2 Ιουν 2017

"Σε δέκα χρόνια θα έχει ξεχαστεί"

Στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισε μια δημόσια συζήτηση για το όνομα ενός λαού, που μέχρι τότε δεν είχε αναγνωριστεί ευρύτερα η ίδια του η υπόσταση. Όταν η πατρίδα αυτού του λαού πρωτοέγινε ανεξάρτητη πολύ αργότερα, αφού αποσπάστηκε από τον βόρειο ορθόδοξο γείτονά της, επελέγη μια ιστορική ονομασία που ταυτιζόταν με αυτήν της γειτονικής προς νότον περιοχής της. Η περιοχή αυτή ανήκει σε μια μεγαλύτερη χώρα με πολύ μακρά ιστορία. Η δε ονομασία χρονολογείται από την ένδοξη αρχαιότητα.

Όπως θα ανέμενε κανείς, σημειώθηκαν αντιδράσεις. Πολλοί στην νότια χώρα υποπτεύθηκαν ότι το θέμα της ονομασίας ήταν δούρειος ίππος για ενδεχόμενη απόσπαση εδαφών που θα βασιζόταν σε αλυτρωτικές βλέψεις. Ορισμένοι μάλιστα υποστήριξαν (μάλλον με σαρκασμό ή/και εκφράζοντας ευσεβείς πόθους) ότι οι κάτοικοι της βόρειας χώρας στην πραγματικότητα επιθυμούν να ενσωματωθούν στη νότια, από τη στιγμή που οικειοποιούνται αυτό το ιστορικό όνομα.

Στην άλλη, τη βόρεια πλευρά, οι μετριοπαθέστεροι δέχτηκαν να μπει γεωγραφικός προσδιορισμός, ο οποίος θα απάλυνε τους φόβους των γειτόνων. Ταυτόχρονα, τονίζονταν τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία των δύο κοινωνιών, την ώρα που εγκαθιδρύονταν εκατέρωθεν διπλωματικές αποστολές.

Μια άλλη ισχυρή γειτονική χώρα, με παραπλήσια γλώσσα, διατηρεί μια ισχυρή επιρροή στη σχετικά μικρή κοινωνία, η οποία μεταξύ των άλλων έχει να αντιμετωπίσει και εδαφικό/μειονοτικό θέμα -με άλλον, αλλόθρησκο γείτονά της- με συχνά ένοπλα ξεσπάσματα.

Αν σας φαίνονται γνώριμα και βαλκανικά όλα τα παραπάνω, τότε αξίζει να μάθει κανείς ότι η ιστορία της Μακεδονίας (γεωγραφικός προσδιορισμός) έχει επαναληφθεί σε τουλάχιστον μία ακόμη γωνιά του πλανήτη - τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα σημεία των ανωτέρω παραγράφων. Η γωνιά αυτή είναι το Αζερμπαϊτζάν: για την ακρίβεια, η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει το σύγχρονο κράτος αλλά και την ομώνυμη - και πολυπληθέστερη - έκταση στο βορειοδυτικό Ιράν.

Έως και τον 19ο αιώνα, πραγματικά, ήταν δύσκολο να βρεις χάρτη που να απεικονίζει το Αζερμπαϊτζάν στη σημερινή του έκταση, ανάμεσα στους δύο Καυκάσους (μεγάλο και μικρό) και την Κασπία. Οι ισλαμικού θρησκεύματος λαοί του Καυκάσου εμφανίζονταν ως "Μουσουλμάνοι" (περίπου όπως και οι Βόσνιοι στην εποχή της Γιουγκοσλαβίας) ή "Τάταροι" - ο τελευταίος όρος ήταν σε κοινή χρήση στη Ρωσία για πολλούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς που κατοικούσαν στην τότε αυτοκρατορία της.

Λέγεται ότι η εφημερίδα Kashkul ήταν η πρώτη που διέδωσε τον όρο μετά το 1880. Ως χώρα όμως το Αζερμπαϊτζάν πρωτοέγινε ανεξάρτητο μετά την πτώση του τσαρικού καθεστώτος, προς το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η βραχύβια Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν (Azərbaycan Demokratik Respublikası) απορροφήθηκε από την Σοβιετική Ένωση έχοντας αφήσει σημαντικές παρακαταθήκες. Το Αζερμπαϊτζάν της περιόδου 1918-1921 έγινε η πρώτη κατά πλειοψηφία μουσουλμανική χώρα, στην οποία οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου.

Τότε ήταν που δημιουργήθηκε -και σύντομα λύθηκε- το θέμα με το Ιράν. Η μακρά σοβιετική περίοδος (που ξεκίνησε μετά από αιματηρές συγκρούσεις σε όλην την περιοχή, με κάθε είδους ευκαιριακές συμμαχίες - έως και σύγκρουση μεταξύ Γερμανών-Οθωμανών, που τύποις ήταν σύμμαχοι!) έβαλε πάγο στις σχετικές συζητήσεις, παρόμοιον με αυτόν που μπήκε στο μακεδονικό για όσο καιρό παρέμενε ενωμένη η Γιουγκοσλαβία. Το Αζερμπαϊτζάν το μάθαμε όλοι περίπου τον ίδιο καιρό που φούντωσε η υπόθεση των Σκοπίων: τον καιρό που έπεσαν τα ανατολικοευρωπαϊκά καθεστώτα. Για την ακρίβεια ο Καύκασος προηγήθηκε, μια και η διαμάχη με τους Αρμενίους του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έγινε ένοπλη πριν την ανεξαρτησία της πΓΔΜ και πολύ πριν σημειωθούν ταραχές στο Τέτοβο και αλλού μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών.

Το Αζερμπαϊτζάν όταν έγινε ανεξάρτητο ανακήρυξε ως επίσημη γλώσσα του την τουρκική, ωστόσο με την αλλαγή πολιτικής ηγεσίας από το '93 επισημοποιήθηκε η χρήση της αζέρικης, που συγγενεύει αλλά δεν ταυτίζεται. Κάπου εδώ λιγοστεύουν οι ομοιότητες με την πΓΔ Μακεδονίας, που όσο έχει κρατική υπόσταση δεν ονόμασε ποτέ βουλγαρική την επίσημη γλώσσα της.

 Όσο για το Ιράν, τέλος, οι αντιδικίες της περιόδου 1918-21 δεν επανήλθαν στην ίδια ένταση. Αν κάποιος τότε είχε προφητεύσει ότι "σε δέκα χρόνια το πράγμα θα έχει ξεχαστεί", θα είχε θεωρηθεί δικαιωμένος. Ωστόσο, το "μηδένα προ του τέλους" ισχύει πάντοτε στη ζωή. Αν κρίνουμε από κάποια δημοσιεύματα του 2012, το ζήτημα - για ορισμένους - πήγε να αναζωπυρωθεί. Βαλκάνια-Καύκασος, σημειώσατε Χ.

Φωτό: η παλιά πόλη του Μπακού


1 σχόλιο:

Patrice είπε...

Καλησπέρα σε σας
Είμαστε ένας μεγάλος οργανισμός που εξειδικεύεται στον τομέα της χρηματοδότησης και των επενδύσεων προκειμένου να βοηθήσει τους ανθρώπους ή τις προβληματικές επιχειρήσεις. Μπορούμε να σας βοηθήσουμε ό, τι κι αν αντιμετωπίσετε. Μπορούμε να σας χορηγήσουμε δάνειο από 5000 € έως 5000.000 €. Εάν βρίσκεστε σε μια τέτοια κατάσταση, επικοινωνήστε μαζί μας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: patricefradet22@gmail.com
σας ευχαριστώ