6 Φεβ 2013

Για τις πολιτογραφήσεις

Ας μην κρυβόμαστε. Πολύ πριν η Χρυσή Αυγή (συστηματικά τρίτη σήμερα στις δημοσκοπήσεις) μπει στην πολιτική μας καθημερινότητα, τα ακροδεξιά "ρεύματα" είχαν λυσσάξει με ξενοφοβικά κηρύγματα, πατώντας βέβαια στην πραγματικότητα της λαθρομετανάστευσης, της σταδιακής υποβάθμισης των αστικών κέντρων και της μεταολυμπιακής οικονομικής επιβράδυνσης (κρίση πριν την κρίση). Τα νέα από το ΣτΕ, που έκρινε "αντισυνταγματικό" (περίπου 3 χρόνια μετά την ψήφισή του - προβλέπεται "μπάχαλο" αν είναι να ακυρωθούν πολιτογραφήσεις) το νόμο περί "ιθαγένειας", δικαιώνουν πρώτα και κύρια αυτά τα "ρεύματα", τα οποία δεν περιορίζονται στη διατύπωση του σκεπτικού του Δικαστηρίου, αλλά δίνουν το περιεχόμενο που αυτά θέλουν, με κύρια σημεία του:

-1- Την άποψη ότι "Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι"

-2- Την πίστη σε βαθύτερα σχέδια (συνωμοσίες) αφελληνισμού, που υπαγόρευσαν σε πολιτικούς με (υποτίθεται) μειωμένη "εθνική ακεραιότητα" (βλ. ΓΑΠ και τον κολλητό του, Ραγκούση) να νομοθετήσουν επιβλαβώς

Τα "1" και "2" συνειδητοποιώ ότι αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αρχές ("αξιώματα") για πολλούς, που δεν θέλουν καν να τις συζητήσουν. Για όσους πάντως ενδιαφέρονται να ακούσουν, έχω μερικά πράγματα να πω:

- Κάθε λογικός άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι το "1" δεν μπορεί να ισχύει απόλυτα. Έλληνες γίνανε πολλοί στο διάβα των αιώνων. Παραδείγματα: οι εξελληνισθέντες στην Εγγύς Ανατολή μετά το Μεγαλέξανδρο, οι αρβανίτες στον ύστερο μεσαίωνα, οι μεμονωμένες (αλλά ουκ ολίγες) περιπτώσεις πολιτογράφησης, όχι μόνο αθλητών αλλά και "κοινών θνητών", σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους. Τρέχα-γύρευε μετά να βρεις συνέχεια "ελληνικού αίματος" και διάφορα άλλα απλοϊκά.

- Για το "2", θα πω μόνο το εξής: Ο ανταγωνισμός διεθνών δυνάμεων και συμφερόντων είναι αμείλικτος αλλά και χαοτικός. Κάθε χώρα ή άλλη οντότητα οφείλει να υπερασπίζεται τον εαυτό της, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κάποιες (χώρες ή οντότητες) είναι τα κατεξοχήν θύματα που βρίσκονται κατ' αποκλειστικότητα στο στόχαστρο συγκεκριμένων (συχνά κατονομαζόμενων με όρους μεσοπολεμικής "αγανάκτησης" με ολίγο αντισημιτισμό) "ισχυρών" και "κακών". Για την ανεπάρκεια ή ανικανότητα κυβερνώντων ας πούμε όσα θέλουμε, στις "ταμπέλες" όμως ας αυτολογοκρίνεται όποιος θέλει να τον παίρνουν στα σοβαρά. (Για να πάρουμε ένα πρόσφατο παράδειγμα "ταμπέλας": Ο Δένδιας μπορεί να είναι "κακός υπουργός", το να τον πεις όμως "νεοναζί" είναι άλλης "ποιότητας" χαρακτηρισμός.)

Αφήνοντας τα ακροδεξιά "ρεύματα" να πανηγυρίζουν, και περιμένοντας το νέο νόμο περί "ιθαγένειας", ελπίζω ότι δεν θα αντικατασταθεί η όποια χαλαρότητα του "νόμου Ραγκούση" με δρακόντειες υπερβολές.

Κατά τη γνώμη μου, η Ελλάδα δεν είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει τη βασική αρχή της "αυτόματης" (ή με λίγες βασικές προϋποθέσεις) παροχής υπηκοότητας* σε όποιον γεννιέται ή βγάζει το σχολείο στη χώρα. Κάθε χώρα έχει τους δικούς της κανόνες και βάζει τις δικές της δικλίδες ασφαλείας.

Η αγαπητή Ελβετία π.χ. (για όσους σκέφτονται να βάλουν τους εαυτούς τους, όχι μόνο τα λεφτά τους, στην "αγκαλιά" της) απαιτεί 12ετή παραμονή (ή 6ετή, για τις ηλικίες 10-20, δηλ. όσο "διαπλάθεται" η συνείδησή σου ως πολίτη) και επιπλέον:
- Ομοσπονδιακή έγκριση, εφόσον κριθεί ότι είσαι ενταγμένος στην κοινωνία, τον τρόπο ζωής, το νομικό σύστημα - και δεν αποτελείς δημόσιο κίνδυνο,
- Τοπική (καντόνι και δήμος) πρόσθετη έγκριση, με κριτήρια που ποικίλουν, και με κόστος.

Η Αυστρία (μέλος της ΕΕ) απαιτεί τεστ ιστορίας, γλώσσας, επάρκεια οικονομικών πόρων, καθαρό ποινικό μητρώο, "θετική στάση" απέναντι στη χώρα κ.ά.

Οι κοινωνίες αυτές (τις αναφέρω ενδεικτικά, επειδή έτυχε να τις ψάξω) είναι εγνωσμένα ανοιχτές - στην ουσία τους, όχι λιγότερο ανοιχτές από άλλες που (έχοντας άλλη φιλοσοφία και ιστορία) δίνουν αυτόματα την υπηκοότητα σε όποιον γεννιέται στο έδαφός τους.

Το να έχουμε κανόνες (και να τους τηρούμε), όπως και το να προσέχουμε τις κακοτοπιές (βλ. "γεννώ και φεύγω", πολιτογραφήσεις μέσω εικονικών γάμων) δεν θα μας κάνει λιγότερο ανοιχτή κοινωνία. Προσωπικά θέλω να έχει κάθε ευκαιρία αυτός που μεγαλώνει και εκπαιδεύεται εδώ (ή που μένει επί μακρόν εδώ), ανεξάρτητα από καταγωγή / φυλή, να γίνει πολίτης της χώρας. Η ουσιαστικά "αυτόματη" διαδικασία θα συμφωνήσω με το ΣτΕ (χωρίς τους βερμπαλισμούς για το τι είναι "έθνος", που τους βρίσκω λίγο υπερβολικούς) ότι είναι ανεπαρκής. Όμως η "εξατομικευμένη κρίση" κάθε μίας περίπτωσης δεν θα πρέπει να είναι προσχηματική ώστε να προκύπτει πάντα άρνηση ή καθυστέρηση. Θα πρέπει να βρεθεί μια λογική μέση οδός. Δεν είμαι "ειδικός" αλλά νομίζω όλοι μας ξέρουμε περιπτώσεις παιδιών αλλοδαπών που έβγαλαν το σχολείο εδώ, μεγάλωσαν μαζί με τα "δικά μας", θέλησαν μέχρι και να κρατήσουν τη σημαία μας στις παρελάσεις (και συχνά τους το αρνήθηκαν) - αυτά τα παιδιά πρέπει να είναι οι βασικοί υποψήφιοι για πολιτογράφηση (και σε αρκετές περιπτώσεις και οι γονείς τους). Υποψήφιοι, τονίζω, που θα υποβληθούν σε μια λελογισμένη και κατά το δυνατόν διαφανή κρίση.


* Χρησιμοποιώ αυτόν τον όρο μια και η "ιθαγένεια" περιορίζει τη συζήτηση στο "πού/τι γεννιέσαι". Δυστυχώς δεν βρίσκω λέξη που να περιγράφει το "να είσαι πολίτης" (citizenship), κι έτσι καταλήγω στον αναχρονιστικό ορισμό που υπονοεί ότι ο πολίτης/υπήκοος είναι "ο από κάτω". 

Φωτό: Ο τζαζ τρομπετίστας Ντίζυ Γκιλέσπι το 1957


 

2 σχόλια:

Βασίλης Βλάχος είπε...

Με κάθε σεβασμό σε όλες τις απόψεις, να υπενθυμίσω το σημαντικό ρόλο που έπαιξαν οι Μέτοικοι στην Αρχαία Αθήνα, ακόμη κι αν δεν είχαν την ιδιότητα του Πολίτη. Όταν είναι επιλογή η μετοικεσία και παραμονή σε μια άλλη χώρα από αυτή που κάποιος γεννήθηκε, θα μπορούσαν να εκχωρηθούν πολιτικά δικαιώματα εφόσον πληρούντο κάποιες από τις προϋποθέσεις που ανέφερες παραπάνω. Όταν, όμως, η διαμονή στη χώρα είναι αναγκαστική και αποτέλεσμα της αδυναμίας εξόδου από αυτήν, τότε θεωρώ πως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Σε κάθε περίπτωση, φρονώ πως ο "τρόπος ζωής" μάλλον, παρά άλλα χαρακτηριστικά, θα έπρεπε να γίνεται ανεπιφύλακτα αποδεκτός ως προϋπόθεση πολιτογράφησης. Οι εικόνες Μουσουλμάνων να αυτομαστιγώνονται στον Πειραιά, ομολογώ πως δε μου άρεσαν καθόλου κι ας με χαρακτηρίσετε όπως αγαπάτε!

Yank_o είπε...

Ευχαριστώ για το σχόλιο Βασίλη. Οι περισσότερες χώρες πέρα από τις διαδικασίες πολιτογράφησης περιλαμβάνουν και ενδιάμεσα στάδια (άδεια εργασίας - παραμονής κ.λπ.) στη λογική των "μετοίκων". Η μετανάστευση βέβαια δεν είναι πάντα "large" επιλογή, συχνά υπαγορεύεται από ανάγκη (ιστορικά αποδεδειγμένο). Ένας αρχικά "εγκλωβισμένος" μετανάστης δεν αποκλείεται σε βάθος χρόνου να εξελιχθεί σε συνειδητό πολίτη και να ικανοποιήσει τα κριτήρια ένταξης. Ο "τρόπος ζωής" πιστεύω κι εγώ ότι μπορεί να είναι (αρνητικό) κριτήριο, όχι γενικά βέβαια αλλά αν αποδεδειγμένα συνδέεται με αδυναμία ένταξης στην κοινωνία που σε φιλοξενεί.