21 Μαρ 2010

Η Νίνα θα στουκάρει στο παγόβουνο;

Μέχρι σχετικά πρόσφατα - ίσως λίγο πριν την διεθνή κρίση που ξέσπασε το 2008 και ακόμη δεν έχει ξεπεραστεί (και εμείς τη βιώνουμε καθυστερημένα) - είχα την αίσθηση πως κυριαρχούσε η άποψη ότι οι ιδεολογίες "τελείωσαν" και ότι δεν υπάρχουν αριστερές ή δεξιές λύσεις.

Με αφορμή ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον δισέλιδο της χθεσινής Monde βρίσκω την ευκαιρία να σημειώσω ότι βιώνουμε μια εποχή στην οποία η προσφυγή στην ιδεολογία είναι αναπόφευκτη.

Ο φίλος Mike πριν 2,5 χρόνια είχε παραπέμψει σε ιστότοπο για το "πολιτικό στίγμα", στον οποίο ενδιαφέρον παρουσίαζε η προσθήκη ενός δεύτερου άξονα, "κάθετου" στην παραδοσιακή διάκριση δεξιάς και αριστεράς. Η παραμελημένη διάσταση έχει ως άκρα τους αυταρχικούς και τους ελευθεριακούς.

Για τους περισσότερους έλληνες, τα αποτελέσματα του τεστ θα βγουν στο κάτω αριστερό τεταρτημόριο, κάτι που δείχνει ότι οι συμπατριώτες μας υιοθετούν στάσεις (όχι απαραίτητα και συμπεριφορές) αριστερές και ελευθεριακές. Αυτό έχει τις ιστορικές του εξηγήσεις και συνδέεται με τη δυσκολία ευδοκίμησης διαφορετικών προσεγγίσεων. Η ΝΔ, για παράδειγμα, απέκτησε ερείσματα μόνο όταν μιμήθηκε τον κρατικιστικό λόγο του Πασόκ - και η απομάκρυνσή της από την εξουσία οφείλεται σε μια πληθώρα παραγόντων αλλά σίγουρα όχι στη δήθεν "νεοφιλελεύθερη" πολιτική που κάποιοι θεωρούν ότι ακολούθησε. Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια το μοντέλο του κράτους που (πρέπει να) τα φροντίζει όλα είναι κυρίαρχο, περίπου από την εποχή που σταματήσαμε να αποταμιεύουμε, να παράγουμε και να δουλεύουμε. Η διαφήμιση με την "αποδοτικιά" κατσίκα Νίνα δείχνει (και) τη δυσκολία διείσδυσης αρχών συνετής διαχείρισης στην πέραν της Κινέτας και Μαλακάσας Ελλάδα.

Για να γυρίσουμε στο "πολιτικό στίγμα": Ένας άλλος φίλος, που επίσης έκανε το τεστ (και με χαρά διαπίστωσε κι αυτός πόσο προοδευτικός είναι), παρατήρησε εύστοχα ότι στην Ελλάδα (και αλλού, θα συμπλήρωνα εγώ - σε πολλές άλλες χώρες της "Ευρώπης των Εθνών") θα έπρεπε να προστεθεί και μια τρίτη διάσταση: αυτή μεταξύ εθνικισμού και διεθνισμού. Η συζήτηση που εξελίσσεται αυτόν τον καιρό στην Ευρώπη - με αφορμή τη δική μας κρίση - μπαίνει αναπόφευκτα και σε αυτόν τον προβληματισμό (ευρωπαϊκή ομοσπονδία ή διατήρηση της σημερινής συμμαχίας κρατών-μελών;).

Η φεντεραλιστική άποψη μου φαίνεται πιο ξεκάθαρη. Όποιος λέει το Α πρέπει να πει και το Β, λέει μια γερμανική παροιμία. Το άλφα είναι το Ευρώ. Το βήτα είναι μια κοινή οικονομική διακυβέρνηση, που - αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς με τις δημοκρατικές μας αρχές - θα πρέπει να προκύπτει από μια πανευρωπαϊκή πολιτική εκπροσώπηση, όχι από διευθυντήρια και από βαλτούς τύπου van Rompuy, ακριβώς για να έχει τη νομιμοποίηση να εφαρμόζει πολιτικές. Για να σταματήσει και η υποκρισία του τύπου "μας πιέζουν για τα μέτρα".

Αυτό που μου φαίνεται αμφίβολο είναι το να ποντάρουμε επί μακρόν στο ότι θα εκβιάζουμε ενισχύσεις και ανάσες ποντάροντας στην ασυνεννοησία των άλλων κρατών και στα εσωτερικά τους προβλήματα. Η ελπίδα είναι ότι η συζήτηση που ξεκίνησε θα προχωρήσει σε θετικές και δημιουργικές κατευθύνσεις. Ο Τιτανικός μάλλον είναι η Ευρώπη - δεν φταίμε εμείς για το αν αρμενίζει στραβά, αλλά είμαστε επιβάτες του (από τους παλιότερους μάλιστα) και η πορεία του μας ενδιαφέρει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: