Δεν της φαινόταν καθόλου αυτής της πόλης, ότι θα άρχιζε να μπαίνει στο προσκήνιο. Τι ξέραμε γι' αυτήν; Ότι ήταν η πρώτη πρωτεύουσα των οθωμανών, όταν εγκαταστάθηκαν "για τα καλά" εκεί, απέναντι από την παρακμάζουσα πλην Βασιλεύουσα. Ότι η περιοχή λεγόταν Βιθυνία, που καμιά φορά τη μπέρδευα με τη Βηθανία της Παλαιστίνης, ενώ άλλες φορές πίστευα (επίσης εσφαλμένα) ότι ανήκει στον Πόντο. Ότι σχετίζεται ιστορικά με τον Προυσό, που όπως άκουσα οι ντόπιοι τον αποκαλούσαν Πουρσό, βάζοντας το "ου" πριν από το "ρ" όπως συμβαίνει και με το τούρκικο όνομα της πόλης (Bursa). Ότι, τέλος, τα τουριστικά πρακτορεία την προσέθεταν ακόμη και σε ολιγοήμερες εκδρομές σε Πόλη-Πριγκιπόννησα, για όσους ήθελαν να προσθέσουν λίγο περισσότερο "άρωμα ανατολής".
Ξαφνικά, πέρυσι ανακάλυψα ότι η τέταρτη πόλη της Τουρκίας κοντεύει να συναγωνιστεί, και αυτή, το αθηναϊκό λεκανοπέδιο - η Σμύρνη ήδη το είχε φτάσει πληθυσμιακά. Πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια η Προύσα. Πέραν της συνολικής αστυφιλίας των γειτόνων, την "ανέβασε" σίγουρα και η βιομηχανική της ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκινητοβιομηχανίας: την Τόφας την ξέραμε σαν χορηγό ομάδας μπάσκετ - πρόκειται για το τοπικό εργοστάσιο της Fiat, ενώ υπάρχει και αντίστοιχο της Renault.
Η πόλη έχει "δύσκολη" τοπογραφία μια και είναι χτισμένη στους πρόποδες του μεγάλου βουνού, Uludağ - ενός ακόμη Ολύμπου των αρχαίων χρόνων. Η κεντρική της περιοχή, με τα σημαντικότερα μνημεία (όπως το Μεγάλο Τέμενος και το Koza Han), είναι σε πλαγιά. Ωστόσο λειτουργεί ήδη μια γραμμή μετρό με δύο παρακλάδια (Θεσσαλονίκη, ακούς;), καθώς και ένα τραμ "εποχής" στα πρότυπα της Κωνσταντινούπολης (πράσινο όμως, όπως και το προσωνύμιο της Προύσας, κι όχι κόκκινο όπως στο Πέραν). Και τα οδικά έργα της περιοχής δεν είναι καθόλου αμελητέα. Ήδη λειτουργεί ένας περιφερειακός αυτοκινητόδρομος, πολύ έξω από την εσωτερική παρακαμπτήρια αρτηρία. Το σημαντικότερο: η σύνδεση με την πολυπληθέστερη τουρκική Πόλη αναβαθμίζεται εντυπωσιακά.
Πώς; Με τη μεγαλύτερη, ίσως, κρεμαστή γέφυρα της ευρύτερης περιοχής μας (Βαλκάνια - Εγγύς Ανατολή). Ανεξάρτητα από τυχόν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις ή από το θέλημα του Θεού (όσον αφορά το πόσο θα ζήσει ακόμη ο τούρκος ηγέτης), ο πρωθυπουργός Ερντογάν θέλει να προχωρήσει οπωσδήποτε το μεγάλο έργο της γεφύρωσης στον κόλπο της Νικομήδειας (İzmit). Ένα έργο σχεδόν φαραωνικό, ίσως λιγάκι αλαζονικό και τολμηρό - λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα από το επίκεντρο του μεγάλου σεισμού του 1999. Με αναμφίβολη πρακτική χρησιμότητα, μια και η Πόλη των 10+ εκατομμυρίων επικοινωνεί με την Προύσα των 2 εκ. είτε μέσω μεγάλης περιπορείας είτε μέσω φέρι. (Υπάρχει το απευθείας φέρι Πόλη-Μουδανιά, περίπου 2 ώρες όσο το Ραφήνα-Άνδρος, ή το Gebze-Yalova που είναι κάτι σαν Ρίο-Αντίρριο.) Προσέξτε τα πληθυσμιακά μεγέθη, καμία σχέση με το "nowhere much to nowhere at all" του Economist, που τόσο πολύ μας είχε εξοργίσει τον καιρό του ολυμπιακού πυρετού (2004).
Οι καιροί όμως έχουν αλλάξει, οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές απέναντι στο τούρκικο boom, το φοβούνται κι αυτό για "φούσκα". Έτσι, το μεγάλο έργο - που συμπεριλαμβάνει κι ολόκληρο τον αυτοκινητόδρομο μεταξύ Πόλης (Gebze, ακριβέστερα) και Σμύρνης - δυσκολεύεται να εξασφαλίσει την απαιτούμενη χρηματοδότηση. Φέτος κατάφεραν να μαζέψουν 8 τούρκικες τράπεζες (καμία ξένη...) για την πρώτη φάση, έως την Προύσα. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει με τη δεύτερη φάση κι αν ποτέ η αγαπημένη Σμύρνη θα συνδεθεί μέσω αυτοκινητοδρόμου με τον υπόλοιπο κόσμο. Μπορεί και να μην το χρειάζεται.
Θα συμφωνήσω με το "μουστάκια" (Ερντογάν) και θα επαυξήσω: κανείς δεν ξέρει τι μας ξημερώνει. Πιστεύω όμως ότι για τη γέφυρα δεν υπάρχει πια πισωγύρισμα. Θα την κάνουν - και θα τη φτιάξουν γερή, με τη βοήθεια και της ιαπωνικής τεχνολογίας (και της τεχνογνωσίας που ήδη υπάρχει από τις 2, επίσης κρεμαστές, γέφυρες του Βοσπόρου). Ήδη οι εργασίες έχουν προχωρήσει σε αρκετό βαθμό ώστε να επηρεάζεται, κατά διαστήματα, η ναυσιπλοΐα.
Ίσως λοιπόν σε λίγα χρόνια οι εκδρομές μεταξύ Πόλης και Προύσας να μπορούν να γίνονται άνετα αυθημερόν. Εκτός αν οι οπαδοί της Θύελλας Ραφήνας (θα μάθουμε πολλές τέτοιες ομάδες χάρη στην ΑΕΚ φέτος!) αποφασίσουν να εκμεταλλευτούν την ύπαρξη της γέφυρας για να επισκεφθούν τη γη των προγόνων τους. Εκεί δεν χωράνε βιασύνες, το γραφικό Zeytinbağı ή Τρίγλια τους περιμένει κάμποσα χιλιόμετρα βορειότερα, σε παραλιακή τοποθεσία με κάμποσα ερείπια ορθόδοξων εκκλησιών. (Τρίγλια λεγόταν για πολλά χρόνια η Ραφήνα των προσφύγων.)
Για να τα προλάβει όλα, ο επισκέπτης θα πρέπει να βάλει στο πρόγραμμα οπωσδήποτε μία τουλάχιστον διανυκτέρευση στην πόλη του Καραγκιόζη και του Χατζηαβάτη (διαθέτει και σχετικό μουσείο η Προύσα). Και, μια και θα μείνει εκεί το βράδυ, δεν θα ήταν κακή ιδέα (όπως έκανα εγώ) να δοκιμάσει τις νοστιμιές ενός μεγάλου κεμπαπτζή και να τελειώσει τη βραδιά του στον πεζόδρομο του Αράπ Συκρύ*, που διέψευσε το φόβο μου ότι η πόλη του Μεγάλου Τεμένους είναι τόσο "ευσεβής" που δεν διαθέτει ίχνος νυχτερινής ζωής.
*περισσότερα γι' αυτόν, μια άλλη φορά...
Ξαφνικά, πέρυσι ανακάλυψα ότι η τέταρτη πόλη της Τουρκίας κοντεύει να συναγωνιστεί, και αυτή, το αθηναϊκό λεκανοπέδιο - η Σμύρνη ήδη το είχε φτάσει πληθυσμιακά. Πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια η Προύσα. Πέραν της συνολικής αστυφιλίας των γειτόνων, την "ανέβασε" σίγουρα και η βιομηχανική της ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκινητοβιομηχανίας: την Τόφας την ξέραμε σαν χορηγό ομάδας μπάσκετ - πρόκειται για το τοπικό εργοστάσιο της Fiat, ενώ υπάρχει και αντίστοιχο της Renault.
Η πόλη έχει "δύσκολη" τοπογραφία μια και είναι χτισμένη στους πρόποδες του μεγάλου βουνού, Uludağ - ενός ακόμη Ολύμπου των αρχαίων χρόνων. Η κεντρική της περιοχή, με τα σημαντικότερα μνημεία (όπως το Μεγάλο Τέμενος και το Koza Han), είναι σε πλαγιά. Ωστόσο λειτουργεί ήδη μια γραμμή μετρό με δύο παρακλάδια (Θεσσαλονίκη, ακούς;), καθώς και ένα τραμ "εποχής" στα πρότυπα της Κωνσταντινούπολης (πράσινο όμως, όπως και το προσωνύμιο της Προύσας, κι όχι κόκκινο όπως στο Πέραν). Και τα οδικά έργα της περιοχής δεν είναι καθόλου αμελητέα. Ήδη λειτουργεί ένας περιφερειακός αυτοκινητόδρομος, πολύ έξω από την εσωτερική παρακαμπτήρια αρτηρία. Το σημαντικότερο: η σύνδεση με την πολυπληθέστερη τουρκική Πόλη αναβαθμίζεται εντυπωσιακά.
Πώς; Με τη μεγαλύτερη, ίσως, κρεμαστή γέφυρα της ευρύτερης περιοχής μας (Βαλκάνια - Εγγύς Ανατολή). Ανεξάρτητα από τυχόν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις ή από το θέλημα του Θεού (όσον αφορά το πόσο θα ζήσει ακόμη ο τούρκος ηγέτης), ο πρωθυπουργός Ερντογάν θέλει να προχωρήσει οπωσδήποτε το μεγάλο έργο της γεφύρωσης στον κόλπο της Νικομήδειας (İzmit). Ένα έργο σχεδόν φαραωνικό, ίσως λιγάκι αλαζονικό και τολμηρό - λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα από το επίκεντρο του μεγάλου σεισμού του 1999. Με αναμφίβολη πρακτική χρησιμότητα, μια και η Πόλη των 10+ εκατομμυρίων επικοινωνεί με την Προύσα των 2 εκ. είτε μέσω μεγάλης περιπορείας είτε μέσω φέρι. (Υπάρχει το απευθείας φέρι Πόλη-Μουδανιά, περίπου 2 ώρες όσο το Ραφήνα-Άνδρος, ή το Gebze-Yalova που είναι κάτι σαν Ρίο-Αντίρριο.) Προσέξτε τα πληθυσμιακά μεγέθη, καμία σχέση με το "nowhere much to nowhere at all" του Economist, που τόσο πολύ μας είχε εξοργίσει τον καιρό του ολυμπιακού πυρετού (2004).
Οι καιροί όμως έχουν αλλάξει, οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές απέναντι στο τούρκικο boom, το φοβούνται κι αυτό για "φούσκα". Έτσι, το μεγάλο έργο - που συμπεριλαμβάνει κι ολόκληρο τον αυτοκινητόδρομο μεταξύ Πόλης (Gebze, ακριβέστερα) και Σμύρνης - δυσκολεύεται να εξασφαλίσει την απαιτούμενη χρηματοδότηση. Φέτος κατάφεραν να μαζέψουν 8 τούρκικες τράπεζες (καμία ξένη...) για την πρώτη φάση, έως την Προύσα. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει με τη δεύτερη φάση κι αν ποτέ η αγαπημένη Σμύρνη θα συνδεθεί μέσω αυτοκινητοδρόμου με τον υπόλοιπο κόσμο. Μπορεί και να μην το χρειάζεται.
Θα συμφωνήσω με το "μουστάκια" (Ερντογάν) και θα επαυξήσω: κανείς δεν ξέρει τι μας ξημερώνει. Πιστεύω όμως ότι για τη γέφυρα δεν υπάρχει πια πισωγύρισμα. Θα την κάνουν - και θα τη φτιάξουν γερή, με τη βοήθεια και της ιαπωνικής τεχνολογίας (και της τεχνογνωσίας που ήδη υπάρχει από τις 2, επίσης κρεμαστές, γέφυρες του Βοσπόρου). Ήδη οι εργασίες έχουν προχωρήσει σε αρκετό βαθμό ώστε να επηρεάζεται, κατά διαστήματα, η ναυσιπλοΐα.
Ίσως λοιπόν σε λίγα χρόνια οι εκδρομές μεταξύ Πόλης και Προύσας να μπορούν να γίνονται άνετα αυθημερόν. Εκτός αν οι οπαδοί της Θύελλας Ραφήνας (θα μάθουμε πολλές τέτοιες ομάδες χάρη στην ΑΕΚ φέτος!) αποφασίσουν να εκμεταλλευτούν την ύπαρξη της γέφυρας για να επισκεφθούν τη γη των προγόνων τους. Εκεί δεν χωράνε βιασύνες, το γραφικό Zeytinbağı ή Τρίγλια τους περιμένει κάμποσα χιλιόμετρα βορειότερα, σε παραλιακή τοποθεσία με κάμποσα ερείπια ορθόδοξων εκκλησιών. (Τρίγλια λεγόταν για πολλά χρόνια η Ραφήνα των προσφύγων.)
Για να τα προλάβει όλα, ο επισκέπτης θα πρέπει να βάλει στο πρόγραμμα οπωσδήποτε μία τουλάχιστον διανυκτέρευση στην πόλη του Καραγκιόζη και του Χατζηαβάτη (διαθέτει και σχετικό μουσείο η Προύσα). Και, μια και θα μείνει εκεί το βράδυ, δεν θα ήταν κακή ιδέα (όπως έκανα εγώ) να δοκιμάσει τις νοστιμιές ενός μεγάλου κεμπαπτζή και να τελειώσει τη βραδιά του στον πεζόδρομο του Αράπ Συκρύ*, που διέψευσε το φόβο μου ότι η πόλη του Μεγάλου Τεμένους είναι τόσο "ευσεβής" που δεν διαθέτει ίχνος νυχτερινής ζωής.
*περισσότερα γι' αυτόν, μια άλλη φορά...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου