Τον καιρό του μεταπτυχιακού μου, πριν 20 και πλέον χρόνια, έμαθα ότι στο Λονδίνο τα λεωφορεία είχαν κακό ίματζ. Ναι, στην πόλη με αυτά τα γραφικά, θαυμαστά διώροφα οχήματα - ο κόσμος τα θεωρούσε λιγάκι παρακατιανά. Είχαμε κάνει, για άσκηση, μια υποθετική καμπάνια για να τα κάνουμε πιο ελκυστικά. "Buses are for YOU" ήταν το σύνθημα όπου καταλήξαμε.
Δεν υπάρχει μέλλον, κατέληγα έκτοτε, όποτε έμπαινα στον πειρασμό να σκέφτομαι το ταπεινό λεωφορείο ως λύση σε προβλήματα συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Εδώ στην Ελλάδα, εδώ να δεις πόσο παρακατιανά λογίζονται τα λεωφορεία. Τι κι αν "ο πόθος", αν κι επρόκειτο για τραμ (streetcar) στο πρωτότυπο, μεταφράστηκε ως "λεωφορείο"; Ελάχιστοι τα ποθούν.
Νεοπλουτισμός, θα πει κανείς - κουλτούρα του αυτοκινήτου και τα τοιαύτα. Χμμ... Όχι πάντα. Φίλος που κυκλοφορεί με ποδήλατα και τέτοια, καθόλου εξαρτημένος από το αυτοκίνητο, μου είπε ότι προτιμά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αρκεί να έχουν ράγες. Μου εξήγησε ότι δεν πρόκειται για μετρό-λαγνεία, έχει να κάνει με το αίσθημα ασφάλειας. Κατανοώ. Τον καιρό που μου το είπε (πάνε κάποια χρόνια τώρα), ήταν φρέσκες στη μνήμη οι "πειρατείες" στα ΚΤΕΛ, εκείνο που το πέρασαν στην Αλβανία (με έναν τουλάχιστον νεκρό) κι εκείνο στην Αττική που το ελευθέρωσε αναίμακτα η εκσυγχρονισμένη πια ΕΛ.ΑΣ. με τους ψυχολόγους-διαπραγματευτές (να λέμε και τα καλά της Ολυμπιακής προετοιμασίας). Φρέσκα επίσης ήταν τα τραγικά δυστυχήματα στον Αλιάκμονα, στα Τέμπη, στο Μαλιακό και σε άλλα σημεία του οδικού δικτύου της χώρας μας, με εμπλοκή λεωφορείων που "ξέφυγαν από την πορεία τους" και με αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς κάθε φορά.
Τα ΚΤΕΛ... Ακροστοιχίδα συνώνυμη, εδώ και χρόνια, του όρου λεωφορείο (με εξαίρεση κάποιους ξεχωριστούς αστικούς οργανισμούς - ΕΘΕΛ κ.λπ.). Ήμουνα νιος και γέρασα, ακούγοντας για τον εσαεί "επικείμενο" τερματισμό του ρυθμιζόμενου μονοπωλίου τους. Να άλλος ένας λόγος για το κακό ίματζ αυτού του μεταφορικού μέσου. Κι αυτό με γυρίζει στην Αγγλία - και στο πόσο βολικό ήταν να πραγματοποιήσω, την ίδια εποχή (1993), την πρώτη μου επίσκεψη στο Παρίσι. Πάμφθηνο νυχτερινό ταξίδι (πριν λειτουργήσει το Channel Tunnel) με αφετηρία/τέρμα το σταθμό Βικτώρια, ασυγκρίτως πιο αξιοπρεπή από το πεπαλαιωμένο (και λειψό σε εξυπηρέτηση) τέρμιναλ του Κηφισού.
Buses are for YOU. Δεν ξέρω τι απήχηση θα είχε μια τέτοια καμπάνια. Η αντιπάθεια για τα συμπαθή τετράτροχα είναι βαθιά ριζωμένη. Ο Boy George είπε κάποτε ότι η σύγκριση της Μαντόνα με τη Μέριλυν ισοδυναμεί με το να παρομοιάζεις τη Ράκελ Γουέλτς με τον πισινό ενός λεωφορείου.
Κι όμως... Το ταπεινό λεωφορείο είναι φτιαγμένο για ΕΜΑΣ, εννοώ για πάμπολλες περιπτώσεις με το εξής κοινό ζητούμενο: την αποσυμφόρηση των δρόμων και την αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των μετακινήσεων.
Πολλοί γουστάρουν σιδηρόδρομο και, στο αστικό περιβάλλον, μετρό και κυρίως τραμ. Ω, το τραμ, τι ωραίο που θα ήταν στις μετρικές γραμμές του ΟΣΕ, στα σοκάκια, στις πλατείες, ανεξαρτήτως ζήτησης και εν τέλει αποδοτικότητας. Λες και οι ράγες μπαίνουν και βγαίνουν με την ευκολία των παιδικών παιχνιδιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, σχεδόν σε όλες, η συγκοινωνιακή σύνδεση είναι εφικτό, οικονομικό και αποτελεσματικό να επιτευχθεί με μια λύση απλή, αν και λιγότερο "φανταιζί". Σωστά μαντέψατε.
Η Ελλάδα της μικροϊδιοκτησίας όμως δυσκολεύει τη ζωή της. Κυρίαρχο "μοντέλο", ο λεωφορειούχος με το 50θέσιο. Διότι το γεμίζει μια χαρά και το χρησιμοποιεί ως moonlighting για εκδρομές (συλλόγων, ΚΑΠΗ, θαλασσίων λουτρών, σχολείων...). Κι όταν το διαθέτει για "δημόσια" συγκοινωνία, ως πάρεργο (με το αζημίωτο), δεν είναι λίγες οι φορές που φτάνει μισοάδειο στο χωριό, άσε που δυσκολεύεται στους στενούς δρόμους ή τις στροφές.
Όσοι έχουμε ταξιδέψει "απέναντι", απορούμε γιατί δεν βλέπουμε στα νησιά μας και στα ορεινά μας χωριά λύσεις όπως το ντολμούς, τα μικρά λεωφορειάκια που πάνε παντού. Εδώ, βλέπετε, έχουμε ορίσει άλλους άρχοντες: εκεί που σταματούν τα "πούλμαν", αρχίζουν τα ταξί, κλέφτες θα γίνουν άλλωστε οι "ταρίφες"; Αποτέλεσμα, να έχει καταντήσει αδιανόητη η μετακίνηση με μαζικό μέσο σε τόπους και χρόνους που έχουν μια κάποια ζήτηση και κάθε άλλο παρά "άγονη γραμμή" είναι (βράδυ ή Κυριακή σε επαρχιακή πόλη, ή την ημέρα σε νησιώτικα χωριά).
Κι έτσι καταλήγουμε στην εργολαγνεία, την κάθε άλλο παρά αθώα (κατασκευαστικός κλάδος, μίζες κ.λπ.), που διαβρώνει κάθε συζήτηση περί βελτίωσης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Παίρνοντας σαν παράδειγμα την πόλη όπου ζω τα τελευταία εξίμισι χρόνια (Κόρινθος), είμαι πεπεισμένος ότι μπορούν να επιτευχθούν πολλά, με διαχειριστικά μόνο μέτρα, χωρίς ούτε ένα μεγαλεπήβολο έργο. Όχι μόνο στις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες (και τη μεταξύ τους "συνεργασία" - βλ. διαμπερή αστική λεωφορειακή γραμμή που να περνά από τον προαστιακό και το σταθμό λεωφορείων), αλλά και
Στη φωτό, "ντολμουσάκια" από την Πόλη: Small is (sometimes) beautiful
Δεν υπάρχει μέλλον, κατέληγα έκτοτε, όποτε έμπαινα στον πειρασμό να σκέφτομαι το ταπεινό λεωφορείο ως λύση σε προβλήματα συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Εδώ στην Ελλάδα, εδώ να δεις πόσο παρακατιανά λογίζονται τα λεωφορεία. Τι κι αν "ο πόθος", αν κι επρόκειτο για τραμ (streetcar) στο πρωτότυπο, μεταφράστηκε ως "λεωφορείο"; Ελάχιστοι τα ποθούν.
Νεοπλουτισμός, θα πει κανείς - κουλτούρα του αυτοκινήτου και τα τοιαύτα. Χμμ... Όχι πάντα. Φίλος που κυκλοφορεί με ποδήλατα και τέτοια, καθόλου εξαρτημένος από το αυτοκίνητο, μου είπε ότι προτιμά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αρκεί να έχουν ράγες. Μου εξήγησε ότι δεν πρόκειται για μετρό-λαγνεία, έχει να κάνει με το αίσθημα ασφάλειας. Κατανοώ. Τον καιρό που μου το είπε (πάνε κάποια χρόνια τώρα), ήταν φρέσκες στη μνήμη οι "πειρατείες" στα ΚΤΕΛ, εκείνο που το πέρασαν στην Αλβανία (με έναν τουλάχιστον νεκρό) κι εκείνο στην Αττική που το ελευθέρωσε αναίμακτα η εκσυγχρονισμένη πια ΕΛ.ΑΣ. με τους ψυχολόγους-διαπραγματευτές (να λέμε και τα καλά της Ολυμπιακής προετοιμασίας). Φρέσκα επίσης ήταν τα τραγικά δυστυχήματα στον Αλιάκμονα, στα Τέμπη, στο Μαλιακό και σε άλλα σημεία του οδικού δικτύου της χώρας μας, με εμπλοκή λεωφορείων που "ξέφυγαν από την πορεία τους" και με αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς κάθε φορά.
Τα ΚΤΕΛ... Ακροστοιχίδα συνώνυμη, εδώ και χρόνια, του όρου λεωφορείο (με εξαίρεση κάποιους ξεχωριστούς αστικούς οργανισμούς - ΕΘΕΛ κ.λπ.). Ήμουνα νιος και γέρασα, ακούγοντας για τον εσαεί "επικείμενο" τερματισμό του ρυθμιζόμενου μονοπωλίου τους. Να άλλος ένας λόγος για το κακό ίματζ αυτού του μεταφορικού μέσου. Κι αυτό με γυρίζει στην Αγγλία - και στο πόσο βολικό ήταν να πραγματοποιήσω, την ίδια εποχή (1993), την πρώτη μου επίσκεψη στο Παρίσι. Πάμφθηνο νυχτερινό ταξίδι (πριν λειτουργήσει το Channel Tunnel) με αφετηρία/τέρμα το σταθμό Βικτώρια, ασυγκρίτως πιο αξιοπρεπή από το πεπαλαιωμένο (και λειψό σε εξυπηρέτηση) τέρμιναλ του Κηφισού.
Buses are for YOU. Δεν ξέρω τι απήχηση θα είχε μια τέτοια καμπάνια. Η αντιπάθεια για τα συμπαθή τετράτροχα είναι βαθιά ριζωμένη. Ο Boy George είπε κάποτε ότι η σύγκριση της Μαντόνα με τη Μέριλυν ισοδυναμεί με το να παρομοιάζεις τη Ράκελ Γουέλτς με τον πισινό ενός λεωφορείου.
Κι όμως... Το ταπεινό λεωφορείο είναι φτιαγμένο για ΕΜΑΣ, εννοώ για πάμπολλες περιπτώσεις με το εξής κοινό ζητούμενο: την αποσυμφόρηση των δρόμων και την αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των μετακινήσεων.
Πολλοί γουστάρουν σιδηρόδρομο και, στο αστικό περιβάλλον, μετρό και κυρίως τραμ. Ω, το τραμ, τι ωραίο που θα ήταν στις μετρικές γραμμές του ΟΣΕ, στα σοκάκια, στις πλατείες, ανεξαρτήτως ζήτησης και εν τέλει αποδοτικότητας. Λες και οι ράγες μπαίνουν και βγαίνουν με την ευκολία των παιδικών παιχνιδιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, σχεδόν σε όλες, η συγκοινωνιακή σύνδεση είναι εφικτό, οικονομικό και αποτελεσματικό να επιτευχθεί με μια λύση απλή, αν και λιγότερο "φανταιζί". Σωστά μαντέψατε.
Η Ελλάδα της μικροϊδιοκτησίας όμως δυσκολεύει τη ζωή της. Κυρίαρχο "μοντέλο", ο λεωφορειούχος με το 50θέσιο. Διότι το γεμίζει μια χαρά και το χρησιμοποιεί ως moonlighting για εκδρομές (συλλόγων, ΚΑΠΗ, θαλασσίων λουτρών, σχολείων...). Κι όταν το διαθέτει για "δημόσια" συγκοινωνία, ως πάρεργο (με το αζημίωτο), δεν είναι λίγες οι φορές που φτάνει μισοάδειο στο χωριό, άσε που δυσκολεύεται στους στενούς δρόμους ή τις στροφές.
Όσοι έχουμε ταξιδέψει "απέναντι", απορούμε γιατί δεν βλέπουμε στα νησιά μας και στα ορεινά μας χωριά λύσεις όπως το ντολμούς, τα μικρά λεωφορειάκια που πάνε παντού. Εδώ, βλέπετε, έχουμε ορίσει άλλους άρχοντες: εκεί που σταματούν τα "πούλμαν", αρχίζουν τα ταξί, κλέφτες θα γίνουν άλλωστε οι "ταρίφες"; Αποτέλεσμα, να έχει καταντήσει αδιανόητη η μετακίνηση με μαζικό μέσο σε τόπους και χρόνους που έχουν μια κάποια ζήτηση και κάθε άλλο παρά "άγονη γραμμή" είναι (βράδυ ή Κυριακή σε επαρχιακή πόλη, ή την ημέρα σε νησιώτικα χωριά).
Κι έτσι καταλήγουμε στην εργολαγνεία, την κάθε άλλο παρά αθώα (κατασκευαστικός κλάδος, μίζες κ.λπ.), που διαβρώνει κάθε συζήτηση περί βελτίωσης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Παίρνοντας σαν παράδειγμα την πόλη όπου ζω τα τελευταία εξίμισι χρόνια (Κόρινθος), είμαι πεπεισμένος ότι μπορούν να επιτευχθούν πολλά, με διαχειριστικά μόνο μέτρα, χωρίς ούτε ένα μεγαλεπήβολο έργο. Όχι μόνο στις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες (και τη μεταξύ τους "συνεργασία" - βλ. διαμπερή αστική λεωφορειακή γραμμή που να περνά από τον προαστιακό και το σταθμό λεωφορείων), αλλά και
- στη στάθμευση (ελεγχόμενη παρά την οδό και στη λιμενική ζώνη, όχι γκαράζ στο κέντρο),
- στην κυκλοφορία οχημάτων (μερικά ζεύγη μονοδρόμων, σηματοδοτήσεις / διαμορφώσεις κόμβων - και μια απόφαση, επιτέλους, για το αν θα αξιοποιηθεί η "παλιότερη" εθνική οδός δίπλα στο στρατόπεδο) και
- στην κίνηση των ευπαθών χρηστών (πεζοί, ΑμεΑ και ποδηλάτες, με διαβάσεις "της προκοπής").
Στη φωτό, "ντολμουσάκια" από την Πόλη: Small is (sometimes) beautiful
2 σχόλια:
Γειά σας,
Πραγματικά ενδιαφέρον δημοσίευμα. Μερικές σκέψεις για τα συγκοινωνιακά της Κορινθίας:
-Τα λεωφορεία δεν μπορούν να αποτελούν μέρος ενός συντονισμένου δικτύου ΜΜΜ στην Κορινθία όσο υπάρχει το εταιρικό μοντέλο των ΚΤΕΛ. Τα τελευταία έχουν ως ανταγωνιστή το τρένο στα δρομολόγια προς Αθήνα και δεν έχουν κανένα κίνητρο να εξυπηρετήσουν τους σταθμούς του. Λύσεις που σκέφτομαι είναι η υποχρεωτική μεταφορά των σταθμών ΚΤΕΛ Κορίνθου και Κιάτου στους σταθμούς του προαστιακού, ή η ανάπτυξη αστικής συγκοινωνίας με χρηματοδότηση από τους δήμους.
-Η χάραξη της νέας σιδηροδρομικής γραμμής μακριά από το κέντρο της Κορίνθου (νομίζω ο σταθμός του Κιάτου δεν είναι το ίδιο απομακρυσμένος από την πόλη) είναι λάθος που θα το πληρώνουμε για χρόνια. Διαφορετικά ήδη το τρένο θα μπορούσε να ανταγωνίζεται το ΚΤΕΛ και το αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις από και προς Κιάτο και Κόρινθο.
-Η αδιαφορία για την καλύτερη σύνδεση της παλαιάς Εθνικής οδού, ενός έτοιμου περιμετρικού δρόμου ταχείας κυκλοφορίας, με το κυρίως οικιστικό οδικό δίκτυο της Κορίνθου (πχ με ανισόπεδες κοντά στο νεκροταφείο, στο συνοικισμό και στον Άγ. Γεώργιο) είναι μυστήριο...
@Auslaender, ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο.
Συμφωνώ στην ουσία όλων όσων γράφετε. Όσο ακόμη λεωφορείο=ΚΤΕΛ, δεν έχουμε πολλά να περιμένουμε. Η συγκοινωνία είναι κοινωνικό αγαθό και το πόσο λίγο τη νοιάζονται οι επαρχιακές αυτοδιοικήσεις είναι ένας δείκτης της κοινωνικής ανωριμότητας σε αυτή τη χώρα. Όποιος κι αν είναι ο ιδιώτης ή δημόσιος λειτουργός των λεωφορείων, αν δεν αποφασίσει η τοπική κοινωνία ότι δεν μπορεί να ζήσει η πόλη χωρίς συγκοινωνία, δεν κάνουμε τίποτα.
Οι σιδηροδρομικές γραμμές πράγματι είναι αποτελεσματικότερες στο κέντρο, το έχω πει κι εγώ πολλές φορές. Το να κλαίμε όμως για τη συγκεκριμένη χάραξη είναι αδιέξοδο, αυτό που πρέπει είναι να χρησιμοποιηθεί καλύτερα (κι έχει πολλά περιθώρια γι' αυτό).
Και για τον περιμετρικό ("λιγότερο παλαιά εθνική οδός"), το δρόμο "χωρίς όνομα" και χωρίς ταυτότητα, τα έχω γράψει (και σε τοπικό περιοδικό αλλά κι εδώ). Ακόμη και χωρίς ανισόπεδους, με σχετικά μικρές παρεμβάσεις μπορεί να γίνει μια αξιοπρεπής περιφερειακή αρτηρία ενταγμένη στον ιστό της πόλης.
Δημοσίευση σχολίου