Θαυμάζουν πολλοί αυτόν τον καιρό τα καθαρότερα νερά της Βενετίας, τη μειωμένη ατμοσφαιρική ρύπανση των μεγαλουπόλεων, έως και τις αρκούδες που εμφανίστηκαν να βολτάρουν σε ελληνική πρωτεύουσα νομού. Χαιρόμαστε όσοι βγαίνουμε για περπάτημα σε δρόμους με ελάχιστη κίνηση, κινούμενοι και στο οδόστρωμα, επικροτώντας την πρωτοβουλία του δήμου Βιέννης να δώσει χώρο στους πεζούς με προσθήκη νέων δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Πιθανότατα θα έχουμε να λέμε στο μέλλον και για τη μεγάλη πτώση του αριθμού τροχαίων αυτή τη χρονιά, επισημαίνοντας ότι αυτή η μάστιγα αφορά τις παραγωγικές ηλικίες, σε αντίθεση με τον κορονοϊό που χτυπά κυρίως "τους γέροντες".
Η δύναμη της στιγμής -που ίσως καλύτερα από οπουδήποτε αλλού αποτυπώνεται στην ερμηνεία του Amazing Grace ανήμερα του δυτικού Πάσχα από τον Andrea Bocelli, με οπτικά πλάνα από τους άδειους δρόμους μεγαλουπόλεων- δεν πρέπει, ωστόσο, να μας ξεγελά. Η κατάσταση αυτής της άνοιξης δεν είναι η καινούργια κανονικότητα, ούτε ο αγνός και ενάρετος κόσμος στον οποίο δήθεν μπήκαμε με κάποια "θεία παρέμβαση". Όσο κι αν κρατήσει η κατάσταση ανάγκης και όσο σταδιακά κι αν συντελεστεί η αποκλιμάκωση των μέτρων προστασίας (δεν ξεχνάμε ότι ακόμη είμαστε στην ανηφόρα), η ανθρωπότητα θα συνεχίσει να παράγει, να καταναλώνει, να ερευνά, να διαχειρίζεται, να εμπορεύεται - και να κινείται.
Ένα ρεαλιστικό ερώτημα στον χώρο των μεταφορών είναι, με ποιον τρόπο θα ξαναφορτιστούν τα δίκτυα και πώς μπορεί να αποφευχθεί η επανάληψη λαθών (ή έστω δυσμενών εξελίξεων) του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος. Βασικό στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η σημαντική αύξηση των μέτρων προστασίας για την υγεία εργαζομένων, μετακινούμενων και ευρύτερου κοινού, που αναμένεται να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας όλων των συστημάτων, προς την κατεύθυνση του υψηλότερου χρηματικού και χρονικού κόστους.
Στο παράδειγμα των αστικών συγκοινωνιών, μπορούμε να φανταστούμε ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) θα επιδιωχθεί όχι απλώς να απολυμαίνονται συχνά αλλά και να λειτουργούν με λιγότερο συνωστισμό, ακόμη κι αν γίνει υποχρεωτική (α λα Κίνα) η μάσκα σε κάθε δημόσιο χώρο. Αυτό σημαίνει έξτρα δουλειά (και downtime), πιθανώς μετασκευές οχημάτων και χώρων αναμονής, καθώς και -υποθέτοντας ότι η ζήτηση θα παραμείνει ίδια- πυκνότερα δρομολόγια.
Ωστόσο, η επιθυμία πολλών να αποφύγουν το ρίσκο του συγχρωτισμού πιστεύω πως αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη χρήση επιβατικών αυτοκινήτων - είτε ιδιόκτητων/νοικιασμένων, είτε των πάσης φύσεως μορφών ταξί. Κυκλοφοριακά όπως και περιβαλλοντικά αυτό είναι αρνητικό για τα δίκτυα των πόλεων - υπάρχουν εντούτοις τρόποι να μετριαστεί το κακό, παρεμβαίνοντας στη ζήτηση. Οι μεγάλοι εργοδότες (δημόσιος τομέας και πολλές επιχειρήσεις υπηρεσιών) μπορούν -και ίσως υποχρεωθούν- να καθιερώσουν την εργασία από το σπίτι για κάποιες ημέρες της εβδομάδας. Για όσους πάλι πρέπει να μετακινηθούν, μπορούμε να θυμηθούμε το βραχύβιο μέτρο της κλιμακωτής κυκλοφοριακής αιχμής (που αν δεν κάνω λάθος εφαρμόστηκε στην Αθήνα επί Λαλιώτη) και αυτή τη φορά να το εφαρμόσουμε στα σοβαρά.
Το βάδισμα (ή και η ποδηλασία, όπου ευνοεί το έδαφος) θα μπορούσε σε πολλές περιπτώσεις να ξαναγίνει βασικός τρόπος μετακίνησης και όχι απλώς δικαιολόγηση εξόδου από το σπίτι με τη μορφή "άσκησης". Το αυξημένο κόστος των μετακινήσεων με άλλα μέσα (κόστος μετακυλιόμενο στον χρήστη, εν τέλει), τα μειωμένα εισοδήματα που προμηνύονται λόγω ύφεσης, αλλά και η μείωση της περίφημης (χρηματικής) "αξίας του χρόνου" για τον ίδιο λόγο (όλοι πια μάθαμε να βιαζόμαστε λιγότερο) δεν αποκλείεται να στρέψουν ένα μέρος του πληθυσμού στη μη μηχανοκίνητη μετακίνηση για δουλειά ή και για ψώνια.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις αλλαγές που μπορεί να δούμε στον χώρο των μεταφορών - μαζί με πολλές ακόμη, στο υπεραστικό και διεθνές περιβάλλον. Στο μεταξύ, όμως, προηγείται το σοκ από την ήδη συντελούμενη κατάρρευση της ζήτησης, που επηρεάζει ουσιαστικά όλες τις επιχειρήσεις και τους λοιπούς φορείς που διαχειρίζονται τα δίκτυα και τις υπηρεσίες. Δεν εξαιρείται κανείς (εταιρείες μεταφορικού έργου, συντηρητές και λειτουργοί υποδομών, και βεβαίως οι εργαζόμενοι) - γι' αυτό και ο όποιος μεσοπρόθεσμος οραματισμός, παρότι χρήσιμος και δημιουργικός, δεν μπορεί να παραβλέψει την επείγουσα ανάγκη να σταθεί στα πόδια της στο παρόν και το άμεσο μέλλον η κοινωνία, η οικονομία και ειδικότερα το ζωτικό αυτό σύστημα που την αιμοδοτεί - το κυκλοφορι(α)κό όλων μας.
Η δύναμη της στιγμής -που ίσως καλύτερα από οπουδήποτε αλλού αποτυπώνεται στην ερμηνεία του Amazing Grace ανήμερα του δυτικού Πάσχα από τον Andrea Bocelli, με οπτικά πλάνα από τους άδειους δρόμους μεγαλουπόλεων- δεν πρέπει, ωστόσο, να μας ξεγελά. Η κατάσταση αυτής της άνοιξης δεν είναι η καινούργια κανονικότητα, ούτε ο αγνός και ενάρετος κόσμος στον οποίο δήθεν μπήκαμε με κάποια "θεία παρέμβαση". Όσο κι αν κρατήσει η κατάσταση ανάγκης και όσο σταδιακά κι αν συντελεστεί η αποκλιμάκωση των μέτρων προστασίας (δεν ξεχνάμε ότι ακόμη είμαστε στην ανηφόρα), η ανθρωπότητα θα συνεχίσει να παράγει, να καταναλώνει, να ερευνά, να διαχειρίζεται, να εμπορεύεται - και να κινείται.
Ένα ρεαλιστικό ερώτημα στον χώρο των μεταφορών είναι, με ποιον τρόπο θα ξαναφορτιστούν τα δίκτυα και πώς μπορεί να αποφευχθεί η επανάληψη λαθών (ή έστω δυσμενών εξελίξεων) του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος. Βασικό στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η σημαντική αύξηση των μέτρων προστασίας για την υγεία εργαζομένων, μετακινούμενων και ευρύτερου κοινού, που αναμένεται να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας όλων των συστημάτων, προς την κατεύθυνση του υψηλότερου χρηματικού και χρονικού κόστους.
Στο παράδειγμα των αστικών συγκοινωνιών, μπορούμε να φανταστούμε ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) θα επιδιωχθεί όχι απλώς να απολυμαίνονται συχνά αλλά και να λειτουργούν με λιγότερο συνωστισμό, ακόμη κι αν γίνει υποχρεωτική (α λα Κίνα) η μάσκα σε κάθε δημόσιο χώρο. Αυτό σημαίνει έξτρα δουλειά (και downtime), πιθανώς μετασκευές οχημάτων και χώρων αναμονής, καθώς και -υποθέτοντας ότι η ζήτηση θα παραμείνει ίδια- πυκνότερα δρομολόγια.
Ωστόσο, η επιθυμία πολλών να αποφύγουν το ρίσκο του συγχρωτισμού πιστεύω πως αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη χρήση επιβατικών αυτοκινήτων - είτε ιδιόκτητων/νοικιασμένων, είτε των πάσης φύσεως μορφών ταξί. Κυκλοφοριακά όπως και περιβαλλοντικά αυτό είναι αρνητικό για τα δίκτυα των πόλεων - υπάρχουν εντούτοις τρόποι να μετριαστεί το κακό, παρεμβαίνοντας στη ζήτηση. Οι μεγάλοι εργοδότες (δημόσιος τομέας και πολλές επιχειρήσεις υπηρεσιών) μπορούν -και ίσως υποχρεωθούν- να καθιερώσουν την εργασία από το σπίτι για κάποιες ημέρες της εβδομάδας. Για όσους πάλι πρέπει να μετακινηθούν, μπορούμε να θυμηθούμε το βραχύβιο μέτρο της κλιμακωτής κυκλοφοριακής αιχμής (που αν δεν κάνω λάθος εφαρμόστηκε στην Αθήνα επί Λαλιώτη) και αυτή τη φορά να το εφαρμόσουμε στα σοβαρά.
Το βάδισμα (ή και η ποδηλασία, όπου ευνοεί το έδαφος) θα μπορούσε σε πολλές περιπτώσεις να ξαναγίνει βασικός τρόπος μετακίνησης και όχι απλώς δικαιολόγηση εξόδου από το σπίτι με τη μορφή "άσκησης". Το αυξημένο κόστος των μετακινήσεων με άλλα μέσα (κόστος μετακυλιόμενο στον χρήστη, εν τέλει), τα μειωμένα εισοδήματα που προμηνύονται λόγω ύφεσης, αλλά και η μείωση της περίφημης (χρηματικής) "αξίας του χρόνου" για τον ίδιο λόγο (όλοι πια μάθαμε να βιαζόμαστε λιγότερο) δεν αποκλείεται να στρέψουν ένα μέρος του πληθυσμού στη μη μηχανοκίνητη μετακίνηση για δουλειά ή και για ψώνια.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις αλλαγές που μπορεί να δούμε στον χώρο των μεταφορών - μαζί με πολλές ακόμη, στο υπεραστικό και διεθνές περιβάλλον. Στο μεταξύ, όμως, προηγείται το σοκ από την ήδη συντελούμενη κατάρρευση της ζήτησης, που επηρεάζει ουσιαστικά όλες τις επιχειρήσεις και τους λοιπούς φορείς που διαχειρίζονται τα δίκτυα και τις υπηρεσίες. Δεν εξαιρείται κανείς (εταιρείες μεταφορικού έργου, συντηρητές και λειτουργοί υποδομών, και βεβαίως οι εργαζόμενοι) - γι' αυτό και ο όποιος μεσοπρόθεσμος οραματισμός, παρότι χρήσιμος και δημιουργικός, δεν μπορεί να παραβλέψει την επείγουσα ανάγκη να σταθεί στα πόδια της στο παρόν και το άμεσο μέλλον η κοινωνία, η οικονομία και ειδικότερα το ζωτικό αυτό σύστημα που την αιμοδοτεί - το κυκλοφορι(α)κό όλων μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου