1 Σεπ 2008

Εβδομήντα χρόνια μετά

Ο κατευνασμός (appeasement) συνήθως δεν είναι δημοφιλής τακτική αντιμετώπισης μιας μεγάλης δύναμης που επιθυμεί να αναθεωρήσει την υπάρχουσα κατάσταση. Από την αποτυχία της πρωτοβουλίας της συμφωνίας του Μονάχου, όπου ο Chamberlain και οι σύμμαχοί του ουσιαστικά καταδίκασαν την Τσεχοσλοβακία σε διαμελισμό ελπίζοντας ότι θα αποτρέψουν τη μεγάλη σύγκρουση με τους Ναζί, ο κατευνασμός θεωρείται ένδειξη αδυναμίας. Η ανέξοδη, πατριωτική κριτική σε ενέργειες της εξωτερικής πολιτικής που δεν χαρακτηρίζονται από "τσαμπουκά" συχνά κάνει παραμπομπές στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα του 1938 και ταυτίζει τον ρεαλισμό με την ηττοπάθεια.

Στη σημερινή συγκυρία έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσο κατευναστική θα είναι η στάση που θα κρατήσουν οι χώρες της Ε.Ε. απέναντι στην πρόσφατη, συνεχιζόμενη επίδειξη δύναμης της Μόσχας με αφορμή το φιάσκο του γεωργιανού προέδρου Σαακασβίλι σε Οσετία/Αμπχαζία. Ο συμβολισμός της γεωγραφίας είναι εφιαλτικός και διαβολικός. Η κρίση που εκδηλώθηκε πριν από ένα μήνα δείχνει να παίρνει τη σκυτάλη από το σημείο που την "παράτησε" ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, που κατά πολλούς κρίθηκε όταν ο στρατός του Χίτλερ επιχείρησε να κινηθεί νοτιοανατολικά προς τα πετρέλαια της Κασπίας - και αναχαιτίστηκε στο τότε Στάλινγκραντ. Φυσικά στο όλο παιχνίδι μπαίνουν πάντα οι μειονότητες, είτε πρόκειται για τους γερμανούς της Σουδητίας είτε για τους ρώσους ή ρωσότροπους στον ζωτικό χώρο της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ (Οσετία, Τρανσδνειστερία, Ουκρανία, βαλτικές χώρες κ.ο.κ.).

Παράλληλα θέματα συζήτησης υπάρχουν τουλάχιστον δύο ακόμη, που θα αναφέρω επιγραμματικά εδώ. Πρώτον, το αν εν γένει είναι υγιές να μην υπάρχει μία μόνο υπερδύναμη - ομολογουμένως απλοϊκό το να το θέτει κανείς έτσι. Δεύτερον - και σίγουρα απλοϊκότερο - η υποτιθέμενη υποστήριξη της Ρωσίας στα διαχρονικά δίκαια του ελληνικού έθνους (διαχρονική κι η υποστήριξη, αν και δεν μας συμφέρει να πάμε πίσω έως π.χ. την εποχή της συνθήκης του Αγ. Στεφάνου!).

Δεν υπάρχουν σχόλια: