Υπέρ ημών κλώμενον

Πολλά πράγματα στην Ελλάδα έχουν κυρίως κακό όνομα. Οι μελέτες δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση. Έχω δουλέψει σε αρκετές, για τα προς το ζην, αποκτώντας χρήσιμες εμπειρίες και γνωρίζοντας ενδιαφέροντες ανθρώπους και τόπους - όπως θυμήθηκα πρόσφατα σε μια σύντομη ιδιωτική μου επίσκεψη στη Θεσσαλία. Χαίρομαι όποτε βλέπω κάποια ψήγματα αυτών των μελετών να υλοποιούνται. Ψήγματα όμως μόνο - αυτός είναι ο κανόνας. Σαν να μην έφτανε το μπαταχτσίδικο ελληνικό κράτος που του καθυστερεί τις πληρωμές, ο μελετητής έχει να αντιμετωπίσει την υπονόμευση της ουσίας της δουλειάς του, που πηγάζει από τον τρόπο με τον οποίο προκηρύσσονται οι μελέτες. Υποτίθεται ότι αυτές, στον τομέα μεταφορών-συγκοινωνιών, καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αλληλοσυνδεόμενων αντικειμένων: οδική κυκλοφορία, στάθμευση, μέσα μαζικής μεταφοράς, προσφορά/ζήτηση μετακινήσεων, εμπορευματικές μεταφορές, πεζοί και ποδήλατα. Ο φορέας που προκηρύσσει τη μελέτη, ακόμη και μετά τους σταδιακούς εξορθολογισμούς του θεσμικού πλαισίου, είναι υπεύθυνος για ένα μέρος μόνο απ' τα αντικείμενα αυτά. Επίσης, στις μελέτες συνήθως δεν γίνεται γνωστός εξαρχής κάποιος περιορισμός προϋπολογισμού, αντίθετα οι μελέτες καταλήγουν σε κάποια ποσά που χρηαιμοποιούνται ως εργαλεία διεκδίκησης (π.χ. του δήμου από την κεντρική εξουσία και την Ε.Ε.). Γι' αυτούς και για άλλους λόγους, αυτό που τελικά υλοποιείται είναι αγνώριστο. Τα παραδοτέα των μελετών χρησιμοποιούνται α-λα-καρτ για να "τεκμηριώσουν" επιλογές που γίνονται με μη τεχνοκρατικά κριτήρια. Η αποσπασματική εφαρμογή οδηγεί σε πάσης φύσεως αλαλούμ. Στο τέλος πολύς κόσμος πιστεύει άδικα ότι αυτό το αλαλούμ οφείλεται στο μελετητή και καταλήγει στο κακό όνομα που προείπα.

"Ευτυχώς ή δυστυχώς", στην πόλη που μένω η εφαρμογή κυκλοφοριακών-συγκοινωνιακών μέτρων γίνεται με τόσο άθλιο τρόπο (ανασφαλείς και λειτουργικά ανολοκλήρωτοι ποδηλατόδρομοι, κυκλικές πλατείες αντί για σηματοδοτούμενους κόμβους, "περιφράξεις" οριοθέτησης έργων με ράβδους που "βγάζουν μάτι" - κυριολεκτικά -, καμία μέριμνα για οργανωμένο χώρο στάθμευσης κ.ά.) που ο συνάδελφος μελετητής μάλλον καθαρή θα τη βγάλει, κρατώντας τις αποστάσεις. Τελευταίο κρούσμα, η ετσιθελική κατάργηση δρομολογίων του ΚΤΕΛ, στα οποία θα διατηρηθούν τρεις γραμμές - από τις έξι, κι ας είχε προτείνει ο μελετητής και μια πρόσθετη κυκλική. Το δε ωράριο; Κρατηθείτε! Επτά με τρεις, Δευτέρα έως Παρασκευή! Εξυπηρετικότατο, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του επιβατικού κοινού, μέγιστη προσφορά στο κοινωνικό έργο όπως απολαυστικά διατείνεται (περίπου στο δεύτερο λεπτό του βίντεο) ο προέδρος του ΚΤΕΛ κ. Μάρκελλος.

Δεν ξέρω γιατί θυμήθηκα την αφήγηση του πατέρα μου από το στρατό του '65. Ένας φουκαράς φαντάρος γκρίνιαζε για τη φασολάδα. Η απάντηση ενός καραβανά ήταν: Αυτά έχει η πατρίδα, αυτά προσφέρει! Μια απάντηση γεμάτη υποκρισία, διότι η πατρίδα, τότε και τώρα, ήξερε να προσφέρει άλλα σε όσους την είχαν "πιασμένη-από" (τελίτσες), κι άλλα (δηλ. τίποτα) σε αυτούς που δεν μπορούσαν να διαμαρτυρηθούν.

Όσοι ενδιαφέρονται για την υπόθεση της βιώσιμης κινητικότητας, αλλά και όσοι δεν βλέπουν το λόγο για να αναγκάζονται να παίρνουν αυτοκίνητο ή ταξί για να μετακινηθούν μέσα στην πόλη, οφείλουν με κάθε μέσο να αναγκάσουν την πατρίδα, όποια μάσκα κι αν φορά, να σοβαρευτεί λιγάκι.