Τρία χρόνια μετά την αποχώρησή του από την πρωθυπουργία - και τρεις μέρες μετά την αναγγελία επιτάχυνσης πολιτικών εξελίξεων από τον νυν κάτοχο του αξιώματος - ο Γιώργος Παπανδρέου ξαναγυρίζει. Κοιτώντας μπροστά, το ενδιαφέρον βρίσκεται στις υποδείξεις του για το δέον γενέσθαι καθώς και στη σαφή (για πολλούς) εκδήλωση της πρόθεσής του για δημιουργία νέου κόμματος. Επειδή οι περισσότεροι δεν γεννηθήκαμε χθες, είναι βέβαιο ότι θα μας απασχολήσει και η αφήγηση (αγαπημένη λέξη αρκετών "μοντέρνων" πολιτικών) του ΓΑΠ και τον υποστηρικτών του για το πώς φτάσαμε εδώ και πώς πορεύτηκαν οι ίδιοι.
Απ' όπου και να αρχίσουμε, θα μείνει κάτι απ' έξω. Η θητεία του ΓΑΠ στο ΥπΕξ είναι για μένα αξιομνημόνευτη, ίσως αξίζει να γραφτεί ένα ολόκληρο βιβλίο γι' αυτήν. Στην ανάρτηση αυτή θα περιοριστώ στα τελευταία 11 χρόνια.
ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ & ΕΚΛΟΓΕΣ 2004. Η "απευθείας εκλογή από τη βάση" προβλήθηκε ως εκδήλωση "συμμετοχικής δημοκρατίας". Δεν υπήρχε βέβαια άλλος υποψήφιος. Ο Σημίτης είχε παραδώσει την αρχηγία των Φώτων και για δύο μήνες παρέμεινε ουσιαστικά ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Ο ΓΑΠ λοιπόν είχε ήδη επιλεγεί, δεν εξελέγη μεταξύ πολλών. Η διαδικασία "εκλογής" αποσκοπούσε κατ' αρχήν στην τόνωση του ενθουσιασμού των κουρασμένων πασόκων και της αίσθησης ενός "νέου" ξεκινήματος για τη μετά-Σημίτη εποχή, παράγοντες που συνέβαλαν στη συγκράτηση ποσοστού σχεδόν 40%. Είναι όμως αλήθεια ότι έθεσε προηγούμενο για τις μετέπειτα διαδικασίες - με πολλούς υποψηφίους έκτοτε - τόσο στο Πασόκ όσο και στη ΝΔ.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2007 & ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΑΠΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ. Μία μέρα μετά την ήττα του Πασόκ (πτώση στο 38% παρά την τραγική αντιμετώπιση των πυρκαγιών από πλευράς κυβέρνησης Καραμανλή) το Βήμα ζήτησε χωρίς περιστροφές την παραίτηση του "κ. Προέδρου". Ο ΓΑΠ άντεξε την πίεση και νίκησε καθαρά στις εσωκομματικές εκλογές. Η αφήγηση των ΓΑΠικών μιλά για ξεκάθαρο σαμποτάζ Βενιζέλου στις εκλογές του 2007. Πέρα από την κραυγαλέα μετακίνηση ψηφοφόρων στο Ρέθυμνο υπέρ της ΝΔ (έργο Νεονάκη) δεν ξέρω αν υπάρχει άλλη σοβαρή ένδειξη.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΗΤΕΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΕΩΣ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2009. Η περίεργη χρονιά του 2008 ξεκινά με ένα φλερτ της κοινής γνώμης με τον νεοεκλεγέντα (από συνέδριο και όχι τη βάση) Τσίπρα, που για αρκετούς μήνες φέρνει το ΣύΡιζΑ λίγο πίσω από το Πασόκ στις δημοσκοπήσεις. Η κρίση που σηματοδοτείται από την περίπτωση Lehman αντιμετωπίζεται σαν κρυολόγημα, όχι σαν πνευμονία από την κυβέρνηση (βλ. "θωρακισμένη οικονομία" - Αλογοσκούφης), αλλά και το Πασόκ δεν πάει πίσω: αντιπολιτεύεται με τον κλασικό τρόπο. Ο Σημίτης ήταν από τους λίγους που προειδοποίησαν κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2009. Προεκλογικά το 2009, ο Σημίτης "έφαγε πόρτα" από το ΓΑΠ. Ακόμη κι όταν - μέσα στο 2009 - τα πράγματα σοβάρεψαν (προειδοποιήσεις Κομισιόν και, το καλοκαίρι, ΔΝΤ), ακόμη και με την κυβέρνηση Καραμανλή να κάνει το παν για να φέρει τη ΝΔ στο τότε ιστορικό χαμηλό του 33%, ο ΓΑΠ ήταν αποφασισμένος να πλειοδοτήσει σε αριστερά αιτήματα. Έτσι απορρόφησε αρκετό από το ριζοσπαστισμό που διαφάνηκε με την έκρηξη των "δεκεμβριανών". Κατά τη ΓΑΠική αφήγηση, το "λεφτά υπάρχουν" και η χαρακτηριστική ασάφεια του προγράμματος του Πασόκ - σε μια αναμέτρηση όπου είχαν έντονα τεθεί τα ζητήματα της οικονομίας - δεν ήταν τίποτε άλλο από μια συγχωρητέα προεκλογική στάση.
ΠΡΩΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΑΠ. Η αφήγηση συνεχίζεται με την έκπληξη ΓΑΠ και Γ. Παπακωνσταντίνου για τα ψεύτικα στατιστικά της διεφθαρμένης χώρας. Αυτή η "απρόσμενη" πραγματικότητα υποτίθεται ότι οδήγησε στην αναζήτηση χρηματοοικονομικής στήριξης. Το σοβαρό ενδεχόμενο στάσης πληρωμών το είχα ακούσει από φίλο λογιστή ένα χρόνο νωρίτερα, περίπου τον ίδιο καιρό που και ο Σημίτης χτυπούσε το κουδούνι κινδύνου στη Βουλή. Δεν μπορεί το θέμα να μη συζητήθηκε σοβαρά όλο το 2009 στην ηγεσία του Πασόκ. Εν όψει και τοπικών εκλογών μέσα σε ένα χρόνο (2010), θεωρώ σίγουρο ότι η κυβέρνηση ΓΑΠ αποφάσισε συνειδητά να πάει λάου-λάου. Το Καστελλόριζο και το πρώτο μνημόνιο ήρθαν με κάποιους μήνες καθυστέρηση κι ενώ η μετεκλογική ρητορική μιλούσε για "επανεκκίνηση" της οικονομίας, η δε "πράσινη ανάπτυξη" ήταν ακόμη ζωντανή ως υπόσχεση. Από την περίοδο αυτή στα θετικά συγκαταλέγω τις αλλαγές στη διοίκηση (Καλλικράτης, Διαύγεια, αναδιάρθρωση υπουργείων), παρόλο που η πιο διαφημισμένη απ' αυτές (υποτιθέμενη ανοικτή διαδικασία επιλογής γενικών γραμματέων υπουργείων) οδηγούσε συνήθως σε κομματικές επιλογές, χώρια που καθυστέρησε τη στελέχωση κρίσιμων θέσων στη δεδομένη απαιτητική συγκυρία. Με τη συγκράτηση δυνάμεων στις τοπικές εκλογές, το Πασόκ θεώρησε ότι η λογική της αυτοδυναμίας και της αποφυγής συμμαχιών θα μπορούσε να διατηρηθεί εσαεί.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΑΠ. Το λάου-λάου σύντομα έφτασε σε αδιέξοδο. Το Φεβρουάριο του 2011 φάνηκε ότι η ύφεση δεν θα σταματούσε εκείνη τη χρονιά, παρά τις σχετικές προβλέψεις. Θα χρειάζονταν νέα μέτρα. Δεν άργησαν να εμφανιστούν οι αγανακτισμένοι "στις πλατείες", μαζί και βίαιες διαδηλώσεις. Το θέμα της σύναψης συμμαχιών τέθηκε με έντονο τρόπο: συζητήθηκε (για λίγο, Ιούνιος 2011) η περίπτωση μεγάλου συνασπισμού Πασόκ-ΝΔ. Ο Σαμαράς πράγματι αρνήθηκε. Ωστόσο, η αφήγηση των ΓΑΠικών συνήθως δεν μιλά για την απροθυμία του ίδιου του Πασόκ να εκμεταλλευτεί νωρίτερα την απόσχιση τμημάτων των όμορων κομμάτων. Η Μπακογιάννη είχε φύγει από τη ΝΔ, το ίδιο κι ο Κουβέλης από το Σύριζα. Με αμφότερους (και τις ομάδες τους) θα μπορούσαν να υπάρξουν πολλά σημεία επαφής και κοινής αντίληψης.
- Λίγο μετά τις πλατείες, ο Βενιζέλος ανέλαβε ρόλο στο Υπουργείο Οικονομίας, κρατώντας για μερικούς ακόμη μήνες το Πασόκ αυτοδύναμο, βάζοντας τα θεμέλια για το PSI και για τις πρόσθετες πράξεις του μνημονίου, και στριμώχνωντας ταυτόχρονα το ΓΑΠ μέχρι την πτώση του, που ήταν πρωτοφανής διότι έγινε αμέσως μετά από τη λήψη ψήφου εμπιστοσύνης.
- Η αφήγηση ΓΑΠ μιλά επίσης για το δημοψήφισμα, που τόσο είχε αναστατώσει την Ευρώπη όταν προτάθηκε. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι θα είχαν προληφθεί διάφορα μετέπειτα "κακά" αν είχε ζητηθεί από τους έλληνες να ψηφίσουν αν θέλουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το αποτέλεσμα θα ήταν υπέρ της ευρωζώνης, όπως υπονοήθηκε. Εσφαλμένη ή μη η "σιγουρατζίδικη" εκτίμηση για το "ναι", δείχνει ότι το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος τέθηκε προσχηματικά. Ο ΓΑΠ αφενός είχε αποφύγει προεκλογικά το 2009 να μιλήσει ουσιαστικά για οικονομική πολιτική, αφετέρου - ακόμη κι αν δεχτεί κανείς ότι "εξεπλάγη" - δεν θεώρησε σκόπιμη την προσφυγή στο λαό το 2010 που αποφασίστηκε η ένταξη στους "μηχανισμούς στήριξης", στρατηγική επιλογή που μας ακολουθεί μέχρι σήμερα και ποιος ξέρει για πόσο ακόμη.
- Τέλος, η αφήγηση ΓΑΠ λέει ότι τα θεμέλια της όποιας βελτίωσης της οικονομίας (μηδενισμός ελλειμμάτων) τέθηκαν επί των ημερών του, ενώ από το τέλος 2011 και μετά έχουμε μόνο φόρους. Φοβάμαι ότι δεν ισχύει ούτε αυτό. Η εξαγρίωση του δημόσιου μηχανισμού και των συντεχνιών απέναντι στις "μνημονιακές κυβερνήσεις" ξεκίνησε και γιγαντώθηκε επί ημερών ΓΑΠ. Ο συγκρουσιακός χειρισμός του Ραγκούση αφενός δεν έφερε πολλά αποτελέσματα, αφετέρου οδήγησε τους επόμενους σε όλο και πιο άτολμες προσεγγίσεις με αντάλλαγμα το ηπιότερο κοινωνικό κλίμα. Η δε βαριά φορολογία σίγουρα είναι προγενέστερη της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, παρόλο που είναι γεγονός ότι τα τελευταία 2 χρόνια εξελίχθηκε προς το χειρότερο και σχεδόν τον παραλογισμό, ως κύριο όπλο μείωσης των ελλειμμάτων (μια και οι μεταρρυθμίσεις, όπως αναφέρθηκε, επιβραδύνθηκαν).
Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι οι Σαμαράς-Βενιζέλος (και ολίγον Κουβέλης) κυβέρνησαν "καλά" ή "καλύτερα από τον ΓΑΠ". Ούτε πιστεύω ότι ο ΓΑΠ και όσοι κατά καιρούς συμμάχησαν με αυτόν δεν έχουν κάτι να πουν και να κάνουν στο εξής. Δεν έχω ιδέα, αυτή τη στιγμή, πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Όπως και να 'χει, υγιέστερο θα είναι να μείνουμε μακριά από κάθε υπόνοια μεσσιανισμού και εξιδανίκευσης.
Υστερόγραφο: Πέρα από όλα αυτά υπάρχει και η ακανθώδης διεθνής διάσταση των γεγονότων. Αυτό κι αν είναι θέμα για (πολλά) βιβλία.
Απ' όπου και να αρχίσουμε, θα μείνει κάτι απ' έξω. Η θητεία του ΓΑΠ στο ΥπΕξ είναι για μένα αξιομνημόνευτη, ίσως αξίζει να γραφτεί ένα ολόκληρο βιβλίο γι' αυτήν. Στην ανάρτηση αυτή θα περιοριστώ στα τελευταία 11 χρόνια.
ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ & ΕΚΛΟΓΕΣ 2004. Η "απευθείας εκλογή από τη βάση" προβλήθηκε ως εκδήλωση "συμμετοχικής δημοκρατίας". Δεν υπήρχε βέβαια άλλος υποψήφιος. Ο Σημίτης είχε παραδώσει την αρχηγία των Φώτων και για δύο μήνες παρέμεινε ουσιαστικά ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Ο ΓΑΠ λοιπόν είχε ήδη επιλεγεί, δεν εξελέγη μεταξύ πολλών. Η διαδικασία "εκλογής" αποσκοπούσε κατ' αρχήν στην τόνωση του ενθουσιασμού των κουρασμένων πασόκων και της αίσθησης ενός "νέου" ξεκινήματος για τη μετά-Σημίτη εποχή, παράγοντες που συνέβαλαν στη συγκράτηση ποσοστού σχεδόν 40%. Είναι όμως αλήθεια ότι έθεσε προηγούμενο για τις μετέπειτα διαδικασίες - με πολλούς υποψηφίους έκτοτε - τόσο στο Πασόκ όσο και στη ΝΔ.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2007 & ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΑΠΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ. Μία μέρα μετά την ήττα του Πασόκ (πτώση στο 38% παρά την τραγική αντιμετώπιση των πυρκαγιών από πλευράς κυβέρνησης Καραμανλή) το Βήμα ζήτησε χωρίς περιστροφές την παραίτηση του "κ. Προέδρου". Ο ΓΑΠ άντεξε την πίεση και νίκησε καθαρά στις εσωκομματικές εκλογές. Η αφήγηση των ΓΑΠικών μιλά για ξεκάθαρο σαμποτάζ Βενιζέλου στις εκλογές του 2007. Πέρα από την κραυγαλέα μετακίνηση ψηφοφόρων στο Ρέθυμνο υπέρ της ΝΔ (έργο Νεονάκη) δεν ξέρω αν υπάρχει άλλη σοβαρή ένδειξη.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΗΤΕΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΕΩΣ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2009. Η περίεργη χρονιά του 2008 ξεκινά με ένα φλερτ της κοινής γνώμης με τον νεοεκλεγέντα (από συνέδριο και όχι τη βάση) Τσίπρα, που για αρκετούς μήνες φέρνει το ΣύΡιζΑ λίγο πίσω από το Πασόκ στις δημοσκοπήσεις. Η κρίση που σηματοδοτείται από την περίπτωση Lehman αντιμετωπίζεται σαν κρυολόγημα, όχι σαν πνευμονία από την κυβέρνηση (βλ. "θωρακισμένη οικονομία" - Αλογοσκούφης), αλλά και το Πασόκ δεν πάει πίσω: αντιπολιτεύεται με τον κλασικό τρόπο. Ο Σημίτης ήταν από τους λίγους που προειδοποίησαν κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2009. Προεκλογικά το 2009, ο Σημίτης "έφαγε πόρτα" από το ΓΑΠ. Ακόμη κι όταν - μέσα στο 2009 - τα πράγματα σοβάρεψαν (προειδοποιήσεις Κομισιόν και, το καλοκαίρι, ΔΝΤ), ακόμη και με την κυβέρνηση Καραμανλή να κάνει το παν για να φέρει τη ΝΔ στο τότε ιστορικό χαμηλό του 33%, ο ΓΑΠ ήταν αποφασισμένος να πλειοδοτήσει σε αριστερά αιτήματα. Έτσι απορρόφησε αρκετό από το ριζοσπαστισμό που διαφάνηκε με την έκρηξη των "δεκεμβριανών". Κατά τη ΓΑΠική αφήγηση, το "λεφτά υπάρχουν" και η χαρακτηριστική ασάφεια του προγράμματος του Πασόκ - σε μια αναμέτρηση όπου είχαν έντονα τεθεί τα ζητήματα της οικονομίας - δεν ήταν τίποτε άλλο από μια συγχωρητέα προεκλογική στάση.
ΠΡΩΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΑΠ. Η αφήγηση συνεχίζεται με την έκπληξη ΓΑΠ και Γ. Παπακωνσταντίνου για τα ψεύτικα στατιστικά της διεφθαρμένης χώρας. Αυτή η "απρόσμενη" πραγματικότητα υποτίθεται ότι οδήγησε στην αναζήτηση χρηματοοικονομικής στήριξης. Το σοβαρό ενδεχόμενο στάσης πληρωμών το είχα ακούσει από φίλο λογιστή ένα χρόνο νωρίτερα, περίπου τον ίδιο καιρό που και ο Σημίτης χτυπούσε το κουδούνι κινδύνου στη Βουλή. Δεν μπορεί το θέμα να μη συζητήθηκε σοβαρά όλο το 2009 στην ηγεσία του Πασόκ. Εν όψει και τοπικών εκλογών μέσα σε ένα χρόνο (2010), θεωρώ σίγουρο ότι η κυβέρνηση ΓΑΠ αποφάσισε συνειδητά να πάει λάου-λάου. Το Καστελλόριζο και το πρώτο μνημόνιο ήρθαν με κάποιους μήνες καθυστέρηση κι ενώ η μετεκλογική ρητορική μιλούσε για "επανεκκίνηση" της οικονομίας, η δε "πράσινη ανάπτυξη" ήταν ακόμη ζωντανή ως υπόσχεση. Από την περίοδο αυτή στα θετικά συγκαταλέγω τις αλλαγές στη διοίκηση (Καλλικράτης, Διαύγεια, αναδιάρθρωση υπουργείων), παρόλο που η πιο διαφημισμένη απ' αυτές (υποτιθέμενη ανοικτή διαδικασία επιλογής γενικών γραμματέων υπουργείων) οδηγούσε συνήθως σε κομματικές επιλογές, χώρια που καθυστέρησε τη στελέχωση κρίσιμων θέσων στη δεδομένη απαιτητική συγκυρία. Με τη συγκράτηση δυνάμεων στις τοπικές εκλογές, το Πασόκ θεώρησε ότι η λογική της αυτοδυναμίας και της αποφυγής συμμαχιών θα μπορούσε να διατηρηθεί εσαεί.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΑΠ. Το λάου-λάου σύντομα έφτασε σε αδιέξοδο. Το Φεβρουάριο του 2011 φάνηκε ότι η ύφεση δεν θα σταματούσε εκείνη τη χρονιά, παρά τις σχετικές προβλέψεις. Θα χρειάζονταν νέα μέτρα. Δεν άργησαν να εμφανιστούν οι αγανακτισμένοι "στις πλατείες", μαζί και βίαιες διαδηλώσεις. Το θέμα της σύναψης συμμαχιών τέθηκε με έντονο τρόπο: συζητήθηκε (για λίγο, Ιούνιος 2011) η περίπτωση μεγάλου συνασπισμού Πασόκ-ΝΔ. Ο Σαμαράς πράγματι αρνήθηκε. Ωστόσο, η αφήγηση των ΓΑΠικών συνήθως δεν μιλά για την απροθυμία του ίδιου του Πασόκ να εκμεταλλευτεί νωρίτερα την απόσχιση τμημάτων των όμορων κομμάτων. Η Μπακογιάννη είχε φύγει από τη ΝΔ, το ίδιο κι ο Κουβέλης από το Σύριζα. Με αμφότερους (και τις ομάδες τους) θα μπορούσαν να υπάρξουν πολλά σημεία επαφής και κοινής αντίληψης.
- Λίγο μετά τις πλατείες, ο Βενιζέλος ανέλαβε ρόλο στο Υπουργείο Οικονομίας, κρατώντας για μερικούς ακόμη μήνες το Πασόκ αυτοδύναμο, βάζοντας τα θεμέλια για το PSI και για τις πρόσθετες πράξεις του μνημονίου, και στριμώχνωντας ταυτόχρονα το ΓΑΠ μέχρι την πτώση του, που ήταν πρωτοφανής διότι έγινε αμέσως μετά από τη λήψη ψήφου εμπιστοσύνης.
- Η αφήγηση ΓΑΠ μιλά επίσης για το δημοψήφισμα, που τόσο είχε αναστατώσει την Ευρώπη όταν προτάθηκε. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι θα είχαν προληφθεί διάφορα μετέπειτα "κακά" αν είχε ζητηθεί από τους έλληνες να ψηφίσουν αν θέλουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το αποτέλεσμα θα ήταν υπέρ της ευρωζώνης, όπως υπονοήθηκε. Εσφαλμένη ή μη η "σιγουρατζίδικη" εκτίμηση για το "ναι", δείχνει ότι το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος τέθηκε προσχηματικά. Ο ΓΑΠ αφενός είχε αποφύγει προεκλογικά το 2009 να μιλήσει ουσιαστικά για οικονομική πολιτική, αφετέρου - ακόμη κι αν δεχτεί κανείς ότι "εξεπλάγη" - δεν θεώρησε σκόπιμη την προσφυγή στο λαό το 2010 που αποφασίστηκε η ένταξη στους "μηχανισμούς στήριξης", στρατηγική επιλογή που μας ακολουθεί μέχρι σήμερα και ποιος ξέρει για πόσο ακόμη.
- Τέλος, η αφήγηση ΓΑΠ λέει ότι τα θεμέλια της όποιας βελτίωσης της οικονομίας (μηδενισμός ελλειμμάτων) τέθηκαν επί των ημερών του, ενώ από το τέλος 2011 και μετά έχουμε μόνο φόρους. Φοβάμαι ότι δεν ισχύει ούτε αυτό. Η εξαγρίωση του δημόσιου μηχανισμού και των συντεχνιών απέναντι στις "μνημονιακές κυβερνήσεις" ξεκίνησε και γιγαντώθηκε επί ημερών ΓΑΠ. Ο συγκρουσιακός χειρισμός του Ραγκούση αφενός δεν έφερε πολλά αποτελέσματα, αφετέρου οδήγησε τους επόμενους σε όλο και πιο άτολμες προσεγγίσεις με αντάλλαγμα το ηπιότερο κοινωνικό κλίμα. Η δε βαριά φορολογία σίγουρα είναι προγενέστερη της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, παρόλο που είναι γεγονός ότι τα τελευταία 2 χρόνια εξελίχθηκε προς το χειρότερο και σχεδόν τον παραλογισμό, ως κύριο όπλο μείωσης των ελλειμμάτων (μια και οι μεταρρυθμίσεις, όπως αναφέρθηκε, επιβραδύνθηκαν).
Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι οι Σαμαράς-Βενιζέλος (και ολίγον Κουβέλης) κυβέρνησαν "καλά" ή "καλύτερα από τον ΓΑΠ". Ούτε πιστεύω ότι ο ΓΑΠ και όσοι κατά καιρούς συμμάχησαν με αυτόν δεν έχουν κάτι να πουν και να κάνουν στο εξής. Δεν έχω ιδέα, αυτή τη στιγμή, πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Όπως και να 'χει, υγιέστερο θα είναι να μείνουμε μακριά από κάθε υπόνοια μεσσιανισμού και εξιδανίκευσης.
Υστερόγραφο: Πέρα από όλα αυτά υπάρχει και η ακανθώδης διεθνής διάσταση των γεγονότων. Αυτό κι αν είναι θέμα για (πολλά) βιβλία.
2 σχόλια:
Εξαιρετικό
Ευχαριστώ Vicky!
Δημοσίευση σχολίου