31 Δεκ 2016

Μιλώντας για τα 32 μέτρα, στις 31 του μηνός

Οι οικοδομικοί κανονισμοί της μεταπολιτευτικής εποχής δεν αφήνουν κανένα κτίριο στην Ελλάδα να ξεπεράσει το μαγικό αριθμό των 32 μέτρων σε ύψος. Το κτίριο του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος" (ΚΠΙΣΝ - δυστυχώς άλλη μια άθλια νεοελληνική ακροστοιχίδα) δεν ξεφεύγει από αυτόν τον κανόνα. Αν μάλιστα το δεις από την πλευρά της Καλλιθέας και του πάρκου, νομίζεις ότι δεν υπάρχει καν κτίριο. Οι βασικοί άξονες στην παράλληλη της Συγγρού κατεύθυνση βρίσκονται στη συνέχεια των τζιτζιφιώτικων δρόμων και μάλιστα φέρουν τα ονόματά τους (π.χ. οδός Ευριπίδου). Σε αντίθεση όμως με την υπόλοιπη flatland της Καλλιθέας αρχίζουν να ανηφορίζουν. Το "χωμάτινο κάλυμμα" των τεράστιων κτιρίων της Βιβλιοθήκης και της Λυρικής μοιάζει με λόφος. Πάνω του, κοιτώντας προς το βορρά, νομίζεις ότι το αττικό λεκανοπέδιο είναι σαν αυτό του Καράκας: ότι κλείνει δηλαδή και από το νότο, χωρίς έξοδο στη θάλασσα.

Όχι πως λείπουν και οι θέες προς τη θάλασσα - όμως ο αρχιτέκτονας Ρέντζο Πιάνο (δημιουργός του Μπωμπούρ ή κέντρου Πομπιντού στο Παρίσι όταν ήμουν παιδί) σαν να επέλεξε να της γυρίσει την πλάτη. Ίσως να διείδε - λίγο πριν την έναρξη της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης - ότι η περιοχή του φαληρικού Δέλτα θα έμενε για πολλά χρόνια ακόμη άσχημη και αδιαμόρφωτη, παρά το αναμφίβολο δυναμικό της. Μάλλον γι' αυτό προτίμησε να δείξει στην παραλία το ασχημότερο δυνατό πρόσωπο του καινούργιου κτιριακού συγκροτήματος: έναν σχεδόν συνεχόμενο τοίχο από μπετόν, όπου μάλιστα κάποιοι είχαν το "θράσος" να ονομάσουν Canyon Street (!) την ποδηλατοδρομημένη σούδα που χωρίζει το πάρκινγκ από τα κυρίως κτίρια. 

Η πρόσφατη εξαγγελία πρωτοβουλίας για την ολοκλήρωση των εργασιών της πάλαι ποτέ Ολυμπιακής Ζώνης του Φαλήρου - της μπαζωμένης από το '70 περίπου περιοχής ανάμεσα στο Τροκαντερό και το Μικρολίμανο - δίνει την ελπίδα ότι κάποτε μπορεί να διαψευστούν (-ούμε) οι απαισιόδοξοι και να μπορεί κανείς να βολτάρει ανάμεσα στις δύο παλιές μου γειτονιές, Πειραιά και Καλλιθέα, περνώντας από την πολύπαθη Εσπλανάδα και από έναν παραλιακό περίπατο χωρίς καταυλισμούς και με μόνη ενόχληση τα κουνούπια. Η ήδη κατασκευαζόμενη επέκταση του τραμ μέχρι το κέντρο του Πειραιά, παρά την αναμενόμενη γκρίνια (και χωρίς να αναιρεί κάποια από τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης χάραξης), συμπληρώνει την αίσθηση της αλλιώτικης, φιλικής στο περιβάλλον διαμόρφωσης του τοπίου, σε μια περιοχή που μπορεί να ελπίζει να γίνει cool - αλλά ποτέ δεν ήταν (παρά τη μοναδική τοποθεσία της). Η γενιά των παιδιών μου, μόνο από αφηγήσεις θα ξέρει ότι κάποτε εκεί στο, εχμ, ΚΠΙΣΝ (σημείωση: βρείτε άλλο όνομα!) βρισκόταν ο Ιππόδρομος, τόπος δυστυχίας - είτε ως χώρος συγκέντρωσης αντιφρονούντων, είτε ως πόλος έλξης εθισμένων. Και οι ταινίες που γυρίστηκαν γύρω στο '80 στο Δέλτα, που δείχνουν μια αλλιώτικη νυχτερινή όψη της περιοχής με μηχανόβιους και τραβεστί, δεν θα είναι μόνο καλτ αλλά και απίστευτες - κανείς δεν θα φαντάζεται αυτόν τον τόπο ως πυρήνα παρακμής.

Έτσι ελπίζουμε τουλάχιστον. Είναι ελπιδοφόρο, να αναδύεται ένα τόσο εντυπωσιακό συγκρότημα τον καιρό της κρίσης - έστω και από κεκτημένη ταχύτητα, σε συνέχεια συμφωνιών που υπογράφηκαν την περίοδο 2006-2009 και με βασικό πλεονέκτημα τη ρευστότητα που διέθετε ο ιδιώτης δωρητής. Τα όσα κατασκευάστηκαν πριν το 2004 για τους Ολυμπιακούς συνολικά δεν υστερούσαν σε όγκο. Το momentum που χάθηκε σε αυτά, θα μπορέσει να διατηρηθεί στη νέα Λυρική και τη νέα Βιβλιοθήκη; Η συζήτηση αυτή οδηγεί σε σκέψεις για business plan και παρεμφερή, υψίστης σημασίας ζητήματα. Οι προβληματισμοί όμως θα περιμένουν για λίγο. Προτιμώ να κλείσω τη χρονιά που φεύγει κρατώντας λίγη από την ομορφιά της πρώτης ολοκληρωμένης εντύπωσης. 

Ευτυχισμένο το 2017!








Δεν υπάρχουν σχόλια: