28 Δεκ 2009

"Χειμώνας: Δεν προβλέπεται!"

Από τη (ζεστή για την εποχή) Άνδρο, αναρτώ -σε δική μου μετάφραση- ένα κείμενο της χριστουγεννιάτικης Süddeutsche Zeitung (συγγραφέας: Wolfgang Roth) για τον χειμωνιάτικο καιρό - Frost und Frust είναι ο πρωτότυπος τίτλος, στα ελληνικά θα λέγαμε κάτι σαν "Παγετός και Ματαίωση". Γράφτηκε αμέσως μετά το "πρωτοφανές κύμα κακοκαιρίας" που σάρωσε πριν τα Χριστούγεννα τη δυτική και κεντρική Ευρώπη. Όταν το διάβασα ένιωσα ότι ήθελα να το μεταφράσω λέξη προς λέξη, μια και εκφράζει χαρακτηριστικά το σπιράλ των διαρκώς αυξανόμενων (και πόσο ρεαλιστικών;) προσδοκιών της σύγχρονης "κινητικής" κοινωνίας όσον αφορά την πρόγνωση και την αντιμετώπιση των φυσικών φαινομένων.


Αχ, πόσο όμορφα ήταν, όσο οι χειμώνες ήταν ακόμη κανονικοί χειμώνες! Ποιος δεν τις θυμάται τις αφηγήσεις από την παιδική ηλικία, τη ανάμνηση των βουνών από χιόνι -ένα μέτρο ψηλών-, του τσουχτερού κρύου που πάγωνε τις μύτες και έφτιαχνε σταλακτίτες πάγου; Όταν πλησιάζουν οι γιορτές τον Δεκέμβριο, δυναμώνει ο πόθος για το χιόνι. Ήδη τουλάχιστον μια βδομάδα νωρίτερα πρέπει να δώσουν τις προγνώσεις τους οι μετεωρολόγοι, πρέπει να πουν, αν υπάρχει έστω και μια απειροελάχιστη ελπίδα για λευκά Χριστούγεννα. Όταν όμως πέσει το χιόνι; Τότε τα παράπονα είναι μεγάλα, κυριαρχεί πρωτοφανές χάος, έρχεται η συντέλεια του κόσμου. ["Matthaei am Letzten", όπως το λέει εκφραστικά το γερμανικό πρωτότυπο.]

Μεγάλο παράδοξο του πολιτισμού: Κατά τον Ματίας Κλάουντιους [γερμανός ποιητής, 1740-1815], έτσι πρέπει να είναι ο χειμώνας: "σκληρός και μακρύς", έτσι που να "σπάει από την παγωνιά η πέτρα και το κόκκαλο". Από τη μια αυτό. Από την άλλη όμως διαπιστώνεται, ότι ο χειμώνας στο μεταξύ έχει γίνει μια ενόχληση, μας εκνευρίζει, βάζει σε κίνδυνο τις διακοπές που δικαιούμαστε - στις χειρότερες μάλιστα περιπτώσεις βάζει σε κίνδυνο την ίδια μας τη ζωή. Χιλιάδες είναι καθηλωμένοι στα αεροδρόμια, χιλιάδες ατυχήματα γίνονται στους δρόμους, παντού ακυρώνονται τα σιδηροδρομικά δρομολόγια, καθώς δεν λειτουργούν τα φανάρια ή οι αλλαγές των γραμμών. Έχει αυτό το δικαίωμα ο χειμώνας; Δεν μπορεί να περιοριστεί στις πίστες του σκι, στα πάρκα, τους κήπους και τα παγοδρόμια;

Αντ' αυτού: Έρχεται χειμώνας! Η φράση σημαίνει συναγερμό, σαν να επίκειται κύμα από ακρίδες. Αν το δούμε ψύχραιμα, δεν έρχεται τίποτα, ο χειμώνας είναι ήδη εδώ. Αν το δούμε ψύχραιμα, τον Δεκέμβριο χιονίζει συχνότερα απ' ό,τι τον Ιούλιο. Το ίδιο και με τον "παγετό" - "Blitzeis" στα γερμανικά, ο "αστραπιαίος πάγος" που "χτυπά" γρήγορα και αιφνίδια τους απροστάτευτους. Για την υγρασία που παγώνει έχει, όμως, μιλήσει το δελτίο καιρού - τη γνωρίζουμε πριν κάνουμε το βήμα εξόδου από το σπίτι μας. Όταν χτυπά ο παγετός, τα αυτοκίνητα αχρηστεύονται, δεν έχουν φτιαχτεί γι' αυτόν. Τα αυτοκίνητα όμως κινούνται παρόλα αυτά, διότι οι κάτοχοί τους πάντα με αυτοκίνητο την έκαναν τη διαδρομή. Γιατί να ξυπνήσουν μια ώρα νωρίτερα και να πάρουν τη συγκοινωνία;

Δεν έπεσε πολύ χιόνι, δεν ήρθαν σιβηρικές θερμοκρασίες. Οι κεντροευρωπαίοι είναι προστατευμένοι από καταστροφικούς σεισμούς, εκρήξεις ηφαιστείων, τυφώνες. Καταιγίδες όπως οι συχνές βορειοαμερικάνικες, βουνά πάγου που καλύπτουν τα πάντα επί πολλές ημέρες, όλα αυτά είναι άγνωστα στη Γερμανία. Ακόμη και έτσι όμως, η κινητικότητα έχει φτάσει σε τόσο υψηλό βαθμό, που δεν ανέχεται καμία διαταραχή. Ο χειμώνας, στη γνώριμη μορφή του με τις ακανόνιστες εκδηλώσεις, απλά "δεν προβλέπεται". Τα σύνθετα, πυκνά, γρήγορα δίκτυα μεταφοράς δεν έχουν φτιαχτεί γι' αυτόν.

Για τους διαδρόμους απογείωσης-προσγείωσης των αεροπλάνων ισχύει ό,τι για τους δρόμους με τον παγετό: Πρέπει να είναι ελεύθεροι από χιόνι, αλλά ο καιρός δεν συμβαδίζει με τα προγραμματισμένα δρομολόγια. Εκεί όπου μόλις καθαρίσαμε, απλώνεται και πάλι γρήγορα ένα άσπρο χαλί. Ποιος δεν συμπάσχει με αυτούς που διανυκτερεύουν στα κρεβάτια εκστρατείας και συντομεύουν τις διακοπές τους; Ωστόσο, κανείς απ' όσους κλείνουν εισιτήρια τέτοια εποχή δεν μπορεί να βασίζεται στον άνεμο και τον καιρό. Οι περισσότεροι παρόλα αυτά βασίζονται, για τον επιπρόσθετο λόγο ότι πιστεύουν εσφαλμένα, πως η τεχνική πρόοδος είναι πάντα ένα βήμα μπροστά από τη φύση. Αυτή όμως έχει τους δικούς της νόμους και δεν επηρεάζεται από την εποπτεία κάποιου Διοικητικού Συμβουλίου.

Οι νιφάδες του χιονιού είναι μαλακές, μπορούν όμως να κάνουν ζημιά όπως η άμμος στα γρανάζια της "κοινωνίας της ευημερίας". Μας δείχνουν, για μια στιγμή, πως όσο μεγαλύτερος ο βαθμός τελειότητας, με την οποία μια κοινωνία οργανώνει τη ζωή της, τόσο πιο ευάλωτη γίνεται αυτή. Οι Γερμανοί δεν έχουν μεγάλη εμπειρία από διακοπές ρεύματος. Γι' αυτό το λόγο δεν είναι πολλοί αυτοί που λογαριάζουν, ποιες θα ήταν οι υπαρξιακές συνέπειες αν αυτή η πηγή ενέργειας χανόταν για ένα διήμερο. Το χάος που θα προέκυπτε δεν μπορεί να το επιφέρει κανένας χειμώνας, ακόμη κι αν σηκώσει βουνά χιονιού ύψους ενός μέτρου ή αν σπάσουν οι πέτρες και τα κόκκαλα από την παγωνιά.


Σε κανα-δυο βδομάδες ο καιρός θα είναι πολύ ζεστός για την εποχή. Θα ακουστούν μεγάλα παράπονα, γιατί οι χειμώνες δεν είναι πια όπως ήταν παλιά.


Δεν υπάρχουν σχόλια: