Επτά χρόνια μετά τη συζήτηση -και ματαίωση- του Rethink Athens, ας δούμε το πώς ο μεγάλος περίπατος (ΜΠ) της Αθήνας ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πόλης.
Μια πρώτη ματιά στα διαθέσιμα στοιχεία δείχνει τα εξής:
-1- Ο ΜΠ δεν αφορά μόνο την Πανεπιστημίου, αλλά μια ευρύτερη περιοχή στο κέντρο, στην οποία γίνονται οι στοχευμένες παρεμβάσεις.
-2- Ο ΜΠ είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου, αλλά για να εφαρμοστεί θέλει συμμετοχή καθώς και στήριξη των συναρμόδιων: Περιφέρειας, των συγκοινωνιακών εταιρειών ΟΑΣΑ / ΟΣΥ / ΣΤΑΣΥ και του εποπτεύοντος αυτές Υπουργείου Μεταφορών. Η καταρχήν υποστήριξη (όχι απαραίτητα η πρακτική της εφαρμογή) φαίνεται να έχει δοθεί με δημόσιες δηλώσεις, που δεν έδειξαν κανενός είδους κόντρα. Άλλωστε και τα τρία επίπεδα εξουσίας είναι ιδίου πολιτικού χρώματος.
-3- Ο ΜΠ σε μεγάλο βαθμό ενσωματώνει παλιότερες πρωτοβουλίες που ελήφθησαν πριν από δεκαετίες. Η Πλάκα και το Τρίγωνο είναι υποτίθεται ήδη πεζοδρομημένα (με τις όποιες εξαιρέσεις, τα όποια ξεθωριάσματα), δεν είναι καινούργια μέτρα - αντίθετα, είναι ενσωματωμένα στη λογική του κέντρου και αποδεκτά. Η Όλγας είναι η συνέχεια της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων που και αυτή σταδιακά ωρίμασε και προχώρησε. Στη δε Πανεπιστημίου είναι ευτύχημα ότι επιλέγεται ένα λελογισμένο βήμα με διατήρηση της κυκλοφορίας και όχι την πλήρη πεζοδρόμηση που είχε προταθεί στο Rethink.
-4- Ο ΜΠ δεν συμπεριλαμβάνει το τραμ και με αυτόν τον τρόπο αφήνει ένα μεγάλο κενό όσον αφορά τις δημόσιες συγκοινωνίες (ΜΜΜ), παρά την θετική προσπάθεια (καταρχήν) αύξησης των λεωφορειολωρίδων. Αν σκεφτούμε ότι η επιτυχία των μέτρων, στο μοντέλο που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα, προϋποθέτει την αλλαγή μέσου μετακίνησης από ΙΧ σε ΜΜΜ -πράγμα έτσι και αλλιώς προβληματικό τώρα με τον κορονοϊό, και μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί σε "6 μήνες"- αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί χωρίς σοβαρή ενίσχυση των ΜΜΜ. Το τραμ σήμερα είναι ανύπαρκτο πάνω από τον Ν. Κόσμο, αλλά είναι εξίσου ανύπαρκτο και στον σχεδιασμό του ΜΠ, που θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει και ένα όραμα (ή σενάρια) για την τύχη αυτού του μέσου. Το τραμ θα μπορούσε (1) να ξαναλειτουργήσει ως είχε, ή (2) να καταργηθεί από Ν. Κόσμο έως Σύνταγμα, ή (3, όπως έλεγε το Rethink και πάμπολλοι άλλοι) να επεκταθεί προς βορρά αφού περάσει από το κέντρο, όπως αρμόζει σε ένα μέσο συνυφασμένο με την αναβάθμιση των κέντρων πόλεων. Ο συμβολισμός της "προσωρινής" αλλαγής χρήσης στο τμήμα επί της Όλγας -στον κοκκινοκίτρινο ποδηλατόδρομο- όπως και οι όχι πλήρως εναρμονισμένες δηλώσεις του Δήμου και της ΣΤΑΣΥ- δείχνει ίσως ασυναίσθητη αλλά σαφή προτίμηση στο "2", που ταιριάζει και με τη γενικότερη κυρίαρχη στάση σήμερα (ο κόσμος δεν αγαπά το τραμ, ούτε η Πολιτεία). Ταιριάζει επίσης και με τη θέση του Συλλόγου Συγκοινωνιολόγων για τη χάραξη του τραμ, που είχε διατυπωθεί το 2002 (τότε πρόεδρος του συλλόγου ο επιστημονικός υπεύθυνος του ΜΠ) και σαφέστατα υποστήριζε το "2". Ο σύλλογος βέβαια έκτοτε εξελίχθηκε, πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και νέο ΔΣ που ελπίζεται ότι θα πάρει θέση ως προς τον ΜΠ - ώστε αν μη τι άλλο να ανακινηθεί ο διάλογος και να παρθούν ξεκάθαρες αποφάσεις μετά από ανοιχτή εξέταση των δεδομένων. [Ανεξάρτητα από τον σύλλογο, οι επιστήμονες συγκοινωνιολόγοι, μέλη του ή μη, χρήσιμο θα είναι να τοποθετηθούμε και να ακουστούμε.]
Για τα υπόλοιπα δεν βρίσκω κάτι να πω, είναι πολύ νωρίς και αυτές τις πρώτες μέρες κυριαρχεί ο θόρυβος όχι μόνο από τους απλούς χρήστες / επηρεαζόμενους αλλά και από δημοσιολογούντες που καμώνονται τους συγκοινωνιολόγους (ενώ οι ίδιοι αγανακτούν με την πολυπραγμοσύνη σε ιατρικά ή άλλα εξειδικευμένα θέματα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο DJ-δημοσιογράφος που αρθρογράφησε και αυτός για τον ΜΠ, έχοντας τις προηγούμενες μέρες "λυσσάξει" και ρωτώντας από τα κοινωνικά μέσα τους συγκοινωνιολόγους αν "πάνε καλά". Εδώ και 60 χρόνια η συγκοινωνιολογία μιλά ακούραστα για την ανάγκη βιώσιμης κινητικότητας. Όλο και περισσότερες πόλεις στον κόσμο προσπαθούν, συμπεριλαμβανομένων πολλών ελληνικών (και της ίδιας της Αθήνας επί δεκαετίες τώρα). Μια χαρά πάμε, ευχαριστούμε, θα ακούσουμε για λίγο το μακρύ και το κοντό του καθενός και θα περάσει κι αυτό.
Το απεικονιζόμενο είναι το εξώφυλλο ενός κλασικού συγγράμματος της δεκαετίας του '60. Διαβάζεται ευχάριστα με Cat Stevens ή Καίτη Χωματά, ό,τι προτιμά ο καθένας :)
Μια πρώτη ματιά στα διαθέσιμα στοιχεία δείχνει τα εξής:
-1- Ο ΜΠ δεν αφορά μόνο την Πανεπιστημίου, αλλά μια ευρύτερη περιοχή στο κέντρο, στην οποία γίνονται οι στοχευμένες παρεμβάσεις.
-2- Ο ΜΠ είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου, αλλά για να εφαρμοστεί θέλει συμμετοχή καθώς και στήριξη των συναρμόδιων: Περιφέρειας, των συγκοινωνιακών εταιρειών ΟΑΣΑ / ΟΣΥ / ΣΤΑΣΥ και του εποπτεύοντος αυτές Υπουργείου Μεταφορών. Η καταρχήν υποστήριξη (όχι απαραίτητα η πρακτική της εφαρμογή) φαίνεται να έχει δοθεί με δημόσιες δηλώσεις, που δεν έδειξαν κανενός είδους κόντρα. Άλλωστε και τα τρία επίπεδα εξουσίας είναι ιδίου πολιτικού χρώματος.
-3- Ο ΜΠ σε μεγάλο βαθμό ενσωματώνει παλιότερες πρωτοβουλίες που ελήφθησαν πριν από δεκαετίες. Η Πλάκα και το Τρίγωνο είναι υποτίθεται ήδη πεζοδρομημένα (με τις όποιες εξαιρέσεις, τα όποια ξεθωριάσματα), δεν είναι καινούργια μέτρα - αντίθετα, είναι ενσωματωμένα στη λογική του κέντρου και αποδεκτά. Η Όλγας είναι η συνέχεια της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων που και αυτή σταδιακά ωρίμασε και προχώρησε. Στη δε Πανεπιστημίου είναι ευτύχημα ότι επιλέγεται ένα λελογισμένο βήμα με διατήρηση της κυκλοφορίας και όχι την πλήρη πεζοδρόμηση που είχε προταθεί στο Rethink.
-4- Ο ΜΠ δεν συμπεριλαμβάνει το τραμ και με αυτόν τον τρόπο αφήνει ένα μεγάλο κενό όσον αφορά τις δημόσιες συγκοινωνίες (ΜΜΜ), παρά την θετική προσπάθεια (καταρχήν) αύξησης των λεωφορειολωρίδων. Αν σκεφτούμε ότι η επιτυχία των μέτρων, στο μοντέλο που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα, προϋποθέτει την αλλαγή μέσου μετακίνησης από ΙΧ σε ΜΜΜ -πράγμα έτσι και αλλιώς προβληματικό τώρα με τον κορονοϊό, και μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί σε "6 μήνες"- αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί χωρίς σοβαρή ενίσχυση των ΜΜΜ. Το τραμ σήμερα είναι ανύπαρκτο πάνω από τον Ν. Κόσμο, αλλά είναι εξίσου ανύπαρκτο και στον σχεδιασμό του ΜΠ, που θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει και ένα όραμα (ή σενάρια) για την τύχη αυτού του μέσου. Το τραμ θα μπορούσε (1) να ξαναλειτουργήσει ως είχε, ή (2) να καταργηθεί από Ν. Κόσμο έως Σύνταγμα, ή (3, όπως έλεγε το Rethink και πάμπολλοι άλλοι) να επεκταθεί προς βορρά αφού περάσει από το κέντρο, όπως αρμόζει σε ένα μέσο συνυφασμένο με την αναβάθμιση των κέντρων πόλεων. Ο συμβολισμός της "προσωρινής" αλλαγής χρήσης στο τμήμα επί της Όλγας -στον κοκκινοκίτρινο ποδηλατόδρομο- όπως και οι όχι πλήρως εναρμονισμένες δηλώσεις του Δήμου και της ΣΤΑΣΥ- δείχνει ίσως ασυναίσθητη αλλά σαφή προτίμηση στο "2", που ταιριάζει και με τη γενικότερη κυρίαρχη στάση σήμερα (ο κόσμος δεν αγαπά το τραμ, ούτε η Πολιτεία). Ταιριάζει επίσης και με τη θέση του Συλλόγου Συγκοινωνιολόγων για τη χάραξη του τραμ, που είχε διατυπωθεί το 2002 (τότε πρόεδρος του συλλόγου ο επιστημονικός υπεύθυνος του ΜΠ) και σαφέστατα υποστήριζε το "2". Ο σύλλογος βέβαια έκτοτε εξελίχθηκε, πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και νέο ΔΣ που ελπίζεται ότι θα πάρει θέση ως προς τον ΜΠ - ώστε αν μη τι άλλο να ανακινηθεί ο διάλογος και να παρθούν ξεκάθαρες αποφάσεις μετά από ανοιχτή εξέταση των δεδομένων. [Ανεξάρτητα από τον σύλλογο, οι επιστήμονες συγκοινωνιολόγοι, μέλη του ή μη, χρήσιμο θα είναι να τοποθετηθούμε και να ακουστούμε.]
Για τα υπόλοιπα δεν βρίσκω κάτι να πω, είναι πολύ νωρίς και αυτές τις πρώτες μέρες κυριαρχεί ο θόρυβος όχι μόνο από τους απλούς χρήστες / επηρεαζόμενους αλλά και από δημοσιολογούντες που καμώνονται τους συγκοινωνιολόγους (ενώ οι ίδιοι αγανακτούν με την πολυπραγμοσύνη σε ιατρικά ή άλλα εξειδικευμένα θέματα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο DJ-δημοσιογράφος που αρθρογράφησε και αυτός για τον ΜΠ, έχοντας τις προηγούμενες μέρες "λυσσάξει" και ρωτώντας από τα κοινωνικά μέσα τους συγκοινωνιολόγους αν "πάνε καλά". Εδώ και 60 χρόνια η συγκοινωνιολογία μιλά ακούραστα για την ανάγκη βιώσιμης κινητικότητας. Όλο και περισσότερες πόλεις στον κόσμο προσπαθούν, συμπεριλαμβανομένων πολλών ελληνικών (και της ίδιας της Αθήνας επί δεκαετίες τώρα). Μια χαρά πάμε, ευχαριστούμε, θα ακούσουμε για λίγο το μακρύ και το κοντό του καθενός και θα περάσει κι αυτό.
Το απεικονιζόμενο είναι το εξώφυλλο ενός κλασικού συγγράμματος της δεκαετίας του '60. Διαβάζεται ευχάριστα με Cat Stevens ή Καίτη Χωματά, ό,τι προτιμά ο καθένας :)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου