Ο Ζακ δεν ζει

Ο Φοίβος Καρζής (καλή του ώρα, λείπει η πένα του) είχε γράψει στην αρχή της εποχής ΓΑΠ ότι η Ελλάδα -με την διαφαινόμενη έντονη εκδήλωση της κρίσης, στην οποία είχε ήδη περιέλθει- θα γινόταν τα επόμενα χρόνια ένα εργαστήριο πολιτικών πειραματισμών.

Πέρα από το πόσο σοκαριστικά αληθινός βγήκε, θυμάμαι σήμερα τα λόγια του βλέποντας αντιδράσεις σε ένα βίντεο με τη "μισή αλήθεια", από τα πολλά που κυκλοφορούν και που γεννούν εντάσεις ή και εκρήξεις, άξιες μελέτης και ανάλυσης. Όπως ακριβώς στα πειράματα.

Όπως συχνά συμβαίνει, πρωτομαθαίνεις το νέο διαβάζοντας μία από τις αντιδράσεις. Για λυντσάρισμα ταλιμπανικού τύπου, που οδήγησε στο θάνατο ενός ληστή στην Αθήνα, έγραψε πολιτευτής του Πασόκ. 

Το γεγονός συνέβη στη Γλάδστωνος, που βέβαια είναι σοκ σήμερα να τη συγκρίνεις με τον ζωντανό και ανθρώπινο πεζόδρομο, από τον οποίο τουλάχιστον τη μέρα μπορούσες να περάσεις με ασφάλεια - όχι μόνο στα φοιτητικά μου χρόνια (γύρω στο '90) αλλά και μια δεκαετία αργότερα, που πηγαινοερχόμουν για κάτι σεμινάρια πληροφορικής.

Στη γενέτειρα που δεν μένω πια, φαίνεται ότι έχει γίνει φυσιολογική κατάσταση το έγκλημα, μέρα μεσημέρι σε ένα τέτοιο σημείο. Το πολλαπλό έγκλημα, εν προκειμένω. Ήδη από το πρώτο, "μισό" (όπως είπα) βίντεο που προβλήθηκε, καταγράφονται δύο βασικοί τύποι παρανομίας. 

Ένας σχετικά νέος άνθρωπος φαίνεται να έχει εγκλωβιστεί σε κοσμηματοπωλείο, στο οποίο έχει μπει με προφανή σκοπό να κλέψει, και προσπαθεί να βρει τρόπο διαφυγής. Με τον πυροσβεστήρα επιχειρεί να σπάσει τζάμια, παρόλο που βλέπει ότι έξω υπάρχει ήδη κόσμος. Εδώ έχουμε ήδη την πρώτη παρανομία, που οι νομικοί (και μη) συζητούν αν λέγεται ληστεία ή απόπειρα κλοπής. 

Στον έξω "κόσμο" συμπεριλαμβάνονται δύο -εκ των οποίων μαθαίνουμε ότι ο ένας είναι ο "72χρονος καταστηματάρχης"- που τον περιμένουν και τον υποδέχονται με κλωτσιές, καθώς βγαίνει μπουσουλώντας από την σπασμένη προθήκη. Προβάλλει με το κεφάλι και δέχεται εκεί μερικά λακτίσματα, μετά τα πρώτα "τζούφια". Παρεμβαίνουν αυτό που λέμε "οι ψυχραιμότεροι" και το πράγμα σταματάει εκεί. Ο εισβολέας είναι πεσμένος και δεν σαλεύει.

Cut. 

Με βάση αυτό το βίντεο, πάμπολλοι περιγράφουν γλαφυρά τη δεύτερη παρανομία. Μαθαίνουμε ότι ο εισβολέας απεβίωσε αργότερα. Το βίντεο αφήνει την εντύπωση ότι ήταν ανήμπορος. Το ηθικό δίδαγμα βγαίνει μάλλον εύκολα. Είτε ήταν ήδη εξουδετερωμένος από τα τζάμια, και άρα οι κλωτσιές δεν χρειάζονταν, είτε οι κλωτσιές ήταν αυτές που τον αποτελείωσαν. 

Προσπαθώντας να έρθει κανείς στη θέση του καταστηματάρχη και των παρατρεχαμένων, είναι δυσκολότερο να το παίξει αφ' υψηλού. Και πάλι όμως, ο θάνατος είναι καταλυτικός. Είτε είναι απόπειρα κλοπής είτε είναι ληστεία, η τιμωρία της δεν είναι επ' ουδενί η αφαίρεση της ζωής. Άσ' το να πάει στα κομμάτια, αν έχεις αμφιβολία. 

Σωστό. Και ταυτόχρονα σωστό και το άλλο, που έμαθα από συνταξιούχο αστυνομικό πριν πολλά χρόνια. Ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να συλλάβει σε ένα επ' αυτοφώρω τελούμενο έγκλημα. Η ακινητοποίηση του δράστη, μέχρι να έρθει η αστυνομία, αποτελεί έως και ηθική υποχρέωση, αν μιλάμε για μια κοινωνία που δεν αδιαφορεί και που δεν αναρωτιέται "πού είναι το κράτος" ενώ παραμένει άπραγη.

Στο βίντεο λοιπόν, η τελευταία κλωτσιά πέφτει στο κεφάλι και δίνει την εντύπωση ότι είναι αχρείαστη, ειδικά αν συνυπολογιστεί ότι ο εισβολέας παραμένει ακίνητος μετά. Η γραμμή είναι έτσι κι αλλιώς λεπτή, όπως σε κάθε ανάλογη περίπτωση "υπέρβασης άμυνας". 

Στη συνέχεια, εισάγονται στο σκηνικό οι πρόσθετες πληροφορίες, που γεννούν νέες και ακόμη πιο ενδιαφέρουσες αντιδράσεις.

Το θύμα, μαθαίνουμε, ήταν "επώνυμο" πρόσωπο, ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστής με το πιασιάρικο μικρό όνομα Ζακ. Την πληροφορία διοχετεύει ο γνωστός αρχιακτιβιστής του χώρου και πάνω της πιάνονται επίσης γνωστοί advocates, που προσπαθούν να ορίσουν την αποδεκτή "φιλελεύθερη" στάση απέναντι στον θάνατο του συγκεκριμένου ανθρώπου. 

Εδώ το πράγμα ήδη αρχίζει και θολώνει. Ακόμη κι αν ο εισβολέας ήταν ο τριχωτός Μπάμπης Σουγιάς από το Ζεφύρι, απόκληρος, κακάσχημος και χωρίς λογαριασμό τουίτερ, τίποτα δεν θα έπρεπε να είναι διαφορετικό στην αντιμετώπιση. Μπήκε στο κοσμηματοπωλείο για να κλέψει, βγαίνοντας έξω έφαγε ξύλο στο όριο της αυτοδικίας. Και στο όριο ζωής και θανάτου.

Ή όχι;

Στο δεύτερο βίντεο που κυκλοφόρησε, πολλές ώρες αφότου εξαντλήθηκε η πρώτη φάση της συζήτησης και των χαρακτηρισμών (ιδίως αυτών, και ιδίως από "δικαιωματιστές" προς τους "νοικοκυραίους", που είναι "γραβατωμένοι χρυσαυγίτες"), ο δράστης προσωρινά ανασταίνεται από τον θάνατο, στον οποίο τον είχε στείλει το λυντσάρισμα. Σηκώνεται, ξεφεύγει από αυτούς που πήγαν να του παράσχουν πρώτες βοήθειες και φεύγει τρεκλίζοντας και παρασέρνοντας τραπέζι στο πέρασμά του. Όπως λέγεται, κρατά ένα κομμάτι από τα σπασμένα γυαλιά της προθήκης, έως ότου τον αναλαμβάνουν κάμποσοι αστυνομικοί, που πέφτουν πάνω του και δυσκολεύονται να τον "κάνουν καλά" - αυτόν, που υποτίθεται ότι πέθαινε αδύναμος και ανίκανος να κάνει περαιτέρω κακό. Δεν ξέρουμε πότε και πώς τελικά πέθανε, παρά μόνο ότι αυτό συνέβη μετά.

Μπορεί να βγει και άλλο βίντεο στη φόρα. Αυτό δεν αλλάζει την ουσία, ότι πέθανε ένας σχετικά νέος άνθρωπος (ήδη με έντονα προβλήματα χρήσης ουσιών, από ό,τι γράφτηκε). Ο καθένας όμως αισθάνθηκε, με την αρχική λειψή πληφορορία, υποχρεωμένος αλλά και έτοιμος να συμπεράνει λεπτομέρειες και να αποδώσει ευθύνες, για πράγματα τα οποία θεωρεί προφανή αλλά δεν είναι -και που εξακολουθούν, last time I checked, να αποτελούν δουλειά συγκεκριμένων και συντεταγμένων αρμοδίων.

Όποιοι αισθάνονται αλληλέγγυοι με τον ΛΟΑΤΚΙ χώρο, θεωρούν στυγνούς καπιταλιστές τους χρυσοχόους όπως και όλους τους επιχειρηματίες ή είναι δοσμένοι στη στήριξη των ναρκομανών θα πάρουν προβλέψιμη θέση, όσο προβλέψιμη είναι και η αντίθετη τοποθέτηση: όσων προβάλλουν στον καταστηματάρχη και τους παρατρεχάμενους αυτά που νιώθουν βαθιά και οι ίδιοι - την αγανάκτηση, τον φόβο, την απογοήτευση από την κατάσταση της πόλης και την πεποίθηση ότι δεν έγινε και τίποτα αν ξυλοφορτώσεις ένα "απόβρασμα". 

Αν ανήκετε σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες, με γεια σας και με χαρά σας. Πείτε ό,τι θέλετε και προσπαθήστε να επηρεάσετε τον δημόσιο διάλογο όπως και τη δίκη που θα ακολουθήσει, είναι δικαίωμά σας. Η φιλική μου προτροπή θα ήταν, όχι μόνο να κρίνουμε αφού ακούσουμε "αμφοίν μύθον", αλλά να περιμένουμε πρώτα να γίνουν πλήρως γνωστά τα ρημάδια τα γεγονότα - για να μη γινόμαστε ρεζίλι όταν βγαίνει ένα καινούργιο βίντεο που διαψεύδει τις βεβαιότητές μας, και να μη μοιάζουμε με πειραματόζωα ή άλλα πλάσματα που χορεύουμε κατά πώς μας χτυπάνε το ντέφι.