26 Μαΐ 2008

Επιστροφή στη γη;

"Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί, διότι ακόμη ζει μια γενιά που ξέρει να σπέρνει." Μ' αυτά τα λόγια, ένας φίλος προσπαθούσε να με πείσει ότι η Ελλάδα μπορεί να κάνει μια επιστροφή στο αγροτικό της παρελθόν, για να γίνει ξανά μια χώρα που θα παράγει...

Εγώ ανήκω σε μια νεώτερη γενιά. Η "γενιά που ξέρει να σπέρνει" δεν είναι συμπαγής. Πολλοί από τους σημερινούς 55άρηδες (αυτούς εννοούσε ο φίλος) γεννήθηκαν στις πόλεις ή μετανάστευσαν μικροί, οικογενειακώς σ' αυτές. Ακόμη και να ξέρουν από αγροτικές εργασίες, είναι αβέβαιο ότι θα θελήσουν να γυρίσουν σ' αυτές (τώρα που περιμένουν να βγουν στη σύνταξη ή ενδεχομένως είναι ήδη εκεί, με πρόωρη ή εθελουσία), έχουν "κακομαθημένα" παιδιά των πόλεων (όπως εγώ) ως απογόνους που δεν ενδιαφέρονται να μάθουν για τη γη, στερούνται ίσως (παρά τις επισκέψεις που ως φόρο τιμής αποτίουν στην ιδιαίτερη πατρίδα, για το μάζεμα της ελιάς, τον τρύγο, τα καπνά κ.λπ.) της ικανότητας να διδάξουν, και ακόμη κι αν διδάξουν αυτό ίσως θα αφορά μια γεωργία όπως την ήξεραν "τότε".

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που παρέμειναν αγρότες, μπολιασμένοι από κάποιους βαλκάνιους που μετά το '91 κατά γενική ομολογία "έδωσαν ζωή" σε ξεχασμένες περιοχές, μπερδεμένοι ίσως - τώρα που αντιλαμβάνονται ότι βρισκόμαστε στο μεταίχμιο ανάμεσα στην γαλλογενή κουλτούρα των επιδοτήσεων και στο αβέβαιο αύριο που συνεχώς για πολιτικούς λόγους αναβάλλεται.

Η συζήτηση στην οποία αναπόφευκτα μπαίνεις είναι η εξής: Μεταμορφώθηκε όλα αυτά τα χρόνια η Ελλάδα, από χώρα με 50% αγρότες σε χώρα ανταγωνιστική στην παροχή υπηρεσιών; Θέλει να γίνει κάτι τέτοιο; Τι κάνει γι' αυτό; Ή μήπως δεν θέλει; Και τότε τι ακριβώς θέλει; Πολλοί επικαλούνται το (μη αμελητέο πράγματι) πλεονέκτημα της διατήρησης μιας κοινωνίας ανθρώπινης, ζεστής, αλληλέγγυας ως άλλοθι για να συντηρούνται αντιπαραγωγικές πρακτικές και νοοτροπίες. Φοβάμαι ότι το να συγχαίρουμε τους εαυτούς μας, το να αυτοθαυμαζόμαστε ("πόσο μάγκες είμαστε!") είναι λανθασμένο και μας κάνει ζημιά. Βολεύει την επανεκλογή του Καραμανλή, τις θεαματικότητες του Λαζόπουλου και την κυκλοφορία του Πρώτου Θέματος αλλά ταυτόχρονα σπρώχνει τα προβλήματα κάτω απ' το χαλί.

Η συζήτηση για το μέλλον της αγροτικής οικονομίας είναι πάντα επίκαιρη σε μια χώρα που πριν 50 χρόνια δεν ήξερε και πολλά άλλα πράγματα και που ακόμη πουλάει λάδι, γαλακτοκομικά και οπωροκηπευτικά ανά τον κόσμο. Τη γεωργία και την κτηνοτροφία δεν μπορούμε να τις πετάξουμε ούτε να τις απαρνηθούμε. Αυτό που δεν ξέρω είναι αν θέλουμε, αν μπορούμε και αν τελικά αξίζει να τις αγκαλιάσουμε περισσότερο.

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Είναι πολύ καλό το άρθρο. Και πέρα από την επαγγελματική γεωργία, ας μην το γελάμε καθόλου, όποιος έχει ένα μικρό κήπο μπορεί να μαζεύει πολλά για το οικογενειακό του τραπέζι και όχι μόνο.
Στον Καναδά το κράτος έχει δώσει σε όσους το επιθυμούν ένα μικρό χωραφάκι στην περιφέρεια της πόλης, συχνά πας με τα πόδια, και εκεί καλλιεργούν στον ελεύθερο χρόνο τους και η σοδειά είναι πάρα πολύ καλή.