Μια άπο-Ψ για την απο-Χ

Πέρα από το πώς εκμεταλλεύεται κανείς πολιτικά το φαινόμενο της αποχής, ήταν αναπόφευκτο να γίνει συζήτηση και για το φαινόμενο καθαυτό. Όσοι κι αν είναι κάθε φορά οι διπλοεγγεγραμμένοι, ποσοστό 50% δεν είχαμε ξαναδεί. Ανεκδοτολογικά ξέρουμε ότι αυτό το ποσοστό περιελάμβανε και (α)πολιτική στάση συνειδητής αποχής αλλά και αντικειμενική αδυναμία, απροθυμία ή δυσχέρεια ("είναι τριήμερο και έχω κανονίσει ή/και δεν θέλω να το χάσω").

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι επρόκειτο για ευρωεκλογές, ούτε ότι ως κοινωνία διαρκώς απομακρυνόμαστε από τη φανατική ενασχόληση με την πολιτική όπως αυτή κορυφώθηκε τη δεκαετία του '80. Επίσης η "υποχρεωτικότητα" (!) του εκλογικού δικαιώματος ήταν πάντοτε ανενεργή ή και ανύπαρκτη (δυστυχώς στην ιστοσελίδα του ΥΠ.ΕΣ. δεν το βρήκα να συμπεριλαμβάνεται στις "συχνές ερωτήσεις", ούτε είμαι νομικός για να ξέρω αν το άρθρο 51 του Συντάγματος έχει ισχύ στις ευρωεκλογές), και αυτό το συνειδητοποιούν οι πιο χειραφετημένοι και δεν "ψαρώνουν".

Το είπα και σε προηγούμενη ανάρτηση ότι δεν συμφωνώ με αυτούς που απέχουν συνειδητά. Είναι όμως δικαίωμά τους, έχουν τους λόγους τους, στέλνουν ένα κάποιο μήνυμα και δεν είναι απαραιτήτως αδιάφοροι. Αν είναι να έρθουν πίσω στο δρόμο της συμμετοχής, δεν θα το κάνουν ούτε υπό την απειλή κυρώσεων, ούτε επειδή θα νιώσουν ενοχές ή την ανάγκη να αποδείξουν ότι δεν είναι "ιδιώτες" (idiots). Θα πρέπει να κερδηθούν. Ναι, βρίσκω γελοία την προσέγγιση του Star με το ρεπορτάζ παραλίας και την "Μις [ή μάλλον Miss] Εκλογές", όπως θεωρώ ανεύθυνα (πέρα από τις σκοπιμότητές τους) και άλλα ΜΜΕ που λειτούργησαν σαν παπαγαλάκια της αποχής φέτος. Εξίσου ισχυρό μήνυμα όμως στην αντίρροπη κατεύθυνση, φοβάμαι πως δεν υπάρχει σήμερα.

Η αποχή είναι ένα από τα πρόσωπα της ιδιωτικής σφαίρας που χτίζουμε "ανεπαισθήτως", σχεδόν από τότε που γεννηθήκαμε. Ιδού και μερικά άλλα τέτοια "πρόσωπα": τα αστικά διαμερίσματα, το προαστιακό σπίτι ή εξοχικό, το Ι.Χ., το κινητό τηλέφωνο, το walkman/i-pod, η Νόβα (και παλιά το βίντεο), το PC, και "last but not least" το σύνδρομο Nimby ("μακριά από μένα" - ΟΚΑΝΑ, ΧΥΤΑ, ξενώνας φορέων HIV, αλλοδαποί κ.λπ.). Κάποια απ' αυτά, ως μέσα/τεχνολογίες, μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένη κοινωνικότητα και "κοινοτικότητα". Δεν τα ανέφερα για να τα δαιμονοποιήσω, τουλάχιστον όσα αφορούν μέσα ή διευκολύνσεις - σε πολλά απ' αυτά είμαι σχεδόν "φανατικός οπαδός". Αλλά είμαι σίγουρος ότι η ελευθερία του ατόμου, την οποία υποβοηθούν αυτά τα μέσα, διοχετεύεται κυρίως στο δρόμο της αποξένωσης και όχι της συμμετοχής. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού της προηγούμενης γενιάς έκανε το παν για να φύγει από ένα χωριό όπου όλοι γνώριζαν όλα για όλους, η αξία που προσδίδεται στην ιδιωτική σφαίρα (privacy, ελληνιστί) μπορεί να υπερτονίζεται. Και οι ρυθμοί ζωής πολλών ανθρώπων, ιδίως στην πρωτεύουσα, σίγουρα δεν βοηθούν την επικοινωνία με τους γύρω μας, ούτε τη συμμετοχή. (Φυσικά αυτό αποτελεί ταυτόχρονα μια βολική δικαιολογία!)

Στις επόμενες εθνικές εκλογές, εφόσον διεξαχθούν σε εύλογη ημερομηνία (και, μια και τό 'φερε η κουβέντα, γιατί πρέπει να είναι πάντα Κυριακή;!), ας ξαναδούμε τα ποσοστά της αποχής - και τα ξαναλέμε.