Κύρος και η δέουσα τιμή

Ο λαός που καταγγέλλει τη μεγαλύτερη γενοκτονία του πρώτου παγκοσμίου, ο ίδιος που σε αντίποινα κατηγορήθηκε ότι προβόκαρε την πυρκαγιά της Σμύρνης, δεν χρειάζεται συστάσεις. Δεν είναι όμως ο μόνος ανάδελφος, ούτε ο μόνος πολιτισμένος της περιοχής. Οι Γεωργιανοί, ως Ίβηρες, έφτασαν εδώ κι αιώνες ως μοναχοί στο Άγιον Όρος. Οι παραδίπλα έμαθαν τα τούρκικα των Σελτζούκων αλλά κράτησαν τον Σιιτισμό των Ιρανών, των οποίων αποτελούν τον ελαφρά διαφοροποιημένο συγγενή. Αυτό το βλέπουμε στο ίδιο το όνομα της χώρας τους: προέρχεται από τον σατράπη Ατροπάτη, που συγγένεψε με τον Μεγαλέξανδρο μετά από εκείνη τη μοναδική εκστρατεία. Και πιο πολύ το βλέπει όποιος ψάξει λίγο πέρα από τη στέππα και τη λίμνη - ή μάλλον μια θάλασσα μικρή - και βρει λίγο νοτιότερα τον Νείλο του Καυκάσου, το ποτάμι στο οποίο απορρέει η μεγαλύτερη έκταση των τριών χωρών - ονομασμένο* από έναν άλλο Πέρση αυτό, επιφανέστερο: τον Κύρο.

Δεν έχω αναζητήσει την πηγή της έκφρασης Καυκάσιος [update: δείτε εδώ], που οι αγγλοσάξονες χρησιμοποιούν για την καποτε ονομαζόμενη Άρια Φυλή. Η μακρά ιστορία της περιοχής μάλλον δεν είναι άσχετη με αυτή την ορολογία. Θέλω να πω πως κάνουν λάθος όσοι εξαντλούν τη μελέτη μιας περιοχής στα πάθη του 20ου και 21ου αιώνα που οι ίδιοι γνώρισαν. Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία και Αρμενία δεν είναι μόνο ΕΣΣΔ, μειονότητες, θύλακες, αγωγοί καυσίμων, πόλεμοι, διωγμοί ή το μαξιλαράκι ανάμεσα στους Τούρκους και τους Ρώσους. Μαζί με φυσική ζωή τα ποτάμια της εύκρατης αλλά άγριας ενδοχώρας έδωσαν πολιτισμό, άξιο σεβασμού από πάλαι ποτέ αποικιοκράτες, αείποτε ιμπεριαλιστές, διεισδυτικούς γείτονες αλλά - και κατεξοχήν - από τους κληρονόμους της κοιτίδας: εμάς που συχνά σαν νέοι "Πορτοκάλος" (του Γάμου α-λα Ελληνικά) βλέπουμε μόνο ένα αλφάβητο, μια Ιστορία και μόνο εμάς ως εκπροσώπους ή μπροστάρηδες για κάθε τι χριστιανικό ή/και υπό προϋποθέσεις ευρωπαϊκό ανατολικά του Αιγαίου.

*Έμαθα πριν λίγο και την εκδοχή της προέλευσης από την αζέρικη λέξη για τον ασταθή (ποταμό): kür