Το φθινόπωρο του 2011, που συνειδητοποιούσαμε ότι μπαίνουμε "στη βαθιά την κρίση", έγραψα το κείμενο που θα παραθέσω στο τέλος, με τίτλο "North by Northwest" (σαιξπηρική φράση που κόσμησε και ταινία του Χίτσκοκ).
Τι άλλαξε από τότε;
- Στις τελευταίες ευρωεκλογές έστω και δειλά συνδέθηκε η εκλογή ηγεσίας της Κομισιόν με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών
- Στην Ελλάδα η δικομματική λογική ζει και βασιλεύει, αλλά με διαφορετικό τον ένα "παίκτη", που ορεξάτος προσπαθεί να ταράξει τα νερά
- Οι αταξίες της Ρωσίας (με "άκρες" στα μέλη της ΕΕ με ομόδοξες θρησκευτικές πλειοψηφίες) έχουν δώσει λανθάνον ή απροκάλυπτο σημείο αναφοράς σε αρκετούς ευρωσκεπτικιστές
Τα υπόλοιπα είναι μάλλον ίδια. Την ώρα που όλοι (πρέπει να) ελπίζουμε η διαπραγμάτευση να δώσει λύσεις άμεσες (χρηματοδοτικά) και μεσοπρόθεσμες (αναπτυξιακά), θυμίζω ότι στην τότε ΕΟΚ μπήκαμε κυρίως για πολιτικούς λόγους, αναζητώντας (ως νεαρή δημοκρατία) την ενίσχυση θεσμικών και πολιτιστικών "κοινών τόπων" με τον κόσμο της Δύσης, στον οποίο έως τότε σε αρκετές περιπτώσεις είχαμε υποταχθεί στρατιωτικά (αγγλογάλλοι, ιταλογερμανικός άξονας, αμερικάνοι). Τα λεφτά ήρθαν κυρίως από το '86 που ο Ανδρέας διαπραγματεύτηκε τα ΜΟΠ για να πει το ναι στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Για μένα και νομίζω για πολλούς ακόμη "η Ευρώπη" δεν είναι τόσο τα λεφτά όσο μια βαθύτερη σχέση που πάει πίσω μέχρι το φιλελληνισμό και ακόμα παλιότερα. Η ΕΟΚ/ΕΚ/ΕΕ είναι ο ηθικός διάδοχος του Συμβουλίου της Ευρώπης, από το οποίο "υπερηφάνως" αποχώρησε η ελληνική χούντα το 1969 πριν την διώξουν (λόγω της κατάλυσης της δημοκρατίας) τα υπόλοιπα μέλη του τότε σημαντικού πολιτικά αυτού οργανισμού.
[Βρίσκω μάλιστα πολύ ενδιαφέρον το ότι πριν λίγες μέρες το Συμβούλιο της Ευρώπης έβαλε και πάλι "πάγο" στη Ρωσία για τα της Ουκρανίας, με αποτέλεσμα να αρχίσει να συζητείται και πάλι η πλήρης αποχώρησή της, κάτι που δεν παρέλειψε να σχολιάσει με χαρακτηριστικό τρόπο και ο γνωστός Σπύρος Χατζάρας.]
Είναι λυπηρό που κάποιοι άσχετοι "αριστεροί" καίνε το μπλε πανί με τα 12 αστέρια. Μάλλον δεν ξέρουν ότι αυτή η σημαία είναι από το 1955, πολύ πριν συσταθεί η Ευρωζώνη (ή η ΕΟΚ), το έμβλημα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Θέλω να πιστεύω ότι δεν ακολουθούν συνειδητά τη λογική του δικτάτορα Παπαδόπουλου.
Ακολουθεί η ανάρτηση του 2011
North by Northwest
Τι άλλαξε από τότε;
- Στις τελευταίες ευρωεκλογές έστω και δειλά συνδέθηκε η εκλογή ηγεσίας της Κομισιόν με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών
- Στην Ελλάδα η δικομματική λογική ζει και βασιλεύει, αλλά με διαφορετικό τον ένα "παίκτη", που ορεξάτος προσπαθεί να ταράξει τα νερά
- Οι αταξίες της Ρωσίας (με "άκρες" στα μέλη της ΕΕ με ομόδοξες θρησκευτικές πλειοψηφίες) έχουν δώσει λανθάνον ή απροκάλυπτο σημείο αναφοράς σε αρκετούς ευρωσκεπτικιστές
Τα υπόλοιπα είναι μάλλον ίδια. Την ώρα που όλοι (πρέπει να) ελπίζουμε η διαπραγμάτευση να δώσει λύσεις άμεσες (χρηματοδοτικά) και μεσοπρόθεσμες (αναπτυξιακά), θυμίζω ότι στην τότε ΕΟΚ μπήκαμε κυρίως για πολιτικούς λόγους, αναζητώντας (ως νεαρή δημοκρατία) την ενίσχυση θεσμικών και πολιτιστικών "κοινών τόπων" με τον κόσμο της Δύσης, στον οποίο έως τότε σε αρκετές περιπτώσεις είχαμε υποταχθεί στρατιωτικά (αγγλογάλλοι, ιταλογερμανικός άξονας, αμερικάνοι). Τα λεφτά ήρθαν κυρίως από το '86 που ο Ανδρέας διαπραγματεύτηκε τα ΜΟΠ για να πει το ναι στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Για μένα και νομίζω για πολλούς ακόμη "η Ευρώπη" δεν είναι τόσο τα λεφτά όσο μια βαθύτερη σχέση που πάει πίσω μέχρι το φιλελληνισμό και ακόμα παλιότερα. Η ΕΟΚ/ΕΚ/ΕΕ είναι ο ηθικός διάδοχος του Συμβουλίου της Ευρώπης, από το οποίο "υπερηφάνως" αποχώρησε η ελληνική χούντα το 1969 πριν την διώξουν (λόγω της κατάλυσης της δημοκρατίας) τα υπόλοιπα μέλη του τότε σημαντικού πολιτικά αυτού οργανισμού.
[Βρίσκω μάλιστα πολύ ενδιαφέρον το ότι πριν λίγες μέρες το Συμβούλιο της Ευρώπης έβαλε και πάλι "πάγο" στη Ρωσία για τα της Ουκρανίας, με αποτέλεσμα να αρχίσει να συζητείται και πάλι η πλήρης αποχώρησή της, κάτι που δεν παρέλειψε να σχολιάσει με χαρακτηριστικό τρόπο και ο γνωστός Σπύρος Χατζάρας.]
Είναι λυπηρό που κάποιοι άσχετοι "αριστεροί" καίνε το μπλε πανί με τα 12 αστέρια. Μάλλον δεν ξέρουν ότι αυτή η σημαία είναι από το 1955, πολύ πριν συσταθεί η Ευρωζώνη (ή η ΕΟΚ), το έμβλημα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Θέλω να πιστεύω ότι δεν ακολουθούν συνειδητά τη λογική του δικτάτορα Παπαδόπουλου.
Ακολουθεί η ανάρτηση του 2011
North by Northwest
Τώρα που, είτε
εντός είτε εκτός ευρωζώνης, οι περισσότεροι ευρωπαίοι βιώνουμε λιτότητα,
περικοπές, περιορισμούς σε αυτό που αποκαλείται κράτος πρόνοιας,
δυστυχώς (για μένα) δεν θα κινηθούμε προς την κατεύθυνση της
ουσιαστικής ενοποίησης, αλλά προς την αντίθετη: θα τείνουμε να
κλειστούμε όλο και περισσότερο στα εθνικά μας καβούκια. Αυτό το βλέπει
κανείς να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Τα αυστριακά ΜακΝτόναλντς χρησιμοποιούν εγχώριο βοδινό, και αισθάνονται την ανάγκη να το διαφημίσουν. Η σοβαρή Frankfurter Allgemeine
φιλοξενεί βλοσυρά άρθρα που αποπνέουν απομονωτισμό. Οι ελβετοί, παρότι
κράμα τριών εθνοτήτων και κάποτε ανοιχτοί, τώρα εκφράζονται όλο και
περισσότερο ξενοφοβικά, και όχι μόνο έναντι των μουσουλμάνων. Ακόμη πιο
έντονο είναι, φυσικά, αυτό το κλίμα στην ιστορικά ανασφαλή Πολωνία και
στην ανάδελφη Ουγγαρία.
Δεν θα έπρεπε να εκπλησσόμαστε. Από τη μιά, σωστά επισημαίνονται κάποιες αναλογίες με την δεκαετία του 1930 - η οικονομική κρίση οδηγεί σε ενίσχυση του εθνικισμού. Από την άλλη, δεν υπάρχει ένα σοβαρό πολιτικό αντίβαρο. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν έχουν ακόμη (για πόσο;) επαρκή νομιμοποίηση. Η Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι δευτερογενείς εξουσίες, ορίζονται δηλαδή έμμεσα μέσω κυβερνήσεων που εκλέγονται σε εθνικό επίπεδο. Το Γιούρο-γκρουπ ομοίως, και από τη φύση του είναι ακόμη πιο απόμακρο. Μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι άμεσα εκλεγμένο, αλλά και αυτό χωριστά σε κάθε χώρα, μέσα από τα κόμματα που "όλοι αγαπήσαμε", κι όχι με ενιαίες ευρωπαϊκές λίστες, από τις οποίες θα μπορούσε να προκύψει ένας Ευρωπαίος Ηγέτης (όχι μούχλες τύπου van Rompuy).
Αν σκεφτούμε το πόσα πολλά καθορίζονται πλέον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαράδεκτο να μην απαιτούμε περισσότερη δημοκρατία στις "Βρυξέλλες", περισσότερη κοινότητα - πέρα από τις χρηματοδοτήσεις. Όσοι λένε ότι με το ευρώ, στο οποίο πολλοί πάλεψαν για να μπουν, μπήκε "το κάρο μπροστά από το άλογο", έχουν ένα δίκιο. Κάποιοι ηγέτες μας είχαν μιλήσει για πραγματική σύγκλιση, αμφιβάλλω βέβαια αν καταλάβαιναν τι ακριβώς σημαίνει, αλλά αυτό ακριβώς χρειαζόταν - και δεν το είδαμε να συμβαίνει αρκετά. Στα δύσκολα, αρκετοί ήταν έτοιμοι να δείξουν με το δάχτυλο τον (αποδεδειγμένα) κακό μαθητή. Διότι, παρά το κοινό νόμισμα, οι προϋπολογισμοί και οι πολιτικές δεν ενοποιήθηκαν. Οι πολιτικοί οχυρώθηκαν πίσω από την επικουρικότητα (subsidiarity, δηλ. ο καθένας να καβαλά το δικό του άτι) και η ενοποίηση κόλλησε στην άμμο του ευρωσυντάγματος, των εθνικών δημοψηφισμάτων και της Ευρώπης των Λαών (ή των Εθνών).
Και τι θα έπρεπε, δηλαδή, να έχει γίνει; Να θρέφονται, στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ευρώπης οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας από τα μυρμήγκια του βορρά; Να διαιωνίζονται αναποτελεσματικές δομές με χρηματοδότηση από το ΦΠΑ της Γερμανίας του Hartz και των dumped μισθών; Να μας επιδοτούν για να είμαστε το ηλιόλουστο καταφύγιο των συνταξιούχων; Είναι αυτονόητο ότι οι γενικεύσεις και οι προσβολές πρέπει να αποκρούονται. Η ουσία όμως δεν μπορεί να μένει αναπάντητη. Όπως οι ΗΠΑ δεν διανοούνται να διώξουν μια π.χ. Αλαμπάμα επειδή ίσως παράγει λιγότερα κατά κεφαλήν, έτσι και στην Ευρώπη, με υπερεθνικές δομές που πρώτα και καλύτερα εμείς (οι κακοί μαθητές) θα έπρεπε να τις θελήσουμε, νομίζω ότι υπήρχε (και ίσως, για να δείξουμε και λίγη αισιοδοξία, ακόμη να υπάρχει) δρόμος για να αποφύγουμε το σημερινό άσχημο παιχνίδι.
Είμαστε σε υπόγειο σταυροδρόμι. Θα συμφωνήσω με όσους επισημαίνουν ότι το μέγεθός μας παραείναι μικρό σε σχέση με το θόρυβο που γίνεται. Ακόμη κι αν στρέψουμε τους φακούς μας προς το τούνελ (διότι τούνελ θα είναι κι αυτό) που οδηγεί σε μεγαλύτερη ενοποίηση, για να μπορέσουμε να σουρντίσουμε* θα πρέπει άλλοι να ανάψουν τους προβολείς (αν το θέλουν). Και μακάρι να το κάνουν, διότι εγχωρίως δεν έχω καμία εμπιστοσύνη και καμία ελπίδα. Στην Ελλάδα προβλέπω να αναλωθούμε σε διάφορα αγαπημένα μας σπορ:
- Θεωρίες συνωμοσίας, και συγκεκριμένα: ποιο το σατανικό σχέδιο που έφερε στην εξουσία τον Τζέφρυ με στόχο, μαζί με το σοσιαλιστή φίλο του τον Ντομινίκ, να μας οδηγήσουν σε μερικό εξισλαμισμό, ολικό αφελληνισμό και στυγνή αμερικανογερμανοτουρκική κατοχή.
- Blamestorming, δηλαδή την κολοκυθιά: ποιος μεγάλωσε περισσότερο το χρέος, το Πασόκ του Γιωργάκη, η ΝουΔού του Κωστάκη, το Πασόκ του Σημίτη, το Πασόκ της Μιμής, η ΝουΔού του (φτου κακά) Μητσοτάκη, το Πασόκ του Αντρέα, η ΝουΔού του Φρυδά και του Παπαληγούρα, ή μήπως η διαγραφή αγροτικών χρεών του Παπαδόπουλου;
- Τον θρίαμβο της κοντής μνήμης και του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος: Όπως "ο λαός" ξέχασε το φθαρμένο Πασόκ του 2004, έτσι θα ξεχάσει και τη ΝΔ της απραξίας του (κυρίως) 2007-'09. Ο Σαμαράς θα χαϊδέψει αυτιά και θα βγει με τα τσαρούχια (ή έστω με δανεικά λαϊκο-δεξιά τσαρούχια της πολυκατοικίας). Οι διάφορες φατρίες του Πασόκ προσπαθούν να μας πείσουν ποια είναι καλύτερη από τις άλλες. Ο δικομματισμός, βοηθούμενος από τον εκλογικό νόμο (με 50 έδρες μπόνους πια, αντί για 40), θα νικήσει έστω και τραυματισμένος, όσο οι ψηφοφόροι δεν τολμούν (και, λυπάμαι που το λέω, αλλά δεν βλέπω να τολμούν).
- Την παράλυση του δημοσίου, που καλείται (μετά από δεκαετίες αναγωγής του σε κόσμο αγγέλων, χωρίς μεγάλη επαφή με τις πραγματικές διακυμάνσεις της οικονομίας και της ζωής - κάτι που αναλογικά εμφανίστηκε βέβαια και στο σύνολο της κοινωνίας), να συμπράξει στον ίδιο του τον ακρωτηριασμό και τη ριζική του αναθεώρηση. Εμ γίνονται αυτά; Σίγουρα όχι με κηρύγματα ηθικολογίας, ιδίως αν αυτά προέρχονται από ανθρώπους και φορείς ενταγμένους, εμποτισμένους σε αυτό που τώρα κατακρίνουν.
Και πόσα ακόμη... Γι' αυτό κοιτάζω βόρεια-βορειοδυτικά, που έλεγαν ο Εγχέσπαλος και ο Χίτσκοκ, μήπως και μας έρθει κάτι από εκεί (πέρα από δανεικά).
*δούμε (εις την σαμιακήν)
Δεν θα έπρεπε να εκπλησσόμαστε. Από τη μιά, σωστά επισημαίνονται κάποιες αναλογίες με την δεκαετία του 1930 - η οικονομική κρίση οδηγεί σε ενίσχυση του εθνικισμού. Από την άλλη, δεν υπάρχει ένα σοβαρό πολιτικό αντίβαρο. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν έχουν ακόμη (για πόσο;) επαρκή νομιμοποίηση. Η Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι δευτερογενείς εξουσίες, ορίζονται δηλαδή έμμεσα μέσω κυβερνήσεων που εκλέγονται σε εθνικό επίπεδο. Το Γιούρο-γκρουπ ομοίως, και από τη φύση του είναι ακόμη πιο απόμακρο. Μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι άμεσα εκλεγμένο, αλλά και αυτό χωριστά σε κάθε χώρα, μέσα από τα κόμματα που "όλοι αγαπήσαμε", κι όχι με ενιαίες ευρωπαϊκές λίστες, από τις οποίες θα μπορούσε να προκύψει ένας Ευρωπαίος Ηγέτης (όχι μούχλες τύπου van Rompuy).
Αν σκεφτούμε το πόσα πολλά καθορίζονται πλέον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαράδεκτο να μην απαιτούμε περισσότερη δημοκρατία στις "Βρυξέλλες", περισσότερη κοινότητα - πέρα από τις χρηματοδοτήσεις. Όσοι λένε ότι με το ευρώ, στο οποίο πολλοί πάλεψαν για να μπουν, μπήκε "το κάρο μπροστά από το άλογο", έχουν ένα δίκιο. Κάποιοι ηγέτες μας είχαν μιλήσει για πραγματική σύγκλιση, αμφιβάλλω βέβαια αν καταλάβαιναν τι ακριβώς σημαίνει, αλλά αυτό ακριβώς χρειαζόταν - και δεν το είδαμε να συμβαίνει αρκετά. Στα δύσκολα, αρκετοί ήταν έτοιμοι να δείξουν με το δάχτυλο τον (αποδεδειγμένα) κακό μαθητή. Διότι, παρά το κοινό νόμισμα, οι προϋπολογισμοί και οι πολιτικές δεν ενοποιήθηκαν. Οι πολιτικοί οχυρώθηκαν πίσω από την επικουρικότητα (subsidiarity, δηλ. ο καθένας να καβαλά το δικό του άτι) και η ενοποίηση κόλλησε στην άμμο του ευρωσυντάγματος, των εθνικών δημοψηφισμάτων και της Ευρώπης των Λαών (ή των Εθνών).
Και τι θα έπρεπε, δηλαδή, να έχει γίνει; Να θρέφονται, στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ευρώπης οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας από τα μυρμήγκια του βορρά; Να διαιωνίζονται αναποτελεσματικές δομές με χρηματοδότηση από το ΦΠΑ της Γερμανίας του Hartz και των dumped μισθών; Να μας επιδοτούν για να είμαστε το ηλιόλουστο καταφύγιο των συνταξιούχων; Είναι αυτονόητο ότι οι γενικεύσεις και οι προσβολές πρέπει να αποκρούονται. Η ουσία όμως δεν μπορεί να μένει αναπάντητη. Όπως οι ΗΠΑ δεν διανοούνται να διώξουν μια π.χ. Αλαμπάμα επειδή ίσως παράγει λιγότερα κατά κεφαλήν, έτσι και στην Ευρώπη, με υπερεθνικές δομές που πρώτα και καλύτερα εμείς (οι κακοί μαθητές) θα έπρεπε να τις θελήσουμε, νομίζω ότι υπήρχε (και ίσως, για να δείξουμε και λίγη αισιοδοξία, ακόμη να υπάρχει) δρόμος για να αποφύγουμε το σημερινό άσχημο παιχνίδι.
