2 Δεκ 2009

Τι σου κάνω, πελάτη μου;

Το κρυμμένο κόστος είναι μια κατεξοχήν ανέντιμη πρακτική. Οι κομπιουτεράδες παλιότερα, πολλοί άλλοι "επαγγελματίες" ακόμη και σήμερα, διαφημίζουν το προϊόν τους σε μια τιμή Α - που όμως δεν είναι η πραγματική. "Και το ΦουΚουΈ* μέσα;" ρωτούσε παλιότερα ο Χάρρυ Κλυνν, σε άλλο context (αν θυμάστε το σχετικό ηχητικό) - η γαρνιτούρα από το '87 και μετά λέγεται ΦΠΑ, ενώ παρόμοιας φύσης είναι οι εισφορές στα δάνεια και διάφορα άλλα "ψιλά γράμματα" που μάθαμε (ενίοτε εκ πικράς πείρας αλλά και μέσω θεσμικής κατοχύρωσης του καταναλωτή) να προσέχουμε. Έτσι το Α γίνεται Α+Β.

Το κόλπο ποιο είναι; Κατ' αρχήν, να μην είναι πολύ μεγάλο το Β. Αντίθετα, να είναι οριακά αποδεκτό. Και δεύτερον, να "σου το βάλουν" στο κατάλληλο χρονικό σημείο, ώστε να έχεις ψυχικά δεσμευθεί ("ψηθεί") στη συγκεκριμένη επικείμενη αγορά - και κατά κάποιο τρόπο, να ντραπείς να κάνεις πίσω. Όσοι κατέχουν αυτές τις τεχνικές, βρίσκουν πάντα πρόθυμους (αφελείς) αγοραστές, διότι το αναμενόμενο "ψυχικό όφελος" από ορισμένες αγορές ισοφαρίζει το κρυμμένο κόστος ή έστω δεν ανατρέπεται (δεν ακυρώνεται) απ' αυτό. Αυτό τους κάνει καλούς πωλητές; Ενδεχομένως, αν και χωρά μεγάλη συζήτηση το αν ο "έμπορας" (που με τέτοιες αρπαχτές εξασφαλίζει αυξημένο εισόδημα) έχει μέλλον στη σύγχρονη κουλτούρα παροχής υπηρεσιών.

Κι επειδή ένας φίλος με κατέταξε στους "πολιτικούς bloggers" (δεν θεωρώ ότι είμαι, άλλωστε γι' αλλού είχα ξεκινήσει), δεν αντιστέκομαι στον πειρασμό να παρατηρήσω, ότι το κρυμμένο κόστος υπάρχει και στην πολιτική - όχι μόνο στην προφανή εκμετάλλευση λαϊκών ελπίδων (που, μετά την απομάκρυνση από την κάλπη, ακολουθείται από απογραφές, καμένες γαίες, αλμούνηδες και διάφορα παρόμοια - που ζούμε τώρα και ζήσαμε και το 2004), αλλά και κοιτάζοντας τις λεπτομέρειες.

Για παράδειγμα, την περίφημη "σπατάλη", που όλοι θέλουν να καταπολεμήσουν - εσχάτως και ο νέος αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τον άκουσα χθες στο ραδιόφωνο, που ανάμεσα στην επίδειξη οικονομικών γνώσεων (αυτόν τον "πολλαπλασιαστή" τον ανέφερε περισσότερες φορές κι απ' το "ρυάκι που έγινε ποτάμι" - ad nauseam) ανέφερε κάπου και την ανάγκη τόνωσης παραγωγικών επενδύσεων και, αντίθετα, αποθάρρυνσης των μη παραγωγικών δαπανών. Για βρείτε μου λοιπόν (όχι μόνο ο κ. Σαμαράς, που είναι άλλωστε γνώστης, αλλά και όλοι οι άλλοι φωστήρες), τι εστί σπατάλη; Κάποιοι θα πουν: τα κόστη-μαϊμού. Τα οδοιπορικά, π.χ., για ταξίδια που δεν γίνονται. Οι πειραγμένες κοστολογήσεις που παρέχουν "αφρό" σε κάποιους. Τα πάσης φύσεως μαύρα έσοδα. Και άλλα παρόμοια.

Αυτά λοιπόν αποτελούν σίγουρα το κρυμμένο κόστος της ζωής μας σ' αυτή τη χώρα. Και ταυτόχρονα, αποτελούν οξυγόνο για την τόνωση της ζήτησης και την επιβίωση διαφόρων επαγγελματιών. Δεν πάνε όλα σε βίλες και κότερα. Για πολλούς αυτά "τσοντάρουν" στην εκπαίδευση, την υγεία και σε άλλες δαπάνες που δεν αποτελούν απαραίτητα "καταναλωτικές ανέσεις" αλλά μπορεί να είναι μέχρι και παραγωγικές. Γι' αυτό, κυρίως, νομίζω ότι δυσκολεύεται η Ελλάδα να περάσει από τη φραστική καταδίκη (της "-διαφυγής" και της "παραοικονομίας") στην έμπρακτη καταπολέμησή της. Η συνενοχή είναι μεγάλη.

Το μεγαλύτερο ηθικό λάθος της όλης ιστορίας βρίσκεται στο ότι δεν κλέβουν όλοι ισότιμα το κράτος. Επωφελούνται οι πιο "ξύπνιοι", διαβασμένοι, "μπασμένοι" (συμπεριλαμβάνονται οι διορισμένοι). Η μαγκιά λοιπόν της πολιτικής ηγεσίας, αν (κι αυτό είναι ένα μεγάλο ΑΝ) θέλουμε να φτιάξει αυτό το κράτος, δεν θα είναι στο να εκφωνεί δεκάρικους για το τέρας της παραοικονομίας ή τους "ανθέλληνες" τύπου Όλι Ρεν, αλλά στο να μπορέσει να διακρίνει (όπως διακρίνει το κρυμμένο κόστος ο ψαγμένος καταναλωτής) την ουσία κάτω από κάθε θορυβώδη αντίδραση της κάθε συντεχνίας, ολιγαρχίας, μαφίας ή συνδικαλοτεμπελχανίας - καθώς και (το ακόμη δυσκολότερο) κάτω από τα ντεμέκ καλύμματα αυτών (μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιτροπές κατοίκων κ.λπ.).

*ΦΚΕ λεγόταν ο φόρος κύκλου εργασιών, ουσιαστικά πρόδρομος του σημερινού ΦΠΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια: