Διάβασα στην "Καθημερινή" της 7ης Οκτωβρίου 2007 τις υποτιθέμενες σκέψεις για συγχώνευση νομαρχιών και δήμων. Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας ιστορικά έχει ταλαντευτεί ανάμεσα στη συγκέντρωση και τον κατακερματισμό. Το χωριό του πατέρα μου ανήκε στον λεγόμενο "τέως δήμο Θελπούσης" πολύ πριν γεννηθώ εγώ. Μέχρι το 1998 όμως είχε και αυτό (με τους 100 περίπου κατοίκους του) πρόεδρο κοινότητας, πριν ενταχθεί στον "καποδιστριακό" δήμο Τροπαίων. Αλλά και οι νομαρχίες ήταν κάποτε λιγότερες και μεγαλύτερες απ' ό,τι σήμερα: Αττικοβοιωτία, Αχαιοήλιδα και τόσα άλλα σύνθετα, από τα οποία διασώθηκε μυστηριωδώς μόνο η Αιτωλοακαρνανία.
Θα ακούσουμε πολλά μέχρι να δούμε (αν δούμε) το νέο μοίρασμα νομών (λεκτικός πλεονασμός μια και νέμω σημαίνει μοιράζω). Σε μια "ακαδημαϊκή" θεώρηση ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ορισμός των κριτηρίων. Συχνά χρησιμοποιείται ο συνδυασμός φυσικών συνόρων (βουνά, ποτάμια) και ύπαρξης πόλης ικανού μεγέθους ώστε να φιλοξενήσει τη διοικητική έδρα. Ίσως όμως στην πράξη να παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες: οι χρονοαποστάσεις (γιατί το χωριό μας να υπάγεται στην Τρίπολη, όταν ο Πύργος Ηλείας βρίσκεται στη μισή απόσταση;), η οικονομική δραστηριότητα, τα πληθυσμιακά μεγέθη κ.ά.
Ίσως, όπως και σε τόσα άλλα στη δημόσια ζωή της χώρας, η ιστορία να παίξει και εδώ το ρόλο της. Οι σημερινές νομαρχίες, ειδικά στην Πελοπόννησο και τη Ρούμελη, έχουν το όνομα ιστορικών διαμερισμάτων (και εν μέρει κοινή έκταση με αυτά). Επίσης, πολλοί καποδιστριακοί δήμοι (όπως και αρκετοί "τέως δήμοι") βαφτίστηκαν με αρχαία ονόματα οικισμών, περιοχών και ενίοτε τοπικών ηρώων. Συχνά αυτή η πρακτική οδηγεί σε σύγχυση (άντε βρες σε ποιο οικισμό αντιστοιχεί ο δήμος Τενέας ή ο δήμος Υδρούσας) και υποθέτω ότι ως κύριο κριτήριο είχε την αποφυγή "καπελώματος" σε περίπτωση ύπαρξης 2 ή περισσοτέρων ισοδύναμων πληθυσμιακά οικισμών μέσα σε ένα δήμο. Το αλαλούμ επιτείνεται όταν η εν λόγω ατολμία επεκτείνεται και στη χωροθέτηση υπηρεσιών (που, σαν τα μεταμοντέρνα ελληνικά πανεπιστήμια, βλ. Πελοποννήσου, κατακερματίζονται σε διαφορετικές τοποθεσίες, μη τυχόν και μείνει πόλη χωρίς πανεπιστήμιο – το αν έτσι έχουμε πανεπιστήμια χωρίς [πανεπιστημιου]πόλεις, δεν προβληματίζει;).
Τελικά όμως το ερώτημα, για το κράτος αλλά και για τον πολίτη, είναι: Για ποιο σκοπό διαιρείται η χώρα σε νομούς; Και άρα, η απάντηση στο "πώς διαιρούμε;" θα έπρεπε να δοθεί με κριτήριο το πώς εξυπηρετείται καλύτερα ο εν λόγω (όχι απαραίτητα μονοδιάστατος) σκοπός. Μακάρι να γινόταν μια προσπάθεια από μηδενική βάση, βλέποντας ποια είναι η Ελλάδα του 21ου αιώνα και αφού σκεφτούμε πού θέλουμε να πάμε. Ίσως εκεί να προέκυπταν εκπλήξεις. Για πολλούς λόγους δεν βλέπω κάτι τέτοιο να γίνεται.
3 σχόλια:
Σπουδαίο θέμα yanko. Η απαρχή μιας μεγάλης κουβέντας που αφορά τα εντός όσο και τα εκτός.
Η διαίρεση της χώρας έχει διαιρέσει σε υπο-χώρες ή χώρους. Κάθε χώρα (χώρος) είναι μια οντότητα είτε γιατί ως τέτοια διαμορφώθηκε είτε γιατί ως τέτοια την διαμόρφωσαν (πχ τα Μανιάτικα στον Πειραιά αυτοπροσδιορίσθηκαν, ενώ όπως πολύ σωστά λες κάποιοι θεωρούν ότι Ακαρνάνες και Αιτωλοί είναι ένα).
Από την άλλη, η συγκρότηση ή συν - κράτηση επιτυνχάνεται με την ένωση ή την συνένωση ή ακόμα και την συν-χώνευση.
Και ερωτώ: είναι δυνατόν να ενώνεις όταν διαιρείς; Αυτό είναι το στοίχημα και σωστά το θέτεις για μηδενική βάση. Όχι ως προς τα σύνορα, αλλά ως προς τους θεσμούς. Νομίζω ότι ο Αριστοτέλης μιλά για το μαγικό αριθμό 5000 κάτοικοι για να λειτουργήσουν σωστά οι κανόνες και οι θεσμοί της άμεσης δημοκρατίας. Κάπως έτσι φαντάζομαι την χώρα. Μικρά χωράφια εύκολα να τα σκάψεις, να τα σπείρεις, να τα θερίσεις. Και κυρίως με ευχαριστημένους τους γεωργούς. Αυτό είναι περισσότερο δύσκολο από την εξεύρεση των φυσικών συνόρων τους.
Για την ακρίβεια, φίλε bruce, ο Πλάτων στους "Νόμους" ορίζει ότι το ιδανικό μέγεθος μίας πόλης είναι 5040, που ισούται με το γινόμενο των αριθμών 1*2*3*4*5*6*7, κι αυτό γιατί ο αριθμός αυτός επιδέχεται, λέει, σχεδόν κάθε δυνατή διαίρεση (χωρίς να αφήνει υπόλοιπο) για να διευκολύνει τους άρχοντες κατά τις διάφορες διανομές. Με την ίδια λογική βέβαια διαβάζονται και τα πολλαπλάσια του μαγικού αυτού αριθμού: 10.080, 20.160, 40.320, 80.640 κ.λπ.
Όσο για την άμεση δημοκρατία και τους θεσμούς γενικότερα, πολλοί λένε ότι, με την παγκοσμιοποίηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη μετανάστευση και τα τοιαύτα βαδίζουμε προς αναβίωση των πόλεων-κρατών. Είναι έτσι; Θα δείξει.
Μια σχετική παρατήρηση που μου μετέφερε η αγαπημένη μου Ε. είναι ότι κάποτε οι εν Ελλάδι Αλβανοί, όταν τους ρώταγες από πού είναι, έλεγαν "από τα Γιάννενα" - σήμερα λένε "από την Αθήνα". "Είμαστε" λοιπόν, όποια κι αν είναι η εθνική καταγωγή μας, πρωτίστως από την πόλη στην οποία ζούμε ή μεγαλώσαμε - με τον ίδιο τρόπο που κι εγώ "είμαι" από τα Κρητικά του Πειραιά (αντίπαλο δέος των Μανιάτικων) παρόλο που δεν είμαι Κρης και το μαιευτήριο που γεννήθηκα ήταν στην (φευ) Λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Δημοσίευση σχολίου