Είμαστε σε υπόγειο σταυροδρόμι. Θα συμφωνήσω με όσους επισημαίνουν ότι το μέγεθός μας παραείναι μικρό σε σχέση με το θόρυβο που γίνεται. Ακόμη κι αν στρέψουμε τους φακούς μας προς το τούνελ (διότι τούνελ θα είναι κι αυτό) που οδηγεί σε μεγαλύτερη ενοποίηση, για να μπορέσουμε να σουρντίσουμε* θα πρέπει άλλοι να ανάψουν τους προβολείς (αν το θέλουν). Και μακάρι να το κάνουν, διότι εγχωρίως δεν έχω καμία εμπιστοσύνη και καμία ελπίδα. Στην Ελλάδα προβλέπω να αναλωθούμε σε διάφορα αγαπημένα μας σπορ:
- Θεωρίες συνωμοσίας, και συγκεκριμένα: ποιο το σατανικό σχέδιο που έφερε στην εξουσία τον Τζέφρυ με στόχο, μαζί με το σοσιαλιστή φίλο του τον Ντομινίκ, να μας οδηγήσουν σε μερικό εξισλαμισμό, ολικό αφελληνισμό και στυγνή αμερικανογερμανοτουρκική κατοχή.
- Blamestorming, δηλαδή την κολοκυθιά: ποιος μεγάλωσε περισσότερο το χρέος, το Πασόκ του Γιωργάκη, η ΝουΔού του Κωστάκη, το Πασόκ του Σημίτη, το Πασόκ της Μιμής, η ΝουΔού του (φτου κακά) Μητσοτάκη, το Πασόκ του Αντρέα, η ΝουΔού του Φρυδά και του Παπαληγούρα, ή μήπως η διαγραφή αγροτικών χρεών του Παπαδόπουλου;
- Τον θρίαμβο της κοντής μνήμης και του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος: Όπως "ο λαός" ξέχασε το φθαρμένο Πασόκ του 2004, έτσι θα ξεχάσει και τη ΝΔ της απραξίας του (κυρίως) 2007-'09. Ο Σαμαράς θα χαϊδέψει αυτιά και θα βγει με τα τσαρούχια (ή έστω με δανεικά λαϊκο-δεξιά τσαρούχια της πολυκατοικίας). Οι διάφορες φατρίες του Πασόκ προσπαθούν να μας πείσουν ποια είναι καλύτερη από τις άλλες. Ο δικομματισμός, βοηθούμενος από τον εκλογικό νόμο (με 50 έδρες μπόνους πια, αντί για 40), θα νικήσει έστω και τραυματισμένος, όσο οι ψηφοφόροι δεν τολμούν (και, λυπάμαι που το λέω, αλλά δεν βλέπω να τολμούν).
- Την παράλυση του δημοσίου, που καλείται (μετά από δεκαετίες αναγωγής του σε κόσμο αγγέλων, χωρίς μεγάλη επαφή με τις πραγματικές διακυμάνσεις της οικονομίας και της ζωής - κάτι που αναλογικά εμφανίστηκε βέβαια και στο σύνολο της κοινωνίας), να συμπράξει στον ίδιο του τον ακρωτηριασμό και τη ριζική του αναθεώρηση. Εμ γίνονται αυτά; Σίγουρα όχι με κηρύγματα ηθικολογίας, ιδίως αν αυτά προέρχονται από ανθρώπους και φορείς ενταγμένους, εμποτισμένους σε αυτό που τώρα κατακρίνουν.
Και πόσα ακόμη... Γι' αυτό κοιτάζω βόρεια-βορειοδυτικά, που έλεγαν ο Εγχέσπαλος και ο Χίτσκοκ, μήπως και μας έρθει κάτι από εκεί (πέρα από δανεικά).
*δούμε (εις την σαμιακήν)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου