Πολυτεχνείο, 45 χρόνια μετά

Εδω στην Κροατια εχουν τρεις εθνικες γιορτες (συν μια αντιφασιστικη). Και οι τρεις αφορουν γεγονοτα του 1991-95. Η Ελλαδα σταματησε στις δυο, που σε καποιους φαινονται πολλες, αν και εχει φλερταρει με την προσθηκη τριτης. Δεν προλαβε να γινει τετοια η 21η Απριλιου, ουτε ομως αναβαθμιστηκε -στην «κοιτιδα της δημοκρατιας»- μια γιορτη δημοκρατιας σε εθνικη. Οχι μονο γιατι ειναι «προσφατη» η περιοδος - δεν ειναι και 90s. Ισως και γιατι καθε παραταξη ειχε τη δικη της (στη χαρακτηριστικη πολυφωνια μιας χωρας που ειχε 2 κυβερνησεις σε κρισιμες εποχες που απαιτουσαν ενοτητα). Η κεντροδεξια την 24η Ιουλιου, η κεντροαριστερα την 3η Σεπτεμβριου και η αριστερα την 17η Νοεμβριου (ή μαλλον «17 Νοεμβρη»). Υπαρχουν δημοκρατες που τις σεβονται ολες και που (ακομη κι αν ειναι κοντυτερα σε μια) ειλικρινα λυπουνται με την ανικανοτητα μας να συμφωνησουμε σε μια κοινη. Υπαρχουν σκληροτεροι παραταξιακοι (οχι ολοι αντιδημοκρατες παντως) που δεν δεχτηκαν καποιες διοτι πηραν και ακαμπτα κρατησαν αντιθετη θεση οσο τα γεγονοτα ηταν φρεσκα: «αλλαγη νατοϊκης φρουρας» ηταν για αριστεροπασοκους η μεταπολιτευση Καραμανλη, «προβοκατσια χωρις νεκρους» ηταν για δεξιους το Πολυτεχνειο. Η δε καπηλεια της τριτης Σεπτεμβρη απο τον Ανδρεα, τα ανδρεοπουλα και τους Ανδριοπουλους εκανε τη δικη της ζημια στην επετειο διεκδικησης Συνταγματος.

Στα γεγονοτα που εχουν καταγραφει οπτικα αλλα και αποτελεσαν αντικειμενο ποινικης δικης, θα περιμεναμε 45 χρονια μετα οι οποιες διαφωνιες να αφορουν την ερμηνεια αιτιων, κινητρων και σημασιας. Το Πολυτεχνειο ομως απο νωρις συνοδευτηκε απο αλλοιωμενο αφηγημα. «Ολοι» ειπαν πως ηταν εκει ή περασαν, ζηλος οχι ασχετος με τις ενοχες μετα απο μια αμφιθυμη 6ετια ανοχης του καθεστωτος, οσο αντεχε η οικονομια. «Ολοι» πειθονταν οτι το μακελειο εγινε οταν ενα τανκ μπηκε μεσα (ισως και να πυροβολησε) και οτι οι φοιτητες τοτε χαθηκαν οπως στο «Φραουλες και Αιμα», ενω στην πραγματικοτητα διαπραγματευτηκαν εξοδο και το αρμα με την καννη πισω εριξε την πυλη για να φυγουν οι πολλοι (οχι χωρις βια) και να συλληφθει ο πυρηνας. «Ολοι» εμεναν στην παραδοση αυτη και τη σιγηση του ραδιοσταθμου, ενω οι περισσοτεροι απο τους 24 νεκρους σκοτωθηκαν μετα, στο free hand που ειχαν οι ενστολοι (ενω *συνεχιζονταν*, με πραγματικο ηρωισμο, διαδηλωσεις) προετοιμαζομενοι για την ανατροπη του Παπαδοπουλου απο τον Ιωαννιδη 8 μερες μετα. Αυτοι οι «ολοι» εμφανιστηκαν την επομενη χρονια τιμητικα αλλα το πραγματικο πληθος του 1973 υπολογιστηκε στις δεκαδες χιλιαδες, οχι στις εκατονταδες ή και εκατομμυρια που μας ελεγαν.

Η τρομοκρατικη οργανωση (αρχικα αντικειμενο θαυμασμου) που οικειοποιηθηκε το «17Ν», η αναρριχηση μελων της συντονιστικης (μιας [και] αντιεξουσιαστικης εξεγερσης) σε θεσεις εξουσιας, το πανηγυρι με τους μικροπωλητες, η πορεια στην αμερικανικη πρεσβεια (ενω παραμενουμε στρατιωτικοι συμμαχοι, με ομογενεια και Σουδα), η επι σειρα ετων ανοχη καταστροφων στους εορτασμους ελεω ασυλου (μεχρι που ενας θαρραλεος πρυτανης εβαλε μεσα την αστυνομια το 1995) - αυτα και αλλα πολλα «μικρυναν» το Πολυτεχνειο, παρα την αρχικη διαθεση να τιμηθει ο συμβολισμος του (οι πρωτες ελευθερες μεταδικτατορικες εκλογες εγιναν 17/11/1974). Δεν μπορει να μικρυνει πολυ ακομη, ή ετσι τουλαχιστον ελπιζω, μια και ακομη και στα μικρα παιδια (οπως συνειδητοποιω στα χρονια που εχουμε οικογενεια) μπορουμε να εξηγησουμε την αξια της δημοκρατιας και τον εφιαλτη των δικτατοριων. «Δηλαδη ηταν σαν τους τυραννους οι δικτατορες», συμπερανε η κορη μας που αρχιζει να συνειδητοποιει τις ομοιοτητες ιστορικων φαινομενων και μας ρωτησε αυθορμητα για το Πολυτεχνειο. Φαινεται στοιχειωδες αλλα ας ειμαστε σιγουροι οτι ξεκιναμε απο τα βασικα Ναι και Οχι.

ΥΓ- Και τελευταιο επετειακο. Η γενια του Πολυτεχνειου ειναι οι Ελληνες baby boomers, αν και δεν υπηρχε καποιο μπουμ γεννησεων παρα μονο μεταξυ Δεκεμβριανων και Λιτοχωρου. Ειναι αυτοι που εζησαν καθυστερημενα τα 60s μεσω Μαστορακη και τον Μαη 68 στο Πολυτεχνειο και κυριως τη μνημη του. Ειναι η γενια της μετρημενης αλλα γερης κοινωνικης και σεξουαλικης απελευθερωσης, δυστυχως και η γενια που ανεχθηκε τη χαλαρωση κι εκει που αυτη εβλαψε (ιεραρχιες δημοσιου, δημοσια ταξη). Ειναι οι ροκ, εστω ελληνοροκ μπαρμπαδες, θειες και πρεσβυτεροι φιλοι. Δεν καταδικαζουμε γενιες (παρολο που εμεις ειμαστε, θεσει, «πολλώ κάρρονες» 🙂) και δεν δαγκωνουμε το χερι που μας εδειξε τον κοσμο απαλλαγμενο απο καμποση περιττη σοβαροφανεια.