εναλλακτικά / συμπληρωματικά περιβάλλοντα στα οποία ήδη κινούμαστε (ναυτιλία/Κίνα, ομογένεια, ορθοδοξία, πολιτιστική/τουριστική κληρονομιά κ.ά. συγκριτικά μας πλεονεκτήματα) με σκοπό να μειώσουμε κάπως - ως στοιχειώδη κίνηση αυτοσυντήρησης - την ταύτισή μας με την "οικογένεια".

Κι επειδή λένε ότι δεν πρέπει να βάζεις όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι, η λογική επιτάσσει να εξετάσεις ένα συνδυασμό των παραπάνω. Ή κάποιων από τα παραπάνω - που το καθένα τους έχει ένα ιδιαίτερο ρίσκο, πέρα από το διαρκές ενδεχόμενο λανθασμένων επιλογών ή/και κακών συγκυριών.

• Τον πόνο ψυχής, την πίεση στον κοινωνικό ιστό, το brain drain (μετανάστευση).
• Τα ζόρια από τους δανειστές / προβληματικές χρηματοροές / κίνδυνο στάσης πληρωμών (ελλείμματα).
• Λίγη ακόμη κοινωνική αναταραχή ("μέτρα" λιτότητας ή μεταρρυθμιστικά).
• Τα ζόρια από τους συμμάχους (γεωπολιτικοί "αστερίσκοι").

Κάπως έτσι τα καταλαβαίνω, χωρίς βέβαια να είμαι οικονομολόγος, κοινωνιολόγος, διεθνολόγος, νομικός ή πολιτικός επιστήμονας. Αν δεν συζητηθούν αυτά στο κοντινό μέλλον, πέρα από τα μικρά ή μεγάλα που μπορεί να απασχολούν τον καθένα, δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε πολλά. Να δούμε, πόσο σοφότεροι θα γίνουμε τις επόμενες εβδομάδες.

Στην εικόνα, οι Μάγοι, αγγλιστί the Wise Men